Een Cherlock Holmes van deze tijd
Qaat \J binnenkort
ook met vacantie
IN 1942 HING HITLERS RITK AAN
HET BEKENDE ZITDEN DRAADJE
Churchill vond het te gewaagd
DE LEIDSE COURANT
DETECTIVES ALS SHERLOCK HOLMES bestaan over het algemeen
slechts in de fantasie van bestseller-schrijvers. In de dagelijkse practijk
van de misdaad gaat alles veel stroever. Zelfs dè meest scherpzinnige detec
tive moet zó lang passen en meten om de met moeite verzamelde stukjes
van de legpuzzle in elkaar te passen dat de uiteindelijke oplossing van
de misdaad practisch nooit de speelse zwier heeft, welke schrijvers eraan
weten te geven. Het beroep van detective zou men het best kunnen karak
teriseren met de woorden van Churchill: Bloed, zweet en tranen! Maar
natuurlijk zijn er ook uitzonderingen op de regel. Wanneer men de wereld
onder een vergrootglas neemt, is er hier of daar nog wel een man te vinden,
die zo uit het brein van Sir Conan Doyle gestapt zou gunnen zijn. De Ame
rikaanse journalist Collie Small heeft een dergelijke man ontdekt; een heel
wonderlijke figuur, die in zijn manier van werken niet alleen doet denken
aan Sherlock Holmes, maar ook aan de Baron van Münchhausen en de Rode
Pimpernel. Die man is dr. Harry Söderman, criminoloog en detective. Hij
is de grootste politieman van Zweden en over de gehele wereld heeft hij
een zeer goede reputatie. Collie Small vertelde onlangs in The Saturday
Evening Post over het werk van deze detective en het onderstaande artikel
is aan deze publicatie ontleend.
Onlangs bracht Söderman Zweden
nog in verbazing door een moord, die
er als een zelfmoord uitzag, binnen
enkele men tot klaarheid te brengen.
i3r was een vrijgezel dood aangetrof-
tfen in zijn woning met een revolver
an de hand. Alles wees op zelfmoord
en alle detectives, die voor deze
zaak waren opgeroepen, trokken ook
vrij spoedig die conclusie. Behalve
Söderman! Na een langdurig onder
hoek zei hij tegen zijn collega's: „Het
dijkt, of jullie gelijk hebben, maar
één ding klopt er toch niet!" Na deze
mededeling nam hij een foto van de
dode en liep daarmee alle eethuisjes
sn de omgeving af. Na een half uur
had hij een dienstertje gevonden, die
de man herkende. Zij herinnerde
zich, dat hij op de avond van de
moord met een Finse officier aan een
van haar tafeltjes had gegeten. Söder
man bedankte haar voor de inlichtin
gen en ging naar het Finse Rusthuis
sn Stockholm, waar hij in" no time de
dader arresteerde. Het was een Fin
se officier, die ruzie met het slacht
offer had gekregen en hem had neer
geschoten.
Toen zijn collega's hem vroegen,
hoe hij tot een onderzoek in deze
richting was gekomen, antwoordde
Söderman: „Nou, de inhoud van de
maag hebben we gecontroleerd en
daarbij bleek, dat de man een maal
tijd naar binnen had gewerkt, dié
nooit door hemzelf in het kleine keu
kentje van zijn vrij gezellen woning
bereid kon zijn. Dat was mijn aan
knopingspunt. Ik heb uitgezocht,
waar hij gegeten heeft en met wie.
De rest was gemakkelijk!"
Grappige zaak.
„Mijn grappigste zaak?" grinnikte
Söderman op een desbetreffende
vraag van Collie Small. „Dan moet
ik even terug naar de oorlogsjaren.
In die tijd had ik heel wat contacten
met de geallieerden, maar ik had ook
mijn taak hier in Zweden. Op zekere
dag kreeg ik er lucht van, dat er een
Gestapo-agent in Stockholm gearri
veerd was. Ik liet de man schadu
wen en al spoedig had ik zijn corres
pondentie onder controle. Het bleek,
dat die Gestapo-agent inlichtingen
moest verzamelen over een Engels
man, die tot op dat moment aan mijn
aandacht was ontsnapt. De Brit had
een tandtechnische inrichting en uit
een mededeling aan Berlijn bleek
„dat hij niets vermoedde".
Ik besloot om de Gestapo-agent een
6lag voor te zijn en deed een onder
zoek in de tandtechnische inrichting.
Erg lang behoefte ik niet te zoeken.
De Brit had een geweldige voorraad i
dynamiet, keurig verpakt in levens-
middelenpakken met het stempel:
„Made in Nuremberg". Het was de
om met deze pakjes sche-1
pen op te blazen, die met grondstof
fen voor de Duitse oorlogsindustrie
in Zweedse havens lagen.
„Ik sympathiseerde met de Engel
sen", lachte Söderman, „maar dat
plan kon ik toch niet door laten gaan.
Er was maar één oplossing. De En
gelsman verdween in de cel, maar ik
heb hem het genoegen verschaft van
een buurman. In de cel naast de
zijne heb ik de Gestapo-agent opge
borgen!"
Rode Pimpernel.
We zullen van Söderman als de
tective afstappen, om hem te zien
optreden in de rol van Rode Pim
pernel. Reeds vele maanden voor de
Duitse capitulatie was hij een plan
aan het uitwerken om te voorkomen,
Dit apenmasker was een zeer knappe
ontdekking van een misdadiger.
Toch liep hij tegen de lamp, zoals u
in bijgaand artikel kan lezen.
Dr. Söderman betreedt 't vertrek van
de misdaad. Kleinigheden zullen hem
straks de goede weg wijzen.
dat de politieke gevangenen in Noor
wegen bij de Duitse nederlaag door
de Quislings zouden worden ver
moord.
Recht op de man af, zoals steeds,
nodigde hij de-chef van de Gestapo
in Noorwegen uit voor een bespre
king aan de Zweedse grens. Hij stel
de hem kort en bondig voor om alle
Noorse gevangenen naar Zweden te
laten overbrengen. Söderman zou
voor autobusen zorgen. De Gestapo-
chef beloofde over dit plan te zul
len nadenken.
Maanden verliepen echter zonder
dat er een antwoord kwam en tel
kens als Söderman telefoneerde,
werd hij met een kluitje in het riet
gestuurd. Eindelijk wist hij het zover
te brengen, dat men hem uitnodigde
voor een bespreking in Oslo. Hij ging
met de trein tot de Zweedse grens
en stapte daar over in een auto van
de Gestapo. Het was een hachelijke
onderneming.
Nauwelijks was hij echter in Oslo
gearriveerd of de toestand werd nog
.moeilijker. Via de radio vernam hij
de capitulatie van Duitsland en te
gelijkertijd bereikte hem het bericht,
dat de Gestapo-chef en Rijkscommis
saris Terboven, met wie hij de be
spreking zou hebben, zelfmoord had^
den gepleegd.
Snelle reactie.
Als men bedenkt, dat Söderman in
een vreemd land was, was zijn reac-
tie wel zeer merkwaardig. Hij liet
een auto voorkomen en reed alle ge
vangenissen af, waar hij de slacht
offers van het Nazi-regiem mede
deelde, dat ze vrij waren. Hij gaf hen
echter opdracht binnen te blijven en
liet de gevangenissen sluiten.
Vervolgens reed hij naar het bu
reau van de politieke politie. Toen
hij binnenkwam ging er juist een te-
tefoon. Hij nam de hoorn van het
toestel en een stem vroeg: „Met wie
spreek ik?"
„Met het hoofd van de politie",
antwoordde Söderman.
„En wie heeft u benoemd?"
„Dat heb ik zelf gedaan", zei de
laconieke Zweed.
„Dat is merkwaardig", hernam de
stem weer, „want ik ben namelijk
het hoofd van de politie."
Het bleek, dat Söderman toevallig
een super-landverrader aan de lijn
had. Hij liet zich echter niet uit het
veld slaan.
,Dan ben u de man, die ik zoek",
merkte hij grimmig op. „Mooier kan
het niet. Ik kan u mededelen, dat u
onder arrest staat en ik geef u vijf
minuten, om u bij mij te melden."
Binnen vijf minuten kwam de man
zich overgeven. Geen enkele politie
ke gevangene werd vermoord en Sö
derman mocht voor zijn doortastend
optreden de hoogste Noorse onder
scheiding uit handen van de koning
ontvangen.
Fantastisch plan.
De autoriteit, welke Söderman
reeds als jongeman bezat, was er
ook oorzaak van, dat zelfs Hitier hem
niet kon weren. Bij de kwestie van
de Rijksdagbrand moest hij Söder
man toelaten en ook tijdens de oor
log kwam de Zweed nog regelmatig
in Berlijn.
In 1942 stelde hij een fantastisch
plan op, om een einde aan de oorlog
te maken. Hij reisde naar Berlijn en
.testte de politieke betrouwbaarheid
van 't hoofd der internationale cri
minele politie in Berlijn, Arthur
Nebe, en van de hoofdcommissaris
van politie, Graaf von Helldorf.
Toen hij zeker was, dat ze tegen het
iHitlerregiem waren, stelde hij met
hen een plan op om Hitier, Goering,
Goebbels en Himmler te arresteren.
Er waren in die maanden betrek
kelijk weinig militairen in Berlijn.
Men kwam tot de slotsom, dat er
10.000 Engelse parachutisten boven
Berlijn moesten worden neergela
ten. Söderman zou met de para-troe
pen meekomen. Op het moment, dat
de landingen begonnen en alle aan
wezige Duitse militairen zouden wor
den ingezet voor de strijd, zou Hell
dorf met zijn mannen naar de kan
selarij gaan om Hitler te arresteren.
De mannen van Arthur Net$e zouden
intussen Berlijn afstropen, om zo
veel mogelijk Nazi's van enig ge
wicht te arresteren.
Söderman was er van overtuigd,
dat dit plan zou slagen. Hij wist, dat
de politie te vertrouwen was en stond
op het standpunt, dat het Duitse le
ger door de arrestatie van de lei
ders zodanig gedemoraliseerd zou
worden, dat de oorlog meteen ten
einde zou zijn.
Niet geprobeerd.
Helaas is men nooit aan de uit
voering van dit plan toegekomen.
Söderman legde zijn plan voor aan
de Britse gezant in Stockholm en een
week later was hij bij Churchill. Er
werden vele besprekingen gevoerd
en tenslotte zou Chruchill de beslis
sing nemen. Gespannen wachtte Sö
derman op het antwoord. Eindelijk
kwam het: „Nee!"
Churchill vond, dat hij geen 10.000
parachutisten kon riskeren op het
erewoord van twee Duitsers en een
Zweed, die hij niet of niet voldoen
de kende. Söderman was teleurge
steld en wat de twijfel over het ver
trouwen betreft, stelde de geschie
denis hem in het gelijk. Helldorf en
Nebe werden geëxecuteerd na de aan
slag op Hitler in Juli 1944.
Ook heerboer.
Na vele omzwervingen over de ge
hele wereld is Söderman thans weer
thuis bij zijn vrouw en drie kinde
ren. Meestal is hij op zijn boerderij,
want naast zijn politie-banen is hij
ook op zijn tijd heerboer.
Maar zonder de misdaad kan hü
toch niet.. Regelmatig trekt hij er
Dr. Söderman in het laboratorium,
dat een belangrijke rol speelt bij de
oplossing van problemen.
nog op uit als detective, want zo
zegt hij „achter je bureau droog je
uit."
Een van zijn laatste karweitjes
was „de man met het apengezicht".
Een inbreker, die zodra hij ge
stoord werd een apenmasker op
zette en de meest afgrijselijke gelui
den maakte.
'n Gek?
Nee, zeker niet! Want wat ge
beurde er? Als iemand het apenge
zicht zag, rende hij naar buiten om
de politie te waarschuwen. Maar on
derweg begon zo'n man of vrouw
te twijfelen.
'n Aap? Nee, dat is onmogelijk! Ik
móet me vergist hebben. Meestal
keerde men naar huis terug zonder
de politie te hebben gewaarschuwd
en intussen was de dief natuurlijk ge
vlogen.
,,'n Psycholoog", .grinnikte dr. Sö
derman, „die heel wat gestolen
heeft. Met heel veel moeite heb ik
hem eindelijk te pakken kunnen krij
gen. Gelukkig! Want zulk soort klan
ten bezorgen je veel kopzorgen."
Ziekenfondskaart
niet vergeten
Denk niet, waarde lezer, dat wij
pessimistisch zijn, neen, wij zien wel
degelijk de zon door de wolken,
maar ziek worden kan tenslotte
een ieder en dan is het gelukkig, uw
ziekenfondskaart bij u te hebben.
Veel ruimte neemt ze niet in, dus
daar hoeft u het niet om te laten.
Als men buiten de stad vertoeft met
vacantie, heeft men dan ook recht
op ziekenfondsbehandeling?
Wij laten hieronder volgen de be
palingen, geldend voor vprplicht
verzekerden indien zij vertoeven
buiten hun woonplaats voor korter
dan 3 maanden.
Het verdient aanbeveling voor uw
vertrek even overleg te plegen met
uw ziekenfonds, dit moet u in elk
geval doen, als u weet, dat u niet ge
heel in orde bent en dat u dus wel
licht doktershulp nodig zult hebben.
Verzuimt u dit overleg te plegen,
dan loopt u in dit geval grote kans
dat u niets vergoed krijgt (voor vrij
willig verzekerden geldt hetzelfde).
Ten tweede dient u zich buiten uw
woonplaats steeds te wenden tot een
arts, tandarts enz., die is aangesloten
bij een ziekenfonds. Hebt u een spe
cialist nodig, dan geldt deze bepa
ling voor zover dat mogelijk is.
Moet u een dokier raadplegen,
dan verdient het aanbeveling dat u
deze arts van te voren mededeelt,
dat u ziekenfondslid bent en dat u
de kaart kunt tonen.
U moet verder bedenken, dat u al
leen recht hebt op zekere vergoedin
gen indien redelijkerwijze niet van
u verwacht kon worden dat u zich
tot uw eigen arts in uw woonplaats
zoudt wenden.
Rechten tijdens vacantie.
Na bovenstaande hoofdregels,
waaraan u dus moet voldoen, laten
wij thans volgen de rechten die u
hebt tijdens uw vacantie, als u ziek
mocht worden.
I' 1) Huisartsenhulp.
i Voor hulp van een aan een fonds
verbonden huisarts krijgt de verze
kerde tegen overlegging van een ge
specificeerde kwitantie een vergoe
ding van 1.50 voor een spreekuur-
bezoek en 2.50 voor een huisbezoek
van de arts Wegens nachtbezoek kan
hoogstens gerekend worden op het
dubbele van genoemde bedragen.
Dit wil dus zeggen, dat u zelf de
dokter moet betalen, u vfaagt een
gespecificeerde kwitantie met ver
melding van aantal bezoeken en
aard daarvan, b.v. spreekuur, huis,
nachtbezoek enz. Ook de data moe
ten vermeld staan. Met deze kwitan
ties gaat u na terugkomst naar uw
ziekenfonds, waar u de bovenge
noemde bedragen vergoed krijgt.
2) Specialistenhulp.
De huisarts in uw vacantieverblijf,
die dus aangesloten moet zijn bij een
ziekenfonds, kan u zonodig verwij
zen naar een specialist, zo mogelijk
ook aangesloten bij een ziekenfonds.
De verzekerde behoeft deze spe
cialist niet zelf te betalen, deze dient
terzake een specificatie in bij de ad
ministratie van het ziekenfonds. U
ziet het, overlegging van de zieken
fondskaart is dus wel zeer noodza
kelijk. Ook hier geldt weer de bepa
ling, dat u bij het binnenkomen bij
een specialist uw ziekenfondskaart
afgeeft, althans, dat u mededeelt, dat
u verzekerd bent bij een ziekenfonds.
Was men voor het vertrek reeds
onder behandeling van een specialist,
dan t>ent u verplicht bij het zieken
fonds voor uw vertrek vergunning
te vragen om eventueel op uw va-
cantie-adres specialistenhulp te mo
gen inroepen. Het fonds zal dan wel
voorwaarden stellen.
Geneesmiddelen.
De verzekerde kan v.ergoeding
krijgen van door de huisarts of spe
cialist die hem buiten zijn woon
plaats behandeld heeft, voorgeschre
ven medicijnen, alles met inachtne
ming van de regeling die getroffen
is ten opzichte van soorten en hoe
veelheden.
Vergoeding blijft achterwege voor
genees- en verbandmiddelei}, waarop
de verzekerde geen aanspraak kan
maken volgens de voorschriften.
Ook in dit geval moet de verzeker
de het kostende zelf betalen en een
gespecificeerde kwitantie vragen.
Tegen overlegging van deze kwitan-
Naar de tandarts!
Tandheelkundige hulp tijdens de
vacantie is wel een van de belang
rijkste, want uw humeur kan vrese
lijk in de war zijn, indien een uwer
kiezen het behaagt u te plagen.
Ook thans weer meldt men zich bij
een tandarts die bij een ziekenfonds
is ingeschreven Deze tandarts krijgt
van u na de behandeling zijn hono
rarium uitbetaald tegen afgifte van
een gespecificeerde kwitantie. Men
krijgt van het ziekenfonds vergoe
ding tot een bedrag dat dit fonds zou
hebben moeten betalen indien uw
eigen tandarts u behandeld had.
Natuurlijk kan men niet op ver
goeding rekenen, indien redelijker
wijs niet verwacht kon worden dat
men zich tot zijn eigen tandarts zou
wenden.
Ziekenhuisverpleging.
Ook als men buiten zijn woon
plaats vertoeft met vacantie moet
voor opneming in een ziekenhuis
vooraf toestemming wórden gevraagd
aan het fonds. Indien uit medisch
oogpunt opneming in een ziekenhuis
in uw woonplaats mogelijk is. kan
dit fonds eisen, dat opneming aldaar
geschiedt en komen eventuele kos
ten voor ziekenvervoer voor reke
ning van het fonds.
Is opneming dringend en kan men
vooraf geen toestemming vragen,
dan is opneming in een ziekenhuis
in uw vacantieoord mogelijk, maar
ook dan kan het fonds weer eisen,
dat men u vervoert naar een zieken
huis in uw woonplaats.
Wenst de verzekerde dit niet, dan
krijgt hij slechts vergoeding voor de
kosten, die het fonds bij verpleging
in zijn woonplaats zou hebben be
taald, vermeerderd met de uitge
spaarde vervoerskosten. Vooraf over
leg plegen met het fonds, indien be
kend is, dat u zult moeten worden
opgenomen, is noodzakelijk.
Wij hebben de voornaamste bepa
lingen hierbij voor u opgesomd en
het zal u duidelijk zijn, dat het rae-
denemen van een ziekenfondskaart
zeer zeker gewenst is.
Overigens wensen wij u een onge
stoorde vacantie met veel mooi weer!
