N.V. Zaalberg huldigde 4 jubilarissen
Verpleger in observatie-kliniek
liet zich door gevangene omkopen
Koninklijke onderscheiding
van de heer D* Bergman sn
Bibliotheca Thysiana te
meiden wordt gerestaureerd
Nourytien
knapt U op in een
ommezien!
Gemiddelde levensduur 71 j.
De stem van het heelal
klinkt in Dwingelo
WOENSDAG 18 APRIL 1956
DE LEIDSF
TWEEDE BLAD PAGINA 1
De N.V. Dekenfabriek Zaalberg
huldigde gisteravond vier jubilaris
sen, waarvan er een koninklijke on
derscheiden was en een onderschei
den werd. De heer D. Bergman sr,
die veertig jaar in het bedrijf werk
zaam was, mocht uit handen van wet
houder J. C van Schaik de zilveren
medaille verbonden aan de Orde van
Oranje Nassau ontvangen. Dit ge
beurde in aanwezigheid van de heer
N. den Os, die zijn vijftig jarig jubi
leum vierde en reeds eerder met de
ze onderscheiding vereerd was.
De andere jubilarissen waren de
heren Chr. Kriek en W. Benning, die
resp. 35 en 25 jaar aan de fabriek
van Zaalberg verbonden zijn.
De huldiging werd ingeleid door
de heer H. Schrandt, directeur van
het bedrijf, die na een welkoms
woord het woord verleende aan wet
houder Van Schaik. Spreker richtte
zich speciaal tot de heer Bergman,
van wie hij vermoedde dat deze in
zijn veertig jarige carrière bij de fir
ma heel wat dekens vervaardigd had.
De jubilaris is in zijn werk gewaar
deerd door een verantwoordelijke
plaats als chef van de dekenweverij.
Het had, aldus spreker, H.M. de Ko
ningin behaagd orn hem voor zijn
verdiensten te onderscheiden met de
zilveren medaille verbonden aan de
orde van Oranje Nassau.
Scheidende jubilaris.
De heer H. Schrandt achtte zich na
uitreiking van de medaille bevrijd
van de ^.verspreek angst", die hem
bij zijn welkomstwoord gekweld had.
Hij wenste de heer Bergman harte
lijk geluk en prees de uitmuntende
karaktereigenschappen, die hem zo
wel bij de leiding als bij het perso
neel zeer gezien hadden gemaakt.
Zich richtend tot de heer N. den
Os speet het de heer Schrandt te
moeten mededelen, dat het vijftig
jarig jubileum van deze molenboe-
mer tevens zijn afscheid van de fir
ma moest zijn. De heer Den Os zal
het bedrijf wegens het bereiken van
de pensioengerechtigde leeftijd ver
laten.
Met de heer Chr. Kriek was het,
aldus spreker, 35 jaar goed garen-
spinnen geweest. De heer W. Ben-
ning, kettingscheerder in het bedrijf,
VJ.n.r. de heren W. Benning, D.
Bergman sr., Chr. Kriek en
N. den Os sr.
had volgens spreker zijn taak 25 jaar
op uitstekende wijze vervuld.
Aan alle sprekers overhandigde de
heer Schrant een enveloppe met in
houd.
De heer J. Bavelaar richtte namens
het personeel het woord tot de jubi
larissen, die hij een geschenk aan
bood. De heer Bergman mocht bo
vendien uit zijn handen de zilveren
draagmedaille behorende bij de on
derscheiding ontvangen. Vervolgens
werd het woord gevoerd door mej.
C. Brus namens het kantoorpersoneel,
de heer J. Philippo, namens het vis-
college, waarvan de heer Benning
een zeer gewaardeerd lid is en de
heer Van der Velde namens het NW.
Na de huldiging kreeg men alle
gelegenheid om nder het gent van
enkele consumpties herinneringen
op te halen.
Als steken en scheuten
D het leven vergallen
en U geen raad meer weet
van de tergende pijn,
brengt Kruschen Salts uitkomst.
De kleine, dagelijkse dosis Kruschen
maakt korte metten met Uw rheuma-
tiek. Zes minerale zouten, weten
schappelijk samengesteld, spannen in
Kruschen samen om Uw bloedzuive
rende organen krachtig te stimule
ren. Met verjongde energie doen die
dan hun heilzaam, bloedzuiverend
werk. Onzuiverheden kunnen zich
niet opnieuw ophopen en vastzetten
in de gewrichten. Zo wordt U binnen
korte tijd bevrijd van de pijnen die
Uw hurneur vergallen en Uw gestel
slopen.
(Advertentie)
Trappenhuis in
ere hersteld
De „Bibliotheca Thysiana" te Lei
den, Rapenburg 25, hoek Groenha-
zengracht, zal met een subsidie van
de minister van Onderwijs Kunsten
en Wetenschappen worden gerestau
reerd. De hal en het trappenhuis zul
len weer in de oude vorm worden
hersteld. De trap heeft vroeger twee
opgangen gehad. De linker opgang* is
echter in de 19e eeuw weggebroken
om plaats te maken voor een extra
woonruimte voor de custos die hier
met zijn gezin woonde. Het beeld van
de voorhal wordt hierdoor zeer ge
schaad.
Het architecten-bureau Van Oerle
en Schrama te Leiden heeft de op
dracht gekregen hal en trappenhuis
in de oude vorm te herstellen. Daar
naast omvat de restauratie het terug
brengen van de boekerij op de eerste
verdieping in de oude toestand. er
moet hier onder meer een kamertje
worden weggebroken en de balies
worden hersteld en het geheel
herstellen en vernieuwen van het ge
bouw.
Rechtgeaarde Leidenaars kennen
dit deftige zeventiende-eeuwse ge
bouw met de naam van de stichter
(Joan Thijs) op de gevel Ioannis
Thysii Bibliotheca met zijn wapen en
het jhartal der stichting in Romeinse
cijfers 1655. Het gebouw is ontwor
pen door Van 's Gravenzande, die in
die jaren „stadsfabriek" oftewel
stadsarchitect was.
Bibliophielen in de gehele wereld
kennen ook de bibliotheek, die be-
Nederlands oudste
tweeling: 88 jaar
In de Kerkhoflaan te Rotterdam
zijn vandaag de bloemetjes behporlijk
buiten gezet, want Nederlands oudste
tweeling heeft daar heden zijn 88ste
verjaardag gevierd.
De dames Anna Jalink-Boer en
Mina v. d. Hurk-Boer hebben altijd
in Rotterdam gewoond en het is zo
zoetjes aan een traditie geworden, dat
zij samen hun verjaardag vieren.
Daarom heeft mevr. A. Jalink-Boer
vandaag het tehuis voor ouden van
dagen verlaten en verliet mevr. M.
v. d. Hürk-Boer het gastvrije huis
van haar getrouwde zoon, want^bij
ae getrouwde dochter van mevrouw
Jalink worden de verjaardagen ge
vierd.
De tweeling is nog kerngezond en
zoals hun gehele leven, kunnen ze
het nog best met elkaar vinden.
Ook nadat zij beiden op 20-jarige
leeftijd in het huwelijk traden, zijn
ze in Rotterdam blijven wonen en
de belangstelling voor deze bijzon
dere, verjaardag zal wel niet tot de
familie beperkt blijven.
Een jaar gevangenisstraf heeft de
officier van Justitie bij de rechtbank
te Utrecht, gisteravond geëist tegen
de 45-jarige Amsterdamse koopman
van E„ die was gedagvaard omdat
hij als gevangene aan een bewaker
had beloofd hem een gift te schen
ken van 500, indien deze bood
schappen en brieven overbracht aan
personen buiten het huis van bewa
ring anders dan langs de daarvoor
geldende censuur.
De koopman, die wegens zeden
delict door de rechtbank te 's Gra-
venhage was veroordeeld en ter be
schikking van de regering gesteld,
was geplaatst in de observatiekli
niek van het huis van bewaring 2 te
Utrecht.
Hij kwam daar in contact met de
i-jarige verpleger M„ die als be
ëdigd verpleger er door de directeur
van het huis op was gewezen, dat hij
niets mocht doen buiten de gewone
censuur om. Tussen de koopman en
verpleger ontstond al spoedig een
vertrouwelijke sfeer en de gedeti
neerde wist hem er toe te bewegen
voor hem een brief aan zijn vader te
brengen.
Bovendien had van E. hem verteld
onschuldig te zijn veroordeeld en had
hij een drietal brieven aan getuigen
geschreven, waarin deze ernstig wer
den bedreigd indien ze hun afgelegde
verklaringen niet zouden herroepen
Van E. had zelfs een desbetreffende
schrijven voor de officier van Justitie
bijgesloten.
Een van de ergste delicten.
Tijdens een bezoek van de vader
van Van E. wist M. het zo te regelen
dat hij dienst had. Hij ontving op 13
december jl. een bedrag van 500
dat hij goed kon gebruiken, omdat
hij schulden had.
De brieven aan de getuigen ver
zond hij evenwel niet, zodat Van E.
ging twijfelen en zijn vader opdracht
gaf het geld langs civiele weg terug
te vorderen .Inmiddels had de ver
pleger een afscheidsbrief in zijn pen
sion achtergelaten, waarin de toe
dracht van de feiten werden beschre
ven. Kort nadien volgde zijn arres
tatie.
Zowel hij als de koopman gaven
hun ten laste gelegde volledig toe.
„Een van de ergste delicten voor
een ambtenaar", noemde de officier
van Justitie het gebeurde. „Wat hier
gevraagd werd was niet minder dan
te helpen knoeien in een strafzaak en
roemd is om zijn kostbarp verzame
ling oude boeken en méér nog om zijn
unieke collectie Nederlandse, Franse,
Duitse en Engelse pamfletten.
Verlopen briefjes van
honderd in circulatie
Uitgift in Leiden mislukt
In Leiden heeft iemand een poging
gedaan een niet geldig biljet van hon
derd gulden in de circulatie te bren
gen. De poging is mislukt.
De Haagse politie heeft inmiddels
de hand gelegd op een 48-jarige mas
seuse en vier soholieren omstreeks
18 jaar oud allen uit Den Haag. De
20-jarige scholier R. G. S. z'o^ de
biljetten uit een doosje van zijn
moeder hebben weggenomen. Zijn
moeder had deze uit Duitsland ont
vangen van iemand, die vroeg of dit
geld nog waarde had.
Samen met een vriend zou hij 12
briefjes van honderd in omloop ge
bracht hebben en via een andere
vriend zijn ook enige biljetten in
handen van de masseuse gekomen,
die beweerde er één doorgegeven te
hebben aan de jongeman G. G. S.,
één in de kachel te hebben gegooid
en één te hebben gegeven aan een
loper, die met een rekening kwam.
De politie slaagde er in G. G. S. te
arresteren, nadat zij het signalement
van de jongen had gekregen van het
personeel van een warenhuis in Den
Haag, waar hij geprobeerd had het
biljet uit te geven.
De biljetten, die in hoofd-aak in
Den Haag zijn uitgegeven zijn op
drie na ter edit.
Rijdende doodskisten
Voor de rechtbank
De directeur, de bedrijfsleider en
enkele chauffeurs van een autobus
onderneming die tot 1 januari 1957 in
Dordrecht de stadsbusdiensten ver
zorgt en ook de zogenaamde buiten
lijnen van Dordrecht exploiteert, heb
ben voor de kantonrechter terecht
moeten staan wegens overtredingen
van de vervoersvoorschriften. De
bussen, die de onderneming ge
bruikte, beantwoordden soms niet
aan de eisen, die de rijksverkeersin-
specteur daaraan stelt.
Zo had men bijvoorbeeld een wa
gen laten rijden, waarvan de stuur
inrichting een spelen van 160 graden
had gehad; een andere bus had een
defect aan een veerplaat, hetgeen tot
gevolg had, dat de chauffeur slechts
door voortdurend bijsturen de wagen
op het rechte pad kon houden. De
politie had verder proces-verbaal op
gemaakt omdat sommige bussen op
een gegeven ogenblik meer personen
vervoerden dan wettelijk was toege
staan.
Als getuige in deze zaak werd on
der meer gehoord de heer H. van Es,
wethouder van Dordrecht, die ver
klaarde, dat het niet de schuld van
de gemeente Dordrecht is geweest,
dat de onderhandelingen, die met de
directie van de onderneming over de
overneming van de concessie zijn ge
voerd, zo lang geduurd hebben.
De ambtenaar van het O.M. eiste
275 subs. 55 dagen tegen de direc
teur, 175 subs. 35 dagen tegen de
bedrijfsleider; en tevens tegen beiden
een week hechtenis voorwaardelijk
met een proeftijd van 1 jaar.
De chauffeurs hoorden boete tegen
zich eisen, die varieerden van 10 tot
40.—.
De kantonrechter veroordeelde con-
fom de eis, behalve wat de hechtenis-
straf betrof; tevens veroordeelde hij
beide hoofdverdachten tot een boete
van 300, waarvan f 200 voorwaar
delijk met een proeftijd van 1 jaar.
JONGETJE VERDRONKEN.
Gistermorgen is het 3-jarig zoontje
Ivan de heer Van Muiken uit Meers-
Elsloo in de Maas verdronken. Het
ventje was met twee andere jongetjes
in een bootje gestapt en bij. het spe-
len over de rand van de boot gesla-
gen. De twee vriendjes liepen toén
naar huis om de ouders te waarschu-
r-et lijkje is tot nog toe niét ge-
een soort chantage plegen", aldus de
officier, die er rekenig mee wilde
houden dat de gedetineerde een grote
overtuigingskracht aan de dag had
gelegd tegenover de ambtenaar en
dat laatstgenoemde een blanco straf
register bezat. Wegens het als amb
tenaar aannemen van een bedrag in
geld werd een jaar gevangenisstraf
met aftrek geëist, waarvan vier
maanden voorwaardelijk met drie
jaar proeftijd en toezicht van de
r.k. reclassering.
Psychisch kwetsbaar.
De raadsman van M., wees op de
geestelijke achtergrond van het
milieu waaruit zijn cliënt afkomstig
is. Hij voerde voorts aan, dat M. op
sommige punten psychisch kwetsbaar
is en een gevaarlijke tegenspeler had
gehad in Van E. Hij verzocht de
rechtbank een open oog te hebben
voor de moeilijke positie waarin zijn
cliënt had verkeerd en hem zo kort
mogelijk onvoorwaardelijke straf op
te leggen met psychiatrisch toezicht.
De raadsman van Van E. betoogde
dat zijn cliënt in zijn gedachtengang
had gemeend de juiste weg te heb
ben gekozen.
Hij drong aan op een lichtere straf.
Uitspraken in beide zaken 1 mei a.s.
GESCHENK VOOR GETROFFEN
BOLLENKWEKERS IN
ZUID-FRANKRIJK.
De voorzitter van de „Frans Groep"
van de Bond van Bloembollenhande
laren in Haarlem en de directeur van
het Produktschap voor Siergewassen
bieden vandaag te Parijs een ge
schenk aan in de vorm van één mil
joen gladiolenknollen ter waarde
van 7 miljoen frank aan de Franse
federatie van tuinbouwers en boom
kwekers.
Het geschenk is bedoeld als tege
moetkoming in de zeer ernstige scha
de, welke bollenkwekers in het zui
den van Frankrijk als gevolg van de
vorstperiode hebben geleden en te
vens als blijk van waardering voor de
grote steun, die ons land tijdens de
watersnood o-a. ook uit Frankrijk
mocht ontvangen.
De nodige gelden zyn bijeenge
bracht door genoemde .Franse
Groep", de bond van bloembollen
veilingen en de Nederlandse Gladio
lus vereniging. Drie expediteurs op
Frankrijk hebben aangeboden de zen
ding gratis te vervoeren.
Waarom zoudt U nog langer blijven
sukkelen met die zenuwpijnen? Ga
over op NOURYTIEN! De moderne
pijnstiller in tabletvorm, een com
positie van 5 vermaarde elkaar on
dersteunende en versterkende ge
neesmiddelen. Niets brengt zo snel
verlichting. 1 of 2 tabletten op wat
water en elk begin van pijn wordt
radicaal onderdrukt. U wordt fit - U
blijft fit met NOURYTIEN! Neem
uit veilige voorzorg een buisje in
huis. NOURYTIEN knapt U op in
een ommezien! Bij alle apothekers
en drogisten. Per buisje van 20 stuks
85 cent.
(Advertentie)
De nationale federatie het Wit-Gele
Kruis heeft gisteren te Utrecht tij
dens de Katholieke volksgezondheids-
week een studiebijeenkomst gehou
den over de gezondheidszorg in ver
band met het bejaardenprobleem.
100 Jaar geleden was slechts 4.75
procent van onze bevolking 65 jaar
of ouder, in 1900 bedroeg dit percen
tage 6.12, in 1940 6.94, in 1950 zelfs
reeds 7.8, terwijl volgens de ver
wachting op het eind van deze eeuw
het aantal zal zijn verdubbeld.
Men moet zich dus realiseren, dat
straks voor 15 procent van de bevol
king bijzondere eisen gesteld dienen
te worden wat betreft mogelijkheden
van bestaan, van huisvesting en van
aangepaste levenswijze, met alle con
sequenties van financiële, sociale en
geestelijke aard.
Door daling van de zuigelingen- en
van de tuberculosesterfte steeg de
gemiddelde leeftijd met sprongen.
Was de gemiddelde levensduur in
1850 ongeveer 37 jaar, in 1900 was
dit 52, in 1950 ongeveer 70, terwijl
thans reeds meer dan 71 jaar wordt
genoteerd.
Deze cijfers gaf de voorzitter van
het Wit-Gele Kruis dr. C. Mol, toen
hij de bijeenkomst opende.
U nadert een
opgebroken wet
Luisteren -naar
de Melkweg
De Koningin heeft gisteren de ra
diosterrenwacht te Dwingelo geopend
waarmede Europa zijn eerste grote
radiotelescoop kreeg. De ca. 1000 in
woners van het dorp Dwingelo be
zitten daarmede dus een Europese
primeur. In Dwingelo gaat men voor
taan het heelal beluisteren. Onop
houdelijk komen er uit het heelal
krachtige radiogolven naar de aarde,
uitgezonden door de sterrenwereld.
Deze radiogolven hebben een snel
heid van ca. 300.000 km. per sekonde!
De golven bestaan uit korte- en lan
ge radiogolven en alleen de korte
golven kunnen wij ontvangen daar
onze atmosfeer alleen de korte gol
ven doorlaat. Het luisteren naar deze
radiogolven is voor de wetenschap
een bijdrage naar een beter inzicht
in de sterrenwereld. De radiogolven
zijn afkomstig van het gas, dat in de
ruimte aanwezig is, de zon en van
plaatsen uit het heelal waar wij niets
zien of kunnen waarnemen. Tot op
heden heeft men o.a. 2000 van deze
„onzichtbare" stralingspunten geno
teerd.
Het Nederlandse aandeel in de
materie van het „luisteren" naar het
heelal is niet gering. In 1942 ontdekte
men dat de zon ook radiogolven uit
zendt. Tegenwoordig wordt de radio
straling van de zon op verscheidene
radiosterrenwachten dagelijks geob
serveerd. In het jaar 1950 is het voor
de eerste maal gelukt om radiostra
lingen te registreren die hun oor
sprong buiten onze Melkwegen heb
ben. Op 11 mei 1951 is liet ir. Muller
gelukt om radiogolven op te vangen
waarvan het vaststaat dat deze in de
Melkweg hun oorsprong hebben. Aan
vankelijk werd deze ontdekking ge-
r NEDERLAND HOORT HET HEELAL
heim gehouden. Later heeft prof.
Oort uit Leiden, na bewijzen van de
juistheid te hebben verkregen, deze
ontdekkirtg wereldkundig gemaakt.
Echter, ook de Amerikaan was het
enkele weken eerder gelukt om stra
lingen uit de Melkweg op te vangen.
Uit de waarnemingen van ir. Muller
bleek o.a. dat het waterstofgas ver
antwoordelijk is voor het ontstaan
van de radiogolven. Dat de radio
telescoop in de gemeente Dwingelo
is geplaatst heeft zijn oorzaak in het
feit dat reeds een bromfiets het door
zijn storing onmogelijk maakt om met
de radiotelescoop te werken.
De radiotelescoop werd gebouwd
door Werkspoor. De diameter van de
parabolische spiegel bedraagt 25 m.
en de hoogte van het gehele apparaat
is 30 m. Het totale gewicht omvat 100
ton. In onze tekening geven wij een
schema van de werking van een ra
diotelescoop. De telescoop van Dwin
gelo staat op een hoge toren (15 m.)
die op vier wielen staat zodat de te
lescoop naar alle zijden draaibaar iö.
De totale kosten bedragen zo'n slor
dige een miljoen gulden.
Het „hart" van een radiotelescoop
is het brandpunt, of „dipool", zie te
kening. Als dit „brandpunt" door ra
diogolven wordt getroffen wekt het
wisselende spannigen op die men,
na ze versterkt te hebben, hoorbaar
of zichtbaar kan maken. Als men de
stralingen zichtbaar maakt is de lijn
van het geluid dat op het papier
wordt getrokken dus de „brief" van
het heelal. Een mechanisme zorgt
voor het automatisch volgen van het
gebied, dat door de radiotelescoop
wordt beluisterd.
Koninklijke opening sterrewacht Dwingelo
SCHEMA VAN EEN RADIOTELESCOOP
De foto laat zien hoe H.M. de Koningin met prof. J. H. Oort, voorz. van de
stichting radiostraling van zon en Melkweg, het terrein van de sterren
wacht verlaat na de enorme telescoop, zichtbaar op de achtergrond, in
werking te hebben gesteld.
