S)eÊöid^eSoii^cmt TweedeKamer-fractie KVPwees program-Drees af Rehabili'a,ie in PraaB Westelijke mogendheden gaan hun strategie herzien De „kleine Stalin" van Hongarije de laan uit WEER EEN STALINNETJE WEGGEJAAGD Staande voor ja of neen, werd tot afwijzing besloten BIJZONDERE NAVO- BIJEENKOMST IN DE HERFST Dulles niet tegen de nieuwe tendens Rakosi kan niet met zijn tijd mee GEROE past zich BETER aan bij NIEUWE situatie Eisenhower weer „in the running KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN BUREAUX: PAPENGRACHT 32 DONDERDAG 19 JULI 1956 47ste JAARGANG No. 13859 Directeur: C. M. v. HAMERSVELD. Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN. Telefoon: Directie, Abonnementen, Drukkerij 20935, Redactie 20015, Advertenties 20826. Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.55 p. w-, 12.35 p. mnd., 17.— p.kwart. Franco p.p. 17.40 - Advertenties! 17 et.p.mm. Telefoontjes Bezitsvorming onvoldoende geformuleerd De Tweede-Kamer-fractie van de K.V.P. heeft het regeringsprogram van de kabinetsformateur, dr Drees, afgewezen. Het voornaamste bezwaar van de KVP geldt de paragraaf in het pro gram, die betrekking heeft op de be- Bezitsvorming kalm voortvloeide naar de uitmonding in een nieuw ministerie, is plotseling in een onrustbarende draaikolk geraakt. De K.V.P.-fractie in de Tweede Ka mer, gesteld voor het dilemma, het ontwerp-regeringsprogramma van de kabinetsformateur dr. Drees te aan vaarden of te verwerpen ëen an dere mogelijkheid had de formateur haar niet gelaten heeft het afge wezen. Er waren bezwaren van verschei dene aard, hetgeen niet te verwonde ren is in een politieke gedragslijn, welke voor vijf verschillende partijen aanvaardbaar zou moeten zijn. Onaanvaardbaar is voor de K.V.P.- fractie echter gebleken, dat in het programma fiscale maatregelen „overwogen" werden om de bezits vorming te bevorderen. Overwegen draait in de politiek meestentijds op niets uit. Gezien de tegenstand van socialistische zijde tegen bezitsvor ming zag de K.V.P. in dat overwegen in dit bepaalde geval volstrekt geen heil. Bezitsvorming door de bezitlozen men zou verwachten, dat iedereen, ook de P.v.d.A., daar veel voor zou gevoelen. De P.v.d.A. zit echter "zo onwrikbaar vast in haar doctrinaire anti-kapitalistische houding, dat zij een systeem, waarbij ook de bezitlo zen „kapitalisten" worden, afwijst. Zij wenst wel collectieve bezitsvor ming, wat in hoofdzaak neerkomt op het verstrekken van een ontzaglijk vermogen aan de „staat"! Zij miskent daarbij echter het onuitroeibaar ver langen van ieder mens naar eigen bezit. Zowel uit sociale als economi sche overwegingen is de persoonlijke bezitsvorming een begerenswaardig doel. Vele arbeiders, die de P.v.d.A. aanhangen, zullen de star-dogmati sche houding van hun partij niet de len, omdat bezitsvorming geheel overeenkomstig de menselijke natuur is, welke zich door geen socialistisch dogma om de tuin laat leiden. Vooral in Amerika, maar ook in Duitsland en Frankrijk, is de bezitsvorming voor de tot nog toe bezitlozen, reeds voor een gedeelte verwezenlijkt tot grote voldoening van de erbij be trokken arbeiders. De P.v.d.A., wel ke zich zo graag als bij uitstek „pro gressief" noemt, blijft in deze hoogst belangrijke aangelegenheid bij de moderne sociale ontwikkeling ten achter. WIE VOLGT? DE KLEINE STAjLINTJES van de coanimunistische partijen buiten Rusland lopen tegenwoordig met een angstig hart rond en zoeken i<n bun oude redevoeringen naar „persoons- verheerlijkende" uitdrukkingen, wel ke hen aan de galg zouden kunnen helpen; Zij hebben alle reden om voor bun hachje te vrezen, vooral als 'zij wat stijf in de rode botten zijn gewor den en de wonderlijke politieke spron gen van Moskou niet zó maar kunnen imiteren. Rakosi is de zoveelste beves- 0 tiging van de oude stelling, dat iedere revolutie haar eigen kinderen opeet. Hij is de grote man van de Hon gaarse communistische partij geweest sinds deze aan het einde van de twee de wereldoorlog, met behulp van de Russische bezetting, aain de macht kwaim. De laatste tijd echter kon men merken, dat er een campagne tegen hem gaande was. Op vergaderingen van partij-afdelingen werd vooral door intellectuelen ernstige kritiek op Rakosi en de partijleiding gele verd. Rakosi werd zelfs openlijk be schuldigd van moord wegens zijn aan deel in het proces tegen de vroegere communistische minister van binnen landse zaken Rajk, die in 1948 werd terechtgesteld na veroordeeld te zijn wegens Titoisnie en verraad. Rajks weduwe beschuldigde Rakosi er on- van ,dat hij verantwoórdelijk zitsvorming. Deze paragraaf bevat de formulering, dat overwogen zal worden of fiscale maatregelen moge lijk zijn ter bevordering van de be zitsvorming. Dit „overwegen" was de KVP onvoldoende. De kabinetsformateur, dr. Drees, had zijn regeringsprogram doorge zonden aan de vijf fractievoorzitters, de heren Burger (Arb.), Romme (K VP), Zijlstra (A.-R.), Oud (WD) en Tilanus (CHU) onder het beding, dat hij hierover geen verder overleg met de fractie^, wenste en slechts kon accepteren dat de aan te zoeken ministers zich om advies zouden wenden tot hun fractievoorzitters. De KVP-fractieleider kon zich met deze procedure niet verenigen en bracht het regeringsprogram opnieuw in zijn fractie. Daardoor had de KV P-fractie slechts de mogelijkheid om te beslissen of zij al dan niet het pro gram zou accepteren. De nadelen bleken echter verre de voordelen te overtreffen. Het program werd daar om afgewezen. Een bespreking van de voorstellen van dr Drees met be trekking tot de zetelverdeling bleef na afwijzing van het regeringspro gram achterwege. Bezitsvorming. De bezitsvorming het voornaamste knelpunt bij de K.V.P., schijnt voor al voor de socialisten moeilijk aan vaardbaar te zijn. Htm kandidaat voor het departement van Financiën, de heer Hofstra, is blijkens zijn re devoeringen in de Tweede Kamer tegen het treffen van fiscale maat regelen ter bevordering van bezits vorming, omdat degenen, die geen of weinig belasting betalen dan niet aan bezitsvorming toekomen. Van K.V.P.-zijde wordt daar tegen in gebracht, dat men voor deze cate gorie andere middelen moet bera men. Wat Nw.-Guinea betreft, zou het bezwaar van de K.V.P., evenals dit met de prot.-chr. fractie het ge val is, ongetwijfeld niet alleen gericht zijn tegen het ontbreken van een duidelijk soevereiniteitsstandpunt in het regeringsprogramma, maar ook tegen de omstandigheid dat daarin geen bepaling is opgenomen, waarbij aan zending en missie in dit gebied meer armslag wordt gegeven. In politieke kringen wordt voorts aangenomen, dat de paragrafen be treffende het financieel economisch en sociaal beleid, bij de K.V.P. te genstand hebben opgewekt. Er ont breken duidelijke richtlijnen voor het permanente afwegen van de maatregelen op dit gebied in ver houding tot het nationaal inkomen. Gelijkstelling. Een zeer belangrijk punt voor de K.V.P. (en de prot.-chr.-fracties) is voorts dat dr. Drees niet bereid bleek in zijn program de bepaling op te ne men dat de financiële gelijkstelling tussen openbaar en bijzonder onder- wacht. wijs ook voor hoger onderwijs dient te worden doorgetrokken. Er zijn eveneens bezwaren ingebracht tegen de paragraaf in het regeringsprogram met betrekking tot de perdiodieke vermogensaanwasbelasting. Defensie. De K.V.P.-fractie kon gistermor gen haar houding nog niet bepalen over het vraagstuk van de hoogte der defensie-uitgaven, omdat zij nog niet door de formateur op de hoogte was gesteld van het uitgewerkte compromis dat dr. Drees met de de missionaire minister van Oorlog en Marine, ir. Staf, heeft gesloten. Het heeft de aandacht getrokken dat in het regeringsprogram, dat de formateur in zijn definitieve vorm aan de fractieleiders heeft toegezoni den, geen melding meer wordt ge maakt van de oprichting van bouw bedrijven waarin de staat financieel deelneemt. Ook de paragraaf, die be trekking heeft op het handhaven van de investeringen van de over heid in het bedrijfsleven is komen te vervallen. Het is thans de .vraag of de forma teur na de afwijzing van zijn pro gram door de K.V.P.-fractie nog zal doorgaan met het voeren van onder handelingen met de andere fractie leiders, de heren Zijlstra (a.-r.), Ti lanus (c.h.) en Oud (V.V.D.). Vavro Hajdu, voormalig Tsjecho- slowaakse onderminister van buiten landse zaken, is vrijgelaten en gere habiliteerd, aldus wordt uit gewoon lijk betrouwbare bron te Praag ver nomen. Hij was tijdens het proces tegen Rudolf Slansky in 1952 tot le venslange gevangenisstraf veroor deeld op beschuldiging van hoogver raad en spionnage. Volgens genoemde bron werd Hajdu ten minste twee maanden ge leden in vrijheid gesteld, nadat een speciale commissie van onderzoek had bevonden, dat de beschuldigingen onjuist waren. Hij scheen in goede gezondheid te verkeren, maar be kleedt nog geen nieuwe functie. Hajdu is de tweede van de dertien medebeklaagden van Slansky. die eerherstel heeft gekregen. In fe bruari werd Artur London, die even eens onderminister van buitenland se zaken is geweest, gerehabiliteerd. Een officier van de Egyptische militaire geheime dienst in de strook van Gaza, is dinsdagavond zwaar ge wond, toen hij een pakket open maakte, waarin een boek zou hebben Meten. In Neurenberg hebben 25 vrou wenvereniging een resolutie tegen on verantwoordelijke filmreclame aan genomen,. De woordvoerder van de kabinets formateur heeft vanochtend medege deeld, dat dr Drees gistermiddag „een brief heeft ontvangen van de K.V.P.-fractie". In antwoord op vra gen, of zoals in persberichten wordt gezegd in deze brief de K.V.P.-fractie heeft medegedeeld, dat het ontwerp-programma van de for mateur voor haar niet aanvaardbaar is, zeide de woordvoerder geen in lichtingen te kunnen geven. Over de feitelijke gang van zaken deelde hij voorts mede, dat dr. Drees gisteravond nog nadere besprekingen heeft gevoerd met de fractie-voorzit ter van de P.v.d.A. in de Tweede Ka mer, mr. Burger. De formateur had reeds gisterochtend dus voor de ontvangst van de brief van de K.V.P. een onderhoud gehad met de frac tieleider van de P.v.d.A. Voorts heeft dr. Drees de fractieleiders van de P.v.d.A., K.V.P., de A.R., de V.V.D. en de C.H.U. een stuk doen toekomen over de defensie-uitgaven met nadere cijfers, die ten grondslag liggen aan het accoord, dat over dit vraagstuk tussen de formateur en de demissio naire minister van oorlog, ir. Staf, is bereikt. Naar de woordvoerder tenslotte mededeelde zijn de voor vanochtend aangekondigde besprekingen van de formateur doorgegaan. Zoals gemeld betreft dit overleg een gesprek met de heer Tilanus van de C.H.U. en daarna met prof. Oud van de V.V.D. Ook staat nog een onderhoud op het programma met de fractieleider van de A.R., prof. Zijlstra, die nog in Pa rijs verblijft voor de O.E.E.S.-verga- dering en die vanavond of morgen ochtend in ons land wordt terugver- VORSTELIJKE KUNST TENTOONGESTELD Op de tentoonstelling „Dierplastieken van hedendaagse Nederlandse beeld houwers", die zaterdag a.s. in het Zoölogisch Museum te Amsterdam wordt geopend, zal het in brons uitgevoerde beeldje, zoals deze foto laat «ten, worden geëxposeerd. Het is vervaardigd door H.K.H. prinses Beatrix en zij neemt met dit beeldje voor het eerst aan een tentoonstelling deel. Links op het voetstuk ziet u de paraaf „B. v. O.". De grote westelijke mogendheden zijn, volgens welingelichte kringen te Londen, voornemens in de herfst van dit jaar een bijzondere bijeenkomst van de Navo te houden voor een diepgaande herbeschouwing van de weste lijke strategie en vermindering van de grondstrijdkrachten. Het ligt in de bedoeling van zowel de Amerikaanse als Britse politiek om in Europa kleinere legers te stationeren en zich meer te verlaten op atoomwapens voor de verdediging, zulks in verband met de gewijzigde internationale situatie. Daarover dient echter eerst overleg met de andere Navo-landen te worden gepleegd. De Britse regering: is voornemens de defensie-uitgaven met ongeveer 400 miljoen pond sterling te verminderen. Tijdens zijn wekelijkse persconfe rentie in Washington heeft de Ame rikaanse minister van Buitenlandse Zaken, John Foster Dulles, verklaard dat de V.S. het hun toekomende aan deel in de defensie van West-Europa in NAVO-verband zullen blijven dra gen. De minister wees er verscheidene malen met nadruk op, dat er nog niet gesproken is over een algemene ver mindering van de troepensterkte der NAVO-landen. Deze kwestie zou door de NAVO-raad, als hij in de herfst bijeenkomt, besproken moeten wor den. Wel verklaarde Dulles dat er een groeiende overtuiging is dat de mo derne oorlogsvoering een grotere na druk legt op atoomenergie en minder op troepensterkte. Volgens deze denkwijze zouden er geen politieke argumenten zijn tegen het geleide lijk verminderen van de troepen sterkte. Dulles zei te hopen dat bij een Matyas Rakosi, sinds het einde van de tweede wereldoorlog de Stalin van Hongarije, is afgetreden als eerste secretaris van de communistische partij in dit land. In een brief aan het centrale comité van de partij zegt hij: „uit eigen vrije wil" afstand van zijn functie als secretaris en als lid van het Polit bureau te hebben gedaan en als reden noemde hij: ouderdom (hij is 65 jaar) en ziekte. Rakosi wordt opgevolgd door Emoe Geroe, de eerste vice-prejjiier in de huidige Hongaarse regering en naar men zegt, evenals hij „Stalinist". De oppositie tegen Rakosi is sinds de Russische partijchef Nikita Kroestsjef Stalin openlijk verguisde zozeer toegenomen, dat zij ook niet meer voor het westen te verbergen was. Bovendien zou de Joegoslavische president maar schalk Tito, die Rakosi bijzonder haatte, tijdens zijn bezoek aan Moskou de politieke val van zijn tegenstander hebben geëist. „FOUTEN GROTER DAN IK DACHT". Het aftreden van „de kleine Stalin van Hongarije" werd gisteren in een vergadering van het centrale comité door premier Andras Hegedues be kendgemaakt. Hij las een brief van Rakosi voor, waarin deze zich ver antwoordelijk verklaarde voor „ern stige fouten zoals persoonsverheerlij king en schending van socialistische wetten". Weliswaar had Rakosi zich enkele was voor het proces, dat op valse maien openbaar aan zelfkritiek aanklachten gebaseerd was. onderworpen maar, zo zei hij „de uit- Eind juni heeft Rakosi een geheim werking- van mijn fouten waren gro- bezoek aan Moskou ge'braoht. Waar- ^er jk ^achft". nemers geloofden toen, dat Tito tij dens zijn bezoek aan Moskou het af treden van Rakosi had geëist, omdat deze in 1948 in de Kominform tegen Zuid-Slavië had geageerd. Wat daarvan waar is. weten we niet, maar het is zeker, dat Rakosi's val in Joego-Slavië met vreugde wordt begroet. Wij wachten er thans op, wie van de kleine Staiintjes de volgende is om het bos te worden ingestuurde De kritiek tegen Rakosi kwam vo rige maand tot een heftige uitbarsting in de z.g. Peteofiikring een klub van jonge communisten. Twee schrijvers Tibor Dery en Tibor Tardos eisten in heftige woorden („hij is een moordenaar" en „hij is een Judas") zijn aftreden. Weliswaar werden beide schrijvers uit de partij gezet, maar de commu nistische schrijtversbondi stelde zich achter hen en ook van andere zijde kregen zij steun. Toch meenden „waarnemers" lange tijd, dat Rakosi zich zou kunnen handhaven. Dit blijkt niet het geval te zijn geweest: unaniem werd gis teren zijn aftreden goedgekeurd en even unaniem werd Geroe gekozen. Ernoe Geroe noemde IRiakosi's voor naamste fout, dat hij niet in staat was geweest zich aan de nieuwe situatie aan te passen. DE NIEUWE LEIDER. Geroe is een van de leidende eco nomen van de Hongaarse communis tische partij. Hij is in 1898 geboren en lid van de partij sedert de oprich ting in 1916. In 1938 zond de Komintern hem naar Spanje, waar hij de internatio nale brigade organiseerde. Hij bleef in Spanje tot het einde van de burgeroorlog. In 1944 keerde Geroe met Rakosi naar Hongarije terug. In november 1952 werd Geroe benoemd tot vice- premier. Na Stalins overlijden verloor december 1954 trad hij weer meer op de voorgrond. Nog democratischer dan volks- democratisch! In een radiorede verklaarde Geroe woensdagavond, dat het staatsappa raat democratischer zal worden. Het leger zal worden gemoderniseerd en de troepensterkte met 15.000 man verminderd. De doelen van het vijfjaren-plan zullen worden herzien, en het koloho- zenstelstel in de landbouw uitgebreid. Voorts kondigde hij aan, dat bij de bestrijding van linkse en rechtse afwijkingen] vooral tegen de invloed van oud-premiier Imre Nagy zal ge streden worden. Nog steeds onbestendig Het voor Nederland belangrijkste druksysteem is een in de Golf van Biscaye gelegen depressie, die ge heel is gevuld met onstabiele lucht. Om deze depressie heen bewegen kleinere storingen van Frankrijk uit naar het noorden. Gistermiddag be reikte een dergelijke storing het zui den van ons land, op uitgebreide schaal onweer veroorzakend. Tussen gisterochtend en vanochtend 7 uur viel in Eindhoven 37 mm regen, in Vlissingen 16 en op het vliegveld Zuid-Limburg 11 mm. In het grootste deel van Europa daalt de luchtdruk langzaam verder, hetgeen verband houdt met het feit, dat de in de Golf van Biscaye gele gen depressie zich langzaam in oos telijke richting verplaatst. Het zal daarom ook morgen nog het weer in Nederland beheersen. De kans op buien blijft derhalve groot. De tem peratuur ondergaat nog weinig ver andering, hoewel aan de kust tenge volge van een langzame draaiing van de wind naar noordoost tot noord iets minder warme lucht kan binnen stromen. eventueel baseren van de defensie van het Westen op kernwapens aan vallen die met conventionele strijd krachten afgeweerd dienen te worden achter wege zouden blijven. Langs diplomatieke weg en via het gebruik van economische en financiële mid delen zou men die wellicht kunnen voorkomen. Op de vraag of de Verenigde Sta ten nog steeds de opbouw van twaalf •Westduitse divisies als bijdrage in de Navo noodzakelijk achten, antwoord de Dulles dat alle leden van de Navo zich dienen te houden aan de bijdra gen tot de defensie die onderling zijn over een gekomen De Overzeese bases. Dulles wilde geen direct antwoord geven op de vraag, of in de komende tien jaar de Amerikaanse bases over. zee geleidelijk opgeheven zullen wor den als gevolg van ontwikkeling van nieuwe langeafstandwapens en verzet van de plaatselijke be- olking tegen de aanwezigheid van Amerikaanse troepen. Dulles zei, dat hij hoopte, dat de politieke ontwikkeling in de komende tien jaar het mogelijk zal maken, dat minder op militaire kracht vertrouwd moet worden. Hij gaf toe, dat door de ontwikkeling van nieuwe lange-afstandsraketten de Ver. Sta ten minder afhankelijk van overzeese bases zullen worden. President Eisenhower is weer terug op het Witte Huis. Hier zien we hem Dit blad bestaat uit 10 pagina's (Geld'ig van donderdagavond S tot vrijdagavond. Opgemaakt te 5 11.15 uur). ZELFDE WEERTYPE. 2 Veranderlijke bewolking imet f plaatselijk enkele regen- of on- 2 j weersbuien. Vannacht hier en I daar mist. Weinig wind. Weinig verandering in temperatuur. f 20 Juli zon op 4.46, onder 20.50; maan op 19.07, onder 2.33. Hoogwaterstanden 20 Juli v.m. 1.45; n.m. 2.10. Het weer in Europa SOCKHOLM OSLO KOPENHAGEN ABERDEEN LONDEN AMSTERDAM LUXEMBURG PARIJS BORDEAUX GRENOBLE NICE zwaar bewolkt 24 C. licht bewolkt 27 onbewolkt 20 mist 21 onweer 22 regen 22 mist 23 nevel 20 regenbui 21 regenbui 30 zwaar 'bewolkt FRANKFORT zwaar bewolkt 25 BERLIJN ZURICH GENèVE LOCARNO WENIEN ROME AJAOCIO licht bewolkt half bewolkt 26 regenbui 24 regen 26 zwaar bewolkt *25 half bewolkt 31 onbewolkt 28 hij wat van zijn aanzien, doch sedert breed lachend tijdens een gesprek met minister John Foster Dulles, zijn duim. Korreltje De beste smid slaat wel eens op

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1956 | | pagina 1