JUBEL-
VEBO
„Groenoord" aan Haarlemmertrekvaari dreigt
een slachtoffer van het verkeer te worden
Oplossing om het bouwwerk en
tuin te sparen ligt voor de hand
Samenstelling van de bevolking
van Oegstgeest is uiteenlopend
HUIBERS
„En wat doet de
boerin V'
ZO DOET DE BOER
Ruilverkaveling rond Leiden
in voorbereiding
ZATERDAG 13 AUGUSTUS 1955
DE LEIDSE COURANT
DERDE BLAD PAGINA 5
Waardevol als monument, museum en „stadslong"
Binnen enkele jaren zal Leiden als een spin een net van verkeersaders rond
ziofc gesponnen hebben, waardoor de steeds toenemende verkeersstroom
het hart van Leiden geen overlast meer zal aandoen. Zo is er een ringbaan
geprojecteerd van het station over de Haarlemmertrekvaart naar de oost
zijde van de stad, waar een aansluiting op de rijksweg 4a tot stand komt.
Het centrum van de stad wordt door enkele brede boulevards met deze
ringbaan verbonden.
Het spreekt vanzelf dat de aanleg van deae brede wegen zo vlak langs
en door de buitenwijken van de stad een einde zal maken aan de landelijke
rust, die men hier en daar nog tegenkomt. Gelukkig hoeft men echter niet
als een door vuur ingesloten schorpioen tevergeefs te pogen deze ring van
verkeer te doorbreken. Viaducten zuHen een ontsnapping uit de stad zonder
de grote risico's, die aan het oversteken van een drukke weg verbonden
zijn mogelijk maken. Het lijkt er echter op dat binnen de ring een van de
fraaiste en innigst met de historie van Leiden verweven buitens als slacht
offer van het verkeert zal vallen. Een onbarmhartige lijn op het bord van
een tekenaar bedreigt namelijk direct het buitengoed „Groenoord" met de
slopershamer.
sintels steken de boomkruinen na
melijk boven de huizenzee uit, die
door de nabijheid van de gasfabriek
„vertroebeld" wordt.
De achterzijde van het gebouw.
Gelukkig is er echter op het teken
bord nog een andere mogelijkheid
geprojecteerd, waardoor het buiten
slechts een gedeelte van het park
zou verliezen zonder dat een steen
van het huis gekrenkt wordt.
De familie Feitkamp, die het huis
nu bewoond, heeft na de oorlog kos-
Met de plannen voor de bouw van I ten noch moeite gespaard om het tot
een nieuwe veemarkt met een brug de laatste wortel ontgroende park
over de Haarlemmertrekvaart en een weer zijn oude luister te geven. Dit
parkeerterrein in de Kikkerpolder I groen is van enorme waarde voor de
heeft men tevens het probleem ge
schapen, hoe deze terreinen vanuit
de stad bereikbaar te maken. De
smalle weg langs de trekvaart bleek
onvoldoende en een nieuwe brede
verbindingsweg met de Hansenstraat
w^rd geprojecteerd. Deze weg loopt
vlak langs de trekvaart dwars door
Groenoord. Eerst later heeft men de
oplossing gezocht in het doortrekken
van de Hansenstraat tot de ringbaan
dié het station met rijksweg 4a
verbindt. Een beslissing is echter nog
niet gevallen
Uitgestrekt park.
Huize Groenoord werd gebouwd
lang voordat de gasfabriek zijn ver
stikkende adem over het noordelijk
deel van de stad uitbraakte. De fa
milie Hartevelt, die reeds in de acht
tiende eeuw het graan een spirituele
bestemming wist te geven, liet het
huis verbouwen en een prachtig park
aanleggen, waarvan de kern tot het
laatste oorlogsjaar de stad gesierd
heeft. De kern slechts, want het land
bezit strekte zich uit tot aan de Zijl.
Hét tuinhuisje, dat aan de zuidelijke
kant van het park lag, is nu opgeno
men in de huizenrij langs de Haar
lemmertrekvaart en doet als sigaren
winkel dienst.
Monument voor Verster.
Groenoord kreeg echter naam in de
historie toen het rond negentienhon
derd de woning werd van de grote
Leidse schilder Floris Verster. Deze
vereeuwigde de aardige hoekjes van
het huis en schilderde er zijn prach
tige stillevens. Floris Verster heeft
Groenoord nooit verlaten. Voor hem
waren huis en park geen toevallige
woonplaats maar een bron van in
spiratie.
Wie het werk van Verster kent
kent Groenoord met zijn fraaie koe
pelkamer en het atelier waar bijna
alle schilderijen van de Leidse mees
ter aan het doek werden toever
trouwd.
De stad Leiden, die het volgend
jaar met de oprichting van een groot
monument zal herstellen wat het tot
nu toe aan eerbied voor Rembrandt
te kort kwam, mag niet opnieuw in
eerbied voor een van haar belang
rijkste inwoners te kort schieten.
Het behoud van Groenoord maakt
immers de oprichting voor een mo
nument voor Verster overbodig.
Luchtverversing in stadswijk.
Er zijn echter nog andere redenen,
die voor het behoud van het buiten
pleiten. Als een bosje gras tussen de
luchtverversing in dit zo door kwade
dampen geplaagde stadsgedeelte.
Ook museum.
De heer Feitkamp heeft niet al
leen getracht de oude sfeer van het
park te behouden, doch ook het huis
een inrichting gegeven, die het meest
met zijn waardigheid overeenkomt.
De wanden van kamers en gangen
zijn bedekt met de nalatenschap van
meer dan twintig eeuwen bescha
ving. Moderne schilderijen van Van
der Lek worden afgewisseld met
vazen en tegels uit de bloeiperioden
van de Egyptische en westerse kunst.
In het atelier van Verster toont de
heer Feitkamp de welkome bezoeker
met trots de madonna's, die een mid
deleeuwse meesterhand gesneden
heeft. De gast ervaart tot zijn ver
bazing dat deze gothische kunst
evengoed in de sfeer van het vertrek
past als de stoere lijnen van de uil
van John Raedeker, die hier even
eens een plaats gekregen heeft. Hui
ze „Groenoord" bevat werken van
een gehalte, die men elders in Lei
den tevergeefs zal zoeken..
Mr- Feitkamp is trots op zijn ver
zameling en zal haar gaarne aan
iedere kunstliefhebber laten zien.
Dus ook het museum Groenoord mag
niet voor Leiden verloren gaan.
Uit het ETI-rapport
In voorafgaande artikelen werden
de verschillende aspecten van de
Oegstgeester samenleving aan een
uitvoerige analyse onderworpen. Nu
willen we trachten, op grond van het
geen in voorgaande artikelen is ver
meld, doch met weglating van bij
komstige details een beeld schetsen
van het huidige Oegstgeest, dat kan
dienen als uitgangspunt voor de be
schouwingen over de toekomstige ont
wikkelingsmogelijkheden van de ge
meente.
Afwisselend
Een der opvallendste kenmerken
van de gemeente Oegstgeest is wel
(Advertentie)
DE JUBEL-VEBO
Van 31 Aug. tot en met 3 Sept. is
er ter gelegenheid van de Jubel-Vebo
„Zo doet de Boer" een grote tentoon
stelling in de Stadsgehoorzaal te Lei*
den.
De Chr. Boerinnen en Plattelands
vrouwenbond, de Kath. Land en Tuin-
bouw-meisjes en de Ned. Bond van
Plattelandsvrouwen zullen op deze
tentoonstelling een gezamenlijke
stand inrichten.
Door hechte samenwerking willen
zij trachten een beeld te geven van
het werk van de vrouw op de boer
derij.
Deze stand beoogt te laten zien
wat de boerin doet.
Dat de vrijetijdsbesteding voor de
boerin geen probleem is, willen zij
laten zien door te tonen wat er aan
handwerken opp de boerderij gedaan
wordt. Immers het handwerk is door
de moeders en grootmoeders altijd
al gedaan, Vandaar de vele en mooie
werkstukken, die er nog op de boer
derijen te vinden zijn.
De stand zal een verzameling
handwerk bevatten o.a. kantklossen,
weven, borduren, haken, breien, lam-
pekappen maken, pitrietbewerking,
handenarbeid, schilderen enz.
Ook kook- en bakproducten, in
maak, eigengemaakte boter en kaas
zullen op deze stand een plaats krij
gen.
De drie bovengenoemde organisa
ties hopen door het verzorgen van
deze stand de belangstelling van de
bevolking te trekken en zij beogen
te bereiken een ruimer begrip voor
hqt vaak onbekende leven van de
vrouw op de boerderij en het bewa
ren van de echte, mooie en waarde
volle boerencultuur.
haar heterogeniteit. Deze uit zich in
de eerste plaats in haar geografische
verschijningsvorm, met als eerste
verdeling de drie onderdelen: be
bouwde kom, Hoge Mors en Rijns-
burgsgrensgebied waartussen de bei
de psychiatrische inrichtingen.
Daarnaast kan men in de bebouw
de kom eveneens verscheidene onder
delen onderkennen, waarbij de sobere
Indische Buurt en de na-oorlogse
wijk Standaardbouw het meest afwij
kende karakter vertonen.
Ook bij de bevolking vindt men
deze heterogeniteit, welke ten dele
samenhangt met de geografische lig
ging. Naast de autochtome bevolking
van boeren, tuinders en arbeiders, ge
deeltelijk woonachtig in en gedeelte
lijk buiten de kom van het dorp ves
tigden zich in de loop der jaren een
groot aantal forensen en renteniers,
voornamelijk behorend tot de meer
gegoede, doch waarbij de arbeiders
bevolking van de Indische Buurt en
tot op zekere hoogte ook de gerepa
trieerd en in de wijk Standaardbouw,
weer een afzonderlijke plaats inne
men. Tenslotte moet nog worden ge
noemd de bevolking van de beide
grote inrichtingen in Huize Duinzicht.
Bebouwde kom
Voor een schets van de overheersende
structuur van de gemeente, kan men
zich in feite beperken tot de bebouw
de kom en de daar woonachtige be
volking. Eerst nog een enkel woord
over de andere delen der gemeente.
De psychiatrische inrichtingen kun
nen daarbij vrijwel buiten beschou
wing blijven.
Het Rijnsburgse grensgebied heeft
evenals de aangrenzende gemeente
zijn agrarische karakter grotendeels
behouden, en is in feite van zijn
voorzieningen bijna geheel op Rrijns-
burg aangewezen.
De Hoge Mors vormt een tamelijk
op zich zelfstaande wijk met gemengd
karakter. De banden met de bebouw
de kom van Oegstgeest zijn weinig
hecht, doch dit is eveneens het geval
met Leiden. Het meeste contact wordt
nog onderhouden met het tegenover
liggende deel van Voorschoten (Rijn
dijk). In dit deel van de gemeente
is ook het merendeel van de indu
striële activiteit gevestigd.
Nu het eigenlijke dorp Oegstgeest-
Hierin heeft zich gedurende de af
gelopen decennia, vrijwel geheel de
opmerkelijk snelle groei van de ge
meente geconcentreerd. Daarbij ont
wikkelt de gemeente zich tot'n aan
trekkelijk woongebied, dat zowel wat
zijn verschijningsvormen als de wel
stand van de bewoners betreft ten
achter staat bij Wassenaar, doch dat
gunstig afsteekt tegen de overige
forensen plaatsen in de duinstreek.
T V p ET M 10 v'n9er syst,
t blind rhythm.
GTBTK|f| 4 talen (130 letter.
^9 I Eb E# grepen p. minuyl)
Ook Juli en Augustus.
Kon. Erk. PITMANSCHOOL
Plantsoen 65 Telefoon 265Sj
(Advertentie)
Kunstschilder
DeNocker overleden
Hedennacht is op 71-jarige leeftijd
overleden de bekende Leidse kunst,
schilder Francois Pierre Emile de
Nocker.
De Nocker verwierf vooral be
kendheid door zijn prachtige aqua
rellen, waarmee hij op vele tentoon
stellingen excelleerde. Hij was een
zeer actief lid van Ars Aemula
Naturea.
Ontwikkeling niet altijd gaaf
Zoals reeds eerder gezegd, is de ont
wikkeling niet, in alle opzichten gaaf
geweest. De bouw van de Indische
Buurt, die ook uiterlijk tegenover c
overige bebouwing uit de toon valt,
moet minder gelukkig worden ge
noemd. De voor gerepatrireerden ge
bouwde wijk Standaardbouw heeft
eveneens wat minder allure ten op
zichte van de overige delen van het
dorp, doch het verschil is hier aan
zienlijk geringer.
Historisch bezien kan men spreken
van een duidelijk verband tussen deze
ontwikkeling in de nabijheid van Lei
den.
Van de eerste groepen forensen
zullen er zeker een groot deel uit
Leiden afkomstig zijn geweest. Oegst
geest zelf ook heeft slechts zeer ten
dele voor werkgelegenheid van de
eigen bevolking kunnen zorgdragen
en wel hoofdzakelijk in de verzorgen
de beroepen.
Bijna 40% der gehele bevolking
moet tot de forensen worden gere
kend. Van de verschillende bestaan-
bronnen werden de landbouw en nij
verheid reeds vermeld. Voorzover
deze laatste in het dorp is gevestigd,
heeft zij vrijwel geheel een ambtelijk
karakter. Afzonderlijke aandacht ver
dient nog het Marine Electronisch Be
drijf als gevolg van de grote vraag
naar woningen voor het personeel.
Uitvoerig bespraken we ook de de
tailhandel, die bevredigende resulta
ten geeft.
Onze gemeente heeft, ondanks haar
groei, weinig eigen cultuur- en ge
meenschapsleven kunnen ontwikke
len. Dit hangt echter geheel samen
met de levensfeer van de bevolking.
Ook in deze woongebieden treft'men
dit verschijnsel aan.
Een volgende maal hopen we e.a.
te kunnen vermelden uit het rapport
over de Toekomst onzer gemeente.
£en aytaÜAche aptackt ruit
daat Heiden Hekken,
CancawcA-kippique in Heidöe Siout
3 September: dag van
het paard
Zoals wij reeds schreven in het
kader van de Jubel-Vebo wordt de
Een kijkje vanuit de koepelkamer op de vijver van Groenoord, waarin
Floris Verster in 1927 verdronk.
dag van het paard (Zaterdag 3
September) voor Leiden en omge
ving een zeer spectaculaire dag,
die reeds de avond te voren wordt
ingezet met een grootse argrarische
optocht door de Sleutelstad. Onge
twijfeld is het van het Vebo-bestuur
goed gezien om voor dit edele dier,
waarvoor vrijwel ieder bijzondere
belangstelling en bewondering heeft,
tijdens deze „vierdaagse" een gehele
dag te reserveren. Honderden paar
den zullen dit hippisch festijn on
getwijfeld tot een spel van kracht
en sierlijke lijn doen uitgroeien.
Hoewel de mechanisatie en te
recht ook tot in de landbouw
sector is doorgedrongen, heeft, met
name de boer, ook nu nog zijn hart
aan het paard verpand. Met hoeveel
enthousiasme weipen de landelijke
rij verenigingen zich niet op de rui-
t en port! Verenigingen, waarop de
Optochtcommissie van de 3 October-
cereeniging ook telkenjare en
niet tevergeefs een beroep doet
om voor het levei*! materiaal: onze
trouwe viervoeters, te zorgen.
Aan de optocht, die op 2 Septem
ber door de stad trekt, zullen alle
{mogelijke organisaties, corporaties,
verenigingen en instellingen uit de
gehele landbouwsector deelnemen.
Honderden paarden, voertuigen in
grote verscheidenheid, talrijke attri
buten van het landbouwbedrijf zul
len aan deze agrarische stoet, die
ook langs autoriteiten zal defileren,
een gevarieerd en kleurrijk aanzien
■geven. Uiteraard zal ook het muzi
kaal element in deze optocht niet
ontbreken. Daarvoor zorgt voor
ditmaal in de allereerste plaats de
vooral in de zuidelijke provincies
zo bekende Staffanfare van de R.K.
Bond van Landelijke Rijverenigin-
gen, voorafgegaan door een pau-
kenist in zijn martiaal uniform,
compleet met berenmuts.
De hippische dag.
De Zaterdag in de Leidse Hout te
houden hippische dag, wordt onder
verdeeld in een voormiddag- en na-
middagprogramma. In de ochtend
uren zullen fokpaarden van het
Gronings en het Gelders type ter
keuring worden voorgebracht, gese
lecteerd in de hengsten, merries en
veulens. Men kan er verzekerd van
zijn, dat een uiterst verzorgde col
lectie paarden „het strijdperk" zal
betreden, want alle dieren moeten
ingeschreven staan in het stamboek,
hulpstamboek, veulenboek of hulp-
veulenboek van een in Nederland
erkende Stamboekvereniging.
Dressuurproeven.
In groepen van verschillende aan
tallen ruiters zullen deze ochtend
ook diverse dressuurproeven door
landelijke rij verenigingen worden ge
houden. Proeven, waaraan het wed
strijdelement ten grondslag ligt, om
dat de R.K. Bond van Landelijke Rij-
verenigingen daartoe uitgenodigd
door de Vebo ditmaal Leiden uit
gekozen heeft voor het houden van
zijn jaarlijkse kampioenswedstrijd.
Voor de middaguren is een groot
«concours-hippique geprojecteerd,
waaraan vele organisaties en ver
enigingen op het gebied van de hip
pische sport hun medewerking zullen
verlenen. Na een massale openings
parade, met aansluitend défilé der
fokpaarden, volgen ruiterdemonstra-
ties, w.o. oow springnummers van
de één- en tweespanners en tuigpaar-
den. Tijdens dit concours, dat zal
worden opgeluisterd door de Staf
fanfare van de R.K. Bond van Lan
delijke Rijverenigingen, vindt ook de
officiële overdracht plaats van de
Bondsstandaard en de kampioens
wimpel aan de winnaar van de dres
suurproeven.
Indien de voortekenen niet bedrie
gen, staat Leiden op 3 September
een hippisch festijn van klasse te
wachten.
Het is niet toevallig, dat straks op
de buitententoonstelling van de Ju
bel-Vebo speciale aandacht geschon
ken zal worden aan de ruilverkave
ling, een probleem, dat de gemoe
deren van vele agrariërs heftig in be
roering heeft gebracht. Het feit doet
zich n.l. voor, dat momenteel in de
omgeving van Leiden een viertal
grote ruilverkavelingsobjeoten in
voorbereiding is. Bovendien zal in de
eerstkomende jaren een uitgebreid
werkprogram van ruilverkaveling
ten uitvoer worden gelegd. De eerste
ruilverkaveling is reeds in uitvoe
ring genomen, terwijl voor duizen
den hectaren inmiddels een aanvraag
aanhangig is gemaakt.
Ir. H. G. Kuipéri, hoofdingenieur-
directeur van de Cultuurtechnische
Dienst in de provincie Zuid-Holland,
die uiteraard zeer nauw betrokken
is bij de opzet en uitvoering van deze
ruilverkavelingsplannen, geeft in het
komende lustrumboekje van de Vebo
als zijn mening te kennen, dat de
mogelijkheden voor een gunstiger
bedrijfsvoering juist liggen in die ge
bieden, waar een ruilverkaveling
reeds tot stand kwam. Mogelijkhe
den, die de gestelde verwachtingen
zelfs nog overtreffen.
Hoewel niet voor alle gevallen, is
tOoh voor vele streken, waar de kost
prijs van de melk, gerekend naar het
gemiddelde, te hoog ligt, gebleken,
dat één van de oorzaken van die
hoge kostprijs voortvloeit uit het
verschijnsel, dat de bedrijfsvoering
onder ongunstige omstandigheden
wordt uitgeoefend, aldus ir. Kuipéri.
Hierbij spelen vooral de kavelinde
ling, de verspreide ligging der ka
vels, gebrek aan goede wegen en
ontwatering en een onjuiste ligging
van het land t.o.v. de bedrijfsgebou
wen een grote rol. De uitvoering van
een ruilverkaveling heeft ten doel
om deze onvolmaaktheden gelijktij
dig tot verbetering te brengen en
een goede economische bedrijfsvoe
ring te bevorderen. Belangrijk is, dat
het Rijk in de kosten van uitvoe
ring middels het verlenen van een
subsidie aanzienlijk bijdraagt, zowel
voor de bouw van nieuwe boerdrijen,
als voor de overige werken.
Het getuigt van de veelzijdige ac
tiviteit van het Vebo-bestuur, dat het
bij de komende Jubel-Vebo ook aan
dit „brandend probleem" aandacht
schenkt.
