Franse regering versterkt 't
leger in Noord-Afrika
Ays' VvCi^lÓC COU/tCttli j MAROKKO
Vertrekt vandaag of morgen naar Rabat
CYPRUS
Londen laai Cyprus
niet zó maar los
Peron
afgetreden
Gat in Indon.
schatkist
Muiters namen
de benen
Japan wil geen Amerikaanse
soldaten meer zien
Russische wapens voor
de Arabieren
Egyptische
strafexpeditie
Nasser wordt
realist
Kans op onweer
B .4 WOENSDAG 31 AUGUSTUS 1955
M J I /V"l SL* 46ste JAARGANG No. 13589
nieuwe
Directeur: C. M. v. HAMERSVELD. KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKËN I HFF.R 1
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN. J—I
BUREAUX: PAPENGRACHT 32 U*mm
Telefoon: Directie, Abonnementen, Drukkerij 20935, Redactie 20015, Advertenties 20826. Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.50 p. w., f 2.15 p. mnd., f 6.40 p. kwart. Franco p. p. f 6.80. - Advertenties: 15 ct. p'. m.m. Telefoontjes 1.50
GRANDVALS OPVOLGER HEEFT
ERVARING UIT TUNESIË
De Franse regering heeft besloten het aantal militairen dat onder de wa
penen is, uit te breiden met 180-00,0 man, zulks in verband met de gespan
nen toestand in Marokko en Algerië. De eerste helft van de dienstplichtige
lichting 1954, die binnen een paar weken met groot verlof zou gaan, zal
voor onbepaalde tijd onder de wapenen blijven. Dit besluit betreft 77.000
man van de landstrijdkrachten, 25.000 man van de luchtmacht en 2000 man
van de marine.
Tevens zal een aantal reserveofficieren en onderofficieren uit verschil
lende lichtingen onder de wapenen worden geroepen om het kader te vor
men. Het ministerie van Defensie heeft de verzekering gegeven, dat deze
troepen niet naar Noord-Afrika worden gezonden. Zij zullen uitsluitend
worden gebruikt om de Navo-eenheden in Duitsland en langs de grens te
vervangen, die naar Algerië en Marokko worden gezonden.
GRANDVAL'S OPVOLGER
Het staat nu wel vast dat Gilbert
Grandval als resident-generaal van
Marokko wordt opgevolgd door de
59-jarige generaal Pierre Boyer de la
Tour du Moulin, die tot nu toe de
zelfde functie bekleedde in Tunesië.
Het besluit is echter nog niet officieel
bekend gemaakt.
Generaal Boyer de la Tour zal
vandaag of morgen van Parijs naar
Rabat vliegen. Dinsdag is hij uit Tu-
nib in Parijs aangekomen.
Grandval zal waarschijnlijk niet
meer naar Marokko terugkeren. In
Parijs heeft Grandval bekend ge
maakt, dat hij naar het kleine vis-
Sanary aan de Cóte
f ANGS DE KUSTEN van de Mid
*-4 dellandse Zee rilt en rommelt he
voortdurend; het zijn de tekenen van
politieke aardverschuivingen in de
landen rond de oude wereldzee. Hef
tige erupties hebben wij in de afge
lopen weken meegemaakt in Noord
Afrika (Marokko, Algerië, Tunesië)
en in de Soedan, terwijl het op de
grens van Egypte en Israël al even
min rustig is. Het jongste eendje, dat
in de politieke vijver begint te kwa
ken, is Cyprus, waar het overigens
tot nu toe gelukkig nogal kalm is ge.
bleven.
Dit grote eiland in het Ooste-
0 lijk deel van de Middellandse
Zee wil zich nl. aansluiten bij
'Griekenland en eist van de Britten,
wier Kroonkolonie het is, dat zij de
aftocht blazen, Evenmin als de Fran
sen in Noord-Afrika hebben de Brit
ten op Cyprus daar oren naar. Zij
hebben al een aparte grondwet en
meer zelfbestuur aangeboden,
daarmee hebben de Cyprioten zich
niet laten afschepen.
In Londen is op het ogenblik een
conferentie aan de gang tussen de
vertegenwoordigers van Engeland,
Griekenland en Turkije om over het
lot van Cyprus te beslissen.
Waarop berust eigenlijk de wens
van Cyprus om zich bij Griekenland
te voegen?
Het eiland heeft niooit onder Grie
kenland gehoord, zodat het geen „te
rugkeer naar het vaderhuis" bete
kent. Het is in de loop der eeuwen
bezit geweest van de Assyriërs, de
Egyptenaren, de Perzen, de Macedo-
niërs, de Romeinen, de Byzantijnen
de Kruisvaarders, de Venetianen en
de Turken. De laatsten veroverden
het eiland in 1571 en in 1925 werd
Cyprus Engelse kroonkolonie. De be-
doelingwas, dat de Britten het eiland
militair sterk zouden maken en dat
hebben' zij ook gedaan. Zij hebben bo
vendien meer gedaan; zij hebben het
ook economisch, commercieel, tech
nisch en cultureel ontwikkeld en
omhoog gebracht. Een kwart eeuw
later zeggen de eilandbewoners:
„Dank u wel, verdwijn maar weer".
Het eiland bestaat voor ongeveer 80
pet. uit Grieks sprekende orthodoxen
(Grieks-Katholieken) en voor onge
veer 20 pet. uit inwoners van Turkse
oorsprong. De beweging van de
„enosis" (de aansluiting bij Grie
kenland) staat onder leiding van de
Griek-orthodoxe geestelijkheid en
heeft dus een sterk religieus tintje;
waarschijnlijk ziet de geestelijkheid
meer heil in een Grieks bestuur, dat
de Grieks-orthodoxe kerk tot staats
kerk zal maken, dan in een Engels
bestuur, dat de Turken evenveel
rechten toekent als de Griekse-ortho-
doxen. In elk geval is het een feit,
dat de „enosis" een grote aanhang
heeft en te Londen voelt men wel,
dat daar niet zonder meer voorbij te
komen is. Vandaar de conferentie te
Londen.
Het ziet er naar uit, dat de Engel
sen hun positie van politie-agent van
het Nabije en het Midden-Oosten,
welke zij in het begin van deze eeuw
hebben opgebouwd, uiteindelijk toch
zullen moeten opgeven.
Na het Suez-kanaal volgt Cyprus
en stap voor stap zal de verouderde
stelling moeten worden verlaten.
Maar het valt Engeland niet gemak
kelijk.
d'Azur zou vertrekken „om een paar
dagen rust te nemen".
De le Tour moet niet enthousiast
zijn over zijn nieuwe functie. Maar
de keuze van de Franse regering is
waarschijnlijk de beste geweest, die
zij kon doen. De naam van De la
Tour is verbonden met de hervor
mingen voor Tunesië, waarmee ex-
premier Mendès-France indertijd
een begin heeft gemaakt. De popula
riteit, die De la Tour bij de Tune
sische nationalisten geniet, zal niet
nalaten indruk op de Marokkaanse
nationalisten te maken.
Tevens zouden zijn militaire ach
tergrond en het feit, dat hij onder
maarschalk Alphonse Juin in Marok
ko gediend heeft, hem aanvaardbaar
maken voor de behoudende Franje
kolonisten in Marokko.
Sultan houdt zich groot.
De meer dan 100 jaar oude groot
vizier van Marokko, Si Thami El Mo-
kri, heeft gisteren zijn heer sultan
Mohammed Ben Moulay Arafa,
de hoogte gesteld van het Franse plan
voor herstel van rust en vrede in het
proctectoraat, dat o.a. voorziet in een
heengaan van de bejaarde sultan.
Uit het wit-ommuurde paleis van
de grijze sultan in Rabat is nog geen
enkele officiële reactie gekomen.
Maar volgens bronnen, die nieuwe
contacten met de paleiskring'en on
derhouden, is de sultan verlangend
om heen te gaan. Het zouden slechts
de hoogwaardigheids-bekleders rond
de monarch zijn, die hem blijven aan
sporen zich schrap te zetten tegen
het besluit van de Fransen om hem
heen te zenden.
Uiteenzetting van
MacMillan
Op de Brits-Grieks-Turkse confe
rentie te Londen heeft de Britse mi
nister van Buitenlandse Zaken, Mac
Millan, de Grieken en Turken giste
ren de verzekering gegeven, dat En
geland er niet aan denkt Cyprus prijs
te geven, zolang het in het kader van
de Westelijke verdediging de verant
woordelijkheid heeft voor de defen
sie van het Midden-Oosten.
In zijn, voor de Grieken zeer te
leurstellende rede gaf de Britse mi-
Er gaan geruchten, dat de presi
dent van Argentinië, Juan Peron,
zijn ontslag zdu hebben ingediend.
De staatsradio zou het aftreden heb
ben bekend gemaakt.
De regeringskranten hebben het
personeel vanochtend aangezegd, ge
reed te zijn om speciale edities te
drukken.
Ofschoon het in de hoofdstad uiter
lijk rustig is, heeft de politie strate
gische posities ingenomen in de
buurt van de ambtswoning van Pe-
Het gerucht gaat, dat de regering
delen van het leger van samenzwe
ring zou willen beschuldigen.
Opinie-onderzoek
aan de Saar
Volgens de „Neuese Nachrichten",
het orgaan van de Duitsgezinde Saar-
landse christen-democratische partij,
heeft bij een door een Westduits in
stituut voor opninie-onderzoek gelei
de stemming 79 procent van de
Saarlandse bevolking zich tegen het
Europese statuut en vóór terugkeer
bij (West-) Duitsland uitgesproken,
terwijl vier procent de voorkeur gaf
aan de huidige toestand van econo
mische integratie met Frankrijk. De
rest stond onverschillig tegenover de
kwestie.
De nieuwe Indonesische minister
van Financiën, Sumitro Djojohadi-
kusumo, heeft bekend gemaakt dat
het tekort op de begroting 1955 3H
milliard roepias (ruim 1160 millioen
gulden), zal bedragen. De schatting
van de regering van Sastromidjojo
v/as 2]/2 milliard geweest.
De minister zei, dat in de oude
schatting vele uitgaven niet waren
opgenomen, die in het lopende jaar
betaald zullen worden. Zijn voorgan
ger, Ong Eng Die, had de begroting
van 1954 pas halverwege dit jaar bij
het kabinet ingediend.
Djojohadikusumo hoopte de verlo
ren tijd in te halen en in November
het wetsontwerp voor de begroting
1955 bij het parlement in te dienen.
nister gisteren op de tweede zitting
van de Grièks-Turkse-Britse bespre
kingen in Londen een historisch over
zicht van het Cyprus-probleem,
waarin hij geen enkele suggestie voor
een oplossing van de kwestie aan de
hand deed, maar wel aan de Grie
ken verzodht water bij de wijn te
doen en accoord te gaan met een
compromis-regeling.
De Turkse delegatie stak na af
loop van de bijna twee uur durende
zitting haar voldoening over de on-
dubbelzinige verklaring van Mac
Millan niet onder stoelen of banken.
De Turken zijn fervente tegenstan
ders van iedere verandering in de
souvereiniteit over Cyprus.
Aan het einde van de zitting zei
de Britse minister, dat een bestu
dering van de inleidende redevoerin
gen van de drie delegaties een „basis
zou kunnen verschaffen voor con
structieve besprekingen".
Engeland zal waarschijnlijk een
plan voor de politieke ontwikkeling
voor het eiland door middel van een
zekere mate van zelfbestuur ter tafel
brengen.
Volgens te Khartoem ontvangen
berichten is het merendeel van de
muiters in Zuid-Soedan gevlucht,
voordat de regeringstroepen het
hoofdkwartier van de opstandelin
gen bezetten.
Zoals bekend hadden de muiters
Zondag jl. zich bereid verklaard tot
een onvoorwaarelij ke capitulatie.
Engeland,Griekenland en Turkije praten over Cyprus
Op 29 Augustus zijn te Londen de Drielanden-besprekin gen geopend tussen Griekenland, Turkije en Gr. Brit-
tannië, over politieke- en verdedigingszaken met betrekking tot de Oost-Middellandse Zee met inbegrip van
Cyprus. Foto: v.l.n.r. de Griekse minister van Buitenlandse Zaken Stephan Stefanopoulus, Harold MacMillan,
de Britse minister van Buitenlandse Zaken en Fatim Rustu Zorlu, plaatsvervangend minister van Buitenland
se Zaken van Turkije.
Uitlatingen van minister
Sjigemisoe, de Janpanse minister
van buitenlandse zaken en tevens
plaatsvervangend premier, is van oor
deel dat Japan lang genoeg Ameri
kaanse soldaten heeft aanschouwd en
dat het tijd wordt dat Japan zelf voor
zijn verdediging gaat zorgen.
Bovendien zijn er nog steeds gebie
den die tot Japan behoren, maar na
de oorlog zijn afgenomen en Japan
wacht met ongeduld op de dag dat
die gebieden weer onder Japanse
souvereiniteit worden gebracht.
Tal van landen waarmee Japan in
oorlog is geweest houden nog Ja
panse onderdanen vast als oorlogsmis-
"igers en krijgsgevangenen en uit
dat alles blijkt dat Japan nog niet
volledig baas is' in eigen huis.
Dat is in het kort hetgeen Sjige-
mitsoe gisteren heeft verteld tijdens
een maaltijd van de nationale pers.
Japan wenst, zo zei hij, een ver
dedigingsstelsel, gegrondvest op we
derkerigheid, dat voldoende veilig
heid biedt en tegelijkertijd wrijvingen
uitsluit die onvermijdelijk het gevolg
zijn van de aanwezigheid van buiten
landse troepen op ons grondgebied.
Er zijn nu tien jaren voorbij ge
gaan, zo vervolgde de Japanse minis
ter, sinds wij stonden voor een duis
tere en vijandige toekomst. In die
Spanning rond Gaza
Egypte heeft zich accoord verklaard
met het voorstel voor een wapenstil
stand in het Gaza-gebied, de beruch
te grensstrook tussen Israël en Egyp
te, waar het de laatste dagen weer
herhaaldelijk tot botsingen tussen bei
de landen is gekomen. Het voorstel
was afkomstig van generaal-majoor
Burns hoofd van de UNO-bestands-
commissie in Palestina.
Israël heeft echter nog niet op het
voorstel geantwoord.
Op zijn wekelijkse persconferen
tie vertelde minister Dulles gisteren,
dat ook Amerika de laatste 48 uur
bij de Israëlische en Egyptische re
gering stappen had ondernomen om
tot het staken van de vijandelijkhe
den in het Gazagebied te komen.
De Amerikaanse minister deed
eveneens de verrassende onthulling,
dat er aanwijzingen zijn dat de Ara
bische landen vermoedelijk een aan
bod voor Russische wapens hebben
gehad. Het Amerikaanse ministerie
van Buitenlandse Zaken had nog wel
geen officiële informaties over deze
kwestie ontvangen, zo beantwoordde
Dulles verdere vragen, maar erzou
volgens hem toch wel iets waars
schuilen in deze berichten.
Amerika kon zich uiteraard in deze
ontwikkeling niet verheugen, maar, zo
verklaarde de minister, het zou niets
tegen dergelijke wapenleveranties
kunnen doen, daar de Arabische sta
ten onafhankelijk zijn en geen reke
ning en verantwoording aan de V.S.
hoeven af te leggen.
Op het ogenbik waren er, naar
Dullen meende, nog geen bewijzen,
dat Arabische landen in het bezit
waren van Russische wapens. Alle
wapens waarover deze landen be
schikken, zouden volgens hem uit
niet-communistisohe landen afkom
stig zijn.
Arabieren niet enthousiast.
Dulles verklaarde verder, dat hij
nog geen reacties had ontvangen op
zijn Vrijdag gedane voorstel voor een
veiligheidspact, dat de grenzen van
de Arabische landen en Israël zou
garanderen en voor financiële hulp
om het probleem van de Arabische
vluchtelingen op te lossen.
Hoewel Dulles dus offcieel nog
niets heeft gehoord, wijzen perscom
mentaren in Egyptische bladen en
een verklaring van het, door de ex-
moeftie van Jeruzalem, geleide Ara
bische comité voor Palestina er op,
dat deze niets van het voorstel van
de Amerikaanse minister willen we
ten.
periode zijn wij verder gekomen dan
iemand toen had durven dromen,
maar wij zijn er nog niet in geslaagd,
alle sporen van de oorlog uit te wis
sen. Evenmin is het ons gelukt om
onze volledige souvereiniteit te her
winnen, die toch het kenmerk is van
een geheel onafhankelijk land.
Wij hebben voorts nog geen levens
vatbare economie opgebouwd. Wij zijn
nog steeds niet de baas in eigen huis
wat onze defensie betreft.
Egyptische commando's hebben
Dinsdag vijftien Israëliërs gedood
bij een „strafexpeditie", waarbij zij
veertig km ver op Israëlisch grond
gebied doordrongen, aldus is Woens
dag uit Egyptische bron in Cairo
vernomen.
Een Israëlische legerwoordvoerder
verklaarde Woensdag in Jerusalem,
dat een Egyptische „zelfmoord-ben
de" Dinsdagavond de zendmast van
't radiostation „De stem van Israel"
in het kustgebied tussen Gaza en Tel
Aviv heeft opgeblazen. Dit radiosta
tion had kort voor de aanval in een
uitzending Egypte gewaarschuwd
voor de gevolgen van aanvallen op
Israëliërs.
Volgens de woordvoerder had de
bende, die tot op 16 km van Tel Aviv
was doorgedrongen, in de afgelopen
twee dagen zeven burgers gedood.
Politieke commentators te Caïro
hebben Dinsdag verklaard, dat ma
joor Salah Salem „voor onbepaalde
tijd verlof" heeft gekregen als minis
ter van voorlichting en van Soedanese
zaken, wegens zijn campagne tegen
de Soedanese eerste minister. Volgens
deze commenators zal Egype een
nieuwe politiek tegenover de Soe
dan voeren door de feiten te aanvaar
den.
Kolonel Nasser, de Egyptische pre
mier, zou majoor Salem herhaalde
lijk de raad gegeven hebben, zijn
campagne tegen premier Ismail el Az-
hary van de Soedan te staken. Salem
bleef zich echter bedienen van radio-
Caïro en de Egyptische pers om Az-
hary te gispen omdat hij niet "genoeg
ijverde voor het samengaan van de
Soedan met Egypte. De Soedanese
politieke leiders blijken thans beslo
ten te hebben, te streven naar volle
dige onafhankelijkheid van Egypte en
Engeland, die 56 jaar lang de heer
schappij over het land gevoerd heb
ben.
De laatste dagen heeft de Egypti
sche pers zich volledig onthouden van
enige critiek tegen Azhary.
TSJECHISCHE PRESIDENT ZIEK
Radio-Praag meldt, dat de Tsjechi
sche president, Antonin Zapotocky,
Dinsdag ernstig ziek geworden is.
Hart en bloedsomloop zijn niet in
orde. De president is 70 jaar.
(Geldig van Woensdagavond
tot Donderdagavond. Opgemaakt
te 10 uur.)
IETS MINDER WARM
Veranderlijke bewolking met
plaatselijk enige regen- of on- S
weersbuien. Overwegend matige
wind, aanvankelijk Zuidelijk, la- j
ter uit Westelijke richtingen.
Iets lagere temperaturen.
1 Sept. zon op 5.52, onder 19.32;
maan op 18.44, onder 4.53.
Het weer in Europa
STOCKHOLM
onbew.
27 C.
OSLO
nevel
25
KOPENHAGEN
zw. bew.
24
AMSTERDAM
nevel
22
LONDEN
zw. bew.
24
LUXEMBURG
nevel
24
PARIJS
nevel
25
BORDEAUX
nevel
30
GRENOBLE
zw. bew.
27
NICE
licht bew.
26
GENEVE
nevel
ZURICH
zw. bew.
24
WENEN
nevel
23
INNSBRUCK
regen
24
ROME
licht bew.
31
AJACCIO
zw. bew.
29
MALLORCA
zw. bew.
33
In bijna geheel West-Europa heeft
de laatste dagen warm, rustig nazo-
merweer geheerst, waarbij de maxi
mumtemperaturen over het alge
meen tussen 20 en 30 graden Celsius
lagen. Alleen in Zuid-Frankrijk
steeg het kwik tot iets boven dertig
graden en in die omgevAg kwam het
gisteren tot onweersbuien. Dit on
weer heeft zich vannacht naar het
Noorden verplaatst.
Terwijl de barometers in Europa
vanmorgen een nijging tot dalen
vertoonden, steeg de luchtdruk op
de Atlantische Oceaan ten Westen
van de Britse eilanden. Mede in ver
band met de aanwezigheid van een
trog in de hogere luchtlagen bestaat
er daarom een toenemende kans op
onweer, waarna iets minder warme
lucht van de Noordzee ons land kan
binnenstromen.
Korreltje
Wat men van het moment weigert
aan te nemen, geen eeuwigheid
geeft het terug.
