De „Qeest van Genève"
Cis] over het afgelopen
zweefde
iaar 19561
Molotof grinnikte en zei: „Njet"
Met ,Jkom-eüs-kij&en''-wexótel aan pieaident
diienhowei Het Haagtepunt aan Qenèae
ZATERDAG 31 DECEMBER 1955
DE LEIDSE COURANT
VIERDE BLAD - PAGINA I
Eisenhower, weer herstellende van
zijn ziekte.
De Vredesgeest werd koude-oorlogsspook
|>IJ IEDERE OUDEJAARSAVOND proberen wij het oude jaar een be-
paald cachet te geven, het te karakteriseren met één wel omschreven
term. Dit jaar was zonder twijfel het jaar van de Geest van Genève. Die
Geest heeft het jaar 1955 beheerst. In de eerste helft leefden wij in de
Adventstijd van de Geest; wij leefden in de verwachting van zijn komst,
wij leefden in hoop en vreze, niet wetend of hij werkelijk komen zou. En
hij kwam; in Juli kwamen de kopstukken van de wereldpolitiek, de
leidende staatslieden van Amerika, Engeland, Frankrijk en Rusland in
Genève bijeen; zij klopten elkaar op de schouder en glimlachten breed en
nadrukkelijk. De Geest van Genève was geboren tot grote vreugde van
het mensdom. Het enige bezwaar, dat de -Geest aankleefde, was, dat hij
nogal onwezenlijk was, ongrijpbaar en onrealistisch. Hij was te veel geest,
bezat geen zwaarte, geen omlijning, geen inhoud. De Geest moest nog
„geconcretiseerd" worden en dat zou gebeuren in een vervolgconferentie
van de ministers van buitenlandse zaken der Grote'Vier. Molotof kon echter
niet zo minzaam glimlachen, hij grijnsde slechts en onder zijn handen
plofte de Geest als een kermisballonnetje uit elkaar. Dat gebeurde in
October en sindsdien rouwt de wereld over de Geest, die de geest gaf bij
de eerste de beste poging om hem te materialiseren. Sindsdien realiseert
men zich weer, dat de koude oorlog nog steeds voortduurt en dat de Geest
van Genève een koude schim was, welke paste in het schimmenspel van
Moskou, dat men met een ander woord de koude oorlog noemt.
ten tot het houden van een topconfe
rentie, welke uitnodiging aanvaard
werd op 26 Mei. Op 18 Juli kwamen
te Genéve bijeen: Eisenhower, Eden,
Faure en Boelganin, welke laatste
vergezeld werd door de onvermijde
lijke Kroestsjef, de eerste secretaris
van de communistische partij in de
Sowjet-Unie. Het was een hoffelijke
conferentie van hoge heren, die
elkaar de hand schudden, met elkaar
aten en dronken, een stereotype glim
lach op de aangelaten toonden, kort
om zich zeer beminnelijk gedroegen.
Zij spraken vijf dagen lang met elkaar
over de veiligheid in Europa en de
hereniging van Duitsland, voorts
over de ontwapeningsmogelijkheden
en de ontwikkeling van de contacten
tussen Oost en West. Het was alles
heel mooi, en iedereen wilde alles
van iedereen overwegen, maar tot
concrete resultaten kwam het niet.
Er werd ook niets bepaald sensatio
neels gezegd of gedaan, uitgezonderd
dan het z.g. „Kom eris kijken"-plan
van Eisenhower.
Het was een dramatisch hoogte
punt, toen Eisenhower zich recht
streeks tot de Sowjet-leiders richtte
en zeide: „Ik stel voor, practische
maatregelen te nemen, namelijk, dat
wij een accoord sluiten, zonder uit
stel, hier tussen ons, nu. Deze maat
regelen zijn de volgende: wij geven
elkaar de gedetailleerde blauwdruk
ken van onze militaire installaties,
waarbij alles nauwkeurig wordt weer-
gegeven van het ene einde van onze I
landen tot het andere. Deze instal
laties goed en duidelijk omschrij
ven en de volledige opstelling met,
Molotof vermoordde de geest van elkaar uitwisselen. Vervolgens ken-
Genève. nen wij aan onze beide landen het
Op tóp-niveau
De gedachte om de rege
ringsleiders op „top-niveau"
bijeen te brengen was al eerder ge
koesterd; met name Churchill was er
een vurig voorstander van. Hij heeft
het zelf niet mogen meemaken, maar
heeft het moeten overlaten aan zijn
opvolger Eden, die zich reeds als
Brits minister van buitenlandse za
ken intensief had bezig gehouden met
die problemen, welke de spanning in
de wereld op kookpunt hielden.
Op 10 Mei was het zover, dat de
Westelijke grote mogendheden een
uitnodiging tot de Sowj et-Unie richt-
rechttoe vanuit de lucht opnamen te
te maken naar believen.'Wij zullen
u alle mogelijkheden geven voor het
maken van verkenningsvluchten bo
ven Amerikaans grondgebied, waar u
dat ook maar verkiest te doen. Alle
opnamen kunt u meenemen om te be
studeren. Van haar karnt moet de
Sowjet-Unie aan Amerika dezelfde
mogelijkheden bieden. Wanneer de
grote mogendheden dit doen, dan
kunnen zij de wereld ervan overtui-
gen, dat zij een waarborg geven tegen
een offensief bij verrassing. Spanniin-
gen en gevaren zullen dan minder
j v/orden. Op deze manier zullen wij
tevens gemakkelijker een systeem
1 van inspectie en toezicht kunnen uit.
werken en tot ontwapening komen.
Want wat ik u voorstel dat verze
ker ik u zou nog maar een begin
zijn".
Dat voorstel maakte op de hele we
reld een diepe inidruk, maar deSow-
j et-heren zwegen en gingen er niet
op in. En aldus ging men uiteen
met de afspraak om de respectieve
lijke ministers van buitenlandse zaken
in October opnieuw in Genève bijeen
te laten komen, om te proberen de
gunstige sfeer, welke thans gesdia-
pen was, om te zetten in practische
punten.
Zo steeg de Geest van Genève als
een vluchtig parfum op en verspreid
de zich over de wereld, iedereen ver
vullend met een gevoel van opti
misme.
Gesprek var» doven
•"POEN GENèVE II half October bij-
eenkwam, sprak Pinay, de Fran
se minister van buitenlandse zaken,
„het" gevleugelde woord van de con
ferentie: „Ik hoop, dat het nu geen
gesprek van doven wordt, waarbij
iedereen voor zich zelf praat en niet
luistert naar wat de ander zegt".
Wat Pinay vreesde is inderdaad gè-
beurd; het werd een gesprek van do
ven. De Westelijke Drie hadden zich
van te voren beraden over hun stand
punt en zij hadden hun zienswijzen
I gecoördineerd, zodat er slechts twee
1 standpunten tegenover elkander ston
den, dat van het Westen en dat van
Sowjet-Rusland. Beide partijen dien
den hun eigen voorstellen in en ver
wierpen die van de ander, zodat aan
het einde een volkomen gebrek aan
overeenstemming geconstateerd moest
worden over de gehele linie.
De wereld was er niet eens ver
baasd over, want na de optimistische
roes van de top-conferentie, was men
eens rustig gaan denken over de mo
gelijkheden van een concretisering
van de Geest van Genève en begon
men te beseffen, dat het gemakkelijk
was om in een joviale bui te zeg
gen: „Och kom, dat komt alles best
in orde", maar dat niemand kon ver
tellen, hoe dat alles dan wel in orde
moest komen. De tegengestelde stand
punten van Oost en West lopen te
veel uiteen, dan dat ze overbrugd
kunnen worden. Dat zal eerst moge
lijk zijn, als één van beide partijen
zijn houding radicaal wijzigt. Misleid
door de vriendelijke glimlachjes,
dacht men aanvankelijk, dat er in
Moskou inderdaad een ommekeer had
plaats gevonden, doch naarmate con
crete resultaten uitbleven, besefte
men hoe langer hoe beter, dat de po
litiek van de glimlach niets anders
was dan een variatie op de oude tac
tiek, een (zij het aangename) variant
van de koude oorlog.
En ten overvloede is in de laatste
weken van dit jaar kameraad Kroest
sjef, op tournee geweest in India,
Birma en Afghanistan, om eens onom
wonden duidelijk te maken, dat de
middelen, waarmede de Sowj ets op de
wereldrevolutie aansturen, nog even
ongelikt zijn als in de dagen van va
dertje Stalin. Wij weten nu tenminste
weer wat wij aan elkaar hebben. Wat
Duitsland betreft, weten we nu, dat
de Russen Oost-Duitsland nooit prijs
zullen geven en alleen dan in een
hereniging zullen toestemmen als ook
West-Duitsland in de rode invloed
sfeer getrokken kan worden. Voorts
zullen de Russen erop blijven hame
ren, dat de NAVO een agressief pact
is en dat er geen ontspanning in de
wereld kan ontstaan als dat pact niet
eerst wordt opgeruimd. Opruiming
betekent echter zelfmoord en daar
voor voelt het Westen niets. Het IJze
ren Gordijn zal blijven hangen, on
danks enkele reisjes onder supervisie
van de Intourist en ondanks de uit
zending van dansgezelschappen en
sportploegen.
De Fransen in de knel
AAERKWAARDIG IS, dat het tijde-
lijk gevoel van ontspanning ver
gezeld is gegaan van moeilijkheden
op ander terrein dan de grote we
reldpolitiek.
Vooral Frankrijk heeft er rijkelijk
zyn portie van mee gekregen. Voor
een deel was die overdaad aan moei
lijkheden te wijten aan de slappe
houding, welke Frankrijk de laatste
tijd te zien geeft. De éne regering na
de andere wordt het bos in gejaagd
en het is meer een gevoel voor de
oude traditie, gevoegd bij de hoop
op beterschap, welke Frankrijk nog
laat meetellen als één van de Grote
Vier. Werkelyk krachtige leiding in
de Europese politieke verhoudingen
gaat er van Frankrijk nauwelijks
meer uit. Maar aan de andere kant
zijn de Fransen t9ch ook het slacht
offer geworden van de onvermijde
lijke zelfstandigheidsdrang, welke
overal ter wereld1 de volken aanzet
om zich uit te worstelen boven het
koloniale niveau. Was het verleden
af gebracht hebben, ook al had de
gouverneur-generaal daar de zaken
iets steviger in handen.
Een ander onaangenaam avontuur
Trinses Margaret's hartsaangelegen
heden dreigden haar in conflict te
doen komen met de Anglicaanse kerk.
(WAAROVER DE WERELD SPRAK IN 1955
jaar Indó-China, dit jaar was het
vooral Marokko, dat een krachtige
greep deed naar de onafhankelijk
heid. De Fransen probeerden er aan
te ontkomen door van alles en nog
wat te doen, maar juist door dat
„van alles en nog wat" raakten zij
hoe langer hoe verder van de wijs.
Het gevolg is geweest, dat zij de vroe
gere verbannen sultan Ben Joessef
weer op de troon hebben moeten her
stellen, welk herstel met allerlei ge
rommel van relletjes is gepaard ge
gaan. Ook in Algerije en in Tunesië
is het allesbehalve rustig geweest.
De Fransen hebben zich bij al die
narigheden echter kunnen troosten
met de schrale troost, dat de Engel
sen het er op Cyprus niet beter van
Opstandige Berbers (Marokko) leverden hun wapens in.
van de Fransen was het échec van
hun politiek in het Saargebied. Zij
hadden met Adenauer een overeen
komst gesloten, dat een volksstem
ming onder de Saarlanders zou uit
maken of dezen al dan niet instem
den met „Europeanisering", d.w.z. 'n
status, waarbij zij onder het bestuur
zouden komen te staan van een auto
riteit, welke benoemd zou worden
door de landen van de Europese Unie.
Een voorlopige regeling, totdat een
vredesverdrag met Duitsland de Saar.
kwestie definitief zou regelen. Het
voordeel was, dat de Saar noch Frans
noch Duits zou zijn en dus niet lan
ger een twistappel tussen beide mo
gendheden.
De Fransen verwachtten, dat de
Saarlanders wel „ja" zouden zeggen,
maar ze zeiden in werkelijkheid met
overgrote meerderheid „neen". Zij
wilden weer terug naar Duitsland en
bedankten er voor om zich op te offe
ren ter wille van de lieve vrede tus
sen Parijs en Bonn. Voorlopig komt
er niets van een terugkeer naar het
Duitse vaderland en blijft de situatie,
zoals die nu is. Maar ook het pro
bleem blijft zoals het is, n.l. een hang-
nummer, waarvan zowel de Duitsers
als de Fransen willen profiteren.
Als gevolg van al die moeilijkhe
den heeft zich tegen premier Faure
een sterke oppositie ontwikkeld on-
der leiding van diens voorganger
Mendès-France. Herhaaldelijk moest
Faure over de sloot springen met de
polsstok van een motie van vertrou
wen; telkens kwam hij met de hak
ken erover, maar de laatste maal
(eind November) haalde hij het niet.
Hij wilde vervroegde verkiezingen
doordrijven om eens schoon schip te
maken en nieuw bloed in de Assem-
blée te krijgen. Maar de Nationale
j Vergadering weigerde harakiri te ple-
gen. Toen nam Faure een kloek be
sluit en ontbond de Kamer. Hij heeft
nu zijn vervroegde verkiezingen, wel
ke op 2 Januari a.s. zullen worden
gehouden. Aan de Fransen is het nu,
om het nieuwe jaar goed in te zet-
1 ten.
Spanning rond Israël
WANNEER wu DE REST van do
wereld met een laatste vluchtige
blik overschouwen, zien wij nog enig
geharrewar in het Midden-Oosten,
waar de spanning tussen de Arabi
sche lander# en Israël is aangewak
kerd door de wapenleveranties van
achter het IJzeren Gordijn. Een grim
mig grapje van Moskou, dat even
liet zien, dat de verdedigingsgordel
aan Ruslands Zuidgrens zo hecht mag
zijn als hij wü, maar dat het toch
mogelijk is erover heen te reiken.
En dan denken wij nog even aan de
hartaanval van de Amerikaanse pre
sident Eisenhower, waar de beurzen
in New York, Lonien en Amsterdam
eveneens een hartinzinking van kre
gen, en aan het verdwijnen van het
politieke toneel van de Argentijnse
dictator Peron en van Bao Dai, de
„keizer" van Vietnam.
Wat zal het Nieuwe Jaar Ons bren
gen? Wij zijn geen politieke Enkhui-
zer Almanak en wagen ons niet aan
voorspellingen. Of het mooi dan wel
lelijk weer zal worden in de grote
internationale politiek ligt in Gods
hand.
Sultan Ben Joessef mocht weer te
rugkeren uit zijn ballingschap
Madagascar.
I I XXXXO0000000000
