S)eÊölcbe(2oiiA<mt
De spanning in Marokko is
nog lang niet geweken
Gaza opnieuw 't terrein
van gevechten
Muiterij in
Soedan
bedwongen
I Koelbloedig
Egyptisch protest
bij Navo
Accoord over zelfbestuur
voor Tunis
Wat te doen
met Cyprus?
MAANDAG 29 AUGUSTUS 1955
46ste JAARGANG N
Directeur: C. M. v. HAMERSVELD. KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEIN EN OMSTREKEN
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN. BUREAUX: PAPENGRACHT 32
Telefoon: Directie, Abonnementen, Drukkerij 20935, Redactie 20015, Advertenties 20826. Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.50 p. w., f 2.15 p. mnd., f 6.40 p. kwart. Franco p. p. f 6.80. - Advertenties: 15 ct. p. m.m. Telefoontjes 1.50
WIJZIGINGEN MOETEN TACTVOL
WORDEN INGEVOERD
Eigenaardige ontwikkeling van het geval-Grandval
Het Franse opperbevel in Marokko is Zondag begonnen met het overbren
gen van versterkingen naar de dichtbevolkte steden in het Marokkaanse
laagland, waar men vreest dat het opnieuw tot anti-Franse betogingen zal
komen, wanneer de regeringswijzigingen voor het Protectoraat zullen wor
den bekend gemaakt.
Volgens personen die de stemming in de inheemse wijken kennen, zal
het voor een belangrijk deel van de volgorde, waarin de voorgestelde wij
zigingen worden aangekondigd, afhangen of er weer ongeregeldheden zullen
uitbreken. Over het algemeen is men van oordeel, dat alleen door eerst de
vervanging van sultan Mohammed ben Arafa door een regentschapsraad
bekend te maken en dan pas mededeling te doen van het aftreden van re
sident-generaal Grandval een nieuw onheil kan worden voorkomen. Naar
in welingelichte Franse kringen wordt vernomen, zetten agitators, onder
wie enige communisten, de Arabieren in de steden er toe aan, het voorbeeld
van hun „Berber-broeders" te volgen en in opstand te komen, indien uit
Parijs de bevestiging komt van het bericht over het ontslag aanvragen van
Grandval.
HET GEVAL-GRANDVAL.
Het „geval-Grandval" vormt één
van de vraagstukken die nog moeten
worden opgelost, wil een bevredigen
de regeling tussen Franse en Marok
kaanse leiders tot stand worden ge
bracht.
Zoals bekend, is men het er vorige
week te Aix-les-Bains in beginsel
over eens geworden, dat de huidiige
bejaarde sultan Mohammed ben Ara-
fa zal worden vervangen door een
regentschap, die dan, naar verluidt
tegen twaalf September een repre
sentatieve regering moet samenstel
len. Met deze regering zal Frankrijk
vervolgens onderhandelen over een
nieuw verdrag, dat Marokko een gro
te mate van autonomie moet geven.
In grote trekken komt dit overeen
met het plan, dat Grandval tien da
gen geleden bij zijn regering indien
de, waarbij hij met nadruk waar
schuwde, dat verder uitstel bij het
nemen van beslissende maatregelen
tot ernstige ongeregeldheden zou lei
den. Zijn voorstellen werden even-
De opstandelingen in Zuid-Soedan
hebben zich, hoewel enige uren na
het verstrijken van het tweede ulti
matum van de gouverneur-generaal,
onvoorwaardelijk overgegeven.
Soedanese regeringsfunctionarissen
en een vertegenwoordiger van de
(Britse) gouverneur-generaal hebben
zich naar de hoofdstad van Zuid-
Soedan, Juba, begeven om toe te zien
op de regelingen voor de overgave.
Toen de opstandelingen bericht ga
ven, dat zij bereid waren zich on
voorwaardelijk over te geven, ston
den de regeringstroepen reeds ge
reed om op te rukken nbar het hoofd
kwartier van de opstandelingen in
Torit.
De opstand brak uit toen zuidelij
ke troepen elf dagen gelegen mede
deling kregen dat ze naar het noor
den zouden worden overgeplaatst.
Er bestaan diepgaande verschillen
tussen het mohammedaanse noorden
en het veel primitievere zuiden.
jlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllH
1 Verblind door het zon- H
§j licht zag chauffeur Roelofs
uit Nijmegen Zaterdag-mor-
H gen niet, dat de spoorbo-
H men in de lijn NijmegenM
Mook gesloten waren en f|
met zijn zware vrachtauto
reed hij door de bomen
heen.
De klap deed hem rem-
men, maar even later
schoot zijn wagen in volle
vaart door de spoorbomen
aan de andere kant van de n
overweg, want toen de n
chauffeur midden op de
overweg stilstond, had hij
de trein uit Nijmegen zien g
naderen.
Behouden aan de over-
kant aangekomen, sprong
hij onmiddellijk uit zijn
wagen en trok de gebroken n
spoorboom precies voor de
aansuisende trein weg, zo- g
dat deze voor ontsporing |j
werd behoed.
Daarna vond chauffeur f§
Roelofs gelegenheid en tijd
om zenuwachtig te wor- m
den.
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIH
wel afgewezen en de opstandige be
weging waarvoor hij had gewaar
schuwd, kostte het leven aan onge
veer 2.000 Marokkanen en Europea
nen. Thans zal het plan-Grandval
merkwaardigerwijze waarschijnlijk
wel worden aanvaard, op voorwaarde
echter dat Grandval zelf verdwijnt
ten einde zijn tegenstanders een
deel der Franse kolonisten in Ma
rokko die zijn denkbeelden te libe
raal vindt en Franse conservatieve
politico, die verantwoordelijk zijn.
voor de aanleiding van de huidige
impasse, de verbanning van sultan
Ben Joessef twee jaar geleden te
vreden te stellen. Een grote moei
lijkheid hierbij is evenwel het feit,
dat honderdduizenden Marokkanen
de resident-generaal zijn gaan be
schouwen als het symbool van een
„nieuwe koers", waardoor wellicht
zijn aftreden zal leiden tot een hef
tige reactie van de inheemse bevol
king.
De Egyptische eerste-minister, lui
tenant-kolonel Gamel Abdel Nasser,
heeft Zaterdag bij twaalf landen van
de Navo, waaronder ook Neder
land, geprotesteerd tegen het ge
bruik van Franse Navo-strijdkrach-
ten in Noord-Afrika, wat hij ,een
vijandige daad" van de Navo-landen
noemde.
Nasser zeide tot de diplomatieke
vertegenwoordigers van België, Ca
nada, Denemarken, Frankrijk, Grie
kenland, Groot-Brittannië, Italië,
Luxemburg, Nederland, Noorwegen,
Turkije en West-Duits land; dat Egyp
te en de andere Arabische landen de
jongste ontwikkelingen in Marokko
met „bezorgdheid" gadeslaan.
„De aanwending van geweld tegen
een weerloze bevolking" wordt niet
alleen beschouwd als een „vijandige
daad" van Frankrijk, maar van alle
Navo-landen.
Dezelfde mededeling werd Donder -
waker van een boerderij door vier I dag gedaan aan de Amerikaanse am-
vogelvrijverklaarden gedood. 1 bassadeur te Cairo Byroade.
NOODTOESTAND.
TE PHILIPPEVILLE.
Zaterdag is in de Algerijnse haven
stad Philippeville de noodtoestand af
gekondigd, nadat bekend was gewor
den, dat groepen opstandelingen zich
samentrokken in het gebergte in de
onmiddellijke nabijheid van de stad.
Politiemannen en militairen pa
trouilleerden door de straten, terwijl
met 'n vliegtuig verkenningsvluchten
werden ondernomen.
Aanhangers van de opstandelin
gen waren door de Arabische wijken
van de stad getrokken en hadden
winkeliers aangeraden hun winkels
te sluiten, omdat de Europeanen van
plan zouden zijn hen allen te doden.
Even buiten de stad werd een be-
Toch relletjes
De 73-jarige Bey van Tunis, Sidi
Mohammed Al Amin Pasja, heeft
Zaterdag een verdrag met Frankrijk
ondertekend, waarbij een einde komt
aan 74 jaar van rechtstreeks Frans
bestuur van dit Noordafrikaanse ge
biedsdeel.
Bij het vedrag, dat reeds door
Frankrijk is goedgekeurd, zijn voor
zieningen getroffen waardoor de rust
in het gebied moet terugkeren.
De Tunesiërs krijgen zelfbestuur,
maar het beleid op het gebied van
de verdediging en buitenlandse za
ken blijft in Franse handen. Het ver
drag zal de volgende maand van
kracht worden na uitwisseling van
ratificatie-oorkonden in Parijs op 31
Augustus.
Intussen is de vrede nog niet te
ruggekeerd.
Internationale
bezorgdheid
Israëlische en Egyptische troepen
zijn Zondag opnieuw bij Gaza met
elkaar in botsing gekomen. Vier
Egyptenaren werden gedood; zes
Egyptenaren en twee Israëliërs ge
wond. In Cairo hebben westelijke di
plomaten uitdrukking gegeven aan
hun „ernstige bezorgdheidZij vre
zen dat de toestand zal leiden tot een
hervatting van de vijandelijkheden
op grote- schaal, tenzij Engeland,
Frankrijk en de Verenigde Staten
die in 1950 bij de wapenstilstand be
middelden thans opnieuw resoluut
tussenbeide komen. De drie Weste
lijke mogendheden zijn nog steeds
gebonden aan hun belofte om in ge
val van grensschendingen onmiddel
lijk ,in en buiten de Verenigde Na
tie" in actie te komen.
Volgens Egyptische bronnen zijn
de gevechten van Zondag onder
steund door mortier- en artillerie
vuur. Bij het aanbreken van de dag,
aldus Egyptische woordvoerders, vie
len Israëlische troepen vijf Egyptische
grensposten aan. De Egyptische troe
p-en beantwoordden het vuur en er
ontstond een artillerie-duel. Eerst
twee uur later slaagden UNO-waar-
nemers er in het gevecht te beëindi
gen.
In Tel Aviv verklaarde een Israëli
sche woordvoerder, dat Egyptische
batterijen zonder aanleiding het vuur
hadden geopend op een Israëlische
patrouille. Daarop kwamen Israëlische
kanonnen en mortieren in actie. Het
artillerie-duel woedde over een front
van 11 kilometer en een Egyptische
batterij werd tot zwijgen gebracht.
De gevechten van gisteren hebben
de balans van de incidenten sinds de
Egyptisch-Israëlische besprekingen
vier dagen geleden werden afgebro
ken, op 20 doden gebracht; zeven
Egyptenaren en 13 Israëliërs.
Vertegenwoordigers van de Ara
bische staten zullen komende Zater
dag in Cairo bijeenkomen om een
voorstel te bespreken van Amerika
en Engeland, die formele garanties
hebben aangeboden voor de toekom
stige grenzen tussen Israel en de
Arabische staten. Het voorstel is
door de Arabieren ongunstig ontvan
gen. Het grootste Egyptische dagblad
klaagde, dat het voorstel in het ge
heel geen rekening hield, met de wen
sen van de UNO voor een verdeling
van Palestina, repatriëring van de
Arabische vluchtelingen en de in
ternationalisatie van Jeruzalem. Een
dagblad in Bagdad zei, dat het plan
een poging was om een officiële er
kenning van de staat Israel af te
dwingen. Bijna alle Syrische dagbla
den schreven, dat het voorstel alleen
begunstiging van Israel beoogde.
De Franse autoriteiten maken nl.
melding van een bloedige strijd die
zich in Tunesië heeft afgespeeld en
waarbij 23 doden en ten minste elf
gewonden zijn gevallen.
Deze gevechten tussen rebellen en
afdelingen van de veiligheidstroepen
hadden in de afgelopen twee dagen
plaats in Djebel Bou Ramli. De Fran
sen telden elf doden en elf gewon
den. Aan de kant van de rebellen
sneuvelden twaalf man.
Atoomgesprek achter
gesloten deuren
Dertig atoomgeleerden uit zes lan
den hebben Zaterdag in Genève een
reeks geheime besprekingen beëin
digd. Zij hebben de vraag besproken
hoe er voor gezorgd kan worden dat
splitsingsmateriaal, ter beschikking
gesteld van een toekomstig interna
tionaal lichaam voor het vreedzaam
gebruik van atoomenergie, niet wordt
misbruikt voor militaire doeleinden.
Aan de conferentie namen geleerden
deel uit Amerika, Rusland, Engeland,
Frankrijk, Canada en Tsjecho-Slo-
wakije.
Het korte slotcommuniqué zegt nog
dat men 'n aantal technische vraag
stukken heeft besproken. De techni
sche deskundigen hebben enige voor
lopige voorstellen onderzocht die
door verschillende landen zijn ge
daan. Een nuttige uitwisseling van
technische meningen was het resul
taat. De problemen zullen verder
door de regeringen worden behan
deld, zegt het communiqué. Van be
voegde zijde verneemt men, dat deze
verdere behandeling door de regerin
gen niet tijdig gereed zal komen voor
de algemene vergadering der Ver.
Naties, die de volgende maand in
New York bijeenkomt. In die verga-
ctering zal vermoedelijk de eerste
stap gedaan worden tot de oprichting
van een internationaal bureau voor
atoomenergie.
Het is niet onmogelijk dat de ge
leerden nog eens zullen bijeenkomen
om hun uitwisseling van gegevens
voort te zetten.
Redding van brandend schip in volle zee
Een beeld van de redding op volle zee, gefotografeerd door een passagier
van het Zweedse lijnschip „Kungsholm", dat op het S.O.S.-teken van de
Britse vrachtboot „Argobeam" naar de plaats des onlieils was gevaren. De
29 bemanningsleden van de vrachtboot werden allen veilig opgepikt; de
kapitein en de eerste stuurman, die aanvankelijk aan boord waren gebleven,
werden later ook door het vuur.gedwongen hun schip te verlaten en naar
de „Kungsholm" te gaan. Het toneel speelde zich ongeveer 450 km buiten
de Schotse kust af.
Vandaag is te Londen een confe
rentie begonnen van Engeland, Tur
kije en Griekenland over „politieke
defensiekwesties in het Oostelijk deel
van de Middellandse Zee Cyprus in
begrepen".
Engeland heeft deze conferentie be
legd wegens de steeds krachtiger
wordende eis van het Griekse volks
deel van Cyprus tot „enosis" (ver
eniging met Griekenland).
In Londense diplomatieke krin
gen gelooft men, dat het Britse ka
binet minister MacMiillan vorige week
o.a. heeft gemachtigd het aanbod van
een grondwet aan Cyprus voor
het eerst in 1948 gedaan te her
nieuwen, maar te weigeren afstand
te doen van de souvereiniteit over
het eiland of het beginsel van zelf
beschikking te aanvaarden.
Griekenland staat achter het ver
langen van het Griekse bevolkings
deel naar vereniging met Grieken
land en steunt ook de aanspraak op
zelf besch ikkingsr edbt.
Turkije is tegen verlenging van dat
recht. (De Turkse minderheid qp
Cyprus is 18 procent van de totale
bevolking)
Van de 'bevolking van Cyprus zelf
nemen geen vertegenwoordigers aan
de conferentie deel.
Cyprus staat sinds 1878 onder Brits
bewind. In 1925 is het een Britse
kroonkolonie geworden.
Benoemingen
Bisdom Haarlem
Z. H. Exc. de Bisschop van Haar
lem heeft benoemd tot;
Kapelaan te Wassenaar (de Goede
Herder) en tevens tot Moderator en
Godsdienstleraar van het St. Adel-
berts-College te Wassenaar, de Wel-
eerw. heer N. P. Landsman;
tot kapelaan te Sassenheim, J. P.
M. v. d. Does; te Middelburg: Th. J.
Kempers (Neom.); te 's Gravenhage
(O. L. Vr. v. Goede Raad), J. S.
Steenman; te Zandvaart, L. Cornelis;
te Alkemade, J. C. v. Roode (Neom.);
te Amsterdam (H. Ger. Majella), J.
P. H. Koomen; te Vlaardingen (H.
Joan, de Doper), S. C. Th. de Vette;
te Spierdijk, J. C. van Klink (Neom.).
Prinselijk bezoek bij herdenking rampjaar in Groningen
Ook zwaar weer
boven W. Duitsland
Zware onweders, die in het week
einde boven het Noordelijke deel van
West-Duitsland hebben gewoed, heb
ben alleen in de staat Sleeswijk-Hol-
stein al aan acht personen het leven
gekost. Zij werden door de bliksem
getroffen.
Mede door de hevige hagelbuien,
waarvan het onweer vergezeld ging,
werd er aanzienlijke schade aange
richt.
weer i
(Geldig van Maandagavond tot
Dinsdagavond. Opgemaakt te 10
uur).
Veranderlijke bewolking met
enkele opklaringen en in de
nacht en ochtend plaatselijk
2 mist. Overwegend droog weer
maar morgen, later op de dag
S kans op wat regen vanuit het
Westen. Zwakke tot matige, later
aan de kust wellicht vrij krach-
i tige Zuidwestelijke wind. Dezelf-
de of iets lagere middagtempe-
raturen.
31 Aug. zon op 5.50, onder 19.34;
maan op 18.24, onder 3.40.
Het weer in Europa
De weerrapporten van hedenmor
gen 7 uur luiden:
STOCKHOLM zwaar bewolkt 27 C.
KOPENHAGEN licht bewolkt 27
AMSTERDAM zwaar bewolkt 24
LONDEN
LUXEMBURG
i PARIJS
OSLO
BORDEAUX
GRENOBLE
1 NICE
GENèVE
ZüRICH
LOCARNO
BERLIJN
FRANKFORT
MüNCHEN
WENEN
TNNSBRUCK
ROME
AJACCIO
MALLORCA
motregen 19
mist 22
nevel 23
zwaar bewolkt 27
licht bewolkt 30
half bewolkt 28
licht bewolkt 26
nevel 26
mist 22
onbewolkt 24
regen 25
regen 24
onbewolkt 24
nevel 24
nevel 23
onbewolkt32
onbewolkt 28
licht -bewolkt
Groningen viert feest ter gelegenheid van het ontzet in 1672, Een van de hoogtepunten van de viering was het
bezoek, dat Z.K.H. Prins Bernhard Zaterdag aan de stad bracht. Eén van de programmapunten van het prinse
lijk bezoek was de bezichtiging van de tentoonstelling „Wagens en tuig", welke in het Gronings Museum wordt
gehouden. Onze fotograaf maakte daar deze foto van de prins, terwijl hij een oude Friese sjees bekijkt.
Korreltje
Geweld overwint dikwijls, maar
zijn zegepralen duren nooit lang.
