S)e ftzidaeGoti^cc/nt
Gemoederen raakten Zaterdag verhit
op de Russisch-Duitse conferentie
Premier van Poolse-regering-in
-ballingschap naar Polen gevlucht
5)e iaatóte g.iaet aan een ytaat man
China laat weer 10 Amerikanen
naar hun vaderland terugkeren
Duitse ontheemden demonstreerden
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
MAANDAG 12 SEPTEMBER 1955
46ste JAARGANG No. 13599
Ondiplomatieke
diplomaten
Directeur: C. M. v. HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN. BUREAUX: PAPENGRACHT 32'
Telefoon: Directie, Abonnementen, Drukkerij 20935, Redactie 20015, Advertenties 20826. Giro 103003. Abonnementsprijs f0.50 p. w., f2.15 p. mnd., f6.40 p. kwart. Franco p. p. f6.80. - Advertenties: 15 et. p. m.m. Telefoontjes 1.50
Chroesjtjef werd woedend
De kwestie van de Duitse krijgsgevangenen blijkt het grote struikelblok
te zijn op de Russische-Duitse conferentie in Moskou en Zaterdag heeft
dit programmapunt zelfs tot een nogal overhitte bespreking geleid. Nadat
Boelganin verklaard had, dat de ongeveer 10.000 Duitsers, die zich nog in
Rusland bevinden geen krijgsgevangenen, maar „oorlogsmisdadigers" zijn,
liet Adenauer zich verleiden tot enkele opmerkingen over Russische wreed
heden in Duitsland. Naar aanleiding van deze opmerkingen stoof Chroesjsjef
woedend op. „Ik ontken, dat Rusland wreedheden in Duitsland heeft be
gaan", zei hij heftig. „Dit is een belediging van het Rode Leger. Onze
troepen vervulden hun plicht. Als Duitsland was aangevallen en zich ver
dedigd had, dan zou u kunnen spreken van wreedheden. Maar Duitsland
was de aanvaller. Niet wij, maar de Duitsers hebben grenzen geschonden.
Als er in Duitsland veel mensen lijden om de gevangenschap van hun
bloedverwanten en dat kan ik mij heel goed begrijpen dan moet u de
moed hebben de ware schuldigen aan dit lijden aan te wijzen!"
samenkomst der Russische en Duitse
staatslieden zonder enige resultaat
zal eindigen.
Men realiseert zich evenwel, dat
tot dusverre inzake de beide door
de bondskanselier aangesneden
kwesties, namelijk die van de Duit
se gevangenen in de Sowj et-Unie en
die van de Duitse eenheid, geen
spoor van toenadering der meningen
is te bekennen. Alle aandacht is hier
nu geconcentreerd op de besprekin
gen, die de Westduitse minister van
buitenlandse zaken Von Brentano
Maandagochtend met zijn Russische
collega Molotov zal voeren en waar
bij zal moeten blijken of de partijen
nog een basis zullen kunnen vinden
om te discussiëren over het aankno
pen van diplomatieke, culturele en
economische betrekkingen.
Het feit, dat Von Brentano het
reeds wenselijk heeft geoordeeld
vandaag het besluit van de Duitse
delegatie bekend te maken om in
ieder geval Woensdag uit Moskou te
vertrekken, wordt hier opgevat als
eeh onmiskenbaar teken van de ge
spannen atmosfeer, waarin de con
ferentie reeds zo snel geraakt is. De
houding der Russische leiders tegen
over de Duitse wensen inzake de
krijgsgevangenen en de nationale
eenheid heeft, naar de opvatting van
politieke kringen in Bonn, zelfs de
somberste verwachtingen overtrof
fen.
Duitse delegatie
heeft weinig hoop
Adenauer liet deze woordenstroom
niet zondermeer langs zich. heen
gaan. Hij wees er de Russen nog
maals op, dat men het gehele Duit
se volk niet aansprakelijk kan stel
len voor de misdaden, die door de
Nazi's werden bedreven. Zeer veel
Duitsers, zo zeide de Bondskanselier,
denken met walging aan de jaren
van het Hitlerregime. Het is echter
nuttig ook te overwegen, dat Hitier
aan de macht is gekomen mede door
de 'houding van de grote mogend
heden, die met deze man onderhan
delden en verdragen met hem afslo
ten. Deze houding heeft tot gevolg
gehad, dat het aanzien van Hitler in
de ogen van de kleine man aanmer
kelijk steeg.
Cynisme.
Radio-Moskou heeft Zondag ge
meld, dat Adenauer Zaterdag ver
klaarde te zullen instemmen met een
behandeling van de kwestie van de
Duitse krijgsgevangenen in het bij
zijn van een afvaardiging, die wer
kelijk het Oostduitse volk vertegen
woordigt, nadat hij had gezegd, dat
de huidige regering van Oost-Duits-
land niet gereohtigd is namens de
achttien millioen Oostduitsers te
spreken.
Chroestsjef zeide te kunnen begrij
pen, dat Bonn Oost-Duitsland wei
gert te erkennen. Hij herinnerde er
aan, dat men Lenin ook lange tijd
als een fantast had behandeld. Hier
op viel maarschalk Boelganin de par-
tijsecratris in de rede door te zeg
gen, dat de V.S. ook lange tijd, zes
tien jaar, geweigerd hadden de Sow-
jet-Unie te erkennen.
In zijn betoog ter rechtvaardiging
van het communistische bewind in
Oost-Duitsland bracht Chroesjtsjef
ook nog de „verantwoordelijkheid"
voor het communisme ter sprake.
Z.i. waren de Duitsers ook „schuldig"
aan het communisme, omdat Marx
en Engels in Duitsland werden ge
boren. Onder algemene hilariteit ci
teerde de partijsecretaris hierop een
Russische spreekwoord, dat zegt:
„Gij hebt de „Kasja" (gruttenpap)
klaargemaakt, ge moet het zelf op
eten."
Somber perspectief.
Na de scherpe wending, die het
Russisch-Duitse gesprek in Moskou
Zaterdag genomen heeft, wordt in
Bonn de vraag gesteld of de confe
rentie nog tot resulaten zal kunnen
leiden.
Woordvoerders der bondsregering
'geven toe, dat de besprekingen op
een dood punt zijn aangeland, doch
zij voegen eraan toe, dat dit nog niet
de conclusie rechtvaardigt, dat de
SOW JET-TOERISTEN
IN STOCKHOLM
Zondag zijn in Stockholm 40 toeris
ten uit de Sow jet-Unie aangekomen.
Dit is de eerste maal, dat Sowjet-
burgers zich voor toeristische doelen
naar het buitenland begeven. Een
tweede groep wordt dezer dagen ver
wacht.
Twee Zweedse groepen toeristen
hebben de vorige maand reeds een
bezoek aan de Sowj et-Unie gebracht.
Een en ander geschiedt volgens
een overeenkomst, welke door het
Sowjet-russische reisbureau „Intoe-
rist" en twee Zweedse reisbureaux
is gesloten.
bood Boelganin de bondskanselier
een grote doos chocolade aan, waar
na Adenauer op zijn beurt het Rus
sische staatshoofd verraste met veer
tig flessen Rijn- en Moezelwijn.
's Avonds woonden dr Adenauer
en Von Brentano, vergezeld van pre
mier Boelganin, Chroesjtsjef, Molo-
tof en Perwoechin in het Bolsjoi
theater een uitvoering bij van het
ballet „Romeo en Julia", waarin de
beroemde ballerina Galina Oelanova
danste. Adenauer zat ter rechterzijde
van Boelganin in de regeringsloge.
Een Duitse woordvoerder zei, dat
Zaterdag openhartig was gesproken.
Op een vraag, of de Duitsers teleur
gesteld waren, antwoordde hij: „Wij
zijn niet teleurgesteld, aangezien wij
niets verwachtten. Wij zijn realis
tisch." Hij voegde hieraan toe: „Er
is een vrije uitwisseling van tegen
gestelde meningen geweest".
Iets gezelliger.
Na de opwinding van Zaterdag-
BONDSKANSELIER AUDENAUER
WOONT ZONDAGSMIS BIJ IN
ST. LODEWIJKSKERK TE MOSKOU
In de St. Lodewijkskerk, de enige
katholieke kerk in Moskou, heeft
bondskanselier Adenauer, samen met
een tiental leden van de Duitse dele
gatie, Zondagochtend de H. Mis bij
gewoond. Een Poolse geestelijke, die
sedert jaren de kleine Poolse katho
lieke gemeente van de Russische
hoofdstad leidt en ook sinds enkele
tijd, als enige katholieke priester in
Moskou, de zielzorg voor de katho
lieke leden van de buitenlandse ver
tegenwoordigingen heeft opgenomen,
heeft de H- Mis gelezen.
De kerk, een eenvoudig witgekalkt I
gebouw met een gracieus gemetseld
kort klokkentorentje, ligt een weinig
achteruit gebouwd tussen de huizen-
rij van de Kleine Jjubljankastraat.
Zij stamt uit de tijd van Tsaar Niko-
laas I en is, als voormalige kerk van
de Franse ambassade te Moskou, ge
wijd aan de H. Lodewijk, koning van
Frankrijk, wiens beeld het zij-altaar
aan de evangeliekant versiert. Het
altaar aan de epistelzijde is, als Ma-
ria-altaar, versierd met een beeld
van O. L. Vrouw van Lourdes, en
een schilderij waarop de Zwarte L.
Vrouw van Tsejenstochowa is afge
beeld.
Volgens radio-Moskou is Hugon Hanke, premier van de Poolse-regering-
in-ballingschap te Londen, naar Polen teruggekeerd. Hij zou zijn vrienden
hebben opgewekt, zijn voorbeeld te volgen. Hanke was teruggekeerd, ver
trouwend op de aangekondigde algemene amnestie.
De president van de Poolse-regering-in-ballingschap, August Zaleski,
verklaarde te Londen geschokt te zijn door het bericht over Hanke's terug
keer. Hanke was pas tot premier benoemd. Volgens Zaleski kan Hanke niet
uit vrije wil naar Polen teruggekeerd zijn. Hij was christen-democraat en
volkomen tegen het communisme gekant. Hanke was op 2 September naar
Parijs gevlogen en vandaar naar Rome voor overleg met de Poolse aarts
bisschop Gawlina. Sedert het bezoek aan de aartsbisschop op 5 September
had men van Hanke geen bericht ontvangen. Hij keerde niet volgens plan
naar Parijs terug. Men wacht op opheldering uit Rome.
Het Poolse persbureau PAP meldt, dat Hanke in een brief aan Zalewski
heeft verklaard, dat de reden voor .zijn terugkeer de wens is om „het
vaderland te dienen" en de overtuiging, dat de regering in ballingschap
dit niet alleen niet kan doen, maar het Poolse volk slechts nadeel kan
brengen. Hanke verklaart, dat hij trouw blijft aan zijn christelijk geloof
en dat hij verre staat van het communisme.
Hanke noemt de Poolse regering' in ballingschap een „speeltuig in de
handen van mogendheden welke het welzijn van Polen niet ter harte gaat"
en zegt dat in deze regering „mannen zijn, die samenzweren met agenten
in Bonn en bereid zijn aan de Duitse revanchezoekers de westelijke ge
bieden van Polen terug te geven". De emigranten zouden slechts hopen op
een derde wereldoorlog. „Men kan zijn ogen niet sluiten voor het feit, dat
o Polen zijn plaats in de huidige wereld zonder onze deelneming heeft ver-
middag zijn er toch ook nog wat kregen", aldus Hanke.
vriendelijkheden uitgewisseld. Zo Hanke roept alle Poolse emigranten op zijn voorbeeld te volgen.
Langs het stoffelijk overschot van wijlen Johannes Kardinaal De Jong, dat
ligt opgebaard in de kathedraal van Utrecht, marcheren zonder ophouden
rouwende Rooms Katholieken uit alle delen van Nederland, om op deze
wijze de laatste eer te bewijzen aan hüb overleden leider. Deze foto,
Zondag gemaakt in de kathedraal, toont op de voorgrond biddende gelo
vigen, terwijl langs de baar, welke zichtbaar is op de achtergrond, de
stroom in devote stilte verder vloeit.
Communistisch China en de V.S.
hebben Zaterdag overeenstemming
over de repatriëring van burgers in
eikaars landen bekend gemaakt. Ge
zegd werd, dat tien Amerikanen in
China twee vrouwelijke presbyte
riaanse geestelijken, drie burgers en
vijf andere geestelijken binnen
een paar dagen in Hongkong zullen
aankomen en dat alle Chinezen in de
V.S., indien zij dit wensen, zonder
moeilijkheden naar hun land kunnen
terugkeren. Ongeveer 5000 Chinezen
studenten in de V.S. zullen op grond
van de overeenkomst naar huis kun
nen terugkeren, maar Amerikaanse
functionarissen zeggen, dat slechts
ongeveer 150 van hen dit willen.
Een Chinese woorvoerder zei, dat
de overeenkomst betekent, dat het
overleg over de repatriëring van bur
gers punt één van de agenda der
Chinees-Amerikaanse besprekingen,
die op 1 Augustus te Genève begon
nen is afgelopen.
Maar een Amerikaanse woordvoer
der zei, dat nog achttien Amerikanen
in Communistisch China worden
vastgehouden. „Wij zijn niet van me
ning, dat de behandeling van dit
punt is afgelopen", zei hjj. De Ame
rikaanse delegatie wenst de terug
keer van alle burgers, die dit willen.
Hij wilde niet zeggen, of Alexis
Johnson, de Amerikaanse ambassa
deur in Tsjecho-Slowakije, en Wang
Ping-Nan van China bij de hervatting
der besprekingen op Woensdag tot
het tweede agendapunt zaken van
practisch belang voor beide partijen
zullen overgaan.
De Britse zaakgelastigde te Peking
en de Indische ambassadeur te Wash
ington zullen helpen bij de uitvoering
van het repatriërings-program. Iede
re Chinees of Amerikaan, die moei
lijkheden ondervindt bij het verlaten
van de respectievelijke landen, kan
zich tot genoemde diplomaten wen
den.
Katholieke geestelijken.
Dinsdag j.l. werd door Communis
tisch China bekend gemaakt, dat
twaalf Amerikanen waren vrijgela
ten. De tien, van wie thans sprake
is, zijn voor het merendeel geestelij
ken en zakenlieden. Zij komen allen
voor op de lijst van het Amerikaan
se ministerie van buitenlandse zaken,
waarop veertig Amerikanen vermeld
staan, die in Communistisch China
gevangen zaten of werden vastgehou
den.
beschuldigd werd een .imperialist
en vijand van het volk" te zijn, en
de baptistische zendeling Levi Lo-
vegren, die in 1951 wegens spionnage
werd gearresteerd. De drie overige
mannelijke geestelijken zijn katho
liek. Zij hadden huisarrest. De vijf
anderen zaten in de gevangenis. On
der hen bevindt zich een burger
piloot, die in 1950 met zijn vliegtuig
in China is neergestort.
Een woordvoerder van het Ameri
kaanse ministerie van buitenlandse
zaken zei in Washington te menen,
dat de bereikte overeenkomst alle
Amerikaanse burgers in Communis
tisch China zal toestaan naar hun
land terug te keren, indien zij dit
wensen, „het zij zij in de gevangenis
zitten of zich elders bevinden".
President Eisenhower zei, dat „wij
allen God kunnen danken" voor het
feit, dat meer Amerikanen
Tot de tien behoren de voormalige volg van de overeenkomst naar huis
rooms-katholieke rector van de uni- kunnèn terugkeren. Hij sprak de
versiteit Foe Jen in Peking, die in hoop uit, dat nog meer Amerikanen
1951 werd gearresteerd en er van'spoedig zullen worden vrijgelaten.
Ontslagen in Turkije
Zaterdagavond is officieel bekend
gemaakt, dat de Turkse minister van
binnenlandse zaken, Namik Gedik, is
afgetreden na de anti-Griekse onge
regeldheden in de afgelopen dagen.
De minister van defensie, Ethem Men-
deres is benoemd tot waarnemend
minister van binnenlandse zaken.
Voorts is bekend gemaakt, dat de
directeur voor veiligheidszaken te
Istanbul eveneens is afgetreden en
vervangen door de gouverneur van
Beyogloe, een administratief district
van Istanbul. Ethem Jetkiner, direc
teur-generaal van het Turkse depar
tement voor veiligheidszaken, heeft
een nieuwe functie gekregen als gou
verneur van Konja. Kemal Aygum,
gouverneur van Ankara, is tot zijn op
volger benoemd. Drie generaals zijn
van hun post ontheven.
Ethem Menderes is naar Izmir ver
trokken. De bezoekers van de inter
nationale jaarbeurs te Izmir is ver
zocht naar huis terug te keren. In
Izmir zijn tot dusver 60 personen in
hechtenis genomen.
Het Turkse parlement is voor
Maandag in buitengewone vergade
ring bijeengeroepen.
£ita deed in ffieiytada een ópjcaakjeó&fee% hetteaen
In West-Berlijn hebben ongeveer
20.000 ontheemden uit Oostduitse ge
bieden een demonstratie gehouden,
terwijl in Moskou besprekingen over
de hereniging van Duitsland en het
repatriëren van Duitsers uit de Sow-
jet-Unie gehouden worden.
Zondag was voor de ontheemden
de tiende herdenkingsdag van het
verdrijven van 18.000.000 Duitsers uit
het Oosten. Het motto van de dag
luidde „Vrijheid, recht en vrede".
Er werd een monument onthuld
met genoemd motto als opschrift.
Vele vooraanstaande politici legden
kransen.
Jakob Kaiser, minister voor kwes
ties betreffende geheel Duitsland,
zeide onder meer, dat het Duitsland
van Hitier veel leed over andere
volken heeft gebracht. Het onrecht
mocht echter niet steeds door onrecht
en geweld niet met geweld vergol
den worden.
De woordvoerder van de ontheem- I y
den, Alfred Gilles, zei, dat niet 9.626
„oorlogsmisdaligers" in de Sowjet-
Unie worden vastgehouden, zoals
premier Boelganin op de conferentie
van Moskou had verklaard, doch dat
de Sowjet-Unie nog meer dan 100.000
gevangenen tegenhield. De vooorzit-
ter van het parlement van West-
Berlyn, Willi Bandt, zei, dat de Duit
sers zich nooit zullen neerleggen bij
de verdeling van het land.
Maarschalk Tito, het Joegoslavische staatshoofd, heeft in zijn witte paleis te Belgrado een sprookjesachtige
receptie gegeven ter ere van koning Paul en koningin Frederika van Griekenland, die op het ogenblik een
statiebezoek aan zijn land brengen. Deze foto, gemaakt tijdens een galadiner in het witte paleis, toont van links
naar rechts: koningin Frederika, president Tito, koning Paul en mevrouw Tito.
IR. DORSEMAGEN f
Hedenmorgen is op zijn villia in
Berg en Dal bij Nijmegen plotseling
overleden ir. J. M. A. Dorsemagen,
sinds 23 jaar voorzitter van het da
gelijks bestuur der Heiliige Land
stichting. In het verleden heeft hij in
samenwerking met de overdeden rec
tor A Zuis zeer veel gedaan voor de
voltooiing van verschillende werken
op de H. Landstichting.
HOE
wordt
het
weer?
(Geldig van Maandagavond tot
Dinsdagavond. Opgemaakt te 10
uur).
OPKLARINGEN
In het Zuidoosten van het land
aanvankelijk nog vrij veel be-
wolking. Later overal flinke op-
I klaringen en op de meeste plaat-
sen droog weer. Matige, morgen
langs de kust vrij krachtige
Westelijke wind. Vannacht iets
kouder, morgen ongeveer dezelf-
de temperaturen als vandaag.
13 Sept. zon op 6.11. onder 19.04;
maan op 2.41, onder 17.29.
Het weer in Eurona
STOCKHOLM regenbui 18 C.
OSLO half bewolkt 19
KOPENHAGEN regen 21
AMSTERDAM geheel bewolkt
LONDEN
LUXEMBURG
PARIJS
BORDEAUX
GRENOBLE
NICE
GENèVE
ZüRICH
LOCARNO
BERLIJN
FRANKFORT
MÜNCHEN
WENEN
INNSBRUCK
ROME
AJACCIO
MALLORCA
onbewolkt 18
onbewolkt 19
onbewolkt 23
mist 23
zwaar bewolkt 19
half bewolkt 24
nevel 20
nevel 17
half bewolkt 22
nevel 21
mist 21
mist 15
zwaar bewolkt 19
zwaar bewolkt 19
regen 25
licht bewolkt 23
onbewolkt 26
Korreltje
De liefde voor het recht is bij de
meeste mensen niets anders dan de
vrees onrecht te zullen lijden.
