Als hst Susz-kanaal zou sluiten, kan Nederland
benodigde olie voor 25 pet uit eigen bodem boren
In afgelopen 10 jaren groeide proefneming
uit tot 'n economisch belangrijke winning
Vier Nieuwkoopse geslachten
OP ÊÉN PLAATJE
Kortere werktijd voor
winkelpersoneel
Scheepje van garnalenvisser
voor Friese kust uitgebrand
DONDERDAG 30 AUGUSTUS 1956
DE LEIDSE COURANT
•TWEEDE BLAD PAGINA 1
uiei&ante fc.m. %eikt att& tand nen dan allerlei voorwaarden t.a.v.
boring en winning worden opgesteld.
l 01 Q g I De N.A.M. verwacht, dat deze pro
staat de apaxeng,ól aan Het. oxaten cedurede i00p van 1957 bee^d
^MANNEER MEN „OLIE" hoort, denkt men aan West Amerika, waar
y mensen op zekere dag rijk wakker werden, doordat op hun stukje land
olie begon te spuiten. Eh als men in het Nederlandse landschap een spaar
zame boortoren ziet opgesteld, denkt men onwillekeurig aan een niet-
onverdienstelijk experiment, die echter slechts voor vakmensen een inte
ressant werkobject is.
Nederland blijkt echter in de laatste 10 jaar een olie-aanwinning
ontwikkeld te hebben, die een woordje gaat meespreken in de economie
van ons land en vooral sinds men met succes boringen heeft uitgevoerd in
het Westen van Nederland, zijn de toekomstverwachtingen hooggespannen.
Nog enkele proefboringen moeten in deze omgeving gedaan worden om
een juist beeld te krijgen, doch deskundigen hebben berekend, dat Neder
land in de naaste toekomst 2025 van het nationale verbruik uit eigen
bodem kan halen, hetgeen neerkomt op een opbrengst van 1.020.000 ton
olie per jaar.
Wanneer we deze winning in kilometers van het landoppervlak omzet
ten, dan blijkt Nederland per kilometer 32 ton te produceren, tegen Amerika
42 ton per kilometer. Het wordt niet onmogelijk geacht, dat Nederland
wanneer o.m. rond Wassenaar en Zoetermeer nieuwe bronnen in exploitatie
genomen zullen zijn, het Amerikaanse cijfer zal evenaren, waarmee het de
belangrijkste olieproducent van West-Europa zou worden.
OOSTEN LOOPT TERUG. J diverse produkten. Ruim de helft
daarvan wordt uitgevoerd naar an-
De produktie van het Schoone- j dere landen van West-Europa. Ons
beekveld in Drenthe met 275 putten werelddeel voorziet zichzelve slechts
loopt langzamerhand terug. Nog een
vijftal putten zal daar worden ge
slagen, doch over 70 jaar zal Schoo-
nebeek geen oliewinning meer heb
ben. De achteruitgang van de pro
duktie, die thans 2900 kubieke me
ter per dag bedraagt, wordt in toene
mende mate gecompenseerd door de
produktie in het Westen. Hoe groot
de uiteindelijke produktie in het
Westen zal zijn kan eerst becijferd
worden, na het verlenen van een
concessie aan de Nederlandse Aard
olie Maatschappij (N.A.M.) voor het
Westen van het land.
WESTEN IN OPKOMST.
In het Westen deed de N.A.M. een
goede greep op IJsselmonde bij Rid
derkerk, waar 20 ton per dag ge
wonnen wordt. Men hoopt daar op
vergunning voor nog drie boorter-
reinen. De putten van Berkel-Schie-
broek, Delft, De Lier, Pijnacker,
Rijswijk en thans ook Wassenaar le
veren exploitabele hoeveelheden. De
ene spuiter van Wassenaar levert
prachtige, zwavel vrije olie uit zeer
mooi oliezand. De verwachtingen zijn
dan ook hoog gespannen, wanneer
men tenminste verder kan boren.
Bij Monster, Ridderkerk en Zoe
termeer zullen binnenkort ook nieu
we verkenningsboringen worden ge
daan. In De Lier zal men een nieu
we boring tot 3000 meter doen op
vermoeden van een diepe Oliehou
dende aardlaag; de meeste andere
boringen toonden olie op 12001300
meter aan.
De Ned. Aardollemij Is over
tuigd de exploitatie in 't Westen
ter hand te kunnen nemen zon
der schade aan bewoning, be
woners, natuurschoon, landbouw
en drinkwatervoorziening toe te
brengen.
EUROPESE CIJFERS.
De 275 putten te Schoonebeek pro
duceren 2900 tot 3000 kubieke meter
olie per d^g. Het totaal der putten
voor plm. 8 percent met aardolie.
Het Nederlandse produkt is voor
de raffinaderijen, die veel zwavel
houdende grondstof uit Venezuela en
kan zijn.
Zonder schade te veroorzaken
hoopt de N.A.M. na het verkrijgen
ener concessie in het Westen min
stens haar aanzienlijke bijdrage in
de voorziening in de Nederlandse be
hoefte (2025 percent) te kunnen
blijven leveren. Dit wordt tegen de
achtergrond van de situatie van
Suez voor de Nederlandse economie
zeer belangrijk geacht. Geheel West-
Europa verbruikt jaarlijks 108 mil
joen ton ruwe olie, waarvan 74 mil
joen ton uit het Midden-Oosten. Van
de stroom uit het Midden-Oosten
komt 4050 miljoen ton in tank
schepen door het Suez-kanaal. Moch.
ten hier onverhoopt storingen op
treden, dan zal ons land zich in elk
geval een eindweegs zelf kunnen
blijven bedruipen.
De mogelijkheid, dat de bronnen
in het Westen op den duur meer zul
len geven, dan men thans durft aan
te nemen, is geenszins uitgesloten.
Reële gegevens daarover zal men pas
na het volledige verkennen der voor
raden en de exploitatie daarvan kun
nen hebben. Men is voorzichtig, niet 1
alleen vanwege de thans geïnvesteer
de 40 miljoen gulden, doch ook, om-
dat men slechts met de harde feiten i
rekening wenst te houden.
Om 7 uur moet de
zaak aan kant zijn
Zaterdag, treede een wijziging van
het werktijdenbesluit voor winkels in
werking. Voortaan mag het winkel
personeel niet langer werken dan 9
uur per dag en 48 uur per week. De
oude regeling stond 9J4 uur per dag
en 53 uur per week toe. Bij wijze van
overgang mogen de kappersbedienden
het Midden-Oosten verwerken, mede j en personeel van winkels waar
daarom zo belangrijk, omdat ver
menging van het zwavelvrije Neder
landse produkt met het zwavelhou
dende van elders, verdere rationele
verwerking mogelijk maakt.
De Nederlandse produktie van
1,02 miljoen ton per jaar is geringer
dan die van Duitsland met 3,16 mil
joen ton per jaar en van Oostenrijk
met 3,67 piiljoen ton per jaar. Per
vierkante kilometer van de landsom-
vang echter produceert Oostenrijk
40 ton, Nederland 32 ton, Duitsland
12 ton en Roemenië 29 ton en de
Ver. Staten 42 ton. Het is, gezien de
recente vondsten, niet onmogelijk,
dat ons land op het Amerikaanse ni
veau zaj komen en daarmee in deze
verhouding de andere Europese lan
den voorbij zal streven, waarmede
het dan het rijkste olieland van het
Westelijke continent zal zijn.
TOEKOMSTBEELD.
West-Nederland levert op het
Ogenblik 13 percent van de totale na
tionale produktie tegen 8 percent in
1955 en 0,3 percent in 1953. Ondanks
de langzame achteruitgang van
Schoonebeek in Drenthe, zal de na
tionale produktie door de vondsten
in het Westen op peil kunnen blij
ven gedurende minstens 20 jaren.
Het vraagstuk, of de Kroon aan de
N.A.M. concessie in het Westen des
lands zal verlenen, hangt samen met
de situatie in het waterwingebied in
de duinstreek.
Den Haag en Wassenaar en diens
waterleidingmaatschappijen betwij
felen, of exploitatie in en bij het
duingebied de watervoorziening niet
zal storen, maar de N.A.M. ver
klaart, dat dit niet het geval zal zijn,
omdat de gehele olie-industrie geba
seerd is op isolatie van oliebronnen.
Over het verlenen van een conces
voedings. en genotmiddelen worden
verkocht, gedurende 1 jaar (dus tot
I september 1957) nog 9 uur per dag
en 50 uur. per week werken.
Het tijdstip, waarop het werk moet
zijn beëindigd is teruggebracht tot 7
uur 's avonds. De oude regeling stond
half negen toe. De wekelijkse rustdag
is verlengd van 32 tot 36 uur. De we
kelijkse vrije halve dag zal op een
middag of op maandagmorgen moe
ten vallen. Voor deze bepaling geldt
een overgangstijd van een half jaar,
dus tot 1 maart 1957.
Drukke dagen.
Voorts is een regeling getroffen
voor drukke dagen (b.v. koopavond).
Eens per week is voor winkelperso
neel boven 18 jaar een werkdag van
Westelijk Nederland bedraagt sie beslist de Kroon. Aanvragen wor-
tbans dagelijks meer dan 400 ton en
beweegt ziclj in stijgende lijn. De
langzaam dalende produktie van
Schoonebeek wordt dus in toene
mende mate aangevuld door de put
ten in het Westen.
De Nederlandse raffinagebedrij-
ven verwerken op het ogenblik ruim
12 miljoen ton aardolie per jaar tot
den Ingediend bij Gedeputeerden
ener provincie, die advies uitbren
gen, evenals de inspecteur-generaal
van* het staatstoezicht op het mijn
wezen en diverse ministeries. Uit
eindelijk wordt de Raad van State
bij deze advies-procedure ingescha
keld. In de loop van deze procedure
worden eventuele bezwaarschriften
Vragen aan minister
Partijpropaganda
voor VARA-TV
Het lid van de Tweede Kamer de
heer Fokkema (a.-r.) heeft aan de
minister van O., K. en W. schriftelijk
gevraagd of hij kennis heeft gekregen
van de wijze, waarop de VARA in de
door haar verzorgde televisieuitzen
ding op woensdag 22 augustus buiten
het aangekondigde programma om
gemeend heeft politieke voorlichting
te moeten geven over de kabinets
formatie en over een der vraagstuk
ken welke bij de kabinetsformatie
zijn betrokken.
Meent de minister niet, dat deze
voorlichting op weinig objectieve wij
ze heeft plaatsgevonden? vraagt de
heer Fokkema. Hij is van oordeel, dat
deze partijpolitieke propaganda door
middel van de televisie strijdig is met
de mening van de minister, „dat bij
de beelduitzendingen, die slechts over
één zender geschieden en dan nog al
leen gedurende een zeer beperkt aan
tal uren, een bijzondere mate van
zelfbeperking, zowel wat betreft de
politieke uitzendingen als de propa
ganda voor de eigen omroepvereni
ging, op haar plaats is".
Tannelmuur bij Veisen, die vandaag verbroken werd
Vandaag werd in tegenwoordigheid van minister Algera de noordelijke kopwand van de autotunnel te Velsen
verwijderd, waardoor de verbinding met de zuidelijke oever vanaf de noordelijke zijde tot stand is gekomen.
We zien hier een groepje arbeiders bezig met het sehoo maken van de tunnel in verband met het hóge bezoek
van heden; op de achtergrond de damwand die thans is verdwenen.
11 uur toegelaten. Het maximum van'
48 uur per week mag dan echter niet
worden overschreden.
Ten slotte is een langere werktijd
voorzien voor de uitverkooptijd en
voor perioden, dat winkels ingevolge
de Winkelsluitingswet extra lang
open zijn, zoals met festiviteiten.
Hieronder kunnen ook de seizoenbe-
drijven gedurende het seizoen vallen.
De bestaande faciliteiten voor de Sin
terklaas- en de Kersttijd blijven on
gewijzigd gehandhaafd.
Lederwarenbedrijven
6 pet loonsverhoging
In de lederwarenindustrie is vol
ledige overeenstemming bereikt over
een loonsverhoging van zes procent
per 1 september op basis van het re
geringsbesluit van 19 maart j.l.
Aan het college van rijksbernidde-
laars is verzocht om met ingang van
1 september deze verhoging in de
CAO gr ed te keuren, waarbij de rro-
geajkhtid is opengelaten, dar onder
nemingen die een desbetreffend ver
zoek bij de looncommissie indienen
dispensatie tot drie procent kunnen
ontvangen.
3 Jongens verdwenen
Lastige rekening
In de nacht van zondag op maan
dag zijn drie jongens uit Voorthui
zen per rijwiel uit hun woonplaats
vertrokken, zonder hun ouders iets
van hun voornemen te vertellen.
Men weet tot nu toe niet waar ze
zich thans bevinden, maar maandag
middag zijn de knapen in de Noord
oostpolder gezien. De jongens, een
18-jarige elektricien, een 17-jarige
broodbezorger en diens 16-jarige
achterneef zijn vermoedelijk aan de
haal gegaan omdat zij een rekening
hadden gekregen van een garage
houder in Barneveld voor de scha
de, die aan een door de jongens in 't
geheim gehuurde auto was ontstaan.
De ouders maken zich ernstig onge
rust over hun zonen en hebben de
politie te hulp geroepen om de kna
pen op te sporen.
Zwendel bij legerwerken
Arrestaties te Assen
Dank zij een bekentenis van een
burger-employé heeft de politie een
uitgebreide zwendel bij de genie
kunnen oprollen, die gepleegd is
door een vernuftig samenspel tussen
aannemers en burger-krachten bij
de genie te Assen.
Ingenieuse knoeierijen met mate
rialen, overuren en andere financiële
onderdelen hebben tot een benade
ling van de staat geleid, die nog niet
te schatten is.
Inmiddels heeft de koninklijke
marechaussee vier arrestaties ver
richt, maar zij beschikt over aanwij
zingen, die de mogelijkheid waar
schijnlijk maken, dat in het genie-
kamp te Assen en ook in andere ge
nie-kampen van Nederland meerdere
bij de zwendel betrokken zijn.
Bedriegelijke fantast
Een 32-jarige kantoorbediende is
door de Maastrichtse recherche in
verzekerde bewaring gesteld, om
dat hij onder allerlei voorwendsels
aan de paters van een klooster te
Ma'astricht verscheidene malen be
dragen van tientallen guldens zou
hebben afgetroggeld met een ver
haal, dat hij in ernstige moeilijkhe
den verkeerde. Dat laatste zou dan
niet gelogen zijn, want de man heeft
zich in Swalmen schuldig gemaakt
aan verduistering in dienstbetrek
king. Na opgemaakt procesverbaal is
hij overgebracht naar Swalmen,
waar de verduisteringszaak nader
wordt onderzocht.
Een reebok, die in de nacht van
dinsdag op woensdag nabij Elspeet
onverwacht de weg overstak, werd
aangereden door een personenauto
en op slag gedood.
De tunnel onder het Bossche
station zal nog dit jaar geopend
worden, waardoor een nijpend ver
keersprobleem opgelost zal zijn; te
genslagen hadden de voltooiing van
de tunnel dit jaar lange tijd onzeker
gelaten, maar thans meent men ze
kerheid omtrent de ingebruikname
te kunnen geven.
Vier Nieuwkoopse geslachten op één
plaatje. In het midden de nog zeer
krasse 84-jarige „opoe" Hoogerwerf
Lelieveld, inwoonster van het kath.
Bejaardentehuis op de bank voor het
huis van haar dochter. Ze is moeder
van 7 kinderen, grootmoeder van 37
kleinkinderen en over-grootmoeder
van 6 achterkleinkinderen. Rechts zit
haar dochter mevr. M. Wansinck
Hoogerwerf, 54 jaar en links haar
kleindochter mevr. Tli. Verhage
Wansinck, 24 jaar, met op haar schoot
haar dochtertje van 2 maanden
Helma.
ZAAK ANNEKE BEEKMAN
Verhoor uitgesteld
Mevr. G. Langendijk-Van Moorst,
die op 19 augustus j.l. te Moncevaux
door de Belgische rijkswacht werd
aangehouden omdat zij in Nederland
nog gevangenisstraf moet ondergaan,
zou donderdag hebben moeten ver
schijnen voor de Luikse Kamer van
Inbeschuldigingsstelling. Deze Ka
mer moet aan de Belgische regering
advies uitbrengen over de geldig
heid van het verzoek van de Neder
landse regering tot uitlevering. Daar
sommige stukken nog niet door het
ministerie van justitie werden over
gemaakt, zal de Kamer van Inbe
schuldigingstelling daarop moeten
wachten en aldus kon nog geen da
tum voor de bijeenkomst worden
vastgesteld; het bevel tot voorlopi
ge inhechtenisneming is 21 dagen
geldig.
Onzekerheid.
Inmiddels is het nog geheel onzeker
of de Belgische autoriteiten tot uit
levering zullen overgaan, zelfs al zijn
alle benodigde bescheiden aanwezig.
Om te beginnen hebben de Neder
landse autoriteiten geen hernieuwd
verzoek tot uitlevering gedaan, toen
het rechtbankvonnis door het hoger
beroep van het Gerechtshof gewijzigd
werd; dit in tegenstelling met eerder
vermelde berichten.
Maar dit is niet bijzonder belang
rijk in deze kwestie.
Doorslaggevend is, hoe de Belgi
sche justitie wenst te reageren op
het door de Nederlandse autoriteiten
gedane verzoek tot uitlevering, om
dat de Belgische wet hier meer mo
gelijkheden toelaat, dan de Neder
landse.
De Belgische wet zegt, dat het ont
trekken aan de wettelijke macht van
minderjarige kinderen een voldoen
de reden kan zijn om een verzoek
tot uitlevering in te willigen.
Geen plicht.
De Belgische wet zegt echter niet,
dat de justitie in dit geval tot uitle
vering verplicht is.
In het speciale geval van Anneke
Beekman hangt het dus af van de
vraag, hoe de Belgische autoriteiten
de houding van mevrouw Langen-
dijkVan Moorst zullen beschouwen.
De justitie-autoriteiten brengen
advies uit aan de minister van justi
tie, bij wie de uiteindelijke beslissing
ligt. Slechts in hoge uitzonderingsge
vallen zal de minister van justitie
een beslissing nemen, die afwijkt van
het advies der justitie.
Voortaan eieren
zonder stempel
In een gistermorgen te Utrecht ge
houden bestuursvergadering, van het
bedrijfschap voor pluimvee en eieren
is medegedeeld, dat zaterdag binnen,
gekomen is de ministeriële bekrachh.
tiging van de verordening, die een
einde maakt aan het verplichte stem
pelen van eieren. Deze stempeling zal
thans facultatief zijn.
PRIESTERWIJ JDING
MISSIONARISSEN VAN HET
H. HART.
Z. H. Exc. mgr. Ch. v. d. Ouwelant
MSC, bisschop van Surigao (Fhilip-
pijnen) zal op zondag 2 september in
de kapel van he Missiehuis der Mis
sionarissen van het H. Hart te Stein
de H. Priesterwijding toedienen aan
de volgende theologanten van deze
congregatie: G. Prins, Voorhout; H.
van Maanen, Arnhem; W. Goossen,
Eindhoven; J. Vink, Leiden; J. Jans
sen, Overloon; N. Tromp, Beverwijk;
J. van Kampen, Spierdijk; C. Schip-
perijn, Utrecht; J. Schrama, Nes a.
d. Amstel; J. Rijk, Schravenpolder
en P. Hardjesoemaria.
Soldaat weigert
pokken-inenting
Vrijspraak
Een diensplichtig soldaat kreeg in
juni opdracht van zijn bataljonsarts
om zich tegen pokken te laten inen
ten, maar de jongen, die enkele ja-'
ren geleden van een inenting ernstig
ziek is georden, weigerde op adviesi
van zijn ouders en van zijn huisarts
zidh aan de inenting te onderwerpen.
Gisteren stond hij voor de krijgs
raad, waar de auditeur-militair ver
telde, dat de militair door een twee
de arts onderzocht was, die geen ge
vaar aanwezig achtte.
Vanwege de verzachtende omstan
digheden het advies van huisarts
en ouders vroeg de auditeur de
minimumstraf ƒ1.boete.
De verdediger vond, dat vooral het
advies van de huisarts, die blijkens
een verklaring bij zijn mening blijft,
voor de militair doorslaggevend is
geweest en dat er geen sprake is van
schuld.
De krijgsraad kon zich hiermede
verenigen, want na overleg in de
raadskamer werd de militair vrijge
sproken.
DE MOORD TE HEER
Echtgenote van het
slachtoffer bekent
Revolver gekocht
Bij het onderzoek inzake de zater
dagavond j.L gepleegde moord op
de rijwielhandelaar J. Mohnen te
Heer bij Maastricht, heeft de echt
genote van de verslagene erkend, dat
zij mede ödhuldig is aan de uitlpk-
king van de daad. Zij heeft namelijk
bekend, dat zij zelf de revolver,
waarmede de aanslag op haar man
werd gepleegd, in Luik had gekocht
en aan de knecht had doorgegeven,
die op zijn beurt het wapen ter hand
stelde aan de twee daders. Zij erken
de tevens, de toezegging van de
29.000 beloning voor het volvoeren
van de moord, door de knecht aan de
daders gedaan,tegenover deze daders
te hebben bevestigd.
Vissers gered
De garnalenvissers C. Bosker en
zijn zoon Jan Bosker uit Delfzijl
hebben gistermorgen om ongeveer
8 uur op de Eems nabij Borkum hun
garnalen kotter voor hun ogen zien
verbranden, terwijl beiden een toe
vlucht in het water hadden gezocht.
De heer Boster senior had een
zwemvest weten te bemachtigen, en
Bosker jr., een uitstekend zwemmer,
wist zich drijvende te houden. De
reddingsboot „Borkum" viste de
drenkelingen op, nadat zij een half
uur in het water hadden gelegen.
De brand aan boord van het vis
sersvaartuig dat om 6 uur was uit
gevaren ontstond, door onverklaar
bare oorzaak, in de machinekamer.
De heer C. Bosker bevond zich op
dat moment in de stuurhut en zijn
zoon was op het dek van het schip
dat ongeveer 500 liter gasolie aan
boord had.
Beiden hebben nog geprobeerd de
brand te blussen, maar dit mocht hun
niet gelukken. In allerijl ontdeden
zij zich daarop van hun kleding en
sprongen in het water.
Een gelukkige omstandigheid voor
hen was, dat de Duitse passagiers
boot „Rijnland", die een geregelde
dienst tussen Emden en Borkum on
derhoudt, in de buurt was. De kapi
tein van de Rijnland waarscuhwde
zo spoedig mogelijk de Borkumse
reddings-maatschappij, waarna het
reddingsvaartuig Borkum uitvoer
en de onfortuinlijke vissers oppikte.
De drenkelingen liepen geen ern
stig letsel op en de boot is verzekerd.
