da.ko
s
slwtügat
déjlmam
De woningbouw te Leiden
Raad vraagt
over niet
Commissie
instellen
inlichtingen aan minister en G.S
verlenen van bouwvergunningen
gaat onderzoek
AVONDRUST
Prof. Carp 25 jaar Leids hoogleraar
Leidse jeugd herdacht tien jaar
Verenigde Naties
Drs. Derksen besprak loonpolitiek
DINSDAG 25 OCTOBER 1955
EERSTE BLAD - PAGINA 2
De Leidse raad is gistermiddag in het verder verloop van de zitting,
waarvan wij gisteren een gedeelte beschreven, zeker niet veel wijzer ge
worden over het probleem van de woningbouw.
De heer Meester (P. v. d. A.) heeft aan de hand van reeksen cijfers pro
beren aan te tonen, dat de achterstand, die er op het realiseren van het
bouwcontingent is ontstaan, aan het eind van het jaar aanmerkelijk zal
zijn ingehaald. Wethouder Jongeleen gaf nog eens een herhaling van zijn
bedenkingen tegen de houding van de Provinciale Directie, een antwoord,
dat onder meer de heer Van Dijk (K.V.P.) in gene dele bevredigde. Eens
was men het er over, dat er aan de onzekerheid over de motieven tot ach
terstelling van Leiden door de Provinciale Directie een eind moet komen.
Unaniem was men ook van mening, dat de wethouder door de pers over
de gang van zaken in te lichten, zonder medeweten van raad (en ook van
het college van B. en W., zoals door een uitlating van wethouder Jongeleen
aan het licht kwam), niet juist had gehandeld.
Wethouder Jongeleen wilde toegeven „dat hij misschien aan de verkeerde
bel had getrokken" en wellicht te „hard had getrokken", maar de zaken
zaten hem zo hoog op het moment, dat hij met de Leidse pers contact
opnam, dat hij naar een gelegenheid had gezocht, zijn grieven op korte
termijn te kunnen spuien. Alléén van de heer Van Weizen (C.P.N.) hoorden
wij naar aanleiding van het onder onsje met de pers een ander geluid.
„Het is goed", zo zei de heer Van Weizen, „dat de wethouder deze zaken
aan de openbaarheid heeft prijsgegeven. Het gevolg is dat er nu aan deze
brandende kwestie een hele zitting gewijd wordt"; ook de wethouder ge
bruikte deze gedachte later in zijn verweer als argument.
VOORSTELLEN.
De besprekingen van deze middag
kristalliseerden uiteindelijk in een
tweetal voorstellen, die tijdens een
kort beraad van de vijf fi-actievoor-
zitters waren samengesteld. Zij luid
den:
De raad verzoekt het college van
B. en W. zich namens de raad tot de
minister van Wederopbouw en Volks
huisvesting en de Gedeputeerde Sta
ten van Zuid-Holland te wenden met
het verzoek op korte termijn de raad
volledig in te lichten omtrent de oor
zaken welke hebben geleid tot het
niet verlenen van goedkeuring aan de
in 1955 door de gemeente Leiden in
gediende bouwplannen.
Het tweede voorstel:
De raad stelt in een commissie ad
hcc, welke de opdracht krijgt het
onderzoek inzake de achterstand met
betrekking tot de verlening van
bouwvergunningen te Leiden uit te
voeren en de raad hierover te rap
porteren. De raad benoemd tot leden
de vijf fractie-voorzitters.
Zoals wij reeds aanduidden, is er
over de tegenstelling gemeente Lei-
den-Provinciale Directie in deze
raadszitting weinig opheldering ge
komen. De oorzaak was het gebrek
aan gegevens en dit ontslaat ons ook
van de plicht .de sprekers van deze
middag op de. voet te volgen.
Wethouder Jongeleen wijdde ook
enige woorden aan de publicaties met
een kritische strekking die op zijn
uitlatingen in de pers zijn verschenen.
Cijfers, die in dit verband waren ge
noemd, noemde hij grotendeels juist.
Maar de tendens van de reactie van
Gedeputeerde Staten en de manier
waarop de cijfers waren opgediend
klopten niet met de wérkelijkheid.
„Leiden is gewaarschuwd", zo
heeft de zegsman van de Provinciale
Directie beweerd. „Leiden heeft niet
gebruik gemaakt van de mogelijkhe
den, bijv. artikel 20 van de weder-
opbouwwet. Maar in een brief werd
bijv. gezegd, dat artikel 20 van de
wederopbouwwet in de bouwplannen
Zuid-West niet eens van toepassing
behoefde te worden gebracht.
INTERNE MOEILIJKHEDEN.
De wethouder gaf ook enige voor
beelden om de moeilijkheden, waar
mede de dienst voor openbare wer
ken mee te kampen heeft. Zo werd
een contingent van 33 woningen be
schikbaar gesteld voor de bouw van
een rusthuis voor de Gereformeerde
diakenie. Het schetsplan van de ar
chitect werd echter door de wel
standscommissie afgekeurd en sinds
dien is geen ontwerp meer ingediend.
Als de plannen eerder gekomen wa
ren had men over dit volume al kun
nen beschikken.
De voorzitter van de raad, burge
meester jhr. mr. F. H. van Kinschot
zei nog, dat het verdelen van het
bouwvolume in de provincies naar
billijkheid wordt geregeld. Men kan
uiteraard weinig zeggen over de be
leidskwesties van het departement
van wederopbouw en de Provinciale
Directie, maar hij vond geen bevre
digend antwoord op de vraag, waar
om de gemeente Leiden 7 maanden
moest wachten voordat het een ver
gunning kreeg.
De heer Meester stelde vast, dat de
artikelen in de Leidse couranten niet
alleen bij de burgerij, maar ook in
de raad ongerustheid hadden gewekt.
Hij deed een beroep op zijn medele-
f\MSTREEKS het jaar 1000 was
er in Luik een bisschop, ge
sierd met de naam Wolbodo, die
bij de keizer was ontboden. Om bij
de keizer een goede beurt te ma
ken, liet hij een kostbaar schrijn
van goud en zilver maken. Toen
bisschop Wolbodo op het punt
stond naar de keizer te reizen be
dacht hij zich echter. Waarom zou
ik al die kostbaarheid ten ge
schenke geven aan iemand, die ze
niet nodig heeft, terwijl ik met het
geld, dat eraan besteed is, zoveel
mensen gelukkig kan maken". Zo
peinsde Wolbodo en hij gaf het
schrijn weg om verkocht te wor
den voor de armen.
De keizer vond het eerst vreemd
dat Wolbodo zonder cadeautje bij
hem kwam. Toen het hem was
verteld, zei hij tot Wolbodo: „Gij
hadt uw geschenk in geen betere
schatkist kunnen opbergen".
den de zaak zakelijk te bekijken en
reproduceerde vervolgens een aantal
cijfers, die er op duidden, dat Lei
den na in 1954 een achterstand op
het contingent gehad te hebben van
148 woningen, aan het eind van 1955
nog maar 71 woningen op het richt-
contingent van drie jaar ten ach
ter is.
Hij stelde vast, dat er ongetwijfeld
moeilijkheden waren, maar dat nog
niet naar voren was gekomen waar
de moeilijkheden zaten. Hij stelde
enige vragen, onder meer of de ge
meente Leiden misschien in 1953 te
actief is geweest, te veel heeft opge
nomen en thans wordt geremd.
Hij meende, evenals ook verschil
lende andere fractieleiders, dat de
conclusie niet mag steunen op pers
publicaties en dat een onderzoek in
het belang van de opinie-vorming
gewenst was.
De heer Woudstra (Prot. Chr.) be
treurde het dat de wethouder op eigen
risico contact met de pers had' ge
zocht. „Was een persconferentie no
dig geweest", vroeg de heer Woudstra
zich af en hij zei, dat enerzijds het
optimisme in de getallen van de
heer Meester en anderzijds de uitla
ting van de wethouder, dat het ge
heel niet zeker is, dat van opzet van
de zijde der Provinciale Directie^ spra
ke is, dit persgesprek niet wettigden.
Als het zoals de voorzitter zei
een beleidskwestie is, waarom heeft
de wethouder dan deze beschuldigin
gen aan de Provinciale Directie ge
uit?
De heer Woudstra erkende, dat hij
weinig houvast had aan de cijfers, die
in deze vergadering door wethouder
en de heer Meester waren weerge
geven. Hij begreep ook niet, waarom
na uitlatingen van de Gedeputeerde
Staten en de minister niet volop was
aanbesteed. Toen de Provinciale Di
rectie met haar „verbod van aanbe
steden zonder haaf medeweten"
kwam had hier voor de gemeente de
kans gelegen een conflict uit te lok
ken.
Niet voor het eerst ontevreden.
De heer Van Dijk (K.V.P-) vond
het antwoord, dat de wethouder op
de vragen h^d gegeven, uiterst onbe
vredigend. Hij wees er op, dat het
niet de eerste maal was, dat hij zijn
ontevredenheid over de woningbouw
te Leiden had uitgedrukt. Hij had al
eens de vraag gesteld, of het college
niet in de knoei zat met het realise
ren van het bouwvolume en deze
vraag had destijds de ontstemming
van de heer Jongeleen in sterke ma
te gaande gemaakt.
Hij meende, dat er een gelegenheid
moest geschapen worden, waardoor
de raad van alle feiten, die op deze
zaak betrekking hebben, kennis zou
kunnen nemen.
De heer Hagens (V.V.D.) vroeg of
het college tijdig door de instanties
was ingelicht over een wijziging in
de manier van realiseren van het
bouwvolume. Sinds Januari 1955 im
mers werd van kracht, dat alle plan
nen vóór het begin van het jaar
moesten zijn ingediend.
Als de dienst van gemeentewer
ken ook oorzaak is van het te laat
indienen der plannen, dienen daarte
gen maatregelen genomen te wor
den.
Niet tactisch.
)e heer Van Iterson (Prot. Chr.)
meende, dat deze zaak door de wet
houder verre van tactisch was be
handeld. Altijd tot vervelens toe
zelfs heb ik er op aangedrongen,
dat de plannen tijdig in Den Haag
moeten zijn, ambtelijke molens ma
len nu eenmaal langzaam. De raad
moet nu maar eens volkomen inge
licht worden. Het mag niet meer
voorkomen, dat de stad bouwvolume
verspeeld. In het sectie-verslag van
het vorig jaar had hij gevraagd om
eens opgave van de stand van zaken
betreffende het bouwvolume 1954.
Volgens het antwoord was er geen
achterstand, thans blijkt uit het be
toog van de wethouder, dat er wel een
tekort is geweest.
De voorzitter gaf een kort college
over de gang van zaken in het ver
delen van de bouwcontingenten. De
verdeling van de bouwcontingenten
over de gemeenten in de provincie
geschiedt door Gedeputeerde Staten.
Goedkeuring echter van de plannen
berust uitsluitend bij de Provinciale
Directie die een rijks-orgaan is,
rechtstreeks onder de minister staan
de. De gemeente kan dus beter naar
de stem van de Directie luisteren dan
een raad van Gedeputeerde Staten
volgen. Dit in verband met de vra
gen over de aanbestedingen.
IETS GELEERD.
Hierna nam wethouder Jongeleen
nogmaals het woord.
Ik heb hedenmiddag in de raad wel
iets geleerd, zei hij onder meer. Ik
geloof, dat we iets onfatsoenlijker,
iets brutaler moeten worden. Uit
zijn antwoord bleek voorts, dat hij
niets liever wenste dan een onder
zoek. Van zijn kant zou hij zorgen,
dat de raadsleden binnen een week de
cijfers over de woningbouw tot hun
beschikking zouden hebben. Hij wees
er op, dat de dienst voor gemeente
werken onderbezet is.
Hij was niet van plan vóór deze
zaak uit de doeken was gedaan
iets van zijn verantwoordelijkheid op
anderen af te schuiven.
Ik heb voor de mensen, die deze
zaak behandelen groot respect. Er is
al eens over gesproken, dat de ge
meente van plan is de dienst te re
organiseren. Deze reorganisatie is
begonnen en zal worden voortgezet.
(Advertentie!
De man, die bij de volkshuisvesting
de leiding zal krijgen, is reeds be
noemd. In de memorie van antwoord
over de begroting 1956 zal te lezen
zijn, dat er bij de dienst gemeente
werken 12 vacatures zijn. Wat be
treft de halve-premie-woningen: men
heeft zijn best gedaan deze aan de in
dustrie te slijten. Na lange onder
handelingen over het plaatsen van 71
woningen bleek, dat men met het in
dienen van de plannen één dag te
laat was. En dat, terwijl er andere
gemeenten zijn, waar meer dan 700
halve-premie-woningen geplaatst zijn.
Na het in de aanhef reeds genoem
de beraad van de fractie-voorzitters
v/erden de voorstellen door de raad
aangenomen.
Om kwart voor zes sloot de voor
zitter de vergadering.
ST. ADELBERTVERENIGING.
De St. Adelbertvereniging opende
gisteravond het seizoen met een
bijeenkomst, waarop het lid der
Tweede Kamer, de heer Th. D. J. M.
Koersen uit Amsterdam, sprak over
„Christendom en Politiek". De heer
Koersen gaf enkele verspreide ge
dachten weg over dit onderwerp, on
dersteund door verspreide aanhalin
gen. Veel belangstelling was er riet.
De waarnemend voorzitter, dr A.
C. de Jong, wekte de leden op in gra
ten getale de a.s. Maandag te houden
vergadering bij te wonen, waar de
nieuwe plannen van de vereniging
worden besproken.
9 1 I
v P -fori (L
.Welvaart der wereld als gemeen
schappelijke verantwoordelijkheid",
de titel van de bekende rede, welke
H.M. de Koningin op 18 Juni van dit
jaar in de Pieterskerk heeft uitge
sproken, was het uitgangspunt voor
de jeugdavond, die gisteren in het
kader van de herdenking van het
tienjarig bestaan van de Verenigde
Naties in het Leidse Volkshuis werd
gehouden. Deze bijeenkomst was ge
organiseerd door de Leidse Jeugd
Actie en de Politiek Jongeren Con
tact Raad, afd. Leiden.
Mr» A. W. Kist, directeur van het
jeugd- en vormingscentrum Oud-
Poelgeest, sprak op deze avond over
de Verenigde Naties en de hulp aan
de minder ontwikkelde gebieden,
waarbij hij aansloot op de rede van
de Koningin, die hij eigenlijk in voor
de jeugd begrijpelijke woorden „ver
taalde". Spr. gaf als zijn mening
weer, dat de toekomst, die wij als
jongeren tegemoet gaan en hoe de
vele en velerlei problemen zullen
worden opgelost, in belangrijke mate
bepaald zal worden door de rol, die
de vrouwen in de maatschappij zul
len gaan spelen. Want, zei hij, de
moeders hebben altijd al de fantasie
gehad oplossingen te vinden. In de
eerste plaats omdat zij de liefde be
zitten zich in te denken in het leven
van de ander. Ten aanzien van de
grote wereldproblemen gaat het nu
juist om deze eigenschap van de moe
ders. Naast fantasie en inzicht is
evenwel ook nodig originaliteit,
nuchterheid en practische zin. Al
deze eigenschappen tezamen zijn no
dig om mee te helpen, dat de ver
schrikkelijke dingen als oorlog en re
volutie en hun oorzaken honger en
armoede, geen kans meer krijgen in
onze wereld. De V.N. nu hebben in
de afgelopen tien jaar, aldus mr.
Kist, ervoor gezorgd, dat er aan die
honger en armoede iets gedaanslotwoord.
wordt. Uiteraard natuurlijk nog veel
en veel te weinig. Maar wij dienen
er goed van doordrongen te zijn, zo
ging hij verder, dat dit ook komt om
dat wij te weinig gedaan hebben. We
kunnen de oplossing van al deze za
ken niet alleen maar aan de staats
lieden overlaten, doch zullen ieder'
voor zich en allen met elkaar, te be
ginnen in ons eigen kleine leven,
het nodige voor hebben te verrich
ten. Daarvoor zal nodig zijn een of
fer en als het moet een persoonlij'
offer. Want het gaat om onze broe
ders en zusters. En ten slotte kunnen
we ook van hen zeker op geeste
lijk terrein nog een heleboel leren.
De jeugd van tegenwoordig, zo
eindigde mr. Kist zijn pakkende toe
spraak, is gelukkig omdat zij in een
tijd leeft, waarin alle dingen gereed
liggen om veranderd te worden!
Op deze avond werd ook een drie
tal films vertoond: Het grote doel;
De vissers van Tientai en Voorkomen
en genezen.
De bijeenkomst werd geopend door
de heer G. Steinbach, secretaris van
de Leidse Jeugd Actie, terwijl de
voorzitter van de afd. Leiden van de
P.J.C.R. een kort slotwoord sprak.
Herdenking academie.
In de middaguren vond een her
denking in het groot-auditorium van
de Leidse universiteit plaats. Na een
inleidend woord van de rector-mag-
nificus, prof. dr. A. E. van Arkel,
weidde prof. dr. Francois uitvoerig
uit over het ontstaan, het doel en de
werkwijze der Verenigde Naties.
Prof. Francois, die tevens aandacht
schonk aan het zelfbeschikkingsrecht
der volkeren achtte het resultaat van
het referendum in het Saarland te
leurstellend voor de verwezenlijking
van de Europese gedachte. Prof. mr.
J. v. Rijpperda Wiertsma sprak een
DE WAARHEID OVER DE
WONINGBOUW.
Tijdens de behandeling van het
woningprobleem in de Leidse raad
sprong ons een gevleugeld woord in
de gedachten: „om geloofd te wor
den moet men iets van de waarheid
verzwijgen".
De wethouder van Leiden en de
Provinciale Directie beschikken, wat
betreft het te verstrekken en reeds
verstrekte aantal vergunningen voor
de woningbouw, over dezelfde cij
fers.
Wethouder Jongeleen erkent, dat
de cijfers, die de officiële instanties
verstrekten, in grote lijnen juist zijn,
en toch komen de wethouder, zowel
als de Provinciale Directie tot uit
eenlopende conclusies. Beide zc
lijkt het hebben het cijfermate
riaal met een zeer persoonlijke adem
tot leven gewekt en of men wilt
of niet men meent beiden te moe
ten geloven.
Een commissie van onderzoek zal
Kath. Werkgevers bijéén
De R.K. Wekgevers kring Leiden
hebben gisteravond in Den Doelen
het winterprogramma besproken en
ingezet met een rede van drs. J. H.
Derksen over „De Huidige loonpo
litiek".
In zijn openingswoord vermeldde
de heer J. A. E. Aalders de uitnodi
ging van de wethouder van Onder
wijs om zitting te nemen in de com
missie voor de pauzeconcerten en de
vorming bedrijfsjeugd. De heren De
Jong en Lij ten zullen aan deze uit
nodiging gevolg geven. Nadat men
vervolgens besloten had op de ko
mende bijeenkomsten verschillende
onderwerpen, die direct of zijdelings
met het bedrijfsleven te maken heb
ben, door deskundigen te laten be
lichten, hield rector Vester een kor
te toespraak, waarin hij de aanwezi
gen iets ter overdenking meegaf.
Drs Derksen betoogde dat er in
Nederland op het ogenblik twee stro
mingen merkbaar zijn, die van de
loonpolitiek geen probleem wensen
te maken. De eerste groep, aldus spre
ker, wil een totale vrijheid van loon
vorming, terwijl de tweede de zaken
wil laten zoals zij op dit moment zijn.
Het buitenland bewijst echter dat
beide meningen verkeerd moeten ein
digen. In Amerika bijvoorbeeld werd
de huidige welvaart van de arbeiders
met millioenen in stakingen verlo
ren arbeidsuren betaald. Ook in
Frankrijk en West-Duitsland is van
een langdurige arbeidsvrede geen
sprake.
Nederland kan zich een arbeidscon
flict niet veroorloven en zal dus de
gulden middenweg tussen persoon
lijke verantwoordelijkheid enerzijds
en algemeen welzijn anderzijds moe
ten zoeken. De invloed van de over
heid is hierbij al even onmisbaar als
de vrijheid van bedrijfsvoering.
Over de huidige loonpolitiek spre
kend zei drs. Derksen dat men de
werkgevers zal adviseren in plaats
nieuwe loonsverhogingen, die i.v.m.
de reeds beloofde verhogingen bij de
a.s. huurverhoging en het ingaan van
de wet ouderdomsvoorzieningen ver
meld zouden zijn, van tijd tot tijd
gratificaties te geven. Een uitgebreide
gedachtewisseling besloot deze bij
eenkomst.
nu terecht moeten uitmaken,
waar de fout schuilt en het is ver
heugend, dat de fracties van de Leid
se raad nu de woningbouw in het ge
ding is alle politieke tegenstellingen
terzijde hebben gesteld en gemeen
schappelijk op zoek naar de waar
heid zijn gegaan.
Moge de waarheid een intensieve
strijd tegen de woningnood in Leiden
tot gevolg hebben.
Eén ding zij ons vergund naar aan
leiding van deze raadszitting op te
merken. De moeilijkheden bij het
realiseren van de bouwplannen te
Leiden door de wethouder zelf er
kend moet wel koren op de mo
len van Oegstgeest zijn. Zou Leiden
zo zal men zich daar afvragen
nu werkelijk zoveel behoefte hebben
aan het gebied van een andere ge
meente als het moeite heeft de plan
nen voor eigen gebied te realiseren?
Tentoonstelling.
Op Vrijdag 28 October a.s. zal er
in het Prentenkabinet der Rijksuni
versiteit, Kloksteeg 25, Leiden een
tentoonstelling worden geopend, ge
naamd: Pim van Os, fotograaf, 1910
1954, waarop een overzicht gegeven
zal worden van het werk van deze
vermaarde kunstenaar.
De opening begint te 16.30 uur met
een voordracht door de heer W. .Tos.
de Gruyter, en zal verricht worden
door de rector magnificus prof. dr.
E. van Arkel.
De tentoonstelling zal geopend zijn
van 28 October10 Dret-mber as. op
werkdagen van 14—17 uur.
Minder validen.
De lezing, georganiseerd door de
Sociale Raad, „Sociale zorg voor min
der validen" door de heer W. C. Dijk
stra, directeur van de Federatie van
Gelderse Werkinrichtingen, op a.s-
Woensdag zal niet gehouden worden
in het Stadhuis maar in de Jacoba-
zaal van „de Burcht", ingang Nieuw-
straat.
Eervol ontslag.
Bij K. B. is met ingang van 1 Oc
tober 1955 aan mr. R. D. Kollewijn
op zijn verzoek om gezondheidsrede
nen eervol ontslag verleend als hoog
leraar aan de Rijksuniversiteit te Lei
den, met dankbetuiging voor de be
langrijke in deze betrekking bewe
zen diensten.
SPIEKER.
