Prentkunst in dienst van maatschappelijk leven
Leidse Raad accepteerde het
nieuwe ambtenarenreglement
Vroede vaderen bezochten het
juridisch centrum Gravensteen
Communistisch regiem zaagt van
oud hout propagandamateriaal
Scherp
i?„ Si PreRtCT die Sb"* de uitvinding van
AVONDRUST
Positie van gehuwde ambtenares
thans officieel geregeld
Mogen keurlonen voor rekening slagers komen?
Zametzmg
DINSDAG 20 DECEMBER 1955
DE I.EIDSE COURANT
EERSTE BLAD - PAGINA 2
Chinese houtsneden in Volkenkundig Museum
Deurgoden en
veredeld briefpapier
IN HET VOLKENKUNDIG MU-
SEUM wordt van 21 December
tot 4 Maart 1956 een tentoonstelling
gehouden van Chinese houtsneden.
Evenals enkele jaren geleden bij een
expositie van Calligrafie zijn de
prenten in hoofdzaak afkomstig uit
de collectie van dr R. H. van Gulik.
Wie het Chinese schrift kent zal niet
verwonderd zijn te vernemen dat de
zonen van het Hemelse Rijk reeds
vroeg pogingen hebben ondernomen
POTLOOD en GEEST
Deurgoden v/aren zeer populair in
het oude China. Het communistisch
regiem poogt thans deze prenten te
vervangen door propaganda-materi-
aal, waarop de godheid door een ar-
beidsideaal vervangen is. Rechts een
oude deurprent en links 'n van de bont
gekleurde plaatsjes in moderne stijl.
Westerse invloeden zijn duidelijk
merkbaar.
om aan het steeds herhalen van hun
aan schilderkunst grenzende schrift
te ontkomen. Zij vonden de blokdruk
uit, waardoor het mogelijk werd
teksten en beroemde calligrafieën te
vermenigvuldigen. In een houten
blok werd een tekst of voorstelling
gegraveerd door de lijnen van een
daarop gelegde, op papier gepen
seelde, tekst te laten staan en het
omringende hout weg te snijden. De
oorspronkelijke tekst verscheen in
reliëf op het hout en werd voor af
druk met inkt bestreken en met pa
pier bedekt. De oorspronkelijke te
kening ging hierbij echter verloren.
Voor men tot het verduurzamen
en verspreiden van teksten kon over
gaan waren twee grote uitvindingen
noodzakelijk. Omstreeks tweehon
derd na Christus doopte een Chinese
minister ongetwijfeld die van fi
nanciën zijn pen voor het eerst in
een inkt die hij zelf uit koolstof had
samengesteld. Hij kon zijn inkt pro
beren op het papier dat een andere
Chinese ambtenaar ten gerieve van al
le latere departementen een honderd
jaar daarvoor had uitgevonden. De
blokdrukkunst kon van deze vindin
gen reeds in de zevende eeuw na
Christus profiteren. Het oudste ge
drukte boek in China dateert uit 868;
het werd in rolvorm geschreven en
ongetwijfeld zullen de boekverkopers
hoHW, geadverteerd. de drui(j<unst van de blokken zijn
neDDen. gerols.
I OSSE LETTERS werden in 1041 in de eerste zaal bevindt zich een
door een alchemist uitgevonden. I fotocopie van de oudst gedateerde
Voor het Chinese schrift met zijn
duizenden begriptekens was deze
methode echter ongeschikt. Tot de
invoer van Westerse moderne druk
technieken bleef men in China met
blokken drukken. Couranten en een
voudige boeken hebben nu een let-
teraantal van ongeveer 200 stuks no
dig om het Chinese volk van de com
munistische waarheid te doordren
ken.
Nadat de eerste drukken van het
blok gerold waren, duurde het niet
lang meer totdat de kleuren illustra
ties versohenen. De werkwijze was
dezelfde, alleen moest voor elke
kleur een andere blik gebruikt wor
den. De methode schijnt reeds in de
tiende eeuw toegepast te zijn. In de
zeventiende eeuw beleefde zij een
hoogtepunt. Speelkaarten, bankpa
pier en amuletten werden volgens
dit systeem gedrukt.
Tegenwoordig wordt de houtsnij
kunst uitgebuit om de communisti
sche zegeningen te verheerlijken.
P)E TENTOONSTELLING geeft een
U. uniek overzicht van alle soorten
Na afloop van de raadszitting heeft
de Leidse gemeenteraad gistermid
dag een bezoek gebracht aan het
Gravensteen, thans juridisch cen
trum. De rector-magnificus van de
Leidse universiteit, prof. dr. A. E. van
Arkel ontving de vroede vaderen met
een welkomstwoord. Hij was ver
heugd, dat dit centrum door samen
werking tussen stad en universiteit
tot stad was gekomen. Hij wees er
dat samenwerking tussen uni
versiteit en stad in beider belang is.
De betrekkingen zijn in het verle
den, aldus prof. Van Arkel, hartelij
ker geweest.
Hij zou immers nu niet graag de
proef nemen zoals dat in ihet ver
leden is geschied de burgerij voor
de keus te plaatsen; vrijdom van be
lasting of een universiteit.
De betrekkingen zijn enigszins
vertroebeld, doordat de universiteit
het verwijt gemaakt wordt, dat zij
ter ook een onafhankelijke plaats,
want zij moet op wetenschappelijk
terrein de leiding geven. Zij mag niet
zijn een dienaresse, maar zij zal daar
bij haar maatschappelijke taak niet
vergeten. Zeer graag zal de univer
siteit met de stad samenwerken.
Prof. H. F. W. D. Fisher, die na hem
het wQord voerde, zei, dat het juri
disch centrum getuigt van de veran
derde opvatting t.a.v. het onderwijs in
de juridische faculteit. Men wil de
zelfwerkzaamheid van de stuenten
bevorderen door het organiseren van
werkcolleges. De student bevindt
zich in dit centrum temidden van de
boeken en dit kan slechts zijn studie
zin bevorderen.
De raadsleden werden vervolgens
door het centrum geleid. Ook op hen
maakte de gedaante-verwisseling van
dit oude gebouw een diepe indruk.
Na het gebruiken van verversingen
deden velen enige tijd vergeefse po-
Advertentie.
boekrol, 500 paar eerder gedrukt dan
het eerse boek in Europa. Vitrines
bevatten een aantal reproducties af
komstig van beroemde inktstenen,
bankbiljetten en speelkaarten. Te
midden van de boekillustraties in de
zich dn een „ivoren toren" terug I gingen de „ergens" opgehangen jas-
trekt. De universiteit erkent haar sen terug te vinden,
maatschappelijke plicht. Zij eist ech-1 Er is niemand verdwaald.
vierde zaal hangt de afdruk van een
zeer sierlijk getekend paardje van
een modern kunstenaar.
Prachtig zijn de prenten die cp last
van de regering in Peking van de
frescos' uit de Toen-Hwangh grotten,
vervaardigd werden en die in een
grote zaal opgehangen zijn. In deze
zaal hangen ook tientallen exempla
ren briefpapier, waarin inplaats van
een watermerk een reproductie naar
een beroemde Chinese kunstenaar
kunstenaars aangebracht worden, zo
dat de fraaie tekenigen zelden of nooit
door hanepoten bedekt werden. De
Chinezen kenden reeds vroeg hun
gelegenheidsprenten bij huwelijk,
examen of overlijden. De Chinese
regering zette deze traditie voort en
heeft ter gelegenheid van tal van
communistische evenementen de se
rie met nieuwe afdruksels
gebreid. Op de tentoostelling kan-
men deze merendeels fantasieloze en
stijf getekende prenten zien.
PEN OUD CHINEES GEBRUIK is
het opprikken van afbeeldingen
van goden op de deur. Ook hierin
heeft het nieuwe regiem been gezien;
al zijn de goden door arbeidsidealen
vervangen. In een hoek van een gro
te zaal heeft men een huisaltaar op
gericht voor de Keukengod. Elk jaar
richtten de Chinese keukenprinsessen
een dergelijk altaartje op, om de
keukengod te bewegen een gunstig
verslag van haar keukengeheimen
aan de oppergod uit te brengen. De
Chinezen kenmerken zich als han
delsvolk door de manier waarop zij
met de offerprenten omsprongen. De
ze afbeeldingen, die min of meer op
het leven van de overledene betrek
king hadden werden primitief uitge
voerd en op goedkoop papier ge
drukt: zij waren immers toch voor
de vlammen bestemd.
Evenals de tentoonstelling van
Chinese calligrafieën is deze exposi
tie voor wetenschapsmens en leek
een openbaring.
Een bezoek kan verhelderend wer
ken op de visie van de Westerling op
het China van vroeger en nu.
No. 506. Horizontaal: 1. samenge
drongen menigte, 4. deel van een
rad, 7. stelling, 9. kruisnet, 11 hou
ten vat, 12. lichaamsdeel, 14. afkor
ting van item, 15. vaarwel, 16. voor
zetsel, 17. waterdoorlatend, 19. kern,
20. dag der week, 24. tegenstelling
van hoger, 26. pop van een insect, 27.
koker.
Verticaal: 1. muzieknoot, 2. sterk
riekende actieve zuurstof, 3. voorzet
sel, 4. spitse bek van een vogel, 5.
palmboom (Java), 6. muzieknoot, 8.
bergketen (Indonesië), 9. het teken
van de stam, meestal een dier, bij
wilde volken, 10. buigzaam, 11. ver
blijfplaats van duiven, 13. huisdiier,
18. rustig, 19. deel, 21. meisjesnaam,
22. rivier in Engeland, 23. onbeken-1
de (afk.), 25. de Griekse letter p.
Oplosing morgenavond.
Oplosing no. 505. Horizontaal: 1.
mijt, 3. mijl, 5. pi, 8. Oka, 7. do, 9. Se,
10. Sr, 12. sik, 14. alm, 15. argot, 16.
fra, 17. Eef, 19. t.t., 21. nl, 22. nu, 24.
hoe, 25. pt, 26. wie, 27. blij.
Verticaal: 1. mi, 2. toe, 3. mas, 4.
Ld, 5. pas, 8. olm, 9. skaat, 11. ratel,
13. ego, 16. fijn, 18. fit, 20. the, 21.
neb, 23. uw, 25. pij.
uit Ontario kwam en zich ves
tigde in de nabijheid 'van Assini-
loia (Sasketchewin). We woonden
in een huisdat van zoden was ge
maakt en als ze goed gebouwd
zijn, zijn die zoden-huizen lekker
warm.
Ik geloof, dat de mensen in die
tijd meer echte vreugde genoten
in hun huizen van zoden, dan de
mens in moderne landhuizen te
genwoordig, ondanks de aanwezig
heid van alle gemakken".
Dit is ontleend aan een brief,
die Tom Clarck schreef aan het
Canadese blad „The Family He
rald". Hij is een van de pioniers,
die diep het land introkken om
een nieuwe toekomst te bouwen.
Geef vooral niet teveel geld uit
aan de moderne gemakken en ver
makelijkheden met echte le
vensvreugde hebben die niets te
maken, ja, de levensvreugde gaat
ervoor aan de haal.
O Dageraad, glans van het eeuwig
licht en zon der gerechtigheid:
Kom en verlicht hen, die zitten in
De ruim duizend ambtenaren van de gemeente Leiden hielden gister
middag het oog op de gemeenteraad gericht. Het nieuwe ambtenaren
reglement kwam onder de voorzittershamer. De hamer is gevallen en
hiermede is het leven gegund aan een reglement, dat op vele punten een
verbetering betekent voor de positie van de ambtenaar. De diverse ver
anderingen (gehuwde ambtenares, arbeids-contractanten etc.) zijn reeds
in dit blad gepubliceerd.
De vergadering had overigens een tamelijk vlot verloop, waarschijnlijk
in het vooruitzicht van de rondleiding door het Gravensteen, het gemeente-
bezit, dat na restauratie aan de universiteit in bruikleen is gegeven,
dat na de vergadering zou plaats vinden.
Eén agendapunt werd op verzoek van de heer Van Dijk aangehouden.
bloemwerk vroeg zjj verhoging van
de subsidie. Dit werk zou eigenlijk
wat de subsidie betreft onder
jeugdzorg moeten vallen.
De heer Drijber (V.V.D.) kon met
het voorstel meegaan. Graag zou hij
een financiële verantwoording willen
hebben van de percentages, die Rijk
en Provincie in de jeugdzorg-subsi
dies bijdragen. Hij wilde weten welke
uitgaven aan de Floralia-actie (sub
sidie 500.—) zijn verbonden.
De heren Questro (Prot. Ghr.) en
Zunderman (P.d.v.A.) waren eveneens
verheugd over dit voorstel. Eerst
genoemde zou graag zien, dat ook
door de L.J.A. de scheiding tussen
jeugdzorg en jeugdbeweging wordt
aangehouden.
Wethouder Van Schaik zed, dat de
L.J.A. bij de vaststelling der subsidie
liet gelden, dat Sleutelbloem en M. A.
ook van andere zijde subsidie ont
vangen. Een overzicht in cijfers van
de subsidies zal nog komen.
De nieuwe subsidieregeling van het
Rijk gaat volgend jaar in. Veel kan
hier dus niet over gezegd worden. Het
is niet waarschijlijk, dat van de pro-
Rembrandt-cantate door
Herman Strategier
De heer Van Dijk (K.V.P.) vroeg
nl. aan het college het preadvies op
het verzoek van de M.M.S. te Etten
om een tegemoetkoming te verlenen
in de exploitatiekosten van deze in
richting opnieuw in de Commissie van
Onderwijs te brengen. Op de com
missievergadering, waarin dit verzoek
werd behandeld, was alleen de heer
Drijber aanwezig geweest. Wethouder
Van Schaik voelde er niets voor dit
agenda punt aan te houden. Het prin
cipe-besluit t.a.v. dergelijke verzoe
ken is reeds dikwijls genomen. Na
enig heen en weergepraat werd 'het
voorstel niettemin aangehouden.
Subsidies jeugdwerk.
Bij het voorstel tot verhoging van
de subsidie voor de jeugdbeweging
vroeg mej. Noordman (K.V.P.) zich
af hoewel haar fractie zich over
het voorstel verheugt of de infor
maties, die tot de verhoging aanlei
ding hebben gegeven, wel voldoende
zijn geweest. Was het niet mogelijk
geweest een specificatie te geven van j vincie enig geld naar een orgaan van
de subsidies in verband met de aan- de gemeente Leiden zal vloeien.
de duisternis en in de schaduw des tallen leden van de vereniging? Wat Floralia betreft, door het kwe-
doods. T.a.v. Mater Amabilis- en Sleutel-'ken van bloemen en planten wordt
de jeugd liefde voor de natuur bij
gebracht. Voor het geld worden plan
ten aangekocht.
Cantate.
De Rembrandt-cantate zal door Her
man Strategier gecomponeerd wor
den. Dit werd bekend tijdens de be
handeling van het voorstel betreffen
de de gemeentelijke cantate.
De heer Van Dijk (K.V.P.) wees
erop, dat er al een Rembrandt-cantate
van Diepenbrock bestaat. Zou het
niet mogelijk geweest zijn deze can
tate uit te voeren inplaats van 4000
uit te trekken? Overigens had hij
tegen deze gang van zaken géén over
wegende bezwaren. Hij hoopte, dat
bij de uitvoering van de cantate alle
Leidse koren betrokken zouden wor
den.
De heer Drijber (V.V.D.) was be
vreemd naar aanleiding van een pas
sage in het gemeentestuk: „een ge
makkelijk in het gehoor liggend stuk
en door amateurs uit te voeren". Kan
men een componist op deze wijze aan
bandeh leggen?
Ook de heer Woudstra (Prot. Chr.)
was bezorgd over de beperkende be
palingen.
Wethouder Van Schaik: de compo
nist zal zich op uitvoering door ama
teurs moeten instellen. Hij zal echter
niet in zijn arbeid beknot worden.
De gedachte van een nieuwe Rem
brandt-cantate leefde ook al bij het
parlement.
Dq heer Van Dijk (K.V.P.) vroeg
vervolgens of de idee van deze cantate
van.het Rembrandt-comité of uit Lei
den gekomen is.
Wethouder van Schaik: het initia
tief komt uit Leiden, maar men heeft
overleg gepleegd met O. K. en W.
Slachthuis.
De heer De Hosson (K.V.P.) sprak
over het nadelig exploitatie-saldo van
het slachthuis. Het is een gezond
standpunt nadelige saldi weg te wer
ken. 'Maar het slachthuis heeft een
keuringsdienst en een servicedienst
voor^ de slagers.Moeten deze twee in
financieel opzicht niet gescheiden ge
houden worden? Hij zag in mèt de
de besturen van de slagersorgani
saties dat een tariefsverhoging
noodzakelijk was ook al waren de
besturen bij het overleg met de leden
slagers op tegenstand gestuit.
Het kwam hem echter redelijk voor,
dat een commissie van overleg een
stem heeft bij uitbreiding en aan
schaffing of vernieuwihg van outil
lage. Hij vroeg zich af, waarom de
keurlonen óók aan de slagers in
rekening worden gebracht. Zou dit
niet onder het hoofd volksgezondheid
moeten worden ondergebracht?
Wethouder Van der Kwaak wees
erop, dat het slechts om een beschei
den verhoging gaat.
N.a.v. een ingezonden stuk in De
Leidse Courant merkte hij oip, dat het
bedrag voor vernieuwing van de hal
niet zo luxueus was, als wel werd
voorgespiegeld. De vernieuwing was
noodzakelijk. Hij hoopte in de toe
komst met de commissie van overleg
„Zaken te kunnen doen".
De heer De Hossen merkte in twee-
"i de instantie op, dat mensen die het
niet met het gemeentebeleid eens
zijn beter bij de raadsleden kunnen
aankloppen, opdat de leden weten
wat er onder de burgerij leeft.
Wethouder Van der Kwaak be
toogde nog, dat betreffende de keu
ringsgelden een landelijke regeling in
voorbereiding is.
Behoudens enkele opmerkingen van
technische aard, werden deze middag
ook alle overige door ons reeds ge
publiceerde voorstellen z.h.s. aan
vaard. Hetgeen ook het geval was
met nog twee aan de agenda toe
gevoegde voorstellen, t.w. het aan
brengen van. een wijziging in het
raadsbesluit inzake de verkoop van
gronden, gelegen nabij de Trekvliet,
aan de H.C.W. en het voeren van ver
weer, zo nodig ook in hoger beroep
en cassatie, tegen de door mr. T. D.
Schaper ingestelde rechtsvordering
tot betaling van een schadevergoeding
van 1001.— wegens naar zijn oordeel
onrechtmatig optreden van de politie
op 20 September j.l.
Bij het voorstel de verwarming van
de arrestanten-cellen in het Leids
politiebureau te verbeteren, vroeg de
heer Kortmann (K.V.P.) aan het col
lege aandacht te besteden aan het ge
regeld chemisch reinigen van dekens
en overtrekken in de arrestanten
cellen. De burgemeester zei een on
derzoek toe.
Ambtenaren-reglement.
Alvorens het nieuwe ambtenaren
reglement werd aangenomen, hebben
vertegenwoordigers van alle fracties
het college van B. en W. hulde ge
bracht voor het werk, dat in dit op
zicht is verzet. Een hulde, waarin ook
het Georganiseerd Overleg en de
ambenaren, die bij de samenstelling
van het reglement betrokken waren,
deelden.
Hoewel ook de heren De Bree (KV
P) en De Kier (Prot. Chr.) hun waar
dering uitten, dat in dit nieuwe re
glement de beperkende bepaling t.a.v.
de gehuwde vrouw was geschrapt,
stelden zij primair, dat een gehuwde
vrouw, krachtens de in christelijke
kringen heersende opvatting, in de
allereerste plaats in het gezin een
taak heeft. Mevr. BraggaarDe Does
(P.v.d.A.), ook zeer erkentelijk voor
dit nieuwe regiment, achtte deze
principiële atellingname wel mooi,
doch 'bracht de heer De Bree onder
het oog, dat de gemeente reeds vele
jaren getrou\yde werksters in dienst
verband heeft. Totnutoe werd van de
zijde van de K.V.P. echter niets on
dernomen om ook deze gehuwde
vrouwen aan een betere positierege-
ontwerpen van deze regeling betrok
ken waren, is van oordeel, dat Lei
den met de rechtspositieregeling van
het personeel dank zij dit nieuwe re
glement weer jaren vooruit kan. Of
schoon ook spreker verheugd is dat
in dit reglement de positie van de
gehuwde vrouw is geregeld, is ook
hij van mening, dat een diepere ach
tergrond achter dit vraagstuk schuil
gaat.
De heer Van Dijk (KVP) achtte de
opmerking van mevr. BraggaarDe
Does niet op haar plaats. Het hui
dige reglement werd voor ruim twin
tig jaar vastgesteld.
Z.i. had het op de weg van mevr.
Braggaar gelegen om haar waarde
ring tot uitdrukking te brengen, dat
de huidige fractie van de K.V.P.
thans ook toegrip heeft voor de po
sitie van de gehuwde vrouw.
Bij de artikelsgewijze behandeling
vooraf waren de algemene be
schouwingen gehouden dienden de
heren Sommeling en Van der Horst
(P. v. d. A.) een voorstel in, dat een
aanvulling beoogde op artikel 5 van
het reglement. In dit voorstel wordt
tot uitdrukking gebracht, dat de Raad
de instructies vaststelt voor ambte
naren, die ook door de Raad worden
benoemd, B. en W. namen dit voor
stel over.
Vrij-af op 5 Mei.
Aangezien in artikel 1 de Bevrij
dingsdag als een feestdag wordt aan
gemerkt, ontlokte dit bij de heer Aal-
ders (KVP) de vraag of dit wel juist
is. De heer Aalders was van oordeel,
dat dit landelijk dient te worden 'be
keken.
Wethouder Menken wenst dit plaat
selijk te bezien. Alle argumenten
pleiten er voor, dat deze dag onder
de feestdagen wordt gerekend. Z.i.
kan Leiden hier een goed voorbeeld
geven.
De heer Aalders: en als de rege
ring nu eens niet besluit tot het
geven van een vrije dag?
Ook de heer Woudstra (Prot. Chr.)
vroeg wat er diende te geschieden
als van een viering geen sprake zou
zijn.
Wethouder Menken, die deze pas
sage wenst te handhaven, gaf de
Raad te verstaan, dat deze bepaling
uiteraard vervalt als van een wette
lijk verbod sprake is. Bovendien
kunnen B. en W. voor het geval van
een „armoedige viering" sprake is op
grond van lid twee van artikel 1 een
halve dage vrij af geven. Conform
werd besloten.
Vrijheidsbeperking.
In artikel 72 stelde de heer Van
Weizen (CPN) een wijziging voor.
Dat de ambtenaar in tijden van oor
logsgevaar of andere buitengewone
omstandigheden te allen tijde ver
plicht kan worden deel te nemen
aan oefeningen t.b.v. de bewaking en
bescherming van door of vanwege
B. en W. aan te wijzen gebouwen,
achtte hij een grote mate van vrij
heidsbeperking.
Bij de verdediging van dit artikel
wijst wethouder Menken er op, dat
hierin alleen sprake is van buiten
gewone omstandigheden! Van hun
bevoegdheid zullen B. en W. geen
misbruik maken. Het voorstel van
de heer Van Weizen wordt daarop
met 31 tegen 2 stemmen (CPN) ver
worpen.
Niet accoord kon B en W. ook gaan
met de door de heer Van Weizen
voorgestelde wijziging inzake de
disciplinaire straffen, vervat in ar
tikel 92. Hoewel deze wijziging niet
in stemming werd gebracht, verzocht
de heer Van Weizen aantekening te
ling te 'helpen. Bovendien wordt ons gen dit artikel te hebben gestemd,
land niet geregeerd door een moeder j
en 'n vrouw, waarvoor wij allen diep
respect 'hebben?
Wethouder Menken, die zich aan
sloot 'bij de waarderende woorden
van de Raad t.o.v. allen, die bij het
Hierna werd het nieuwe ambtena
renreglement door de Raad z.h.s.
aanvaard.
De voorzitter wenste de leden ten
slotte gezegende kerstdagen cn een
zalig uiteinde.
Café-Restaurant
ft
t>
Stationsweg 35a - Tclef. 21444
UW
Jleióiditwi
Ti.uisn
Verhoog dan de feestvreugde met een eitra verzorgde schotel uit
onze eerste klas keuken.
HORS d'OEUVRES, ZALM-, CRAB- en KREEFT-
MAYONNAISES alsmede PUDDINGEN worden
gaarne aan huis bezorgd.
