S)eÊöid^eSoii^cmt
TweedeKamer-fractie KVPwees program-Drees af Rehabili'a,ie in PraaB
Westelijke mogendheden
gaan hun strategie herzien
De „kleine Stalin" van Hongarije de laan uit
WEER EEN
STALINNETJE
WEGGEJAAGD
Staande voor ja of neen,
werd tot afwijzing besloten
BIJZONDERE NAVO-
BIJEENKOMST IN DE HERFST
Dulles niet tegen de nieuwe tendens
Rakosi kan niet met zijn tijd mee
GEROE past zich BETER
aan bij NIEUWE situatie
Eisenhower weer „in the running
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
BUREAUX: PAPENGRACHT 32
DONDERDAG 19 JULI 1956
47ste JAARGANG
No. 13859
Directeur: C. M. v. HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN.
Telefoon: Directie, Abonnementen, Drukkerij 20935, Redactie 20015, Advertenties 20826. Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.55 p. w-, 12.35 p. mnd., 17.— p.kwart. Franco p.p. 17.40 - Advertenties! 17 et.p.mm. Telefoontjes
Bezitsvorming
onvoldoende
geformuleerd
De Tweede-Kamer-fractie van de
K.V.P. heeft het regeringsprogram
van de kabinetsformateur, dr Drees,
afgewezen.
Het voornaamste bezwaar van de
KVP geldt de paragraaf in het pro
gram, die betrekking heeft op de be-
Bezitsvorming
kalm voortvloeide naar de
uitmonding in een nieuw ministerie,
is plotseling in een onrustbarende
draaikolk geraakt.
De K.V.P.-fractie in de Tweede Ka
mer, gesteld voor het dilemma, het
ontwerp-regeringsprogramma van de
kabinetsformateur dr. Drees te aan
vaarden of te verwerpen ëen an
dere mogelijkheid had de formateur
haar niet gelaten heeft het afge
wezen.
Er waren bezwaren van verschei
dene aard, hetgeen niet te verwonde
ren is in een politieke gedragslijn,
welke voor vijf verschillende partijen
aanvaardbaar zou moeten zijn.
Onaanvaardbaar is voor de K.V.P.-
fractie echter gebleken, dat in het
programma fiscale maatregelen
„overwogen" werden om de bezits
vorming te bevorderen. Overwegen
draait in de politiek meestentijds op
niets uit. Gezien de tegenstand van
socialistische zijde tegen bezitsvor
ming zag de K.V.P. in dat overwegen
in dit bepaalde geval volstrekt geen
heil.
Bezitsvorming door de bezitlozen
men zou verwachten, dat iedereen,
ook de P.v.d.A., daar veel voor zou
gevoelen. De P.v.d.A. zit echter "zo
onwrikbaar vast in haar doctrinaire
anti-kapitalistische houding, dat zij
een systeem, waarbij ook de bezitlo
zen „kapitalisten" worden, afwijst.
Zij wenst wel collectieve bezitsvor
ming, wat in hoofdzaak neerkomt op
het verstrekken van een ontzaglijk
vermogen aan de „staat"! Zij miskent
daarbij echter het onuitroeibaar ver
langen van ieder mens naar eigen
bezit. Zowel uit sociale als economi
sche overwegingen is de persoonlijke
bezitsvorming een begerenswaardig
doel. Vele arbeiders, die de P.v.d.A.
aanhangen, zullen de star-dogmati
sche houding van hun partij niet de
len, omdat bezitsvorming geheel
overeenkomstig de menselijke natuur
is, welke zich door geen socialistisch
dogma om de tuin laat leiden. Vooral
in Amerika, maar ook in Duitsland
en Frankrijk, is de bezitsvorming
voor de tot nog toe bezitlozen, reeds
voor een gedeelte verwezenlijkt
tot grote voldoening van de erbij be
trokken arbeiders. De P.v.d.A., wel
ke zich zo graag als bij uitstek „pro
gressief" noemt, blijft in deze hoogst
belangrijke aangelegenheid bij de
moderne sociale ontwikkeling ten
achter.
WIE VOLGT?
DE KLEINE STAjLINTJES van de
coanimunistische partijen buiten
Rusland lopen tegenwoordig met een
angstig hart rond en zoeken i<n bun
oude redevoeringen naar „persoons-
verheerlijkende" uitdrukkingen, wel
ke hen aan de galg zouden kunnen
helpen; Zij hebben alle reden om voor
bun hachje te vrezen, vooral als 'zij
wat stijf in de rode botten zijn gewor
den en de wonderlijke politieke spron
gen van Moskou niet zó maar kunnen
imiteren.
Rakosi is de zoveelste beves-
0 tiging van de oude stelling,
dat iedere revolutie haar
eigen kinderen opeet.
Hij is de grote man van de Hon
gaarse communistische partij geweest
sinds deze aan het einde van de twee
de wereldoorlog, met behulp van de
Russische bezetting, aain de macht
kwaim. De laatste tijd echter kon men
merken, dat er een campagne tegen
hem gaande was. Op vergaderingen
van partij-afdelingen werd vooral
door intellectuelen ernstige kritiek
op Rakosi en de partijleiding gele
verd. Rakosi werd zelfs openlijk be
schuldigd van moord wegens zijn aan
deel in het proces tegen de vroegere
communistische minister van binnen
landse zaken Rajk, die in 1948 werd
terechtgesteld na veroordeeld te zijn
wegens Titoisnie en verraad. Rajks
weduwe beschuldigde Rakosi er on-
van ,dat hij verantwoórdelijk
zitsvorming. Deze paragraaf bevat
de formulering, dat overwogen zal
worden of fiscale maatregelen moge
lijk zijn ter bevordering van de be
zitsvorming. Dit „overwegen" was
de KVP onvoldoende.
De kabinetsformateur, dr. Drees,
had zijn regeringsprogram doorge
zonden aan de vijf fractievoorzitters,
de heren Burger (Arb.), Romme (K
VP), Zijlstra (A.-R.), Oud (WD)
en Tilanus (CHU) onder het beding,
dat hij hierover geen verder overleg
met de fractie^, wenste en slechts
kon accepteren dat de aan te zoeken
ministers zich om advies zouden
wenden tot hun fractievoorzitters.
De KVP-fractieleider kon zich met
deze procedure niet verenigen en
bracht het regeringsprogram opnieuw
in zijn fractie. Daardoor had de KV
P-fractie slechts de mogelijkheid om
te beslissen of zij al dan niet het pro
gram zou accepteren. De nadelen
bleken echter verre de voordelen te
overtreffen. Het program werd daar
om afgewezen. Een bespreking van
de voorstellen van dr Drees met be
trekking tot de zetelverdeling bleef
na afwijzing van het regeringspro
gram achterwege.
Bezitsvorming.
De bezitsvorming het voornaamste
knelpunt bij de K.V.P., schijnt voor
al voor de socialisten moeilijk aan
vaardbaar te zijn. Htm kandidaat
voor het departement van Financiën,
de heer Hofstra, is blijkens zijn re
devoeringen in de Tweede Kamer
tegen het treffen van fiscale maat
regelen ter bevordering van bezits
vorming, omdat degenen, die geen
of weinig belasting betalen dan niet
aan bezitsvorming toekomen.
Van K.V.P.-zijde wordt daar tegen
in gebracht, dat men voor deze cate
gorie andere middelen moet bera
men. Wat Nw.-Guinea betreft, zou
het bezwaar van de K.V.P., evenals
dit met de prot.-chr. fractie het ge
val is, ongetwijfeld niet alleen gericht
zijn tegen het ontbreken van een
duidelijk soevereiniteitsstandpunt in
het regeringsprogramma, maar ook
tegen de omstandigheid dat daarin
geen bepaling is opgenomen, waarbij
aan zending en missie in dit gebied
meer armslag wordt gegeven.
In politieke kringen wordt voorts
aangenomen, dat de paragrafen be
treffende het financieel economisch
en sociaal beleid, bij de K.V.P. te
genstand hebben opgewekt. Er ont
breken duidelijke richtlijnen voor
het permanente afwegen van de
maatregelen op dit gebied in ver
houding tot het nationaal inkomen.
Gelijkstelling.
Een zeer belangrijk punt voor de
K.V.P. (en de prot.-chr.-fracties) is
voorts dat dr. Drees niet bereid bleek
in zijn program de bepaling op te ne
men dat de financiële gelijkstelling
tussen openbaar en bijzonder onder- wacht.
wijs ook voor hoger onderwijs dient
te worden doorgetrokken. Er zijn
eveneens bezwaren ingebracht tegen
de paragraaf in het regeringsprogram
met betrekking tot de perdiodieke
vermogensaanwasbelasting.
Defensie.
De K.V.P.-fractie kon gistermor
gen haar houding nog niet bepalen
over het vraagstuk van de hoogte
der defensie-uitgaven, omdat zij nog
niet door de formateur op de hoogte
was gesteld van het uitgewerkte
compromis dat dr. Drees met de de
missionaire minister van Oorlog en
Marine, ir. Staf, heeft gesloten.
Het heeft de aandacht getrokken
dat in het regeringsprogram, dat de
formateur in zijn definitieve vorm
aan de fractieleiders heeft toegezoni
den, geen melding meer wordt ge
maakt van de oprichting van bouw
bedrijven waarin de staat financieel
deelneemt. Ook de paragraaf, die be
trekking heeft op het handhaven
van de investeringen van de over
heid in het bedrijfsleven is komen
te vervallen.
Het is thans de .vraag of de forma
teur na de afwijzing van zijn pro
gram door de K.V.P.-fractie nog zal
doorgaan met het voeren van onder
handelingen met de andere fractie
leiders, de heren Zijlstra (a.-r.), Ti
lanus (c.h.) en Oud (V.V.D.).
Vavro Hajdu, voormalig Tsjecho-
slowaakse onderminister van buiten
landse zaken, is vrijgelaten en gere
habiliteerd, aldus wordt uit gewoon
lijk betrouwbare bron te Praag ver
nomen. Hij was tijdens het proces
tegen Rudolf Slansky in 1952 tot le
venslange gevangenisstraf veroor
deeld op beschuldiging van hoogver
raad en spionnage.
Volgens genoemde bron werd
Hajdu ten minste twee maanden ge
leden in vrijheid gesteld, nadat een
speciale commissie van onderzoek
had bevonden, dat de beschuldigingen
onjuist waren. Hij scheen in goede
gezondheid te verkeren, maar be
kleedt nog geen nieuwe functie.
Hajdu is de tweede van de dertien
medebeklaagden van Slansky. die
eerherstel heeft gekregen. In fe
bruari werd Artur London, die even
eens onderminister van buitenland
se zaken is geweest, gerehabiliteerd.
Een officier van de Egyptische
militaire geheime dienst in de strook
van Gaza, is dinsdagavond zwaar ge
wond, toen hij een pakket open
maakte, waarin een boek zou hebben
Meten.
In Neurenberg hebben 25 vrou
wenvereniging een resolutie tegen on
verantwoordelijke filmreclame aan
genomen,.
De woordvoerder van de kabinets
formateur heeft vanochtend medege
deeld, dat dr Drees gistermiddag
„een brief heeft ontvangen van de
K.V.P.-fractie". In antwoord op vra
gen, of zoals in persberichten
wordt gezegd in deze brief de
K.V.P.-fractie heeft medegedeeld, dat
het ontwerp-programma van de for
mateur voor haar niet aanvaardbaar
is, zeide de woordvoerder geen in
lichtingen te kunnen geven.
Over de feitelijke gang van zaken
deelde hij voorts mede, dat dr. Drees
gisteravond nog nadere besprekingen
heeft gevoerd met de fractie-voorzit
ter van de P.v.d.A. in de Tweede Ka
mer, mr. Burger. De formateur had
reeds gisterochtend dus voor de
ontvangst van de brief van de K.V.P.
een onderhoud gehad met de frac
tieleider van de P.v.d.A. Voorts heeft
dr. Drees de fractieleiders van de
P.v.d.A., K.V.P., de A.R., de V.V.D.
en de C.H.U. een stuk doen toekomen
over de defensie-uitgaven met nadere
cijfers, die ten grondslag liggen aan
het accoord, dat over dit vraagstuk
tussen de formateur en de demissio
naire minister van oorlog, ir. Staf, is
bereikt.
Naar de woordvoerder tenslotte
mededeelde zijn de voor vanochtend
aangekondigde besprekingen van de
formateur doorgegaan. Zoals gemeld
betreft dit overleg een gesprek met
de heer Tilanus van de C.H.U. en
daarna met prof. Oud van de V.V.D.
Ook staat nog een onderhoud op het
programma met de fractieleider van
de A.R., prof. Zijlstra, die nog in Pa
rijs verblijft voor de O.E.E.S.-verga-
dering en die vanavond of morgen
ochtend in ons land wordt terugver-
VORSTELIJKE KUNST TENTOONGESTELD
Op de tentoonstelling „Dierplastieken van hedendaagse Nederlandse beeld
houwers", die zaterdag a.s. in het Zoölogisch Museum te Amsterdam wordt
geopend, zal het in brons uitgevoerde beeldje, zoals deze foto laat «ten,
worden geëxposeerd. Het is vervaardigd door H.K.H. prinses Beatrix en
zij neemt met dit beeldje voor het eerst aan een tentoonstelling deel. Links
op het voetstuk ziet u de paraaf „B. v. O.".
De grote westelijke mogendheden zijn, volgens welingelichte kringen te
Londen, voornemens in de herfst van dit jaar een bijzondere bijeenkomst
van de Navo te houden voor een diepgaande herbeschouwing van de weste
lijke strategie en vermindering van de grondstrijdkrachten.
Het ligt in de bedoeling van zowel de Amerikaanse als Britse politiek
om in Europa kleinere legers te stationeren en zich meer te verlaten op
atoomwapens voor de verdediging, zulks in verband met de gewijzigde
internationale situatie. Daarover dient echter eerst overleg met de andere
Navo-landen te worden gepleegd.
De Britse regering: is voornemens de defensie-uitgaven met ongeveer
400 miljoen pond sterling te verminderen.
Tijdens zijn wekelijkse persconfe
rentie in Washington heeft de Ame
rikaanse minister van Buitenlandse
Zaken, John Foster Dulles, verklaard
dat de V.S. het hun toekomende aan
deel in de defensie van West-Europa
in NAVO-verband zullen blijven dra
gen.
De minister wees er verscheidene
malen met nadruk op, dat er nog niet
gesproken is over een algemene ver
mindering van de troepensterkte der
NAVO-landen. Deze kwestie zou door
de NAVO-raad, als hij in de herfst
bijeenkomt, besproken moeten wor
den.
Wel verklaarde Dulles dat er een
groeiende overtuiging is dat de mo
derne oorlogsvoering een grotere na
druk legt op atoomenergie en minder
op troepensterkte. Volgens deze
denkwijze zouden er geen politieke
argumenten zijn tegen het geleide
lijk verminderen van de troepen
sterkte.
Dulles zei te hopen dat bij een
Matyas Rakosi, sinds het einde van de tweede wereldoorlog de Stalin
van Hongarije, is afgetreden als eerste secretaris van de communistische
partij in dit land.
In een brief aan het centrale comité van de partij zegt hij: „uit eigen
vrije wil" afstand van zijn functie als secretaris en als lid van het Polit
bureau te hebben gedaan en als reden noemde hij: ouderdom (hij is 65
jaar) en ziekte.
Rakosi wordt opgevolgd door Emoe Geroe, de eerste vice-prejjiier in de
huidige Hongaarse regering en naar men zegt, evenals hij „Stalinist".
De oppositie tegen Rakosi is sinds de Russische partijchef Nikita Kroestsjef
Stalin openlijk verguisde zozeer toegenomen, dat zij ook niet meer voor het
westen te verbergen was. Bovendien zou de Joegoslavische president maar
schalk Tito, die Rakosi bijzonder haatte, tijdens zijn bezoek aan Moskou
de politieke val van zijn tegenstander hebben geëist.
„FOUTEN GROTER DAN
IK DACHT".
Het aftreden van „de kleine Stalin
van Hongarije" werd gisteren in een
vergadering van het centrale comité
door premier Andras Hegedues be
kendgemaakt. Hij las een brief van
Rakosi voor, waarin deze zich ver
antwoordelijk verklaarde voor „ern
stige fouten zoals persoonsverheerlij
king en schending van socialistische
wetten".
Weliswaar had Rakosi zich enkele
was voor het proces, dat op valse maien openbaar aan zelfkritiek
aanklachten gebaseerd was. onderworpen maar, zo zei hij „de uit-
Eind juni heeft Rakosi een geheim werking- van mijn fouten waren gro-
bezoek aan Moskou ge'braoht. Waar- ^er jk ^achft".
nemers geloofden toen, dat Tito tij
dens zijn bezoek aan Moskou het af
treden van Rakosi had geëist, omdat
deze in 1948 in de Kominform tegen
Zuid-Slavië had geageerd.
Wat daarvan waar is. weten we
niet, maar het is zeker, dat Rakosi's
val in Joego-Slavië met vreugde
wordt begroet.
Wij wachten er thans op, wie van
de kleine Staiintjes de volgende is om
het bos te worden ingestuurde
De kritiek tegen Rakosi kwam vo
rige maand tot een heftige uitbarsting
in de z.g. Peteofiikring een klub
van jonge communisten.
Twee schrijvers Tibor Dery en
Tibor Tardos eisten in heftige
woorden („hij is een moordenaar"
en „hij is een Judas") zijn aftreden.
Weliswaar werden beide schrijvers
uit de partij gezet, maar de commu
nistische schrijtversbondi stelde zich
achter hen en ook van andere zijde
kregen zij steun.
Toch meenden „waarnemers" lange
tijd, dat Rakosi zich zou kunnen
handhaven. Dit blijkt niet het geval
te zijn geweest: unaniem werd gis
teren zijn aftreden goedgekeurd en
even unaniem werd Geroe gekozen.
Ernoe Geroe noemde IRiakosi's voor
naamste fout, dat hij niet in staat was
geweest zich aan de nieuwe situatie
aan te passen.
DE NIEUWE LEIDER.
Geroe is een van de leidende eco
nomen van de Hongaarse communis
tische partij. Hij is in 1898 geboren
en lid van de partij sedert de oprich
ting in 1916.
In 1938 zond de Komintern hem
naar Spanje, waar hij de internatio
nale brigade organiseerde.
Hij bleef in Spanje tot het einde
van de burgeroorlog.
In 1944 keerde Geroe met Rakosi
naar Hongarije terug. In november
1952 werd Geroe benoemd tot vice-
premier. Na Stalins overlijden verloor
december 1954 trad hij weer meer op
de voorgrond.
Nog democratischer dan volks-
democratisch!
In een radiorede verklaarde Geroe
woensdagavond, dat het staatsappa
raat democratischer zal worden. Het
leger zal worden gemoderniseerd en
de troepensterkte met 15.000 man
verminderd.
De doelen van het vijfjaren-plan
zullen worden herzien, en het koloho-
zenstelstel in de landbouw uitgebreid.
Voorts kondigde hij aan, dat bij
de bestrijding van linkse en rechtse
afwijkingen] vooral tegen de invloed
van oud-premiier Imre Nagy zal ge
streden worden.
Nog steeds onbestendig
Het voor Nederland belangrijkste
druksysteem is een in de Golf van
Biscaye gelegen depressie, die ge
heel is gevuld met onstabiele lucht.
Om deze depressie heen bewegen
kleinere storingen van Frankrijk uit
naar het noorden. Gistermiddag be
reikte een dergelijke storing het zui
den van ons land, op uitgebreide
schaal onweer veroorzakend. Tussen
gisterochtend en vanochtend 7 uur
viel in Eindhoven 37 mm regen, in
Vlissingen 16 en op het vliegveld
Zuid-Limburg 11 mm.
In het grootste deel van Europa
daalt de luchtdruk langzaam verder,
hetgeen verband houdt met het feit,
dat de in de Golf van Biscaye gele
gen depressie zich langzaam in oos
telijke richting verplaatst. Het zal
daarom ook morgen nog het weer in
Nederland beheersen. De kans op
buien blijft derhalve groot. De tem
peratuur ondergaat nog weinig ver
andering, hoewel aan de kust tenge
volge van een langzame draaiing van
de wind naar noordoost tot noord
iets minder warme lucht kan binnen
stromen.
eventueel baseren van de defensie
van het Westen op kernwapens aan
vallen die met conventionele strijd
krachten afgeweerd dienen te worden
achter wege zouden blijven. Langs
diplomatieke weg en via het gebruik
van economische en financiële mid
delen zou men die wellicht kunnen
voorkomen.
Op de vraag of de Verenigde Sta
ten nog steeds de opbouw van twaalf
•Westduitse divisies als bijdrage in de
Navo noodzakelijk achten, antwoord
de Dulles dat alle leden van de Navo
zich dienen te houden aan de bijdra
gen tot de defensie die onderling zijn
over een gekomen
De Overzeese bases.
Dulles wilde geen direct antwoord
geven op de vraag, of in de komende
tien jaar de Amerikaanse bases over.
zee geleidelijk opgeheven zullen wor
den als gevolg van ontwikkeling van
nieuwe langeafstandwapens en verzet
van de plaatselijke be- olking tegen
de aanwezigheid van Amerikaanse
troepen. Dulles zei, dat hij hoopte,
dat de politieke ontwikkeling in de
komende tien jaar het mogelijk zal
maken, dat minder op militaire kracht
vertrouwd moet worden. Hij gaf toe,
dat door de ontwikkeling van nieuwe
lange-afstandsraketten de Ver. Sta
ten minder afhankelijk van overzeese
bases zullen worden.
President Eisenhower is weer terug op het Witte Huis. Hier zien we hem
Dit blad bestaat uit 10 pagina's
(Geld'ig van donderdagavond
S tot vrijdagavond. Opgemaakt te 5
11.15 uur).
ZELFDE WEERTYPE.
2 Veranderlijke bewolking imet f
plaatselijk enkele regen- of on- 2
j weersbuien. Vannacht hier en I
daar mist. Weinig wind. Weinig
verandering in temperatuur. f
20 Juli zon op 4.46, onder 20.50;
maan op 19.07, onder 2.33.
Hoogwaterstanden
20 Juli v.m. 1.45; n.m. 2.10.
Het weer in Europa
SOCKHOLM
OSLO
KOPENHAGEN
ABERDEEN
LONDEN
AMSTERDAM
LUXEMBURG
PARIJS
BORDEAUX
GRENOBLE
NICE
zwaar bewolkt 24 C.
licht bewolkt 27
onbewolkt 20
mist 21
onweer 22
regen 22
mist 23
nevel 20
regenbui 21
regenbui 30
zwaar 'bewolkt
FRANKFORT zwaar bewolkt 25
BERLIJN
ZURICH
GENèVE
LOCARNO
WENIEN
ROME
AJAOCIO
licht bewolkt
half bewolkt 26
regenbui 24
regen 26
zwaar bewolkt *25
half bewolkt 31
onbewolkt 28
hij wat van zijn aanzien, doch sedert breed lachend tijdens een gesprek met minister John Foster Dulles, zijn duim.
Korreltje
De beste smid slaat wel eens op