$e£aia6e0oti/Ymw
Na hst overlijden van Kardinaal dr. J. de Jong
Conflict tussen 2 Nato-partners
DUITSERS
Bloemen voor verjaardag
prijken op sterfbed
Staakt Griekenland samen
werking met Turkije?
ifV
y
Veiligheidsraad wil bij grenzen
van Gaza een Niemandsland
m VRIJDAG 9 SEPTEMBER 1955
Directeur: C. M. v. HAMERSVELD. KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN. BUREAUX: PAPENGRACHT 32
Telefoon: Directie, Abonnementen, Drukkerij 20935, Redactie 20015, Advertenties 20826. Giro 103003. Abonnementsprijs 10.50 p. w., 12.15 p. mnd., 16.40 p. kwart. Franco p. p. 16.80. - Advertenties: 15 ct p/m.m. Telefoontjes 1.50
46ste JAARGANG No. 13597
in Moskou*)
Vorstelijke
deelneming
Dezelfde aronskelken en witte le
liën, die Zaterdag zouden hebben ge
diend ter opluistering van het drie
voudig jubileum van onze overleden
Kardinaal, sieren thans de chapelle
ardente in het huis „met de blauwe
ruitjes" aan de Zuidsingel in Amers
foort.
Drie met zwarte tule omfloerste
zilveren kandelabers aan weerszijden
van het praalbed opgesteld, werpen
hun zacht schijnsel op het gelaat
van de overleden kerkvorst, die zon
der enige doodstrijd is ontslapen.
Twee zusters bidden voortdurend
bij het stoffelijk overschot, dat ligt
opgebaard in een rode toog, versierd
met de rode sjerp met kwasten en
de rochet, de kleine cappa. Op het
hoofd rust de „Soli Deo" en de rode
bonnet. Onder het borstkruis liggen
de handen gevouwen. De rode bis
schopsring steekt fel af tegen de
KLAP VOOR
DE NATO
¥>E kwetsbaarheid van het westelij-
ke defensiesysteem in het uitge
strekte Middellandse Zeegebied treedt
de laatste weken wel heel pijnlijk op
de voorgrond. Voor een werkelijke
veiligheid is de beheersing van het
Middellandse Zeebekken en „een
vaste voet" in Afrika onontbeerlijk.
Aan deze voorwaarden wordt mo
menteel lelijk geknabbeld. Noord-
Afrika staat op het punt zich van de
westelijke wereld los te maken en
dat wordt een zware slag, die in
kracht overeenkomt met de ontrui
ming van de Suezkanaal-zóne door
de Engelsen. In de Soedan heerst
grote onrust en daar komt nog het
weinig opwekkende bericht bij, dat
Egypte te kennen heeft gegeven zeer
graag Russische wapens te zullen ac
cepteren.
Overal gist het en of er nog niet
genoeg moeilijkheden waren, heeft
nu ook de kwestie Cyprus zich ontla
den in een stormachtig conflict tus
sen de Nato-partners Griekenland en
Turkije.
Wij schreven reeds, dat de beheer
sing van het Middellandse Zeebekken
een voorwaarde is voor de veilig
heid in dat gebied. Om die toestand
te bereiken is de medewerking no
dig van Italië, Griekenland en Tur
kije. Het was daarom een zeer ge
lukkige omstandigheid, toen Turkije
en Griekenland indertijd tot de Nato
toetraden en bereid waren tot on
derlinge samenwerking. Met één con
flict dreigt deze samenwerking plot
seling te veranderen in vijandschap.
De Griekse en Turkse militairen, die
elkaar bij de laatste Nato-oefeningen
met attenties overlaadden, dulden
elkanders aanwezigheid niet meer in
de Nato-manoeuvres.
En boven dit conflict hangt dan
nog de vraag: Zal ook Cyprus als
basis voor het Westen verloren gaan?
Wij kunnen slechts hopen, dat het
Grieks-Turkse conflict nog bijgelegd
kan worden door een snel optreden
van de Navo-raad. Als dit niet het
geval is, zullen in het oostelijk deel
van de Middellandse Zee oude veten
naai* boven komen en dat zou wel
eens een doodsteek kunnen zijn voor
de veiligheid in dit toch al zo kwets
bare gebied.
zwarte rozenkrans, die rond de wit
te vingers is gestrengeld. Aan het
voeteneinde prijkt de purperen kar-
dinaadshoed.
Op een fluwelen kussen zijn de
versierselen bij de verschillende on
derscheidingen gespeld: die van of
ficier in de Orde van Oranje Nassau,
het grootkruis van de Orde van de
Nederlandse Leeuw en van de ere-
en devotie-baljuw in de Souvereine
Orde van Malta.
De familieleden van de Kardinaal
hebben het overlijdensbericht via de
radio moeten vernemen, daar de te
lefoonverbinding niet op tijd tot
stand kon worden gebracht. Pastoor
De Jong uit Sloten (Friesland) een
broer van de Kardinaal heeft giste
ren reeds een bezoek gebracht, even
nadat de Utrechtse edelsmid Leo
Brom in opdracht van het aartsbis
dom een dodenmasker van de Kar
dinaal had vervaardigd.
De inmiddels tot apostolisch admi
nistrator benoemde mgr. Alfrink
heeft in de loop van de middag aan
het sterfbed vertoefd te zamen met
de vicaris generaal mgr. Th. Huur-
deman, en deken G. Smit van Amers
foort.
Zoals gemeld waren des morgens
reeds mgr Giobbe en mgr dr Jan
Olav Smit op condoléarce bezoek ge
weest.
De eerste krans aan het strefbed is
afkomstig van Prinses Wilhelmina.
Haar privé-secretaresse, mej. Gel-
dens, heeft deze krans neergelegd in
de chapelle ardente.
Hedenavond om zeven uur ver
trekt de lijkstoet per auto met het
stoffelijk overschot vanaf de Zuid
singel in Amersfoort naar het aarts
bisschoppelijk- paleis in Utrecht. In
deze stoet rijden mee mgr Alfrink,
mgr Huurdeman, de leden van het
bisschoppelijke regelingscomité o.l.v.
mgr Wigerink, deken van Utrecht,
deken Smit van Amersfoort, de al
gemeen overste van O. L. Vrouw,
moeder Theophila, en de zusters, die
de Kardinaal hebben verpleegd, zus
ter Anastasio, zuster Celestine, als
mede zuster Barthelomeo, die secre
taresse van Zijne Eminentie was.
Het stoffelijk overschot wordt niet
gekist maar vervoerd op een bran
card. Het gemeentebestuur van
Amersfoort is uitgenodigd de stoet
te begeleiden tot even buiten de stad
bij het pensionaat St. Louis. Langs
de stadsroute, die stapsvoets zal wor
den gereden, zullén de katholieke
schooljeugd en vele leden van ka
tholieke organisaties staan opgesteld.
Tot het einde van 1953 had de Kar
dinaal in de kapel van het huis de
H. Mis gelezen. Toen zijn lichamelij
ke toestand dit niet meer mogelijk
maakte, heeft de H. Vader hem toe
gestaan zittend de H. Mis te celebre
ren, maar ook dit putte hem nog te
veel uit, zodat hij op zijn kamer een
altaarsteen heeft laten plaatsen. Van
de toestemming van de H. Vader in
meer rustende houding het Misoffer
op te dragen, heeft de overleden pre
laat nimmer gebruik kunnen maken,
omdat hij van dat ogenblik af (Fe
bruari 1954) zijn ziekbed niet meer
heeft kunnen verlaten.
Vaak reden de zusters hem naar
het balcon naar de achterkant van
het huis, waar vele Amersfoorters
hem van verre een stille groet brach
ten. Maar meestal lag hij op zijn bed
kranten te lezen of te luisteren naar
de radio. Ook vermaakte hij zich
graag met te kijken naar zijn lieve
lingskanarie. Dan zagen de Amers
foorters van verre de felle lamp bo
ven het bed. Sedert vorig jaar be
schikte de kardinaal over een tele-
Het stoffelijk overschot van Z. Emi
nentie Kardinaal dr Jan de Jong,
opgebaard in de sterfkamer te
Amersfoort.
reotiepe antwoord: „zo hetzelfde".
De warmte van de laatste maanden
heeft geen goede invloed gehad op
de lichamelijke toestand van de Kar-
dinaaL Bovendien verkeerde hij ge
durende zijn leven altijd in spanning
wanneer er iets ging gebeuren, waar
bij hijzelf betrokken zou zijn. Zo
heeft ook de nadering van zijn ver
jaardag de Kardinaal geen goed ge
daan.
Na enige dagen van lichte inzin
king voelde de Kardinaal zich op de
dag voor zijn overlijden weer uitste
kend.
De Kardinaal heeft nooit gewild,
dat er bij hem gewaakt werd. Zuster
Anastasio, die gistermorgen iets eer
der dan anders op de slaapkamer
van de Kardinaal verscheen, heeft
als eerste de dood kunnen constate
ren, die slechts een half uur voor
haar komst, om vijf uur, moet zijn
ingetreden.
Over de doodsoorzaak heeft de be
handelende geneesheer dr Deelen
niets officieels medegedeeld.
Aangenomen wordt, dat de nog
onverwachte dood het gevolg is ge
weest van een voortschrijdende ver
lamming, die het hart niet meer
heeft kunnen doorstaan.
De kerkelijke voorschriften staan
toe dat aan het ziekbed van de Kar
dinaal een H. Mis wordt opgedragen.
De laatste maanden werd dit op ker
kelijke feestdagen gedaan door rec
tor Hoegen. Iedere dag ontving de
Kardinaal de H. Communie. Heden
morgen heeft de deken van Amers
foort, mgr Smit, een H. Mis opgedra
gen in de chapelle aj-dente en om
half acht mgr W. van de Hengel uit
Amersfoort. Om acht uur heeft de
officiaal van het aartsbisdom, mgr
Geerdinck, een H. Mis opgedragen,
visietoestel. Wanneer dr Hoegen rec-1 eveneens in de chapelle ardente voor
tor van het huis, vroeg hoe Zijn I ^e zielrust van de KardinaaL
Eminentie het maakte, was het ste- 1 Vervolg pag. 2, 2e blad.
De Veiligheidsraad heeft gisteren
in New York met algemene stemmen
een Westelijk voorstel goedgekeurd,
waarin wordt aangedrongen op het
instellen van een niemandsland met
een breedte van een kilometer langs
de grens bij Gaza.
Indien Israël en Egypte het plan
aannemen, zullen er ook versperrin
gen, zoals prikkeldraad worden op
gericht.
Deze maatregelen waren voorge
steld door gen.-majoor Burns, het
hoofd van de bestandscommissie der
Ver. Naties. Ze waren door Amerika,
Groot-Brittannië en Frankrijk in een
resolutie overgenomen.
Even voor de stemming hebben
vertegenwoordigers van Israël en
Egypte te verstaan gegeven, dat zij
gereed zijn de onderhandelingen met
Burns te hervatten over maatregelen
om verdere botsingen te voorkomen.
Ds Israëlische ambassadeur Ebba
Eban verklaarde, dat zijn regering
bereid is, samen te werken aan be
vestiging van het bevel het vuren te
slaken en daarover nieuwe bespre
kingen te voeren.
De Egyptische ambassadeur Omar
Loutfi zei dat Egypte bereid is de
aanbevelingen van generaal Burns
in overweging te nemen.
De laatste spreker was de Sovjet
afgevaardigde' Sobolew, die zijn vol
ledige steun gaf aan de Westelijke
resolutie.
Eerst had een schermutseling plaats
gehad tussen de afgevaardigden van
de Sovjet-Unie en nationalistisch
China. De Russische afgevaardigde
protesteerde tegen de aanwezigheid
van dr. Tsiang, van nationalistisch
China, die deze maand voorzitter is.
Volgens Rusland zou communistisch
China de wettige vertegenwoordiger
van China moeten zijn in de raad.
Stephen Stephanopoelos, de Griekse minister van buitenlandse zaken,
heeft Donderdag op een persconferentie te Londen medegedeeld, dat Grie
kenland het recht van zelfbeschikking voor het volk van Cyprus „na een
redelijke periode van zelfbestuur" heeft geëist. Hij vroeg zich af, waarom
Engeland de bevolking van Cyprus dit recht op zelfbeschikking zou ont
zeggen. „Het voorwendsel is: Strategische redenen. Doch militaire bases
zijn slechts krachtig en veilig wanneer de bevolking meewerkt aan de
defensie. De militaire ervaring van de Navo heeft dit aangetoond", aldus
de Griekse minister.
Stephanopoelos heeft aan het hoofd gestaan van de Griekse delegatie naar
de driemogendhedenconferentie over Cyprus, die Woensdag is opgeschort.
Uit Athene wordt gemeld, dat volgens, door het ministerie van buiten
landse zaken in Istanbul in de nacht van de ongeregeldheden 29 Griekse
kerken in brand zijn gestoken. De abt van de theologische school van
Chalki, wordt vermist sinds de menigte een aanval op zijn school deed.
De bureaux en de persen van de Griekse couranten zijn vernield en er
komen geen Griekse bladen uit.
Hik Met Bil, secretaris van de beweging „Cyprus is Turks", is met 96
leden van de organisatie gearresteerd.
Ernstige toestand
Op een bijz. besloten vergadering
van de Raad van de Navo, die giste
ren, Donderdag, is gehouden, heeft
de Turkse vertegenwoordiger namens
zijn regering de verzekering gegeven,
dat een herhaling van de „betreu
renswaardige anti-Griekse demon
straties in Turkije" voorkomen zal
worden. De vergadering werd bij
eengeroepen door de secretaris-gene
raal, lord Ismay, die als voorzitter
optrad. In kringen van het opperbe
vel van de Navo verluidt, dat uit in
lichtingen van het Navo-hoofdkwar-
tier in Izmir is gebleken, dat het
hoofdkwartier normaal functionneert.
Het opperbevel slaat de toestand in
Izmir nauwlettend gade.
Uitgaansverbod.
De militaire bevelhebber van Istan
bul heeft Donderdag een uitgaans
verbod afgekondigd van elf uur des
avonds tot vijf uur 's ochtends. De
bevelhebber, luitenant-generaal Nu-
retting Aknoz, verbood ook alle ver
gaderingen, behalve godsdienstige
bijeenkomsten en examens van scho
len.
De voorzitter van de Bond van
Griekse Reders heeft alle kapiteins
van Griekse passagiers- en vraoht-
schepen opdracht gegeven, voorlopig
geen Turkse havens te doen, aldus is
Donderdag vernomen.
Het 6.790 ton metende Turkse pas
sagiersschip Ordu, dat Donderdag in
Piraeus werd verwacht, heeft naar
verluidt een andere bestemming ge
kozen, evenals het passagiersschip
Ankara.
ERNSTIGE DREIGING.
Uiteraard is deze uitbarsting tus
sen twee Navo-landen zeer betreu
renswaardig. De dreiging, dat Grie
kenland zijn politiek van samenwer
king met Turkije zal herzien, blijkt
uit verschillende besluiten van de
Griekse regering. Wegens de aanwe
zigheid van Turkse strijdkrachten zal
het Griekse leger niet deelnemen aan
de Nato-manoeuvres op 22 Septem
ber. Evenmin zal de Griekse vloot
deelnemen aan de Navo-oefening, die
volgende week in de Middellandse
Zee begint. Tenslotte zal Griekenland
de kinderverlamming in de
verenigde staten.
Volgens de Amerikaanse openbare
gezondheidsdienst heeft de kinder
verlammingsepidemie in de Verenig
de Staten haar hoogtepunt overschre
den. In de week eindigend op 3 Sep
tember werden 2.033 gevallen gere
gistreerd (in dezelfde periode van het
vorige jaar 2.010). In de week voor
afgaande aan de eerder genoemde
werden 2.289 gevallen geregistreerd'.
Hetgeen 256 meer is.
DUITSLAND EN ZWITSERLAND
BIDDEN VOOR WELSLAGEN VAN
BESPREKINGEN IN MOSKOU.
Vijf en dertig katholieke mannen,
afkomstig uit het aartsdiocees Frei
burg, zijn gisteravond in Saohseln
(Zw.) bij het Allerheiligste hun dag
en nachtwaken begonnen voor het
welslagen van de besprekingen van
bondskanselier Adenauer ini Moskou.
De kapel in Sachseln, waar het gebed
onafgebroken tot Dinsdagmorgen
wordt voortgezet, staat op de plaats,
waar nu bijna 500 jaar geleden de
Zwitserse heilige Nikolaus von Fluee
al biddend en offerend de vrede
voor zijn vaderland verwierf.
In talrijke kerken in Duitsland
wordt eveneens i.v.m. de besprekin
gen van bondskanselier Adenauer in
Moskou voor de vrede gebeden.
Priesters bidden dagelijks onder de
H. Mis het gebed voor de vrede, in
Mannheim, Karlsruhe, Konstanz en
Pfulendorf wordt het H. Sacrament
ter aanbidding uitgesteld; de gelovi
gen in Limburg zijn opgeroepen tot
het bidden van de rozenkrans en vele
kloosterorden wijden hun gebed aan
de wereldvrede.
ook de conventie boycotten van het
Internationale Monetaire Fonds van
de Wereldbank.
COMMUNISTISCH VOORSTEL.
De Cyprische communistische par
tij heeft voorgesteld „na het misluk
ken der Londense besprekingen" een
verenigd politiek front te vormen,
dat een gemeenschappelijke campag
ne zou moeten voeren voor: Onver
wijlde, onvoorwaardelijke toeken
ning van zelfbestuur aan Cyprus, het
niet toestaan van militaire bases aan
buitenlandse mogendheden en het
verwerpen van elke Brits voorstel
voor het afkondigen van een grond
wet op Cyprus.
In het verleden zijn dergelijke
voorstellen der communisten door
aartsbisschop Makarios verworpen.
O
y
s>
V
(Advertentie).
HOE
wordt
weer
De weersverwachting medege-
deeld door het K.N.M.I. in De j
Bilt, geldig van vanavond tot
morgenavond, luidt:
IETS KOELER.
Wisselend bewolkt met plaat-
selijk enkele buien. Iets koeler.
Overwegend matige wind tus- j
sen Zuidwest en West.
10 Sept. zon op 6.06, onder 19.11;
maan op onder 15.50.
Het weer in Europa
weer gistefen
STOCKHOLM
onbewolkt
26 C.
OSLO
regen
21
KOPENHAGEN half bewolkt
25
AMSTERDAM
zwaar bew.
21
LONDEN
licht bewolkt
24
LUXEMBURG
zwaar bew.
21
PARIJS
zwaar bewolkt
23
BORDEAUX
half bewolkt
26
GRENOBLE
zwaar bew.
27
NICE
zwaar bewolkt
26
GENEVE
zwaar bewolkt
24
ZURICH
mist
24
LOCARNO
zwaar bewolkt
21
BERLIJN
mist
26
FRANKFORT
zwaar bew.
23
MüNCHEN
nevel
23
WENEN
onbewolkt
26
INNSBRUCK
regen
25
ROME
regen
29
AJACCIO
half bew.
29
MALLORCA
zwaar bew.
29
Korreltje
Niet wat we beleven is ons lot,
maar hoe we het dragen.
Adenauer vertrok gisteren naar Moskou
Na langdurige voorbereidingen, waarbij niets aan het toeval is overgelaten,
is de Westduitse Bondskanselier, dr. Konrad Adenauer, Donderdag per
vliegtuig uit Bonn vertrokken om gevolg te geven aan de Russische uit
nodiging voor een bezoek aan Moskou. Deze telefoto toont van rechts naar
links op de trap van het vliegtuig wuivend kort voor het vertrek, dr. Aden
auer, dr. Kiesinger, lid van de C.D.U. in het parlement te Bonn en prof
Carlo Schmidt, lid van de S.P.D. in het parlement. Beide heren zullen de
kanselier vergezellen.
