Hoe kom ik als immigrant aan de start?
Hoogtepunten uit
het K.R.O. -programma
Door het hart van Europa's hoogste berg
Een chaos van allerlei maten
Nederland zal eenmaal verzinken in de zee
WOENSDAG 28 DECEMBER 1955
DE LEirSE COURANT
TWEEDE BLAD PAGINA 2
(Van onze correspondent in
Australië).
I radiotoestel, ijskast etc. zich aan
schafte, doch indien zij dat alles er
voorlopig aan had gegeven, dan ware
het thans voor haar mogelijk ge
en adviezen welke in Nederland aan j weest met het bestede geld als depo-
adspirant-emigTanten wordt gegeven
op dat punt, is mij niet bekend, doch
opvallend is wel de animo van tal
rijke emigranten naar „de farm".
Wie zoals schrijver dezes heel
veel in aanraking komt met immi
granten, constateert dat hiar in de
practijk die farms een grote desillusie
brengen in verschillende opzichten;
het zijn slechts heel weinigen die daar
slagen.
Veelal worden er dure lessen ge
leerd, die bovendien soms de weg
naar een mislukking openen.
Is „de farm" een oplossing van het
probleem; hoe kom ik aan de start?
„Ziet U, dit ameublementje hebben
we contant hier gekocht. Die bedden
óók en we konden natuurlijk niet
buiten dat radiotoestel. Die ijskast
moesten we wel hebben, maar beta
len we af".
Aldus vertelde mij dezer dagen een
emigrante in een klaag-verhaal over
de farm, waarop zij en haar man nu
enkele weken woonden.
In de gauwte berekende ik, dat
voor hetgeen „cash" was betaald,
minstens 150 pound was neergeteld;
hoe het met de electrische ijskast van
150 pound stond, heb ik maar niet ge
vraagd.
Ter rechtvaardiging van deze im
migrante zij vermeld, dat zij min of
meer terecht klaagde; iedere dag had
ze de eieren van de 3000 kippen op de
farm te rapen en te wassen, een
werkje dat minstens vyf, zes uur per
dag vordert. De vergoeding: vrij wo
nen, vrij eieren, vrij sinaasappelen.
In geldswaarde omgezet: hoogstens
vijf pound per week.
De man was vrij, werkte met grote
tegenzin op een nabij gelegen fabriek,
doch krijgt des morgens en des
avonds de koe van de baas te melken.
Die in feite dus volkomen gratis twee
arbeidskrachten heeft.
Deze emigrantenvrouw, die vroeger
nooit het werk deed dat thans van
sit, een stuk land of voorlopige wo
ning te kopen. Dan had ze nu iets
„voor zichzelf", behoefde vanwege de
accomodatie, niet als goedkope werk
kracht te worden ocnul en kon haar
man beter in eigen vak terecht ko
men, omdat hij zich kon vestigen in
de gewenste omgeving.
Zelfs kan men in de kampen immi
granten aantreffen, die zich meteen
allerlei luxe goederen aanschaffen,
die men als „noodzakelijk" be
schouwt, doch dikwijls een spoedig
verlaten van een kamp om financiële
redenen verhinderen.
Belangrijker nog dan het „ver
dienen" is het „uitgeven" van geld
voor de immigrant.
Hij kan in het vreemde land voor
vele en velerlei verrassingen komen
te staan; aan avonturen kan hij zich
indien hij althans in het bezit is
van een gezin niet wagen.
Oók niet het avontuur van: de
farm.
runnel is Europees belang
De hoogste berg van Europa is de
Mont Blanc en dit massief vormt een
natuurlijke wal tussen Frankrijk en
Italië, waardoor naar schatting ca 560
auto's per dag genoodzaakt zijn om
530 km. om te rijden. Een tunnel door
de Mont Blanc is in alle opzichten een
Europees belang, omdat de invloed
van deze tunnel op het verkeer zich
zal uitstrekken van de Benelux tot
bijna geheel Frankrijk en van ca. 1/3
deel van Duitsland tot practisch ge
heel Italië! Een gebied dus waar ca.
120 millioen mensen wonen. Het is
dan ook niet verwonderlijk, dat men
reeds meer dan 20 plannen heeft ont
worpen om een tunnel te graven.
Op 14 Maart 1953, keurde de Itali
aanse regering een tunnelplan goed,
waardoor de verwezenlijking van de
tunnel 'n grote stap dichterbij kwam.
De vorige week nu heeft de Franse
regering een wetsontwerp ingediend
voor de tunnel van de Mont Blanc.
Na goedkeuring door de Nationale
vergadering zal men dan met de uit
voering kunnen beginnen, dan zal een
oude kwestie worden opgelost, want
reeds voor de oorlog had men zich
ernstig met deze belangrijke tunnel
bezig gehouden. De politieke inzich
ten deden de plannen echter telkens
weer op de lange baan schuiven maar
als alles nu mee loopt, kan men over
circa 5 jaar de tunnel gereed heb-
ben. Tussen deze 5 jaren ligt dan een
haar wordt gevraagd, weert zich dap- bedrag van rond 72 millioen gul
per, doch ziet verlangend uit naar het) £jen en ongeveer 600.000 m3 rots, die
I heisnissen bevatten die om de 100 m.
zullen worden aangebracht. Mocht
een auto dus pech krijgen dan kan
men zich hier in veiligheid stellen.
In deze nissen zijn telefoons die in
verbinding staan met de cabines van
het speciale personeel van de tun
nel. Om toch nog op alle mogelijkhe-
ogenblik waarop zij iets „voor zich
zelf" kan krijgen en haar man in z'n
beroep als lasser zal kunnen werken.
Het was weer „de farm", die ook
dit gezin aan een verkeerde
start had geholpen.
Australische boer niet
gemakkelijk.
Het is allerminst mijn bedoeling
om de schuld van vele mislukkingen
op farms, alleen aan onze emigran
ten te wijten; daarvoor gelden di
verse factoren. De kwestie van de
taal-narigheden daargelaten, omdat
deze overal geldt, is er de eenzaam
heid, die vooral de vrouwen te erg
is; de onbekendheid met wat „de
country" in Australië' inhoudt; de ar-
beidslast welke niet alleen op de
man, doch ook op de vrouw wordt
gelegd en bij dat alles komt dan zo
heel vaak dat men niets af weet van
het boerenvak, zoals dat in Australië
wordt bedreven. Ziedaar enkele fac
toren, die tot mislukking leiden.
Hieraan zij toegevoegd, dat in het
algemeen de Australische boer wei
nig gemakkelijk is, om niet te zeg
gen: ongemakkelijk.
In alle eerlijkheid: men neemt de
immigrant slechts aan om van hem
zoveel mogelijk te kunnen profiteren,
van hem en z'n echtgenote.
Het is nu eenmaal zó, dat het ver
krijgen van vrouwelijke hulp op
een farm welhaast onmogelijk is; wel
nu, de emigrantenvrouw kan uit
komst geven. Er wordt niet alleen
van de man, doeh ook van de vrouw
hard werk gevraagd, maar bovendien
ontzien vele farmers zich niet aan
„onder-betaling" schuldig te maken.
Hun kracht ligt in de factor: acco
modatie. Vraag niet waar die soms uit
bestaat
Het is goed indien de adspirant-
emigranten, die zich romantische-
utopistische plannen maken omtrent
dat „werken op een farm", met de
hier vermelde werkelijkheden reke
ning te houden.
De practijk zoals deze nu steeds
duidelijker zich openbaart, maakt het
noodzakelijk een algemene waar
schuwing te geven.
Uiteraard zijn er immigranten die
voor geen geld het leven op de farm
zouden willen ruilen voor dat in een
ander bedrijf, doch hun aantal is zeer
klein in verhouding tot de velen, die
de wankele poging waagden.
Het is beter deze feiten hier in alle
duidelijkheid te vermelden, dan ieder
voor zich in de practijk te doen er
varen!
Waardoor geld wordt
verspeeld
Velen, die teleurgesteld van de
farm terugkeren, hebben niet slechts
hun illusie, doch óók aardig wat geld
verloren. De reiskosten etc. zijn soms
zo hoog, dat heel wat van het zuur
verdiende geld weer verloren gaat,
hetgeen bij een betere „planning" zou
zijn voorkomen.
Het komt niet zo heel vaak voor
dat een immigranten-gezin een farm
gedwongen verlaat, omdat als het
maar even kan, de farmer het perso
neel houdt; vervangen is meestal
moeilijk. Doch het is de immigrant
zelf die het om welke reden dan
ook niet kan bolwerken.
En dan trekt hij weer op de stad
aan, is gewoonlijk niet veel verder
dan toen hij in het nieuwe land be
gon.
Wat laat ontdekt hij dan hetgeen
er haperde aan z'n start: rustig over
leg.
Inderdaad is het moeilijk om dat
dapper immigrantenvrouwtje kwalijk
te nemen, dat zij een ameublement,
men dan heeft uitgehakt. Met oprit
ten mede zal de totale lengte van de
tunnel 12.5 km. bedragen, terwijl de
tunnel zal bestaan uit een verkeers
weg van 6 rru breedte en 2 „voetpa
den" van 1 m. breedte. Met de hoogte
is gerekend op de grootste vracht
wagens. Onder het wegdek komen 2
ruimten, waarin de verschillende in
stallaties worden geplaatst, terwijl in
het plafond een speciale verlichting
wordt gemaakt die voor „daglicht"
zal zorgen. Voor de ventilatie beschikt
men over enorme ventilatoren, die
echter niet voortdurend in bedrijf
zullen zijn omdat het verschil in
luchtdruk aan beide zijden van de
tunnel zelf voor een stroom verse
lucht zal zorg dragen. Men heeft deze
luchtstroom reeds berekend en vast
gesteld op 75 m3 per seconde. Toch
heeft men rekening gehouden met de
mogelijkheid van vergiftiging van de
lucht, en daarom zijn er in de plan
nen by de ingangen van de tunnel
automatische apparaten opgesteld,
die het gehalte kooloxide zullen regis
treren. Verder zal de tunnel veiïig-
den voorbereid te wezen, zal men de
tunnel uitrusten met foto-electrische
cellen die onmiddelijk iedere opstop
ping in het verkeer zullen registreren
en automatisch alarm geven.
Aan weinigen zal het bekend zijn,
dat van deze tunnel er reeds een ge
deelte is gegraven van één km. lengte.
Dit heeft men kort voor de oorlog in
Italië gedaan en de graver was de
schatrijke eigenaar van de Fiatfabrie-
ken. Deze km. kwam hem te staan op
liefst 15 millioen gulden. De oorlog
en de politiek stak een spaak in het
wiel van de tunnel en het is toen bij
één km. gebleven.
Een Franse en een Italiaanse maat
schappij zullen het werk uitvoeren en
Frankrijk en Italië zullen de kosten
bijna geheel dragen. Echter ook de
Zwitserse stad Genève zou een paar
millioen gulden in de tunnel steken,
omdat men heeft uitgerekend, dat
minstens 2/3 van het verkeer door
Genève zal lopen als de tunnel ge
reed is. Dat de tunnel een heel kar
wei is, blijkt wel uit het feit dat men
de snelheid waarmede men met het
hakken en boren door de berg zal
vorderen heeft berekend op circa 9 m.
per dag. Men zal aan beide zijden van
de tunnel beginnen met de werk
zaamheden en precies in het midden
van de Mont Blanc zal men elkaar
ontmoeten.
De meter is te kort
Zestien jaar lang zwoegden de
Franse geleerden ten tijde van de
revolutie om een nieuwe eenheid van
maat uit te rekenen, die over de ge
hele wereld door alle mensen zou
kunnen worden aanvaard. Een maat,
gebaseerd op dc afmetingen van
moeder aarde zelf en wel precies met
veertigmillioenste deel van haar om
trek langs de meridiaan van Parijs.
Maar ofschoon de berekeningen en
de controle met de grootste nauw
keurigheid werden uitgevoerd en een
platina-iridium standaardmeter ver
vaardigd werd welke onder hoede
is gesteld van een internationale com
missie, moest sindsdien blijken, dat
er toch een fout in de becijfering is
geslopen en de meter in feite te kort
is
U weet wel, de chaos was groot.
Vóór de idee van een standaardmaat
was geopperd, scharrelde men in elk
land, ja vrijwel in elke handelsplaats
van enig belang, met maten en ge
wichten. We kennen nog de Amster
damse en de Rijnlandse voet.
Er bestonden er destijds meer: de
Blooise, de Drentse, de Gelderse, de
Gooise, de Graftse of Schermer-
hornse, de Groningse, de Hondsbosse
en Rijpse, de Lekkendijkse, de Mön-
kemaat, de Nijmeegse, de Oostwol-
der en Termuntse, de Puttense, en
Sallandse, de Schouwse, de Stichtse,
de Texelse, de Zuidbroekse en de
Wolse of Overijsselse voet, alle vari
ërend tussen de 0,23546 en de 0.4676
meter.
Dat was alleen de voet enal
leen in ons land! Het behoeft geen
betoog, dat de zakenlieden van en
kele eeuwen geleden wel eens de
kluts kwijt raakten als ze goederen
uit een andere plaats of uit het bui
tenland betrokken. Want ook met de
duimen en de ellen, de roeden, de
mijlen, vamen, schepels, gemets, bun
ders, mergens, pondematen, tonnen,
lasten, maatjes, oxhoofden, cente
naars. wichtjes, loden enz. was het
zo gesteld.
Ja, in de zeventiende eeuw stelde
een Franse sterrenkundige al eens
voor om een internationale eenheid
te baseren op de lengte van een slin
ger, die in één seconden een halve
baan zou beschrijven. Hij wilde dus
een eenheid van ruimte koppelen
aan de tijd. Maar deze Jean Piccard
vond geen enkele regering achter
zich en men vergat zijn ideeën.
De Franse revolutie, die meer in
grijpende hervormingen meebracht
en een omwenteling veroorzaakte op
velerlei gebied, bleek een gunstige
gelegenheid voor de invoering van
de standaardisatie. De nationale ver
gadering benoemde spoedig een com
missie en zestien jaren werkte deze
aan de berekening van onze meter.
Men mocht verwachten, dat er dus
nauwgezet gerekend en nagerekend
is!
De lengte van onze meter berust
op graadmetingen, welke van 1792
tot 1808 verricht zijn tussen Duinker
ken en Mont Jany (Barcelona). De
Fransen waren volledig overtuigd,
dat hun nieuwe eenheid van lengte
precies het tienmillioenste deel van
de meridiaankwadrant van Parijs
was en dus het veertigmillioenste
deel van de aardomtrek.O, bittere
ironie, dat juist een Duitser moest
ontdekken, dat het meridiaankwa
drant van Parijs 856 meter langer is
dan de geleerden meenden. Deze
sterrenkundige, Bessel, heeft dezelf
de berekeningen nog eens uitgevoerd
en kwam tot de conclusie, dat de
„ideale meter" 0.09 mm langer be
hoort te zijn.
Het is slechts een klein verschil.
Maar het gevolg is geweest, dat natio
nale eenheden weer konden worden
aanvaard. En zo leven we heden ten
dage nog in een chaos van nationale
stelsels en tradities. Slechts een min
derheid erkent de meter.
Een meter, die.te kort is!
(Nadruk versboden)
Men moet 6toppen en
voorrang geven aan hel
verkeer op de andere
wee-
Over 20.000 jaar
Langzaam maar gestadig komt het
moment dat grote delen van West-
Europa onder water zullen verdwij
nen. Volgens berekeningen zal de
monding van de Seine over 20.000 jaar
nog vóór Parijs liggen, zodat men in
het gunstigste geval alleen nog maar
het topje van de Eiffeltoren boven
water zal zien uitsteken, als deze
dan nog bestaat. Gelijk met de drei
gende ondergang van Parijs ligt daar
Franse kust. Brest, Bordeau, Le Havre
de ondergang van de steden langs de
etc. zijn gedoemd in de golven te ver
dwijnen als de natuurlijke processen
zich in een gelijkmatig tempo voort
blijven zetten.
Engeland neemt wel een zeer bij
zondere positie in bij deze dreiging
van de natuur. De laatste 10.000 jaar
daalde Engeland met 20 m. In de ijs
tijd was Engeland nog een deel van
het vasteland van Europa, Engeland
is nu een eiland, maar verliest steeds
meer grondgebied aan de zee en over
530.000 jaar is Engeland verdwenen
en zal men naar de resten van Lon-'
den moeten gaan zoeken. Reeds over
„slechts" 20.000 jaar zal de landkaart
van Engeland er anders uit zien dan
thans. De enige redding voor de be
woners van Engeland in die verre,
verre toekomst kan gelegen zijn in
het uitvoeren van gigantische be
schermingsprojecten met een nu nog
onbekende techniek.
Leiden onder de golven.
Ook voor ons eigen land schijnt de
tijd te komen dat de archeologen van
de verre toekomst zich in duikerpak
ken zullen steken om de liggging van
Amsterdam, Leiden, Den Haag 'en
Rotterdam vast te gaan stellen.
Deze sombere verwachting heeft
zijn oorzaak in het feit dat het land
daalt en de zee stijgt. Dit is overigens
een proces dat reeds eeuwen gaande
is en waarvan men overal voorbeel
den kan zien. Het nu bekende eiland
Mont St-Michel (Frankrijk) stond
in de Romeinse tijd b.v. minstens 20
km. het land in en lag midden in een
groot bos. Heden ligt het kasteel in
de zee en kan men bij vloed het eiland
niet meer bereiken.
Jersey was in de middeleeuwen
nog met Europa verbonden en maak
te deel uit van het vasteland. Door de
daling van de bodem is Jersey nu een
eiland. Ons eigen Walcheren was in
de twaalfde eeuw nog niet ingedijkt
maar het liep toen alleen maar onder
water bij een springtij. Nu liggen de
lage delen van het eiland anderhalve
meter onder NAP. Walcheren daalde
dus in aehthonderdiaar ca. vier me
ter! Delen van de Nederlandse kust
31 December 1955:
Een uur „Zonnebloem".
In het K-R-O.programma van de
laatste dag van het jaar is een vol
uur zendtijd uitgetrokken voor het
Radioziekenbezoek van Alex van
Wayenburg. In de vorm van een ra
dio—montage zal een bloeiend beeld
worden gegeven van de Radio-Zon
nebloem-activiteiten van het afgelo
pen jaar.
Vliegende schijven".
Vanuit een legervliegtuig in de
lucht, een marine-vaartuig op zee en
een afgelegen post van de landmacht
zullen groeten worden uitgesproken
in het programma „Vlieeende schij
ven",a d t de K.R.O. op Oudejaars
avond uitzendt.
Tenslotte komen er groeten van de
militairen in de West en Nieuw-Gui-
nea voor in dit verzoekprogramma,
waarin de meeste gevraagde platen
van deze rubriek worden gedraaid.
Grootboek 1955.
Het jaaroverzicht, dat de K.R.O.
reportage-afdeling samenstelt voor
het Oudejaarsavond-programma, zal
bestaan uit flitsen van de belangrijk
ste reportages, waarop Jan de Cler
en Hans Wiersma melodieuze kant
tekeningen zullen aanbrengen.
Streep eronder.
Nog eenmaal weerklinken in het
Oudejaarsavond-programma van de
K.R.O. de meest geliefde melodieën
van het voorbije jaar en' dan zet men
de streep er onder. Dit „Streep er
onder" is tegelijk de titel van het
amusementsprogramma, waaraan me
dewerken: Jenny Roda, Christine
Spierenburg, Bert Robbe, Johnny
Jordaan (en zijn gevolg). Herman
Tholen en Kees Schilperoort.
Aan het Radioganzenbord zullen
vier journalisten deelnemen. De mu
ziek wordt verzorgd door „De Boer
tjes van Buuten" en het Cascade-Or
kest o.l-v. Johhny Ombach.
Per saldo.
Op de drempel van het jaar zullen
Luc Lutz en Jules de Corte in het
K.R.O.-programma een oudejaars-
overpeinzing houden in cabaretstijl
onder de titel „Per saldo".
Te Deum Laudamus.
Het laatste programma, dat de
K.R.O. in 1955 uitzendt, zal de uit
voering zijn van het „Te Deum" van
Kees Bornewasser, gevolgd door het
gebed bij de jaarwisseling.
Na het slaan van de klok houdt de
voorzitter van de K.R.O., prof. dr. J.
B- Kors OP. zijn Nieuwjaarstoe
spraak.
S.U.S.-Goudenregen.
In het Nieuwjaarsprogramma van
de K.R.O. van 00.15—00.30 uur zal
bekend worden gemaakt wie de prij
zen wonnen voor het reden van het
juiste aantal voorrangsbonnen, dat
tot 20 December werd ingezonden in
de S.U.S. 2-actie.
1 Januari 1956.
Zenderwisseling: Het programma
van de K.R.O. op 1 Januari zal wor
den uitgezonden over Hilversum II
(298 meter), ingevolge de gebruike
lijke driemaandelijkse zenderwlsse-
ling.
1956: en nu
Hunne Excellenties de Ministers ir.
H. B. J. Witte, prof. dr. J. Zijlstra en
mr. J. Algera zullen een korte ver
klaring afleggen over resp. de bouw-
tctiviteit, de conjunctuursschomme
lingen en het Delta-plan in een K R O.
programma, dat Leo Pagano samen
stelde onder de titel: „1956: en nu.."
„Gijsbrecht van Aemstel".
Van de „Gijsbrecht van Aemstel",
zoals het treurspel van Vondel in
Januari 1955 onder regie van Johan
de Meester werd uitgevoerd in de
Stadsschouwburg, heeft de K.RO- op
namen gemaakt, welke worden uit
gezonden op 1 Januari a.s. Tot de
medewerkenden behoren: Johan
Schmitz (Gijsbrecht); Ank van dei-
Moer (Badeloch); Guus Hermus
(Vosmaer); Paul Huf (Godewijn van
Aemstel); Ton Lutz (Bode) en Fons
Rademakers (Arend van Aemstel).
Aansluitend hierop zendt de K.R.O.
de Bruiloft van Kloris en Roosje uit,
met de Nieuwjaarswens van Thomas-
vaer en Pieternel. De regie berust bij
Willem Tollenaar.
Geen knollen voor citroenen.
„Als de huur en de overige vaste
lasten (ziekenfonds, verzekering, gas.
eleetriciteit e.d.) eenmaal betaald
zijn, gaat 82% van het overige ge
zinsinkomen door de handen van de
huisvrouw. Dat geeft haar verant
woordelijkheid, maar ook de plicht,
dit geld zo nuttig mogelijk te beste
den in het belang van haar gezin",
aldus stout te lezen in het handboek
je „Geen knollen voor citroenen",
dat N.C.R.V. en K.R.O. beschikbaar
stellen taü de gemeenschappelijke,
dagelijkse terugkerende uitzendin
gen onder dezelfde titel.
De bedoeling van deze dagelijkse
radiorubriek is de huisvrouw te hel
pen bij het verantwoord besteden
van haar huishoudgeld en dit ge
schiedt dan door voorlichting op
huishoudelijk gebied, maar in het
bijzonder, de warenkennis. Mevrouw
Betty Kortekaas-den Haan, presi
dente van de Nederlandse Huishoud-
raad. schreef de teksten voor deze
rubriek, welker onderwerpen uiteen
lopen van versnaperingen en kruide
nierswaren tot textiel en parfume-
riën, met alles wat daar tussen ligt.
Het voormelde boekje stelt de luis-
teraarsters in de gelegenheid om de
gegevens, verwerkt in de dagelijkse
rubriek, nog eens rustig na te lezen.
De uitzendingen beginnen Maan
dag 2 Januari in het N.C.R.V.-pro-
gramma en op Dinsdag 3 Januari in
het programma van de K.R.O.
dioziekenbezoek „De Zonnebloem"
op Donderdag 5 Januari a.s. het al
oude folkloristisch gebruik van de
Driekoningenboon in zijn program
ma opnemen. Zoals in de huiskamer
degene, die de ingebakken boon in
cie Driekoningenkoek krijgt, tot ko
ning wordt gekroond en zijn wensen
kenbaar mag maken, zo zullen de
thuisliggende zieken en zij die in
verpleeginrichtingen verblijven, kun
nen meedingen naar de „boon", die
listig in het programma verscholen
is om vervolgens in het bezit te ko
men van de prijs: voor de eerste ca
tegorie boeken e.d., voor de tweede
een volledige uitzending van het
„Zonnebloem"-programma in) eigen
huis. Bij vorige uitzendingen bestond
de „boon" uit een bekende figuur,
uit een dier enz. Dit keer zoekt Alex
van Wayenburg het in de ruimte, zo
dat het een „ruimte-boon" gaat wor
den. De inzendingen der deelnemers
moeten zo fraai mogelijk worden af
gewerkt, hetgeen in vqorbije jaren
tot enorme hoeveelheden handenar
beid, verricht door dp zieken, heeft
geleid.
„Sabeth" of de „Zwartgerokte
Gasten", hoorspel.
worden steeds smaller hetgeen b.v.
langs de kust bij Katwijk duidelijk
waarneembaar is.
Het witte kerkje van Katwijk, dat
thans vlak aan het strand ligt, was
vroeger midden in het dorp gelegen.
En de Brittenburg, welke de Romei
nen aan de zeekust oprichtten, be
vindt zich zo ver in het water van de
zee, dat de ruïnes zelfs bij de laagste
eb niet meer boven komen.
Zo zijn er meerdere voorbeelden
aan te halen van een natuurlijk pro
ces dat zidh steeds voortzet.
Verschillende oorzaken.
Dit proces heeft verschillende oor
zaken, zo wordt voor ons land o.a.
ook de ontwatering van de bodem ge
noemd. In het groot echter is 'het pro
ces van het dalen van de bodem
enerzijds en het stijgen van de bo
dem anderzijds, gelegen in het feit,
dat de werelddelen a.h.w. „drijvende
schotsen" zijn die op een vloeibare
basaltlaag rusten. In de ijstijd was ge
heel Scandinavië (plus een deel van
Europa) met een 2 m, dikke ijslaag
bedekt waardoor het 500 m. diep in
de basaltlaag wegzonk. Toen het ^js
begon te smelten dook Scandinavië
weer langzaam op en aangezien het
ijs nog steeds smelt stijgt Scandina
vië steeds meer omhoog uit het wa
ter. Daar Europa steeds warmer
wordt smelt het ijs steeds meer en
aangezien de ijsmassa van Scandina
vië evenveel water bevat als de
Middellandse Zee stijgt het peil van
de zeeën naarmate er meer ijs smelt.
Voor de toekomst van Nederland is
dit alles zeer "belangrijk. Deze zomer
heeft men dan ook ruim 200 metin
gen op de Noordzee gedaan om meer
duidelijkheid te verkrijgen in de bo
demdaling van ons land en het toe
komstige verloop hiervan. Deze me
tingen hebben uitgeiVezen dat ons
vaderland ca. 20'30 cm. per eeuw
daalt, waarbij zich het verschijnsel
voordoet dat de ene helft van ons
land (Den Helder) sneller daalt dan
de andere helft (Maastricht). Het is
echter ook mogelijk dat Den Helder
daalt en dat Maastricht op gelijke
hoogte is blijven liggen. Daar men
geen vast punt heeft, omdat immers
alles in beweging is, kan men dit niet
vaststellen. Een feit is het echter dat
al het proces van de stijging van het
zeewater en de daling van de bodem
zich zo voort zal zetten Nederland
over 20.000 jaar voor een groot deel
is verdwenen. Binnen die tijd moeten
onze nazaten dus de dijken met me
ters blijven verhagen en het Delta
plan vele malen herzien willen zij
blijven bestaan. Dit alles als onder
deel van de strijd van Europa tegen
de natuur. Een strijd waarbij o.a.
de gehele Botnisdhe Golf droog zal
vallen waardoor tussen Zweden en
Finland „Botland" zal ontstaan, een
gebeuren dat door niets is tegen te
houden omdat Europa daalt en stijgt.
Hoe ontstond de
kruiswoordpuzzle?
Het is sinds lange tijd een gewoon
te geworden, dat op gezette tijden in
allerlei tijdschriften en couranten 'n
kruiswoordpuzzle verschijnt om de
abonné's hetzij gedurende korte of
lange tijd aangenaam bezig te hou
den.
De ontdekking van het kruiswoord
raadsel is, zoals dit by vele ontdek
kingen van groot of minder groqt be
lang het geval is geweestaan zuiver
toeval te danken.
Het was in 1911, toen Arthur Wyn
ne, verslaggever van een te Chicago
verschijnend weekblaadje, op zoek
was naar nieuwe kopij, die zijn abon
né's mogelijk kon intereseren.
Snuffelend in een oud boek met
raadsels en puzzles, zal hij wel nooit
gedacht hebben, dat hij eigenlijk de
j grootste ontdekking van zijn leven
I deed, want het aloude Engelse ge-
De bekende Duitse schrijver Gün-zelpchapsspel van „het magische
ther Eich schreef onder de titel „Sa- vierkant" trok zo zijn aandacht, dat
beth" een wonderlijke fantasie over hij er aan ging werken. Uren en da-
het droomleven van een kind. Dit gen gingen voorbij, totdat precies 'n
spel zal worden uitgezonden in hef week na zijn ontdekking de eerste
K.R.O.-programma van Dinsdag 3i kruiswoordpuzzle in zijn weekblaad-
Januari a.s.
je verscheen en mocht hij er al enige
verwachtingen van hebben gehad,
nimmer kon hij vermoeden, dat de
oplossing van dit raadsel bij duizen
den zouden binnenkomen.
Bij honderden kwamen nieuwe
Muzikale notities.
Opnamen van een concert, gege
ven door het Concertgebouworkest RHHHHIw...*,..
°d-v- Otto Klemperer, zullen worden I ontwerpen voor kruiswoordraadsels
uitgezonden in het K.R.O.-program- j binnen als bewijs dat het magische
ma van Dinsdag 3 Januari a.s. Uit- spel met de horizontale en verticale
gevoerd worden de Suite no. 3 van woorden, die in elkaar moeten pas
Bach en de Suite uit het ballet ..No- Sen, de lezers een aangename verpo
bilissima Visione" van Hindemith. -
Het Koninklijk Heerlens Mannen
koor ,St. Pancratius" o.l.v. Henry
zing verschafte.
De rage der kruiswoordpuzzles
over van Chicago naar andere
rr T> uvci vdii GiiiLagu naar anaere
R n ™tlr 7 ïe! K7 stede". v"n de Verenigde Staten naar
nuari Zaterdag Canada, van daaruit naar Engeland
Tn Ho v-r n n/T.-r-ioo,.™ I en vanuit Albion naar geheel Europa
sl"hts wereldooriog 1 dreigdA
Januari a.s. op het Rotterdams Ac
cordeon Orkest „Olympia" o.l.v. H.
L, de Groot.
Verkiezingen in Frankrijk.
Daar de meeste uitslagen van de
op 2 Januari a.s. in Frankrijk te hou
den verkiezingen op Dinsdag 3 Jan.
a.s, bekend zullen worden, wijdt de
K.R.O. die dag driemaal een kort
commentaar aan deze verkiezingen,
resp. middags, avonds in' de
Voor de zede maal zal het Ra- Echo-rubriek en later op de avond.
bestaan van de kruiswoordpuzzles,
waarop weer nieuwe vormen als
cryptogram, doorlopende puzzles, van
boven links naar onder rechts enz.
waren gevonden, af te breken. In ,23
begon de triomftocht van de kruis
woordpuzzle opnieuw, toen een cou
rant uit New York het oude idee
weer opvatte. Nimmer daarna werd
het bestaan van de kruiswoordpuzzle
nog bedreigd, omdat zij tot cle meert
beoefende ontspanningsmogelijkhe'd
van milüoenen en millioenen mensen
behoort.
