Maastricht in betovering
van de Heiligdomsvaart
ZATERDAG 9 JULI 1955
DE LEIDSE COURANT
TWEEDE BLAD PAGINA 1
I'VE GEZELLIGE GESPLETENHEID
van ons volk vindt heul en he
ling in het eenstemmig erkennen, dat
er binnen de Oranje-grenzen eigenlijk
maar twee steden zijn, de naam van
steden waardig: Amsterdam en Maas
tricht (of, volgens de Mastreechteir
lezing, Mastreech en Amsterdam
Beide steden hebben wat men kan
noemen zonder het nader te kunnen
bepalen: sféér. Elk heeft haar eigen
sfeer, welke de bezoeker omvangt,
zodra hij zijn voeten op het perron
van het station zet en waarin hij
wordt opgenomen als hij Amster
dam of Maastricht binnenstapt.
Er zit altijd iets feestelijks in die
twee steden. Misschien komt dat, om
dat we er niet wonen, en niet eens
graag zouden willen wonen. (Dat
hebben we zelfs in Maastricht als
gast aan tafel durven verkondigen).
Maastricht moge al wat omvang
eri zielental betreft, bij Amsterdam
vergeleken, slechts een kleine stad
zijn, het heeft op Amsterdam vóór,
dat toen aan de Amstel nog een
buurtje lag, dat naar snoek en pa
ling rook, aan de Maas een reeds
eeuwen-oude stad stond,, welke door
vele wederwaardigheden heen, zich
als een bolwerk van beschaving had
gehandhaafd en tot in onze dagen
zich als zodanig hééft gehandhaafd.
De Maastrichtenaren kan men dus
geen ongelijk geven, dat, als er dan
toch maar twee steden in Nederland
zijn, Amsterdam op de tweede plaats
dient te komen.
Dat is zeker het geval, wanneer, zo
als nu, Maastricht zich heeft opge
maakt zijn schatten van beschaving
HET GENADEBEELD O.L. VROUW
STERRE DER ZEE TE
MAASTRICHT.
en kunst den volke te vertonen in
de beroemde Heiligdomsvaart.
De stad, altijd al zo feestelijk, is
in feesttooi gestoken en vervuld van
een feestelijke drukte, omdat zij een
om de zeven jaren terugkerende
bedevaart gaat houden.
HIER BLIJKT het verschil tussen
de steden aan de Amstel en de
Maas!
Naar Amsterdam gaat men ter
beevaart zwijgend in de stilte van
de nacht. Doch Maastricht is ver
sierd met bloemen en licht, met vlag
gen en beeldengroepen; het is ver
vuld van drommen mensen en fees
telijk rumoer, van klokgelui en fan
fares, van openluchtvoorstellingen en
concerten en dat alles is bedoeld als
opluistering rond de Heiligdomsvaart,
welke op zichzelf reeds een en al
pracht en luister is. Kardinalen en
bisschoppen, ministers en gouver
neurs zullen komen om mede getuige
te zijn, wanneer morge i en Zondag
24 Juli de grote reliekenstoet met
vele praalwagens door de stad zal
slingeren. Iedere dag van deze twee
weken zal een bisschop in een van
de hoofdkerken van de stad of in
de openlucht op het Vrijthof de H.
Geheimen vieren. Iedere dag wor
den, 's morgens in de St. Servaas en
's middags in de Lieve Vrouwe-kerk
plechtig de relieken getoond, waar-
RELIEKSCHRIJN VAN
ST. LAMBERTUS.
mede de schatkamers rijk, zelfs over-
rijk begiftigd zijn.
De grote reliekenstoet, welke een
lengte heeft van 4 km. en waaraan
3000 personen deelnemen, zal alleen
morgen en Zondag 24 Juli (te begin
nen 's middags te half 3) zijn ronde
door de stad doen.
Er wordt op die dagen een enorme
drukte verwacht, ook uit België en
BROEDER GREGORIO IN MAAS THIOHT MAAKTE EEN NOVENE VAN TEKENINGEN OM DE KIN
DEREN VAN MAASTRICHT OP DE HEILIGDOMSVAART VOOR TE BEREIDEN. DIT IS ER ééN VAN.
Duitsland. Het ongewone schouw
spel zal die drukte waardig zijn.
Wie de Heiligdomsvaart in kalmer
feeststemming wil maken er is op
de gewone voorwaarden een volle
aflaat aan verbonden tijge op een
andere dag of op de tussengelegen
Zondag naar Maastricht.
Iedere dag bestaat van 13.00 tot
17.00 uur de gelegenheid in de St.
Servaas-kerk en de Basiliek van O.L.
Vrouw de relieken te bezichtigen.
Gedurende dezelfde uren bestaat
de gelegenheid om onder deskundi
ge leiding te worden rondgeleid in de
St. Servaas-kerk, waarbij zullen wor
den bezocht: de Keizerzaal, de Cryp
te, de Pandhof met de Kruisgang en
de Schatkamer, alwaar zijn opgesteld
de historische voorwerpen, gevonden
bij de opgravingen, die onlangs in
de Pandhof plaats vonden.
Tijdens de Heiligdomsvaart zijn er
iedere avond openluchtconcerten op
het Vrijthof en in de Stationstraat,
te geven door de plaatselijke muziek
gezelschappen.
Tevens zijn er in de Pandhof van
de St. Servaas-kerk en in de Bosch
straat openluchtvoorstellingen, in de
eerste van het St. Lambertusspel „De
Gebroken Ring", in de tweede van
het St. Servaasspel, beide geschreven
door Loe Maas. In de Poesjenellen
kelder aan de Kleine Staat worden
legendarische poppenspel-vertonin
gen gegeven.
En behalve dat: concerten door het
Maastrichts Stedelijk Orkest en de
Mastreechter Staar, en een tentoon
stelling van moderne kunst.
De voorbereiding van de feestelijk
heden rond de Heiligdomsvaart heeft
veel tijd en inspanning gevorderd,
maar de zwaarste last drukte op hen,
die de Heiligdomsvaart zelve voor
hun rekening namen. De artistieke
leiding is in handen van Wim Spren-
ger en Jerome Goffin, en wat wij aan
schetsen en opzet gezien hebben, wet
tigt hoge kunstzinnige verwachting
van hun beider werk. Maar belang
rijker nog was de godsdienstige
grondslag van het feest, door de
geestelijkheid der stad gelegd, ter
wijl de jeugd op prettige manier be
grip voor het gebeuren werd bijge
bracht door handleidingen en teke
ningen van Broeder Gregorio
RELIEKSCHRIJN VAN ST. SERVATIUS.
kijken: het is of de éérste of de laat
ste stad van het Nederlands taalge
bied, maar hoe men 't ook bekijkt,
het is een bolwerk van de Neder
landse beschaving, de wieg van het
vaderlands christendom en in het
verleden, maar bizonder cok weer in
't heden een middelpunt van
kunst en cultuur.
Wat de katholieke Noord-Nederlan
ders zo weldadig aandoet, is de, on
danks alle (ook artistieke!) geweld
plegingen, bewaard gebleven „apos
tolische successie" van het Maas
trichtse stedelijk leven.
Een huiver van eerbied omvaamt
hem, wanneer hij de kerken bin
nengaat van St. Servaas en O.L.
Vrouw, waar de geur ^an bloemen,
door een vroom volk aangedragen,
zich mengt met de reuk van eeuwen
en eeuwen-oude wierook, welke als
een gebed ónder de romaanse gewel
ven is blijven hangen. Wij hadden
het voorrecht de beide kerken onder
deskundige voorlichting te mogen
bezoeken de eerste onder leiding
van kapelaan L. Slangen, de tweede
onder leiding van onze collega, dr. M.
A. F. Charles Thewissen en dat
was zo prachtig en interessant, dat
wij onze armoede bitter gewaar wer
den.
Behalve die twee wonderlijke hei
ligdommen bezit Maastricht nog vele
andere cultuur-historische gebouwen
en monumenten o.a. het moderne,
edele Maria-gedenkteken tegenover
het station en al die bezienswaar
digheden en eerbiedwaardigheden
zijn verbonden door levendige en
mooie straten en door de sprongen
over de Maas van de bruggen, met
het uitzicht op de groene en blauwe
golven van de Ardennen in de verte.
Als Noord-Nederlandse bijdrage is
daar gelukkig het trotse statige stad
huis, gebouwd door Pieter Post, met
een hal, zo wijds en prachtig, dat men
de indrak krijgt, dat zelfs Pieter
Post zich heeft laten overrompelen
door de zwier van het Maastrichtse
leven. En dan die zware dracht van
kleurige gobelins, welke wethouder
mr. Baeten zo vriendelijk was ons
te tonenWaarlijk, wie de schoon
heid bemint, kan dagenlang in Maas
tricht ronddolen. Evenals hij in de
kunstige bewerking van de St. Ser-
vaas-noodkist (zo genoemd omdat de
kist in tijden van nood door de stad
wordt gedragen) telkens weer andere
kostbaarheden ontdekt, zo zal hij ook
het reliekschrijn onzer christelijke
beschaving, dat heel Maastricht is,
niet moede worden te bewonderen.
^"VPGENOMEN in die, wat wij
noemden, ononderbroken „apos
tolische successie", gaat Maastricht
zijn 7-jarige heiligdomsvaart vieren.
Het gaat zich onderdompelen in een
feestelijke harmonie van diep-mense-
lijke geloofsbeleving. Het gemis daar
van zouden wij smartelijk gevoelen,
als daar ons eigen Maastricht niet
was als tweede c.q. eerste stad des
lands!
En het ligt nog geen drie uur spo
ren van Leiden.
F\E HEILIGDOMSVAART is altijd
omgeven geweest met feestelijk
gewoel. Die feestelijkheid van een
feestvierende stad beoogt de „onder
dompeling van de gehele mens"
zoals deken mgr. P. J. M. Jenneskens
bet uitdrukte de „onderdompeling
van de gehéle mens" in de geloofs
rijkdom van het christendom, in een
heerlijke harmonie van heden en
verleden, van aardse vreugde wegens
de hemelse werkelijkheid der ver
wachting.
Deze harmonische vreugde bereidt
Maastricht niet alleen voor de stad,
maar voor het gehele volk van Ne
derland.
Vanwaar deze ogenschijnlijke aan
matiging?
Omdat Maastricht niet alleen een
gezellige en mooie stad is, maar de
bakermat van het christendom in
ons vaderland, al wijd en zijd be
roemd en in ere als bedevaartsplaats
maar de graven van heilige bisschop
pen, toen de rest van het land nog in
de schaduw van het heidendom lag.
Sinds Servatius in de 4e eeuw (hij
stierf in 384) te Maastricht toen
reeds een flinke Romeinse stad
zich vestigde en uit het Oosten vele
kostbare relieken meebracht, zijn
vorsten o.a. Karei de Grote en
bisschoppen voortgegaan de stad te
begiftigen met kerken, kostbaarhe
den en relieken.
Tijdens de kruistochten brachten
ook de Kruisvaarders vele beminne
lijke relieken mee uit het H. Land,
welke zij aan de kerken ten geschen
ke gaven.
Zo kwam Maastricht in het bezit
van een schat van 400 relieken, waar
van de echtheid (maar ook de on
echtheid!) niet altijd te bewijzen valt,
doch alle van de behoefte getuigen,
van de echt-menselij ke, oer-christe-
lijke behoefte een stoffelijk contact
te hebben met Christus en met de
heiligen in de hemel.
Daarom zijn die relieken gevat
in rijke schrijnen in de vorm van
borstbeelden, ivoren kastjes, horens
en schitterende monstransen zo
eerbiedwaardig voor het gehele volk.
Men vereert, in wat die relieken
bedoelen voor te stellen, de heiligen
uit wier aards bestaan zij afkomstig
zijn.
FXEZE RELIEKEN-toning en -om-
U gang heeft iedere jaren plaats
binnen-in het groot reliekschrijn van
de stad Maastricht.
Want Maastricht zelf is een even
prachtig bewerkt reliekschrijn als
de vergulde, fraai gedreven, met
email en edelgesteenten ingelegde
„noodkist", welke het stoffelijk over
schot van Servatius bevat.
Maastricht heeft er enige eeuwen
maar nu niet meer spijt van
gehad, dat het in 1632 Frederik Hen
drik in handen viel en gehaakt werd
aan de Noordelijke Nederlanden.
Wij mogen Frederik Hendrik er
wel dankbaar voor zijn! Het was, in
groot-Nederlands aspect, een wel-
daad voor het gehele volk als zo- j
danig toen onbegrepen, thans des te
beter. I ROMAANSE KAPITELEN IN HET KOOR VAN DE LIEVE VROUWE-
Men kan het van twee kantep be- KERK TE MAASTRICHT.
