EEN NIEUU/E WERELD
REES OP UIT DE ZEEBODEM
monument van vervlogen t\]die.r\
Nieuwe attraktie op de
vlootdag te Nieuwediep
ZATERDAG 8 SEPTEMBER 1956
DE LEIDSE COURANT
VIERDE BLAD - PAGINA 1
Wluiueude fcateaaeCdeu uxacvt
de aalaen kCatótea
eeti&
Wie van het Kampereiland komend bij Ramspol de brug overrijdt en de
Noordoostpolder binnen gaat, zal niet aan de indruk kunnen ontkomen, dat
hij een geheel nieuwe wereld betreedt. Achter ons de oude wereld met
de poorten van de historische vestingstad Kampen, de oude dijken met
hun kronkelwegen, vóór ons een onafzienbaar uitgestrekt land, correct in
kavels verdeeld met hier en daar splinternieuwe boerderijen, landbouw-
schuren en arbeiderswoningen. Dwars door dit land een moderne strakke,
kaarsrechte autoweg, die aan de horizont verdwijnt. Een imposante aanblik
die door de plotselinge overgang van oud in nieuw een onuitwisbare indruk
maakt.
„Over enkele tientallen jaren zal Nederland vijf van die polders bezitten,
Wieringermeerpolder, de Noordoostpolder, oostelijk Flevoland, zuidelijk
Flevoland en de Markerwaard, allen gelegen rond het IJsselmeer en met
een gezamenlijke oppervlakte van niet minder dan 225.000 hectaren vrucht
bare grond, dan zal Nederland met 10 van zijn bebouwbare oppervlakte
zijn verrijkt", vertelt onze leidsman. Een enorme aanwinst, veroverd op
onze erfvijand, de zee.
„Waar de tijd bleef stilstaan". Als
een bolwerk uit vervlogen jaren
rijst de beschoeiing van het oude
Schokland, met zijn machtige bomen
en oude kerkje op uit het nieuwe
land, waar malse velden zich tot de
horizon uitstrekken en moderne
boerderijen symbolen zijn van een
nieuwe tijd.
DOOR HET NIEUWE LAND.
AL RIJDENDE DOOR het nieuwe
land, wordt het ons duidelijk
wat voor een gigantisch werk hier
werd verricht.
Wij zagen reeds eerder het sluiten
van de dijk rondom oostelijk Flevo
land, de volgende polder die zal
worden drooggemalen. Langzaam
verrees meter na meter de zware dijk
uit het water, terwijl een vloot van
schepen en grijpers ijverig in de
weer was. Zo wordt het te verove
ren gëbied afgebakend. Eens golfde
ook binnen de dijken van de Noord
oostpolder het water en nu wuiven
er de halmen en verrijzen de steden
en dorpen, een nieuwe wereld op de
bodem van de zee.
Behalve voor de landarbeiders, die
bij de boerderijen wonen, zijn er ook
woningen voor de overige landarbei
ders en voor de zogenaamde verzor
gende bevolking. Hiervoor is een
aantal woonkernen gesticht.
VOLGENS SYSTEEM.
OP GROND van sociografische stu
dies zijn een centraal gelegen
stadje (Emmeloord) en 10 dorpen
geprojecteerd, die er in een kring
omheen liggen. Bij de plaatsbepaling
der dorpen is onder meer rekening
gehouden met de nabijheid van be
langrijke kruispunten van wegen, de
aanwezigheid van een scheepvaart
kanaal, de afstand welke de arbei
ders moeten afleggen naar de bedrij
ven waar zij werken, met de weg die
de kinderen naar school moeten af
leggen en de afstanden tussen de
dorpen onderling en die naar Em
meloord.
Het verschil in functie tussen Em
meloord en de dorpen komt in de
bebouwing duidelijk tot uitdrukking.
Ir. de dorpen vindt men hoofdzakelijk
arbeiderswoningen, gebouwd volgens
het modernste type, waarbij met al
lerlei factoren en wensen rekening
werd gehouden, licht en luchtig, en
kele winkels, een smederij, een café,
lagere scholen en kerken; in Emmel
oord vindt men daarentegen een
winkelstand hoofdzakelijk geconcen
treerd in één grote winkelstraat,
voorts grote zaken, kantoren, han
delmaatschappijen en aannemings
bedrijven, bankgebouwen en indus
trieën, hotel-café-restaurants, beurs
gebouw en een schouwburg-concert
zaal, waarop menige stad jaloers zou
zijn.
Aangezien alles van de laatste tien
jaren stamt, is het modern en nieuw,
vandaar dat dit land met zijn woon-
centra zo opmerkelijk is. Nergens
iets ouds, alles modern en volgens de
nieuwste principes gebouwd en in
gericht! Zo wordt het ook in de nieu
we polders.
WAAR DE TIJD BLEEF
STILSTAAN.
HET VOORMALIGE eiland Schok
land is in de polder opgenomen
er. ondervindt tegenwoordig veel be
langstelling van toeristen.
Het is ook merkwaardig, rijdend
door het vlakke land, plotseling in
de verte een verhoging te ontdek
ken, die meters boven de omgeving
uitsteekt en die beplant is met mach
tige oude .bomen, wier lover zich als
een beschermend dak over de verhe
venheid uitstrekt.
Naderbij komend ziet men de pa
len van de oude beschoeiing van het
eiland, daar waar eens de vluchtha-
ven was. Daarbij vinden we het oude
hervormde kerkje van Schokland,
waarin thans een verzameling bo
demvondsten uit de voormalige Zui
derzee bijeen is gebracht. Hier heeft
de tijd stilgestaan.
Men heeft een unieke collectie bij
een kunnen brengen, dank zij het
feit, dat op de droogvallende zeebo
dem verschillende vondsten werden
gedaan, terwijl bovendien bij het zo
genaamde diepploegen, waarbij diepe
onderlagen naar 'boven werden ge
bracht, interessante zaken aan het
licht kwamen.
MAMMOETEN EN NEUSHOORNS.
ZO VINDT MEN in dit bescheiden
museum, ondergebracht in een
passende omgeving, overblijfselen uit
zeer oude tijden van fossielen uit de
Riss-ijstijd en resten van prehistori
sche dieren als de mammoet, wOlha-
rige neushoorn, reuzenhert, bison,
wild rund, eland, edelhert, rendier en
wild paard. Voorts werktuigen van
mensen uit de steentijd, zoals stenen
bijlen, messen en schrapers, die ge
bruikt werden, toen deze mensen dit
gebied, dat toen nog niet door de zee
was veroverd, bewoonden. Voorts
romeins-, merovingisch-, frankisch en
karolingisch aardewerk.
Omstreeks het jaar duizend werd
dit gebied intensief bewoond. Men
kent oude namen van nederzettingen
uit die tijd, zoals Gawijsend, Espelo,
Vene, Kuinre en Emelwerth, waar-
DAMESi houdt Dinsdag vrij voor
de gezellige
UtUllOyJk. SPOELTJESWOL
MODESHOW
in de Stadsgehoorzaal
Burgerij bij Neptunus
op bezoek
Het aantal „Vlootdagen" dat'de
Koninklijke Marine organiseert, is
evenredig aan het nog steeds toene
mend personeelstekort. Men moet
daarom de organisatoren van deze
dagen bewonderen wanneer men ziet,
welke stunts ze al verzinnen om de
marine zo voordelig en attractief
mogelijk aan het publiek voor te
stellen.
De attractie waarvoor gisteren op
de Vlootdag in de Marinehavenstad
Den Helder werd gezorgd, was wer
kelijk sensationeel: de commandant
van het duikvaartuig, luitenant ter
zee Verhoeven, nodigde via een luid
spreker het publiek uit om het dui
kerpak aan te trekken en eens een
kijkje onder water te gaan nemen.
Met de belangstelling liep het eerst
niet zo'n vaart. Schoorvoetend kwa
men de eerste twee gegadigden op
het duikvaartuig af. Maar toen ze
zich eenmaal, geassisteerd door eni
ge matrozen van het achterschip van
het vaartuig af, in het water had
den laten zakken, kwamen er al
lengs meer liefhebbers. Gesteun en
gezucht verrieden het publiek de ge
moedsgesteldheid van de eerste ama
teurduikers. Weldra gaf de eerste
van hen te kennen naar boven te
willen komen. Hij liet echter te veel
water in het duikerpak en kwam
toen aan de oppervlakte drijven.
Toen ook de tweede op kwam dui
ken, bleek dat deze tot zijn middel
in de modder had gezeten en door
het troebele water niets had kunnen
zien.
Maar doof, bleek en met trillende
handen, waren ze beiden enthousiast
over het experiment!
Ook dames.
Ook het zwakke geslacht liet zich
onder de waterspiegel vertegen
woordigen. De 20-jarige mejuffrouw
Willy Verhoef, uit Amsterdam, trok
het 89 kilo zware „sterke pak" aan.
Ze behoorde meer tot de gevorder
den, want het bleek dat ze ook .thuis
al over de bodem van de Amstel ge
lopen had.
Het spreekt vanzelf, dat na haar
velen zich niet wilderl laten kennen
'en zich, onder toezicht van een mili
tair arts en van een duikdeskundige,
te water begaven.
van sommige nu gebruikt werden
voor de benaming van nieuwe dor
pen in de polder, zoals Nagele, Esp
enzovoort. Langzaam werd dit gebied
door de zee veroverd en de vondsten
uit later tijd worden derhalve ge
vormd door wrakken van schepen
die destijds in de Zuiderzee zijn ver
gaan. Tot nog toe vond men in de
polder niet minder dan ruim 150
wrakken van diverse data. Interes
sante zaken als huisraad, aardewerk,
wapens, kleding, scheepsinventaris-
sen, munten, kortom van alles uit
verschillende tijdperken, werden op
die manier aan de collectie van het
kleine museum toegevoegd.
PROEFNEMINGEN VOOR DE
TOEKOMST.
IN HET BOSGEBIED van Kraggen-
'burg ligt het waterloopkundig la
boratorium. Op een uitgestrekt ter
rein heeft men daar Qp verkleinde
schaal enkele Nederlandse rivieren,
kustgebieden, havenwerken en der
gelijke aangelegd. Ingenieurs en an
dere deskundigen experimenteren
hier en kunnen uit de bevinden op
maken hoe men wel of niet moet
handelen bij voorgenomen wijzigin
gen aan deze waterwerken.
Zo doet men reeds geruime tijd
proefnemingen met een deel van de
Rijn, dat men voornemens is te ko-
naliseren. De resultaten in het mo
del opgedaan, leerden de onderzoe
kers reeds, wat niet gedaan moest
worden en welke gevolgen dit genad
zou hebben. Zo komt men na ver
loop van tijd tot de beste oplossing,
zonder dat er tonnen gelds verloren
zouden gaan, wanneer men op goed
geluk dit deel van de Rijn gekanali
seerd zou hebben.
Bij Kraggenburg ligt ook op ver
kleinde schaal een deel van het kust
gebied van Nigeria in Afrika, waar
men onderzocht heeft hoe het verliep
met de verzanding van een haven en
waar men- proeven nam om dit in de
toekomst te voorkomen. Dit water
loopkundig laboratorium is uniek in
Europa, vandaar dat men er ook wel
buitenlandse opdrachten uitvoert,
doch voornamelijk komen de Neder
landse problemen aan de orde.
Trouwens eigenlijk is de gehele pol
der één experiment. Men heeft de
nodige ervaringen opgedaan en zal
hier in de toekomst een dankbaar
gebruik van maken, wanneer de vol
gende polders zover zijn. De Noord
oostpolder en de Zuiderzeewerken in
het algemeen zijn een bewijs en een
demonstratie voor de wereld van
wat Nederlands technisch vernuft en
arbeidsvermogen vermag in de strijd
tegen het water.
Duizenden en nog eens duizenden
vreemdelingen komen kijken naar
deze nieuwe wereld op de bodem van
de zee.
Se nieuwe Lichting, i& apg&taep&ti
De nieuwe lichting is opge
roepen. In de afgelopen weken,
heeft men de ontroerende tafe
reeltjes weer gezien. Soms va
ders, maar meestal moeders,
stapten met de peuters aan de
hand naar een nieuwe wereld,
de school, waar de juffrouws
van de eerste klas gereed ston
den iOm met eindeloos geduld de
weg naar de wetenschap open
te breken.
Of men nu bakker wordt,
kantoorbediende of hoogleraar,
het eerste aanloopje moet men
nemen bij die lieve juffrouw,
waaraan iedereen met een soort
vertedering blijft terugdenken.
Maar het is niet zo aanlokke
lijk om door die poort van de
school „het leven" binnen te
gaan. Er 2ijn kinderen, die met
wild enthousiasme naar binnen
stormen, maar over het alge
meen hebben de peuters er een
zwaar hoofd in. Beschroomd
schuifelen zij de klas binnen en
in het ongunstigste geval wor
den ze er tegenstribbelend in
geduwd door een liefhebbende
moeder, wier hart meelijdt,
maar die ervan overtuigd is, dat
er geen andere mogelijkheid
bestaat „om iets te bereiken".
En de juffrouw staat dan
voor de moeilijkheid om zo'n
klas vol enthousiasme, verle
genheid en tegenzin voor zich
te winnen.
Men zou kunnen zeggen:
MeuBeten uit het BuitenEand
EEN LAND, dat tegenwoor
dig veel invloed heeft door
eigen scheppingskracht op al
lerlei gebied, is Italië. Er komen
fraaie, verfijnde meubeltjes
vandaan, soms revolutionnair
van opvatting,' een soort hoge
school. Er wordt veel met me
taal gewerkt, en met kleur, de
felle kleur, die in zo'n zonnig
land past. Maar in het land zelf,
waar alles op buitenleven is in
gesteld, dringt er in de woon
huizen maar weinig van door.
Dikwijls zijn de originele mo
dellen zelf te duur en daardoor
onbereikbaar. Een betaalbare
uitvoering bestaat niet, de inte
resse is er ook niet zo op ge
spitst en diep in het hart is men
zo dol op een meer barokke
omgeving. Wat met de Italiaan
se hogeschoolproducten wel ge
beurt, is dat ze de industrie el
ders op ideeën brengt zoals
dat met kleding ook het geval
is waarvan de invloed via
tussenschakels doorwerkten
bereikbaar, betaalbaar wordt.
Wij kijken misschien met ont
zag naar het noorden of naar
het zuiden als plaatsen waar
stijlen geboren worden, we kun
nen ook ontzag voor onszelf
hebben, omdat het hier niet bij
theorie blijft. Hier worden meu
bels en stoffen gefabriceerd, die
gekocht kunnen worden door
veel mensen en die ook inder
daad toegepast worden door ve
len. Er is een levendige ontwik
keling in de mode op dit gebied.
Na het naturel hout kwam het
gelakte hout in frisse kleuren,
de metalen pootjes kwamen te-
rug, en tegenwoordig zijn er
ook nieuwe, nog niet eerder ge
bruikte materialen en werkme
thoden, die nieuwe perspectie
ven openen.
AMERIKA, als een land met
een afzet die er wezen mag,
kan zich experimenten veroorlo
ven, bijvoorbeeld met die nieu
we materialen. Toch kijkt Ame
rika heel graag naar Europa om
een ontwikkeling in een bepaal
de richting op te vangen. Onder
tussen leren de mensen er met
hun vele apparaten om zonder
veel hulp alle mogelijke kar
weitjes zelf opknapen, als schil
deren, behangen, timmeren, in
het algemetn wat ze onder „de
coreren" verstaan. Het impli
ceert een grote bedrijvigheid,
waarbij bijvoorbeeld de vrou
wen er niet voor terug schrik
ken losse stoelovertrekken te
maken. Van bijzonder goeden
wil dus, maar niet met altijd
opmerkelijk resultaat. Een nei
ging in die richting hebben ook
de Fransen, die 'n kamer eigen
lijk willen zien als een mens:
een kort dik kamertje moet be
hangen met verticale strepen,
een hoog vertrek met horizon
tale, en een van duistere vorm
met een verdoezelend kriebel
patroon.
Uit de keuken geklapt
Coupe vruchten met eiwitschuim
1 kop suiker, 1/4 kopje water,
2 eiwitten, sap van 1 citroen,
1142 kopjes verse vruchten,
3 dl room.
Suiker en water tot een
stroop koken. Het eiwit stijf-
kloppen en er steeds kloppend,
de suikerstroop doormengen.
Daarna de in kleine stukjes ver
deelde vruchten en het citroen
sap eraan toevoegen. Dan de
stijf geslagen room er luchtig
doormengen en het mengsel
in coupes overbrengen. Garne
ren met een paar vruchtjes.
Bakbokking met roerei.
4 Bakbokkingen, 2 eieren, 2
lepels water of bouillon, 20 gr.
boter, 1 theelepel fijngehakte
peterselie, iets zout.
De goed schoongemaakte bok
kingen van de huid ontdoen en
in dobbelsteentjes verdelen. De
ze in de koekepan even laten
bakken. De eieren met het wa
ter en het zout loskloppen en
bij de bokking doen. Van het
geheel op de gewone wijze roer
ei maken, opdoen en bestrooien
met fijngehakte peterselie.
„Vertrouwen is hier de basis
voor de wetenschap". En zij
slaagt erin. Soms met een viool,
soms met een mooi verhaaltje.
Iedere juffrouw heeft zo haar
eigen manier, maar in ieder ge
val komen ze op hetzelfde punt
uit: „Aap, noot, Mies...."
Er verandert veel in de we
reld, maar het leven begint nog
steeds bij „Aap".
De Jantjes en de Pietjes, de
Toosjes en de Rietjes zijn nu
over de eerste moeilijkheden
heen. Zij zitten al klinkers en
medeklinkers op te rispen, een
bezigheid, die straks in lezen
zal verkeren.
En zij komen trots thuis! De
ambitie is er nu. Bij ooms en
tantes demonstreren zij, wat ze
allemaal hebben opgestoken. En
vader en moeder kijken trots
toe. In de verte ligt Kertsmis..
't eerste rapport.
De nieuwe lichting is gestart.
Een heerlijke jas
voor de herfst
Nu het koudè en natte jaar
getijde weer nadert, zullen de
meeste dames weer haar oog te
gast laten gaan aan de nieuwe
collectie winterjassen, die de
couturiers haar brengen. Inder
daad, er is weer te kust en te
keur. Mantels en jasjes in alle
lengten, geklede mantels en
sportieve.
De mantel op onze illustratie
is er een van de laatste catego
rie. Deze is vervaardigd van
een nieuw soort tweed, waarin
verschillende kleuren op zeer
fijne wijze zijn verwerkt, waar
door een heel aardig effect ont
staat. De jas valt volkomen
recht, is lekker ruim en 'stevig
en solide. Echt een jas voor
guur weer.
Het aardige attractie is de
ceintuur, die op de jas gestikt
is en laag is aangebracht. Van
voren sluit deze aan op de bo-
venkant van de zakken van de
mantel. Steekt men de hand in
de zak, dan schuift men deze on
der de ceintuur door, want die
vormt de ingang van de zak.
De mantel kan aan de voor
zijde tot in de hals dichtge
knoopt worden.
In combinatie met het leuke
witte angora mutsje vormt het
een vlot geheel, sportief en
zeer geschikt voor de gure, nat
te herfstdagen in ons land.
(Nadruk verboden).
