PERMANENT
Mysterieuze krachten
in de luchtvaart
DE LEirSE COURANT
/>ROTE MOEILIJKHEDEN had Jim
na de dood van zijn vrouw nie*
gehad met zijn dochtertje, maar nu
schenen er toen werkelijk donkere
wolken te verschijnen aan de hemel
van zijn vrij inspannend bestaan waar
hy slechts weinig tijd kon vrijmaken
voor Mary, omdat iedere minuut
voor de grond was.
De grond vormde voor Jim het
grote probleem, want hij had haar ja
ren geleden met regeringssteun ge
pacht en dit jaar zou het laatste
en grootste termijn betaald moeten
worden. Jim was niet bang, dat hij
liet geld niet bijeen zou krijgen,
want de oogst beloofde erg goed te
worden, maar het duurde nog ruim
3 maanden, voordat het graan in
klinkende munt zou worden omgezet
en zijn portefeuille vertoonde zo'n
dikte, dat het uitzonderlijk moeilijk
zou zijn, deze drie maanden te over
bruggen.
Nu was dit voor Jim zelf niet zo
erg; hij had weinig behoefte en het
sobere maal, dat de huishoudster voor
halve dagen iedere dag klaarmaak
te, was goed en bezorgde hem vol
doende kracht om van zonsopgang
tot zonsondergang in de openlucht
te werken, maar Mary was onge
merkt een kleine dame geworden en
die ging andere eisen stellen.
Terwijl hij automatisch met zijn
linkerhand de tractor bestuurde,
krabbelde Jim in gedachten verzon
ken door zijn weerspannige haardos
en dacht aan het haar van Mary, dat
even hard groeide, als het zijne en
dat nodig weer een verzorging be
hoefde.
Waarom woónde hij ook een paar
uur rijden van de stad en waarom
was er hier in de buurt geen behoor
lijke kapper, die het haar van het
meisje kon fatsoeneren.
Mary had er met hem nog niet
over gesproken, maar hij voelde
zelf, dat hij hoognodig met het kind
naar de stad moest; het land kon
hem echter geen uur missen, dus
was het dwaasheid om te overwegen
midden in het seizoen een hele dag
naar de stad te gaan.
ïn de verte hoorde Jim de claxon
van de schoolbus, die Mary naar huis
zou brengen en plotseling besefte hij
hoe ongezellig het voor het meisje
moest zijn iedere avond in een verla
ten huis te komen en daar een paar
uur te wachten, voordat hij thuis
kwam om te eten.
Onbewust had zijn linkerhand de
tractor afgezet en even later liep hij
haastig over "het veld naar huis om
thuis te zijn, als Mary binnenkwam;
hij kon dan samen met haar een kop
thee drinken en later een beetje har
der doorwerken om de verloren tijd
in te halen.
(JIJ WAS PRECIES een halve mi-
**nuut eerder dan Mary binnen en
het meisje toonde zich uiterst ver
rast, toen zy haar vader in het huis
aantrof.
„Mijn tfheekan was plotseling leeg",
vertelde Jim, alsof hij zich moest
verontschuldigen, „en daarom dacht
ik, dat ik net zo goed even naar
huis kon gaan om samen met jou
een kop thee te drinken".
Ijverig ging Mary de keuken in en
even later kwam zij met dampende
thee de koele achterplaats weer op,
v/aar zij zomers gewoonlijk zaten.
„Ik heb nog een grote verrassing",
zei ze geheimzinnig en toen hij vol
doende nieuwsgierigheid getoond
had, onthulde ze geheimzinnig: ,De
klas heeft mij als zomerfee gekozen
yoor de feestavond van Vrijdag.
Jim behoefde geen moeite te doen
om zich verrast te tonen; hij was
werkelijk blij voor Mary, want het
kind kwam zonder moeder al harte
lijkheid genoeg te kort en nu de klas
haar deze eer gegund had, was het
alsof een beetje van de ontbroken
hartelijkheid vergoed werd.
„Is het heus?", vroeg hy ver
baasd, „nu dan hebben ze een goede
keus gedaan; ik kan me werkelijk
geen lievere zomerfee voorstellen."
Mary glimlachte verrukt bij dit
complimentje maar meteen werd ze
weer ernstig. „De moeilijkheid is, dat
ik geen krullen heb", zei ze, „en hebt
U wel eens van een .zomerfee gehoord
zonder krullen."
Dit vormde vóór Jim weer een
apart probleem en meteen zag hij
nieuwe moeilijkheden, want een zo
merfee moest natuurlijk ook bijzon
dere kleren hebben en hoe moest hij
daar nu weer aankomen in eèn paar
dagen tijds.
De laatste moeilijkhe'd bleek ech
ter al opgelost, want'Mary vertelde,
dat juffrouw Betty O'Heary een tule
jurk voor haar zou maken, die a.s.
Vrjidag kïaar zou zijn.
Betty O'Heary", zei Jim in ge
dachten, maar meteen kreeg hij bijna
een kleur alsof hij zich op iets be
trapt voelde,
Mary scheen echter niets gemerkt te
hebben, want zij praatte lustig ver
der ovef het grote feest, waar heel
het dorp aanwezig zou zijn en waar
zij de grootste rol zou spelen.
Even later werd ze echter weer
minder snraakzaa-m en kwam weer
terug op de krullen.
Jim zuchtte diep; hij zag geen
kans om met het kind naar de stad
te gaan, waar het haar gekruld zou
kunnen worden en een kind van 12
jaar kon je toch moeiliik alleen een
halve dag laten re'zen alleen om een
paar krullen in het haar te krijgen.
„Luister nu eens, Mary", zei hij
op overredende toon, ,ik geloof niet,
dat zomerfeeën altijd krullen dra
gen. &e leven in het bos en daar zijn
toch ook geen kaopers."
Mary moest lachen en scheen te
vredengesteld, maar toen Jim even
later op zijn tractor zat, dacht hij
er weer heel anders over.
Hii verweet zich, dat hii niets voor
het kind over had. dat hii haar nog
niet eens een naar krullen in het haar
kon bezorgen, nu ze door haar
vriendinnetjes tot zomerfee gekozen
v;as.
Maar toen keek hij weer naar het
land, dat zo spoedig mogelijk ge
maaid zou moeten zijn, want de ba
rometer begon al terug te lopen en
een mislukte oogst zou zijn onder
gang betekenen, terwijl een goede
oogst hem in staat zou stellen bin
nenkort het land in eigendom te heb
ben.
Het was duidelijk, dat hij geen
dag vacantie kon nemen om met Ma
ry naar de stad te gaan, maar de da
gen die volgden brachten hem tel
kens nieuwe twijfel.
*T*OEN HIJ die Vrijdagmiddag vroe-
ger dan anders zijn tractor stil
zette, omdat hij zich moest omkle
den voor het feest en omdat hij Mary
nog wel zou moeten helpen met. de
laatste voorbereidingen, hoorde hij
tot zijn grote verbazing plotseling
Mary's stem aan het einde van de
strook, waar hij bezig was. Ver
baasd keek hij op zijn horloge en ont
dekte, dat het nog veel te vroeg voor
zijn dochtertje was om uit school te
komen.
Een opgewonden stem loste even
Toen ze in de kamer waren aange
komen en Mary voorzichtig alle be
nodigdheden uit het doosje gehaald
had, waagde hij nog een laatste po-
.ging: „Mary, luister nu eens, kun je
juffrouw O'Heary niet vragen, of zij
even je krullen in wil komen zet
ten? Zij zal het veel beter kunnen
dan ik."
„Nee Paps, dat gaat niet", zei Ma
ry geduldig, „want alleen de kinde
ren, die vanavond moeten optre
den, hebben vrij gekregen; de school
is dus nog aan de gang en verder
moest ze nog een paar dingetjes aan
mijn jurk voor vanavond veranderen,
dus heeft ze helemaal geen tijd. Te-
,gen zeven uur zou ze de jurk komen
toren gen en dan zouden we samen
naar het feest gaan."
Dit laatste beschouwde Jim weer
als een klein lichtpuntje, maar toen
hij de spelden, het tubetje en het
kapje op tafel zag liggen, verdween
zijn goede humeur weer onmiddellijk
en hij realiseerde dat hem nog een
hele lijdensweg wachtte, voordat
Betty O'Heary binnen zou komen.
later het raadsel op: De kinderen,
die vanavond mee moesten spelen,
hadden een uur eerder vrijgekregen
om de laatste voorbereidingen te ma
ken en nadat Mary hem deze mede
deling haastig gedaan had, hield ze
hem .een klein doosje voor.
„Hier zitten mijn krullen in" zei
ze geheimzinnig, terwijl ze hem vol
verwachting aankeek.
„Zo, dat is mooi", zei Jim in ge
dachten, terwijl hij van de tractor af-
klauterde. Toen opeens drongen de
woorden tot hem door; „Wat zit
daarin?", vroeg hij verbaasd.
„Mijn krullen", zei het meisje
lachend, terwijl ze genoot van zijn
verbazing.
„Mevrouw Klennigh gaf me dit
doosje en ze zei, dat iedereen er mee
overweg kon, omdat er een duide
lijke gebruiksaanwijzing bijzit."
Jim voelde een duistere dreiging
naderen: „En wie moet die krullen
dan inzetten?" vroeg hij benauwd.
,U, natuurlijk", zei Mary, alsof dit
de gewoonste zaak van de wereld
was. „Op het papiertje staat precies,
wat U moet doen en na een paar uur
zitten de krullen in het haar".
Wantrouwend, met een spoor van
afgrijnzen in zijn ogen keek Jlm
naar het doosje: Permanent in drie
uur", stond er met sierlijke letters
op en n' juffrouw met prachtig krul
lend haar moest de gebruiker over
tuigen, dat alles heel aanvoudig was.
„Kijk", zei Mary ijverig, terwijl
ze het doosje openmaakte, „hier zijn
de spelden, daar de tube olie en hier
het kapje, dat er overheen moet, als
alles klaar is. Leuk hè?"
TIM WAS NOG NIET in het sta-
dium aangeland, dat hij het leuk
begon te vinden; hij vond het opeens
veel warmer, dan rond het middag
uur, toen de zon op zijn felst ge
schenen had; hij trok eens kramp
achtig aan zijn boord en zei op over
redende toon: „Hoor nu eens Mary,
ik heb nog nooit krullen ingezet; ik
ben er zelfs nooit bij geweest, dat
iemand krullen inzette. Ik geloof
echt, dat dit een karwei is dat ik
niet aan kan."
„Natuurlijk kunt U het", riep Ma
ry optimistisch, „alles staat duide
lijk op het papiertje en als het inge
wikkeld wordt, kan ik u altijd hel
pen."
Ze nam opgewonden zijn hand en
trok hem mee over het veld naar
huis. „Als u er eenmaaT aan begon
nen bent, zult u zien, hoe eenvoudig
alles is", zei ze hijgend terwijl hij
zich liet meetrekken in de richting
van het huis.
IVJARY ZAG DE AARZELING en
plotseling kwamen er grote tra
nen in haar ogen.
Jim zag het en hij kon zich zelf cip
dat moment wel slaan. Was hij nu
een vader voor dat kind, dat toch al
zoveel moest missen?
Met een fors gebaar schoof hij alle
bedenkingen terzijde èn zei met ge
maakte opgewektheid: „Kom, voor
uit,ga vlug alle benodigde dingen
halen, die we nodig hebben, dan
zullen we van jou in recordtijd eens
een echte zomerfee maken."
Mary haalde een handdoek, waswa
ter en kranten te voorschijn en met
de moed der wanhoop begon Jim.
De eerste regel van het papiertje
was nogal eenvoudig: Zorg, dat U
alle benodigdheden vlak bij de hand
hebt.
Nu, zoor zover Jim kon nagaan,
lag alles binnen zijn bereik.
De tweede regel leverde de groot
ste moeilijkheden op: Verdeel het
het haar in gelijke hoeveelheden en
draai daar de ingesloten spelden
rond.
Jim had al zijn tien vingers nodig
om het weerspannige haar van Mary
de baas te worden, maar na een half
uur meende hij, dat al het haar wel
in gelijke delen verdeeld was en be
gon hij de spelden er in te draaien.
De rest was weer kinderspel: het
geheel werd overgoten met de pasta
uit de tube en dan moest het verder
onder de kap in orde komen.
T*OEN MARY EINDELIJK de kap
op haar hoofd had, las Jim, dat
weerspannig haar twee uur onder de
kap moest zitten en omdat hij vond,
dat het haar van Mary deze tijd ze
ker nodig zou hebben, besloot hij
zich in de tijd zelf om te kleden, ter
wijl hij de wekker zette om de tijd
in de gaten te houden.
Hij nam een douche, schoor zich,
trok een schoon hemd aan en wor
stelde geruime tijd met zijn das,
want Betty O'Hêary kon toch moei
lijk de feestzaal binnenkomen met
een man naast zich, die niet eens
behoorlijk zijn das gestrikt had. Toen
hij zijn schoenen poetste hoorde hij
de wekker aflopen en plotseling'
overviel hem een verlammende
schrik.
Tot nu toe had hij een heilig ver
trouwen in het pakje gehad. Maar
gesteld nu eens, dat hij het niet goed
gedaan had en dat de resultaten be
neden verwachting zouden zijn.
In de kamer vond hij Mary als een
standbeeld in haar stoel zitten met
de kap nog op het hoofd.
„Mary", zei hij voorzichtig. „Je
moet je er niet teveel van voorstel
len, want het is best mogelijk, dat
ik niet helemaal precies gedaan hob,
wat op het p£piertje stond.... ik
bedoel verbeterde hij zichzelf
ik heb natuurlijk wel precies gedaan,
wat er op dat papiertje stond, maar
misschien is het toch niet helemaal
goed gegaan".
Mary keek hem verbaasd aan:
„Waarom zou het dan niet goed zijn,
als U precies gedaan hebt, wat op
het papiertje stond."
„Ja, eh, hoor eens", zei Jim onze
ker, „dat weet ik ook niet", maar on
dertussen herinnerde hij zich al die
haarpieken die hij niet de baas had
kunnen worden en die hij op goed ge
luk maar ergens tussen gestopt had.
„Laten we nu de kap er maar afne
men", zei hij tenslotte zuchtend.
Mary was nog vol goede moed:
„Weet U wat? Ik neem de kap er af
en u wacht in de keuken totdat ik
klaar ben en ik U de krullen kan la
ten zien".
Deze oplossing beviel Jim; als het
een mislukking geworden was, be
hoefde hij de eerste teleurstelling van
zijn kind niet mee te maken.
Zenuwachtig bleef hij in de keuken
op het puntje van de tafel zitten
en hoorde hoe Mary de kap van haar
hoofd losmaakte.
Daarna werd het stil en de stilte
duurde zolang, dat Jlm er een einde
aan moest maken.
„Wat is er Mary?", vroeg hij met
onzekere stem.
Mary antwoordde niet en zuchtend
stond Jim op en riep: „Zijn er geen
krullen gekomen; is het haar glad
gebleven?"
Geen van beide", hoorde hij Mary
zacht zeggen en in haar stem lag
het toppunt van verschrikking en
ellende.
MET ééN SPRONG was Jim in de
kamer, maar wat hij daar zag,
deed hem van schrik een stap ach
teruit maken. Het haar van zijn doch
tertje was niet gekruld en niet glad
meer; het was alsof een orkaan in
de lange, zwarte haren van Mary
de lange haren van Mary huisgehou
den had en in alle richtingen staken
brutale pieken naar buiten, zodat het
geheel er bijna kwaadaardig uitzag.
Jim was sprakeloos van ontzetting,
maar voordat hij wat had kunnen
zeggen, hoorde hij lichte voetstappen
buiten en werd er gebeld.
Een grote angst maakte zich van
Mary meester: „Dat is de juffrouw",
zei ze moeilijk.
Jim keek wild om zich heen, maar
tenslotte beheerste hij zich: „Ik zal
toaar binnen moeten laten", zei hij met
een verontschuldigende klank tegen
zijn dochtertje en deze knikte woor
deloos.
Betty O'Heare zag er koel en voor
naam uit in haar zomertoiletje en
Jim voelde zich een pummel, toen hij
haar groet met een vaag gemompel
beantwoordde. Bij hoge uitzondering
noemde zij hen altijd mr. Jim en hij
noemde haar zoals de kinderen
juffrouw Betty.
„Wat is er mr. Jim?", vroeg ze
lachend, toen ze de gang instapte. „U
kijkt zo betrokken, terwijl U toch
werkelijk in de zevende hemel be
hoorde te zijn, nu Uw dochter zo'n
eervolle rol vanavond bemachtigd
heeft?"
„Dat is het juist", wist Jim tenslot
te met een vrij normale stem te zeg
gen. „Mary vond, dat een zomerfee
krullen behoorde te hebben en daar
om heb ik geprobeerd permanent in
haar haar te leggen. Het succes is
niet evenredig aan de inspanning
geweest."
Inmiddels was Betty de kamer bin
nengegaan en de eerste aanblik ging
ook haar niet onopgemerkt voorbij.
Maar onmiddellijk had zij zich hele
maal onder controle.
„Oh, dat betekent helemaal niets",
zei ze bedrijvig, „vlug een schaar en
champoo; binnen 'n kwartiertje heb
ben we een zomerfee, zoals er hier
nog nooit eentje op de planken heeft
gestaan."
Mary keek naar Jim en toen be
gon ze ineens te huilen: „Paps heeft
er werkelijk heel erg zijn best op
gedaan", zei ze snikkend, alsof ze
hem moest verdedigen.
„Dat geloof ik graag", zei Betty.
„Ik geloof niet, dat je l.ier in het
dorp een tweede vader zou vinden,
die al deze moeite voor zijn dochter
tje over zou hebben."
Mary slikte haar tranen weg: „Ik
heb dan ook de liefste Paps, die er
te vinden is", zei ze resoluut.
„Dat geloof ik ook", zei Betty met
een iets minder vaste stem..
Terwijl ze over Mary's haar gebukt
stond, keek ze even op en haar blik
ontmoette die van Jim.
Toen ze hem aankeek, bloosde ze
diep en Jim zei met een haperende
stem: „Ik geloof, dat juffrouw Betty
maar een paar grapjes maakt."
Betty richtte zich langzaam op en
terwijl ze Jim aan bleef kijken, zei
ze zacht: „Juffrouw Betty maakt
geen grapjes."
Jim keek haar ongelovig aan en
zijn blik hield een dozijn vragen in.
Het was opeens erg stil in de ka
mer geworden, want ook Betty sprak
nog alleen met haar ogen.
Toen klonk opeens Mary's ongedul
dige stem: „Jul", begin nu toch aan
mijn haar, want anders ben ik nooit
op tijd klaar."
Met een schokje kwam Betty tot
de werkelijkheid terug.
.Natuurlijk denk ik aan je haar",
zei ze met een geheimzinnig lachje,
„we gaan je zo mooi maken, dat
iedereen z'n ogen op je zal uitstaren,
want deze avond wordt de mooiste,
die we ooit beleefd hebben."
Vrij naar „The Family Herald
and Weekly Star".
De hitte-barrière
Nu de mens met zijn techniek de
„super-snelheden" in de luchtvaart
gaat bereiken komen er mysterieuze
krachten naar voren die een voorlo
pige grens voor de luchtvaart beteke
nen. De meest bekende hinderpaal is
de geluidsbarrière die veroorzaakt
wordt door de opeenhoping van de
lucht voor het vliegtuig. Heeft het
vliegtuig zich door deze „muur" heen
gedrongen dan zijn er verder geen
speciale hindernissen en is de weg vrij
naar de hogere snelheden tot aan de
grens waar de hitte-barrière begint.
Deze hitte-barrière ontstaat door de
grote wrijving van de lucht bij de
hoge snelheden. De hitte-barrière is
echter een heel wat grotere hindernis
dan de z.g. geluids-barrière. Deze
laatste immers heeft een einde terwijl
de hitte-barrière wel een begin maar
geen einde heeft. Integendeel hoe die
per men in de „hittemuur" door weet
te dringen hoe groter de moeilijkhe
den worden, want hoe sneller het
vliegtuig hoe groter de hitte wordt
die het vliegtuig moet doorstaan. Het
grote probleem is dan ook dat de
huidige straaljagers a.h.w. voor hun
smeltpunt staan.
Bij alle bewegende voorwerpen kan
men een temperatuurverhoging con
stateren die veroorzaakt wordt dooi
de wrijving van de lucht. Door de
lage snelheden bemerkt men van de
ze tempratuur in de practijk weinig.
Bij de hogere snelheden, zoals deze
nu in de luchtvaart mogelijk worden,
neemt de temperatuurverhoging zul
ke vormen aan dat deze een waar-
lijke barrière vormt voor de lucht
vaart. Onze grafiek toont U duide
lijk hoe dicht wij reeds de grens heb
ben bereikt in de bruikbaarheid en
de betrouwbaarheid van de gebruik
te vliegtuigmaterialen, en daarmede
van de huidige straaljagers. Het veel
gebruikte aluminium- b.v. verliest 40
pet. van zijn sterkte by een tempera
tuur van 250 gr. F., een hitte die
wordt bereikt bij een snelheid van
ca. 1900 km. p. i. Vliegtuigen die
sneller dan deze 1900 km. willen
vliegen zullen dan ook af moeten zien
Van het aluminium in zijn huidige
vorm. Plasticverbindingen bij straal
jagers worden bij een constante snel
heid van ca. 1600 km. p. u. onbetrouw
baar. De meeste radar- en radio-on
derdelen zijn slechts berekend voor
een temperatuur van 160 gr. F. en
geven bij een hogere hitte valse sig
nalen of vallen geheel uit.
Nieuwe smeermiddelen.
Het optreden van de hitte is er ook
de oorzaak van dat gezocht wordt
naar nieuwe smeermiddelen, want
deze verbranden. Ook gaat de brand
stof in de tanks koken. Dit zijn slechts
enkele van de vele moeilijkheden die
het resultaat zijn van de hitte-bar
rière, die een van de grootste proble
men voor de huidige luchtvaart is om
dat het de voorlopige grens is tot
waar men kan gaan. Voor het onder
zoek van deze moeilijkheden is er
een nieuw beroep ontstaan dat van
thermodynami-ist. Deze mensen heb
ben tot taak nieuwe wegen te vinden
om te kunnen vliegen met super-snel
heden zonder dat de bemanning of
het vliegtuig letterlijk gekookt wor
den of smelten. Om de hitte-barrière
beter te kunnen onderzoeken heeft
het National Advisory Comm. for
Aeronautics een kunstmatige hitte-
barrière gebouwd in het laboratorium
van Moffet Field in Californië. Door
middel van een windtunnel weet men
hier de lucht tot een shelheid van 5
tot 6 maal die van het geluid op te
jagen. De modellen die nu in deze
„wind" worden geplaatst verkrijgen
een zeer hoge temperatuur. Alle on
derzochte materialen faalden in deze
tunnel. De contróleramen van de
windtunnel werden zelfs week hoewel
deze uit dubbele ramen bestonden
van zeer speciaal glas. Door de enor
me hitte binnen de tunnel wordt de
ze bij gebruik zelfs verscheidene cm.
langer.
De DX-3.
Andere aspecten van de hitte-bar
rière worden bestudeerd in Edwards
Air Force Base w «ar de Air Research
Command met speciale raketvliegtui
gen aan het experimenteren is. Spe
ciaal voor de hittestudies heeft men
de DX-3 ontworpen die bij zal moe
ten dragen tot de oplossing van de
vele vraagstukken. Deze DX-3 kan
zeer hoge snelheden bereiken en om
de piloot en de veel kostbare instru
menten te beschermen bezit het toe
stel een koelinstallatie van 2500 pk.
Deze koeling is ook weer een geheel
probleem, want om het gehele toe
stel te beschermen zou men op de
duur bij de steeds grotere snelheden,
'n koelinstallatie moeten bouwen van
een gelijke kracht als de motor, of
de raketten, van het vliegtuig zelf.
Voorlopig gaat het zoeken in hoofd
zaak uit naar de juiste hitte-besten-
dige materialen, wr.arbij het titanium
een rol speelt terwijl ook dc ge
dachte uitgaat naar glazen vliegtui
gen bestaande uit een speciale verbin
ding met kwarts en plastic. Buiten al
deze problemen "an het materiaal
komt echter ook nog de menselijke
geest die zich schijnt to verzetten te
gen de grote spanningen van de hoge
snelheden. Vlagen van plotselinge tij
delijke verstands\ erbijstering schij
nen voor te komen en in dit verband
hoort men dan ook reeds spreken van
de hersen-barrière. Dit laatste is ech
ter nog een volkomen nieuw terrein
waarin het laatste woord nog niet ge
sproken is.
DE HUTE-BARRIÈRE VOORLOPIGE GRENS
IN DE LUCHTVAART
