Het Rijk geeft rekenschap van belastinggeld
Scherp
AVONDRUST
A'55 een gok-paradijs
voor jong en oud
BIOSCOPEN
ZATERDAG 5 NOVEMBER 1955
DE LEIDSE COURANT
EERSTE BLAD - PAGINA 2
Boeiende tentoonstelling in de Lakenhal
Eindelijk 'n memorie van antwoord
niet mis te verstaan is
die
|N DE ARCHITECTONISCH fraaie doch als expositieruimte primitieve
zalen van het stedelijk museum De Lakenhal wordt hedenmiddag door
ir. Van Oerle een tentoonstelling geopend, die rekenschap geeft van wat er
althans met een zeer klein gedeelte van ons belastinggeld gebeurt. Getoond
wordt een verzameling beeldende kunst die door het Rijk werd aangekocht
en die uitmunt door een voorname keuze. Zonder overdrijving kan men
van deze tentoonstelling zeggen dat zij een vrij compleet beeld geeft van
wat op het ogenblik in Nederland penseel en potlood in beweging brengt.
Elke Leidenaar moest eigenlijk deze tentoonstelling zien; niet alleen
omdat hij zo te weten kan komen, hoe het Nederlandse schilderpalet er
momenteel uitziet maar tevens om zich te overtuigen dat in ieder geval
een penningske van zijn belastinggeld in de goede zak terecht komt.
stijlen, waartoe de chaotische wereld
aanleiding geeft. Van Appel naar
Willink zijn slechts enkele stappen
en het verschil tussen hen is groter
dan dat tussen bijvoorbeeld de Ro
maanse en Rornanistische kunst. Toch
treft men in dit doolhof van stijlen
hier en daar een schilderij aan dat,
hoewel qua stijl een „straathond",
waarschijnlijk ook diens levenskracht
zal blijken te bezitten.
De bezoeker wordt bij het betre
den van de tentoonstelling direct ge
troffen door het machtige schilderij
dat Charles Eyck van de beëdiging
der koningin gemaakt heeft. Zijn
machtige moderne visie toont aan dat
het mogelijk is een goed gelijkend
portret te vervaardigen, zonder zich
te verliezen in het detail. Men kan
zich er slechts over verheugen, dat
de rij van medaille-zware figuren op
de achtergrond op het laatste mo
ment door Eyck in het duister wer
den gehuld.
In dezelfde zaal staat het reliëf
van Couzijn „Joodse vluchtelingen".
De radeloosheid van de vrouw, die
zich in het vierkant van de omlijs
ting gevangen weet en de argeloos
heid van het kind zijn ontroerend
weergegeven. Van de handweverij de
Gouden Spin hangen er twee fraaie
doeken, die opvallen door een bijna
ingetogen soberheid en harmonische
compositie.
Rijk panorama
JJE STEUN VERLENING AAN kun-
stenaars is een initiatief dat reeds
in 1931 genomen werd. Het duurde
echter tot '33 voordat een post op
de begroting voor dit doel uitgetrok
ken werd. Tienduizend gulden voor
de aankoop van moderne schilde
rijen was wel niet bepaald een be
drag waar de ruim duizend Neder
landse kunstenaars van konden leven
maar het hoopvol begin was er. Tot
aan de oorlog bleef deze post ge
handhaafd, al waren er toen talrijke
leden in de Kamer die over een
„lastpost" spraken. Na de oorlog
kwam er eerst werkelijk schot in.
De som die beschikbaar was steeg
van 60.000 in 1946 tot ƒ115.000 dit
jaar. In vergelijking met de post voor
minder culturele zaken nog wel een
schijntje, maar genoeg om het ge
middelde jaarloon van 1500 var
kunstenaar met enkele guldens te
doen stijgen.
In het begin van. de actie werd
bijna uitsluitend opdracht gegeven
tot het vervaardigen van een werk
stuk met een bepaalde bestemming;
later kocht men echter links
rechts werkstukken op met het doel
er tentoonstellingen mee te houden
of openbare gebouwen mee te sieren.
Uit deze werken is nu voor de ten
toonstelling „Rekenschap" een prach
tige keus gemaakt, die laat zien dat
de aankoop is geschied door zeer
deskundige personen. Leiden heeft
zich moeten beperken tot het expo
seren van slechts een gedeelte van
de in de catalogus van deze rondrei
zende expositie genoemde nummers.
De keuze is echter voornaam en doet
weinig af aan het panorama van de
Nederlandse beeldende kunst, die
door het totaal gegeven wordt.
Veelheid van stijlen.
T"\E EXPOSITIE OVERWELDIGT
de bezoeker door de veelheid van
POTLOOD en GEEST
507. Horizontaal: 1. snaarinstru
ment, 3. niet lang, 5. biersoort, 7.
gem. in N.Brab., 9. spijstafel, 11. ge
volg, menigte, 13. boom, 15. munt in
Japan, 16. voorwerp om iets vast te
steken, 18. gebod, 20. nevens, 22.
meisjesnaam, 23. tegenstelling van
dorp, 24. voegwoord.
Verticaal: 1. lichaamsdeel, 2. hoofd
deksel, 3. gebabbel, 4. kraam, 6.
wandversiering, 7. stad in Duitsland,
8. ijverig, 10. boom, 12. boomloot, 14.
reisdeken, 16. nu en dan, 17. zoon
van Jacob, 19. bloedhuis, 21. jon
gensnaam.
Oplossing Maandagavond.
Oplossing 506. Horizontaal: 1. pose,
4. voet, 7. leger, 9. makreel, 11. neg,
12. lel, 14. al, 15. ons, 16. gij, 17. pit,
19. ten, 20. salaris, 24. loten, 26. taks,
27. eten.
Verticaal: 1. Po, 2. slag, 3. eek, 4.
vee, 5. Orel, 6. te, 8 granaat, 9. me
lis, 10. leges, 11. nap, 13. lijn, 18. talk,
19. tint, 21. los, 22. ree, 23.St., 25 en.
LIET is de 23ste Zondag na Pinjc-
steven van het jaar des Heren
1956
Het was de 23ste Zondag na
Pinksteren van het jaar des Heren
1956
Tussen dat is en dat was ligt
deze Zondag in de geschiedenis
van ons eigen leven.
Een dag van ons leven.
Een uit de onuitputbaar lijkende
voorraad dagen, waar we zorge
loos mee omspringen.
Het gaat met de dagen van ons
leven precies als met een vacan-
tiereis. We ontdekken plotseling,
dat de vacantiedagen bijna voorbij
zijn gesneld en ons vacantie-geld
bijna op is. Plotseling zullen we
voor het feit staan, dat ons leven
voorbij is. Zullen we de poort der
eeuwigheid naderen evenals de
dwaze maagden uit het evangelie,
zonder olie in onze lamp?
Belegen kunst.
|>AUL CITROEN is vertegenwoor
digd met een bijzonder fraai en
goed getroffen portret van Victor
van Vriesland. Een bijzonder opval
lend doek is de doop van Christus van
Van Reneman. Evenals de middel
eeuwse kunstenaars heeft Reneman
bijbelse taferelen in eigen tijd over
geplaatst. De doop geschiedt nu te
midden van Volendammers in een
althans ons onbekend water. De schil
derijen van Sluyter, Leo Gestel en
Theo van der Leek behoeven geen
nadere aanbeveling; het rijk heeft
zich met de aankoop van deze bele
gen kunst zeker niet in de vingers
.-gesneden. Hetzelfde geldt ook voor
een bizarre verbeelding van Willink
en een teder geschilderd werk van
Lizzy Ansingh. Minder zeker zal het
rijk geweest zijn -bij de aankoop van
werken van Corneille en Ouborgh.
De eerste dringt met zijn kinderlijke
invallen zijn schildertechnische be
kwaamheden naar de achtergrond,
terwijl de tweede zijn talent in de
vage aanduiding van onevenwichtige
composities hult. Karei Appel is di
recter en leeft zijn talen uit in een
uitbundig kleuren en lijnenspel. Van
de Oegst-geestenaar Kees Bol, die vol
gend jaar een eigen tentoonstelling
in de Lakenhal krijgt, is een ver
dienstelijk schilderij aanwezig.
Culturele beeldroman,
r\E BEELDHOUWKUNST is sterk
vertegenwoordigd door werk van
Couzijn,Caras^o, Andriessen, Staut-
hamer en Hildo Krop. Ceramiek is er
o.a. van Zaalberg.
Wij geven ons er rekenschap van,
met dit overzicht geenszins volledig
te zijn geweest. De „Rekenschap" die
door het Rijk met deze tentoonstel
ling wordt afgelegd is echter wel
volledig en spreekt duidelijker taal
dan de kolommen tekst waaronder
de argwanende belastingbetaler dik
wijls bedolven wordt.
Benut deze kans om de verantwoor
ding van het belastinggeld als een
culturele „beeldroman" opgedist te
zien!
DR. DE ROEVER
LEIDS HOOGLERAAR.
Prof. dr. W. P. de Roever heeft
gistermiddag in het Groot-Auditorium
van de Leidse Universiteit het ambt
van hoogleraar aanvaard in de kris-
tallogie, mineralogie en petrologie
aan de Leidse universiteit met het
uitspreken van een rede over „Meta
morfe gesteenten en hun mineraal
gezelschappen". Hij sprak hierbij in
het bijzonder over de ontstaansom-
standigheden van bepaalde minera
len.
Naar HUIBERS
Haarlemmerstraat 1 23, Leiden
voor
Geboorteaankondigingen
IN DE VROOLYCKE ARKE TE LEIDEN
Vogels van diverse pluimage treft men in dit weekend weer „In de
Vroolijcke Arke" aan. Er zijn er bij, die de snavel wijd opensperren en
ongearticuleerde klanken uitstoten, anderen fluiten het zoete lied van de
vogelaar om iets zilverschubbigs in netten, die kunstig zijn uitgespreid te
vangen. Kortom het is weer kermis in De Vroolijcke Arke. Het is A 55. ,r
Japie is er weer met het rad van avontuur, iedereen is er weer; dus ook u, I het bord, dat in de Breestraat zyn
die nog geen jaar deze kermis der kermissen heeft overgeslagen, wordt pijl al naar de A 55 richt.
De heer Koos Vlasveld had onmid
dellijk na de te water-lating van de
Vroolijcke Arke zijn vertrouwde
plaats ingenomen en met een lachend
gezicht zagen de vele bezoekers, die
bij de opening aanwezig waren, hoe
de dubbeltjes als van-zelf uit hun
portemonnaie verdwenen.
stroom. U zult er geen spijt van heb
ben. Zelfs al gaat u zonder een prijs
naar huis dit kunnen wij bij de
massa's prijzen wel tot de onmoge
lijkheden rekenen u kunt er van
overtuigd zijn, dat u' een goed werk
hebt helpen in stand houden. Volgt
Een jeugdige bezoeker beproeft zijn
kans op de A 55.
Prof. dr R. REMMELTS 65 JAAR.
Prof. dr R. Remmelts, directeur van
het Instituut voor Prev. Geneeskunde
aan de Wassenaarseweg viert Maan
dag zijn 65ste verjaardag.
In de middaguren vindt in het ge
bouw van Prev. Geneeskunde een
receptie ter ere van de jarige plaats.
In de nieuwe muziekschool van de
heer G. Hofenk werd een ouder
avond gehouden van leerlingen, die
met goed succes de driemaandelijkse
test dn het a-ccordeonspel hadden
(doorlopen. Leerlingen in de leeftijd
van zeven tot.58 jaar gaven deze
avond een blijk van bun muzikaal
kunnen. Er werd met grote toewij
ding gemusiceerd. Na de pauze wa
xen het de meer gevorderde leerlin
gen, die op het accordeon bun pres
taties ten toon spreidden. Tijdens dit
optreden was het met name een se
lectie uit La Traviata van Verdi, wel
ke veel succes had. De leraren, de
heren G. Hófenk, Hermans en Vin-
court, kunnen met bijzonder veel vol
doening op de bereikte resultaten te
rugzien.
Voor niet- Katholieken
en voor Katholieken
begint Pater Wijnand Sluys o.f.m.
weer zijn boeiende cursus over de
R.K. Geloofsleer
Donderdag 10 Nov. te 8 uur in
de R.K. school Levendaal.
Elke les gedachtenwisseling.
Deelname is kosteloos. Men ver
plicht zich tot niets. S.v.p. schrif
telijke aanmelding tot 8 Nov.
(maar vereist is dit niet) bij de
Heer J. W. Goddijn, Hoge Mors-
weg 108, Leiden.
Advertentie
weer verwacht.
„Joodse vluchtelingen" van Couzijn.
Dubbeltjes-muziek
klinkt altijd goed
Om kwart voor acht gisteravond
stonden de gok-wellustelingen al
voor de poort van het gebouw sa
mengeklit en zij verrekten zich de
.halzen om te zien wat er nu weer
voor een gokparadijs in dit heiligdom
was geschapen. Zij moesten nog even
voor de gesloten deur wachten, want
eerst nog moest de wethouder van
onderwijs van Leiden, de heer J. C.
van Schaik op het platform van de
radgetongde avonturiers een ope
ningswoord spreken.
Benijdenswaardig werk.
Hij zei, dat hij mensen, die veel
met de jeugd te maken hebben steeds
om hun werk benijdt. Zelf had hij
ook altijd graag met jonge mensen
omgegaan en hij had daar de beste
herinneringen aan, want van de jeugd
gaat zoiets verfrissends uit. Daarom
verheugde het hem, dat er al zo véél
voor het werk onder de mensen is
gedaan. Hij memoreerde o.m. de
jeugdleiderscursussen van de L.J.A.
en ook het werk van „In de Vroo
lijcke Arke". Veel moet er nog tot
stand komen op het gebied van de
jeugdzorg, maar als men de situatie
van nu eens gaat vergelijken met die
van zes jaar geleden, dan moet men
wel tot de conclusie komen dat er
veel gedaan is in de afgelopen tijd.
In dit verband merkte hij ook op,
dat de gemeentesubsidie voor het
jeugdwerk voor 1956 weer aanzien
lijk verhoogd is. Tenslotte wenste hij
de organisatoren van deze A 55,
waarvan de opbrengst het werk van
de S.F.R. moet steunen, het succes
toe, dat men er van verwachtte.
Het spel begon.
Nadat de heer E. A. Pley, voorzit
ter yan het S.F.R.-werk de standhou
ders had geïnstrueerd en met en
thousiasme had bezield, begonnen de
ballen te rollen, de pijlen te draaien,
de geweren te knallen. Tezamen zet
ten zij de grote symphonie in, die
elk jaar in het oude vertrouwde huis
aan de Pieterskerkkoorsteeg opklinkt.
Hét motief van dit jaarlijkse evene
ment is het geluid van rollende dub
beltjes. Een heerlij ft geluid, dat pa
ter De Gruyter en zijn helpers als
muziek in de oren klinkt. Met dit
geld kan immers het levensgeluk
van zovele gezinnen worden gekocht.
Voegt uw dubbeltje toe aan deze
IN DE LEIDSE
LEZING OVER SPEELGOED.
In de lunchroom van Vroom en
Dreesman werd door de speelgoed-
deskundige G. Henskens een lezing
over speelgoed gehouden.
Spreker vermeldde de vele geval
len, waarin op onnadenkende wijze
speelgoed aangeschaft wordt. Vol
gens spreker verdwijnt 80 pet. van
het gekochte speelgoed al spoedig dn
de rommelhoek en dat terwijl jaar
lijks voor ongeveer 50 millioen gul-
.den aan speelgoed gekocht wordt.
Spreker vestigde de aandacht op
het feit, dat jongens zich steeds meer
gaan interesseren voor mechanisch
speelgoed en het kind in het alge
meen voor de zelfwerkzaamheid. Aan
de hand van een grote hoeveelheid
speelmateriaal lichtte spreker zyn le
zing toe.
Casino. De voorliefde van de En
gelsen voor de dingen, die hen en
ons boven de bolhoed gaan, is be
kend. Reeds verschillende malen
heeft men zich in de bioscopen kun
nen overtuigen, dat er voor de En
gelsen meer dingen tussen hemel en
aarde zijn dan de onvermijdelijke
cricketmatch en dè prinses Margaret-
story. En ook de nieuwe film „De
dertiende passagier" laat hierover
geen twijfel bestaan. Zij verhaalt van
een man die een gezelschap, dat op
het punt staat een luchtreis te on
dernemen, vertelt dat het vliegtuig
waarmee zij reizen zal verongeluk
ken. Hij ontleent deze zekerheid aan
een droom en dit is er de reden van
dat men hem, zij het wat moeilijk,
uitlacht. De man geeft nog enkele
details, die op het moment van het
vertrek nog weerlegd kunnen wor
den. Zodra het toestel echter opge
stegen is, blijken alle voorspellingen
stuk voor stuk uit te komen. Het aan
tal passagiers dat door de man op
dertien begroot was, stijgt door een
toeval tot dit ongeluksgetal; de radio
valt uit en het vliegtuig komt boven
een streek terecht, die ver uit de
route ligt, doch voorspeld was. On
der de reizigers ontstaat een pani
sche stemming, die compleet wordt
als het vliegtuig tenslotte een nood
landing moet maken. De droom van
cïe voorspeller is er echter ook goed
voorom hen weer behouden thuis
te brengen. Dit spannende verhaal
werd door Lesley Norman uitstekend
verfilmd.
Lido. De wereldoorlog 1940
1945 heeft al heel wat stof voor de
film opgeleverd en herhaaldelijk ko
men nog nieuwe onderwerpen op
het witte doek. Dat is thans het ge
val met „Operatie Tirpitz". Zoals
ouderen zich uit de oorlogsjaren nog
wel herinneren was de Von Tirpitz
een Duitse slagschip ,d!at in de fjor
den van Noorwegen een schuilplaats
had gezocht om van daaruit zijn ver
nietigend werk te doen. De Engelsen
waren er tuk op dit slagschip on
schadelijk te maken. Een eerste po
ging daartoe middels menselijke tor
pedo's mislukte, de tweede door mid
del van kleine onderzeeboten slaagt
gedeeltelijk, maar hoe het ook zij,
de hele opzet is fantastisch. Niemand
minder dan kapitein Donald Came
ron, die de aanvalsmanoeuvre op de
Von Tirpitz leidde en later het Vic
toria Cross ontving voor betoonde
heldenmoed, trad voor deze film als
adviseur op bij de opnamen. De
Britse admiraliteit leende miniatuur
duikboten en tot nu toe ongepubli
ceerde filmopnamen van onderwa-,
ter-operaties zetten aan het geheel
meer suggestieve kracht bij. Alles
bij ekaar een beeld van de ontzet
tende inspanning, welke er in de
oorlog nodig was om tot succes te
komen.
Luxor. In de film „Vlucht naar
Tanger" heeft men kosten noch
moeite gespaard om een film on
waarschijnlijk te maken. Het is een
avonturenfilm in hart en nieren,
maar de toeschouwer heeft wel eens
moeite de vele verwikkelingen en
fantastische décors waartegen het
handgemeen zich afspeelt, te ver
werken. Dit neemt niet weg, dat de
bezoeker van het Luxor-theater deze
week oP anderhalf uur „ontspanning
door spanning" kan rekenen. Hij kijkt
naar een opwindende geschiedenis,
die zich in of rond vliegtuigen of in
de gesluierde geheimzinnigheid van
Noord-Afrikaanse steden en oases
afspeelt. Het verhaal; een vliegma
chine, waarin géén bemanning is,
slaat bij Tanger te pletter. Op het
vliegtuig waren vele ogen gericht
van mensen, die zich wat van de in
houd van deze machine voorstelden.
De piloot blijkt met zijn enige pas
sagier het vliegtuig met een para
chute te hebben verlaten. Het twee
tal wordt door een internationale
bende, door een gewezen vliegenier,
vergezeld door twee mooie jaloerse
dames en de politie op de hielen ge
volgd- In een legerdump, waar afge
dankte vliegtuigen van het Ameri
kaanse leger^ staan opgeslagen, wor
den de zaken uitgevochten. Dan
blijkt, dat een en ander met interna
tionale spionnageaffaires te maken
heeft.
Veertien jaar.
Rex. „Het laatste schot" was het
laatste in Colorado, althans op deze
film, want overigens zal er in Colo
rado nog wel meer geschoten worden
en zal de weerklank daarvan nog
menigmaal te horen zijn in de bio
scoopzalen. Er wordt trouwens vóór
hier in het filmverhaal de „laatste"
valt heel wat afgeknald door een
stelletje van tien zware jongens, die
wraak kernen nemen, omdat één van
hen een stuk land terug wil hebben,
dat hun eertijds afhandig is gemaakt.
Natuurlijk zegeviert het recht, daar
bij geholpen door een stelletje goed
gehanteerde revolvers en een aardig
meiske. Alle ingrediënten zijn dus
aanwezig voor een lekker stevig
filmverhaal. Voor personen bc-ven de
14 jaar.
Trianon heeft „Ciske de rat" nog
maals geprolongeerd. Toegang 14 jaar.
