1
Britse regering verbant
aartsbisschop Makarios van Cyprus
Verontwaardigd Athene roept ambassadeur terug
RASSEN
PROBLEMEN
Franse demonstranten verbranden
Amerikaanse vlag
Mollet vraagt volmachten voor Algerije
ZATERDAG 10 MAART 1956
DE LEIDSE COURANT
DERDE BLAD - PAGINA 1
Demonstraties in verscheidene Griekse steden
OPENBARE MENING IN ENGELANG STERK VERDEELD
Vrijdag is aartsbisschop Makarios van Cyprus op last van de gouverneur
Sir John Harding, naar een „voorlopig" onbekende bestemming gedepor
teerd. Hij zou per vliegtuig naar Athene vertrekken doch werd onderweg
naar het vliegveld door de Britse autoriteiten opgevangen en naar een
Brits vliegveld gevoerd. Met hem zijn drie andere Grieks-Katholieke gees
telijken weggevoerd, n.l. bisschop Kyprianos en zijn secretaris Polycarpos
Joannides, die beiden onder bedreiging met wapens werden gearresteerd,
en nog een andere geestelijke.
In een desbetreffende verklaring zeggen de Britse autoriteiten, dat ge
bleken was, dat de aartsbisschop ten nauwste betrokken is geweest bij de
ondergrondse verzetsorganisatie van de beweging voor vereniging met
Griekenland. Hij had bijvoorbeeld in Amerika Onder de Grieken fondsen
doen verzamelen, die gebruikt werden voor wapenleveringen aan de ver
zetsstrijders op Cyprus uit Griekenland. Zijn aartsbisschoppelijke woning
werd gebruikt als tijdelijke bergplaats voor wapens en voor het drukken
van pamfletten. Dergelijke activiteit had hij reeds twee jaar gevoerd. Er
is reden aan te nemen, dat de aartsbisschop in 1954 heeft deelgenomen aan
bijeenkomsten, waarop de toekomstige ondergronds activiteit werd geor
ganiseerd.
KERN VAN GEWAPEND VERZET
„Het is onmogelijk te ontsnappen
aan de gevolgtrekking, dat de aarts
bisschop nu zover betrokken is bij
het gebruik van geweld voor politieke
doeleinden, dat hij zich hieraan kan
noch wil onttrekken". De gouverneur
zegt met tegenzin tot de slotsom te
zijn gekomen, dat de persoon van de
aartsbisschop in de weg staat van een
vreedzame oplossing van de vraag
stukken van de toekomst van Cyprus.
In het belang van deze vreedzame
oplossing had de gouverneur beslo
ten het eiland van Makarios' invloed
te ontdoen.
Fondsen van het aartsbisdom wer
den gebruikt voor het betalen van
boeten van personen, die ziclh aan
illegale politieke activiteit schuldig
in het probleem van de samenle
ving tussen de verschillende rassen,
komen wij maar niet tot een aan
vaardbare oplossing. Aan de ene kant
mogen wij geen verschil maken' tus-
se blank en bruin, maar aan de an
dere kant merken we telkens, dat er
wel degelijk een zeer reëel verschil
bestaat.
Wij zijn allen mensen, of wij nu
blank zijn of bruin of roetzwart.
Maar desondanks hebben wij een
andere geaardheid, hebben wij ver
schillende inzichten, is onze ontwik
keling anders georiënteerd, denken
en voelen wij anders.
Zolang die verschillende ras-
0 sen op zichzelf voortleefden,
heeft ieder zich vrijelijk kun
nen'ontwikkelen in de eigen richting,
waardoor de verschillen steeds gro
ter werden. Maar nu de wereld zó
klein is geworden, dat we allen met
elkaar te maken hebben, is het nood
zakelijk, dat wij ons aan elkaar gaan
aanpassen. Dit is te meer noodzake
lijk, naarmate men meer met elkaar
te maken heeft.
Maar hoe meer verschillende rassen
met elkaar te maken hebben, des te
meer komen de karakter- en ontwik
kelingsverschillen tot uiting en des te
moeilijker wordt de aanpassing.
Tot voor kort was de toestand zó,
dat het minder ontwikkelde ras zich
maar had te schikken naar de eigen
aardigheden van het sterkere ras,
maar thans gaat er een golf van her
stelde eigenwaarde door de achter
gebleven volken; zij „nemen" de af
hankelijkheid en de voogdij van an
deren niet meer, zij willen hun eigen
leven leiden en zich niet meer buk
ken voor de inzichten van anderen.
En dan wordt het onde spreek
woord wel eens waarheid: „als niet
komt tot iet, kent iet zichzelve niet."
Wij zien thans het rassenprobleem
in allerlei aspecten scherpere vor
men aannemen. In Zuid-Afrika is het
een kwestie van leven en dood; daar
is het een hoogst ernstig probleem,
waarmee het bestaan van Zuid-Afri
ka als blanke staat (of althans als
een door blanke bewoonbare staat)
gemoeid is. In Amerika ligt het pro
bleem weer anders; daar is het 't pri
mitieve verzet tegen de opkomst van
mensen die welhaast eeuwenlang niet
meer dan slaven zijn geweest. In
Noord-Afrika (Marokko, Algerij, Tu
nesië) is het probleem vermengd met
economische staatszorgen; in het
Midden-Oosten met militaire over
wegingen.
Wij hier in Nederland merken op
pijnlijke wijze het verschil in geaard
heid tussen ons en de Indonesiërs in
kwesties zoals de eenzijdige opzeg
ging van plechtig aanvaarde accoor-
den als het Unie-statuut en in kwes
ties als het betreurenswaardige pro
ces-Jungschlager.
Volgens onze begrippen wordt hier
geen recht gedaan, maar geschiedt
gruwelijk onrecht. In het oosten is
het Recht niet altijd en overal een
heerseres, waaraan men zich heeft te
onderwerpen, maar vaak een slavin,
die dienstbaar is aan eigen belan
gen.
Hoe komen we hier naar elkaar toe?
Moeten wij maar gelaten afwach
ten tot we wat meer naar elkaar toe
gegroeid zijn? Maar is er wel een
tendenz tot naar elkaar toegroeien, of
groeien wij niet veeleer van elkander
af? Moeten we ons dan maar met ge
weld recht verschaffen? Ook dat is
geen remedie
hadden gemaakt en de personen, die
\an de diensten van het aartsbisdom
gebruik wensten te maken, moesten
in een fonds storten ten behoeve van
„de nationale strijd".
De gouverneur zegt in zijn verkla
ring, dat hij bij de onderhandelingen,
welke hij met de aartsbisschop voer
de, de „schadelijke loopbaan (van de
aartsbisschop) met betrekking tot
medeplichtigheid bij bloedvergieten,
intimidatie en tyrannieke onderdruk
king van de vrije mening" door de
vingers had gezien in de hoop, dat
Makarios zou afzien van het toepas
sen van geweld. Deze hoop was ij del
gebleken en Makarios' redenen voor
het afbreken der onderhandelingen
konden niet steekhoudend genoemd
worden.
Hoewel bisschop Kyprianos gezegd
had, dat hij „pro-Brits" was en het
geweld afzwoer, was het bekend, dat
ook hij actief bij het verzet betrok
ken was evenals zijn secretaris.
De vierde gearresteerde had in
vloed doen gelden op jeugdige -poten
tiële leden van de verzetsorganisatie.
Na de arrestaties zijn huiszoekin
gen verricht. Op een priester werd
een automatisch pistool met ammn
DEMONSTRATIES
In Athene kwamen demonstranten,
die riepen „weg met Engeland" en
„Leve Makarios" met de politie in
botsing.
De politie poogde grote menigten
demonstranten te verhinderen bui
tenlandse diplomatieke vertegenwoor
digingen te bereiken. Men riep onder
meer: „Vernielt al es wat Brits is" en
„Leve Eoka" (Eoka is de verboden
verzetsorganisatie van de beweging
op Cyprus voor hereniging met Grie
kenland).
In Saloniki kwam het tot ernstige
botsingen tussen demonstranten en
politie. Er zouden meer dan dertig
gewonden zijn.
VERZET IN BRITS LAGERHUIS
Sir Anthony Eden, die al aan kri
tiek bloot staat wegens zijn behande
ling van de crisis in de verhouding
tot Jordanië, ziet zich thans geplaatst
tegenover een nieuwe politieke storm
naar aanleiding van de deportatie
van aartsbisschop Makarios.
De nieuwe krachtige politiek van
de regering op Cyprus heeft de toorn
opgewekt van socialistische en libe
rale leiders, hoewel aan de andere
kant Eden hierdoor de sympathie
heeft gewonnen van enigen van zijn
gen op een krachtig optreden in het
Midden-Oosten. Te Londen ziet men
een nauwe samenhang tussen het
jongste optreden op Cyprus en de
moeilijkheden in Jordanië.
De liberale leider, Clement Davies,
Jcondigde aan, dat hjj maandag de
premier vragen zal stellen over de
deportatie van aartsbisschop Maka
rios, welke actie hij een „daad van
dwaasheid" noemde.
James Griffiths, de plaatsvervan
gende fractieleider van de Labour-
partij, zag in het gebeurde „het op
treden van een zwakke regering in
paniekstemming".
De Britse bladen reageren fel doch
uiteenlopend. De liberaal gezinde
„Manchester Guardian" .noemt de
Britse daad een nieuwe blunder en
zegt, dat er thans geen Cypriotische
Griek is met wie kan worden onder
handeld en die zoveel gezag heeft.
De regering, aldus het blad, ziet
zich thans slechts aangewezen op een
politiek van militaire onderdrukking.
De „Daily Telegraph" daarentegen
zegt, dat Cyprus wel eens het laat
ste fort in de strategie van het Atlan
tische Pact en die ten aanzien van
het Midden-Oosten zou kunnen blij
ken te zijn en het is goed te tonen,
dat dit bolwerk niet eerloos opgege
ven wordt
Bovendien heeft Groot-Brittannië
volgens dit blad verplichtingen ten
aanzien van de bevolking van Cyprus.
De aartsbisschop heeft zijn positie
misbruikt om aan te zetten tot ge
weld. Door alle bladen wordt het
medestanders, die hadden aangedron- nieuws met grote opmaak gefbracht.
Ongeregeldheden in Tunis
Franse demonstranten hebben vrij
dag in Tunis een Amerikaanse vlag
verbrand, de gebouwen van 't Ameri
kaanse consuitaat-generaal en de
Amerikaanse voorlichtingsdienst ge
plunderd en de auto van de Franse
hoge commissaris in Tunesië, Roger
Seydoux, met stenen bekogeld.
De ongeregeldheden ontstonden na de
nitie gevonden. Onmiddellijk na de begrafenis van twee Fransen, die na-
deportatie klonken de kerkklokken bij de Algerijnse grens waren ver-
er het niéuws verspreidde zich snel.'
Het Britse bestuur stelde vrijdag
censuur in en het interlocale telefoon
verkeer alsmede het verkeer met
Griekenland werd verboden. Een aan
tal gewelddaden werden gepleegd en
in Paphos werd de avondklok inge
steld.
De vliegtuigen van de British
European Airways zullen tot nader
orde niet over Athene dodh over
Nicosia vliegen.
AMBASSADEUR TERUGGEROEPEN
De Griekse minister van buiten
landse zaken, Spiros Theotokis, heeft
meegedeeld, dat de Griekse ambassa
deur in Londen, Mostras, terugge
roepen is uit protest tegen de depor
tatie van de Grieks-Katholieke aarts
bisschop van Cyprus.
De Griekse delegatie bij de Ver
enigde Naties heeft opdracht ontvan
gen, om onmiddellijk een protest in
te dienen tegen het Britse optreden.
De minister zei, dat hij tevens bij
de secretaris-generaal van de V.N.
er. de Veiligheidsraad protesten zal
indienen. Op de Griekse bevolking
wordt een beroep gedaan z'n kalmte
te bewaren. De regering heeft toe
stemming gegeven tot het houden
van een massa-protestbetoging op
maandag.
Alle politieke leiders in Grieken
land hebben uitdrukking gegeven aan
hun „pijnlijke verbazing". Papan-
dreoe, leider van de liberalen, zei
onder meer, dat de Natie meer dan
ooit saamhorig is onder deze omstan
digheden.
Het Griekse kabinet is vrijdag in
buitengewone vergadering bijeenge
komen. Premier Kramanlis heeft ver
slag uitgebracht aan de koning over
de deportatie van de aartsbisschop.
moord. Meer dan IO.COO personen
woonden de begrafenis bij. Toen
Seydoux trachtte een toespraak te
houden om uiting te geven aan het
medeleven der regering met de
slachtoffers, werd hij uitgejouwd en
Matiging jegens
Jordanië
De Britse premier, sir Anthony
Eden, heeft vrijdag verklaard, dat
het „dwaasheid" zou zijn „overhaast
te oordelen of in woede te handelen"
naar aanleiding van het ontslag van
John Glubb als opperbevelhebber van
het Arabische legioen in Jordanië.
„Hoeveel lawaai men ook in het
parlement of elders maakt, ik ben
niet berèid dat te doen", aldus de
premier, die een bijeenkomst van
vrouwelijke conservatieven in zijn
parlementaire kiesdistrict Leamung-
ton toesprak.
Hij zei, dat de Britse regering on
middellijk de nodige maatregelen had
genomen.
In een brief aan de „Times", die
gisteren is gepubliceerd, dringt de
ontslagen bevelhebber van het Jor
daanse Arabische legióen, generaal
Glubb, eveneens aan op matiging en
zet hij uiteen, waarom koning Hoes
sein van Jordanië hem ontslagen zou
kunnen hebben. In de eerste plaats
had de koning de neiging een stout
moediger gedragslijn te volgen dan
die welke volgens generaal Glubb
moest worden gevolgd. In de tweede
plaats werd druk op de koning ge
oefend door Egypte en Saoedi-Axa-
bië.
De man, die Engeland verbande
begroet met kreten als „dood aan
Mollet" en „dood aan Mendes".
Ongeveer duizend betogers gingen
van de begraafplaats naar het Ameri
kaanse consultaat-generaal, waar zij
alle meubelen en documenten uit de
ramen gooiden. De Amerikaanse vlag
werd afgerukt en verbrand.
De menigte van Franse kolonisten,
ambtenaren en arbeiders had eerder
de driekleur van de auto van Sey
doux gerukt en geschreeuwd „Sey
doux, geef ons wapens".
Kantoren geplunderd.
De betogers plunderden ook de
kantoren en de drukkerij van het
blad „Le Petit Matin", dat eigendom
is van André Barouch, een lid van
het comité van de Tunesische gema
tigde nationalistische partij, de nieu-
we-grondwetsspartij.
De betogers plunderden pok npg de
kantoren van een andere krant. Twee
Tunesiërs, die in het geboiiw waren,
oohoten op de betogers, van wie een
jongeman werd gedood. De twee Tu-
cesiërs werden daarop door de menig
te afgeranseld en zwaar gewond.
Het Amerikaanse statedepartement
heeft verklaard, dat Amerika tegen
over de Franse regering officieel uit
drukking gegeven heeft aan zijn
„bezorgdheid" over genoemde anti-
Amerikaanse demonstratie.
H. Vader ontvangt Ind. ambassadeur
Z.H. Paus Pius XII heeft verschillende bijzondere missies ontvangen, die
bem hun gelukwensen kwamen aanbieden in verband met zijn tachtigste
verjaardag en de 17de verjaardag van zijn kroning. De foto tooht de H.
Vader met de Indonesische ambassadeur in Italië, dr. Soetan Mohammed
Rasjid.
NAAR DE SEYCHELLEN.
Aartsbisschop Makarios van Cy
prus, de leider van de beweging voor
vereniging met Griekenland, die vrij
dag is verbannen, is naar verluidt op
weg naar de Seychellen, een Britse
eilandengroep ten Oosten van Afrika.
Sowjet-leiders naar
Engeland
Het bezoek van de Sowjet-leiders
Boelganin en Kroestsjef aan Engeland
is met een dag verlengd en valt thans
van 16 tot 27 april.
De Sowjet-leiders zullen de reis
naar Engeland maken met een Russi-
sche kruiser, die waarschijnlijk de
Theems zal opvaren tot de West-
minsterpier tij de parlementsgebou
wen in Londen.
In Londen is vrijdag voorts be
kendgemaakt, dat ex-premier Malen
kof, die 15 maart per vliegtuig zal
aankomen, tijdens zijn verblijf o.m.
een bezoek zal brengen aan de atoom-
:tations te Harwell en Calder HalL
Dit wil echter nog niet zeggen, dat
de Russische bezoekers geheime in
stallaties te zien zullen krijgen.
Kwestie van vertrouwen 1 van Algerijnse nationalisten. On-
geveer 3.000 Algerijnen, die onder
De Franse premier, Guy Mollet, het zingen van nationalistische liede-
heeft in de nacht van vrijdag op za- ren van de moskee optrokken naar
terdag in de Nationale Vergadering j de Place de la Concorde, het traditio-
vertrouwenskwestie verbonden nele verzamelpunt voor protestmar-
aan zijn verzoek om bijzondere vol
machten voor de behandeling van de
kwestie-Algerije. De vertrouwens
kwestie valt uiteen in twee moties
van vertrouwen ten aanzien van zes
clausules in het wetsontwerp op mi
litaire, sociale en economische vol
machten-
Een nieuw debat, en nu over de
vertrouwenskwestie, begint maandag
namiddag in de Nationale Vergade
ring, als premier Mollet is terugge
keerd van zijn bezoek aan Groot-Brit
tannië.
SOUSTELLE VALT EGYPTE AAN.
sen naar de Nationale Vergadering,
werden bij het stadhuis door 400
man van de politie tegengehouden.
Meer dan twee duizend betogers zijn
in hechtenis genomen. Er werden 200
messen en enige scherpe ijzeren sta
ven in beslag genomen.
Deze foto laat zien hoe aartsbisschop Makarios, de leider van de pro-Griekse
Cyprioten, in Nikosia Amerikaanse, Engelse en plaatselijke journalisten
toesprak op een persconferentie, die hij hield, nadat was komen vast te
staan, dat zijn onderhandelingen met vertegenwoordigers van de Britse
regering waren mislukt. De aartsbisschop verklaarde, dat de weinig toe
schietelijke houding van Engeland de deur naar verdere onderhandel!"gén
Er blijven heel wat vraagtekenshad gesloten. Van de zij^e van de Cyprioten zal geen poring worden, gedaan
over. opnieuw tot besprekingen te komen, aldus Makarios.
De voormalige Franse resident-ge
neraal in Algerije, Jacques Soustelle,
heeft vrijdag in de Nationale Verga
dering in Parijs verklaard, dat de
door de regering gevraagde speciale
militaire, economische en sociale be
voegdheden voor Algerije van essen
tieel belang zijn.
Soustelle beschuldigde Egypte er
van, dat het de kern is van een inter
nationale samenzwering tegen Frank
rijk, waarvan Algerije slechts een as
pect is.
Als Frankrijk Algerije verliest, al
dus Soustelle, zal dat een nationale
ramp zijn zonder weerga in de ge
schiedenis.
Frankrijk zou dan ook zijn West-
Afrikaanse gebieden verliezen en op
houden een mogendheid te zijn.
Soustelle verzocht de regering het
land volledig op de hoogte te brengen Schiereiland trekt,
van het drama in Algerije. Er diende1
voorts een beroep te worden gedaan
op Franse vrijwilligers om naar Al
gerije te gaan en de opstandelingen
te bestrijden. Het gaat hier niet om
een politionele actie of een kolo
niale oorlog, ergens ver weg, doch
om Franse bodem, vlakbij. Frankrijk
moet nu kiezen tussen een grote
krachtsinspanning of onvermijdelijke
decadentie, aldus Soustelle.
Enkele wolkenvelden
Het hogedrukgebied boven Duits
land, dat al enkele dagen in West-
Europa zonnig, maar nog vrij koud
weer brengt verplaatste zich in de
afgelopen 24 uur iets naar het noor
den, waardoor de wind in ons land
naar richtingen tussen zuidoost en
oost draaide. Gedurende de nacht
daalden de temperaturen bij ons
overal beneden het vriespunt.
De laagste waarde, min vijf graden,
werd gemeld door de stations Volkel
en Ypenburg.
In Duitsland vroor het vannacht
minder dan in de nacht van donder
dag op vrijdag, doordat wolkenscher-
men binnendreven, die met een klei
ne, boven de Balkan gelegen sto
ring, samenhangen.
Op de Oceaan heeft zich ten wes
ten van Ierland uit een Oceaande
pressie een afzonderlijk lagedrukge
bied losgemaakt, dat in zuid-ooste
lijke richting naar het Iberisch
WEGENS ENORM SUCCES
NOG
WEEK
GRATIS BOREN
VAN ALLE LOPERS.
HAARLEMMERSTRAAT
172 - 174 - 179,
HERENSTRAAT 9
alleen voor textiel.
MIDZA-BONNEN
voor onze cliënten
HOE
wordt
het
weer?
Mislukte demonstratie in Parijs.
Intussen verhinderden overvalscom"
mando's van de politie een demonstra-
Dit heeft onder andere tot gevolg,
dat door warmtetransport in de ho
gere luchtlagen de luchtdruk boven
Scandinavië begint te stijgen, zodat
het zwaartepunt van het hogedruk
gebied boven de Oostzee komt te lig
gen.
Het weer in ons land wordt door
deze verandering van de luchtdruk
verdeling in zoverre beïnvloed, dat
uit Duitsland enkele wolkenvelden
zullen binnendrijven.
De kans op neerslag is in het ko-
rrerc'e etmaal echter nog uitermate
klein.
I Geldig van zaterdagavond tot
zondagavond. Opgemaakt te
11.30 uur.
RUSTIG WEER
Droog weer met enkele over-
drijvende wolkenvelden. Wei-
nig wind. Minder koude nacht.
Morgen overdag ongeveer de-
zelfde temperaturen als van-
daag.
11 Maart: zon op 7.06, onder 18.39;
maan op 6.13, onder 17.52 uur.
12 Maart: zon op 7.03, onder 18.41;
mhan op 6.32, onder 19.04 uur.
Hoogwaterstanden
11 Maart: v.m. 3.05; n.m. 3.20.
12 Maart: v.m. 3.40; n.m. 3.50.
Het weer in Europa
De weerrapporten van hedenmor
gen 7 uur luiden:
HELSINKI zwaar bewolkt —10 C.
STOCKHOLM nevel —16
OSLO mist 9
KOPENHAGEN zwaar bew.
'ABBRBEEN half bewolkt
DUBLIN onbewolkt
LONDEN onbewolkt
AMSTERDAM onbe.volkt
BRUSSEL onbewolkt
PARIJS onbewolkt
BORDEAUX onbewolkt
GRENOBLE onbewolkt
NICE geheel bewolkt
BERLIJN geheel bewolkt
2
3
4
3
2
4
FRANKFORT onbewolkt
MüNOHEN geheel bewolkt
ZURICH onbewolkt
GENèVE onbewolkt
LOCARNO zwaar bewolkt
WENEN sneeuw
ROME onbewolkt
1
3
Korreltje
De dienste rivieren stromen met het
minste geruis.
