Langzaam maar zeker glijdt het woningtekort
in Nederland van grote hoogte naar nulpunt
Overeenstemming over de middenstands
organisaties niet algemeen opgevolgd
HOOFPP9N
TIEN JAREN VAN OPBOUW
ffjiSÉfl
AKKERTJES tF
Prijsvraag maar
geen prijzen
Prijzenbeschikking handelsmarges
Auto-ongeluk nabij Haren
eist 2 doden en
ZATERDAG 9 APRIL 1955
DE LEIDSE COURANT
DERDE BLAD PAGINA 3
De eerste jaren zullen de problemen
echter nog wel onoplosbaar schijnen
ALHOEWEL HEET VRAAGSTUK van de volkshuisvesting: nog steeds
als nummer een op de Nederlandse problemenlijst prijkt, geeft een
overzicht van de activiteiten, die deze sector na de oorlog gekend heeft,
toch enkele bemoedigende cijfers, al zullen zij voor degenen, die al jaren
lang op een huis of een gedeelte daarvan wachten, niet zo erg hoopgevend
klinken.
Teruggaande naar 1945, vertoont de balans op de bevrijdingsdag een
woningtekort van 295.000 huizen; dit aantal is opgebouwd uit het aantal
huizen, dat door oorlogshandelingen verwoest werd (95.000) en de stilstand
iln de bouwsector, die in de oorlogstijd jaarlijks een tekort van 40.000
woningen deed ontstaan.
C
jare opgevoerd werd, bleef men
toch steeds boven de raming.
Momenteel is sinds twee jaren als
streefgetal 65.000 woningen per jaar
genomen, maar het vorig jaar is dit
getal weer met 3.500 overschreden.
De situatie is momenteel als volgt;
Er worden per jaar 65.000 woningen
gebouwd; de behoefte stijgt jaarlijks
met 45.000 woningen, hetgeen dus 'n
jaarlijks overschot van 20.000 huizen
te zien geeft. Daar het huizentekort
momenteel (31 December 1954) nog
het kapitale getal van 200.000 geeft,
zou het dus nog tien jaren duren,
voordat Nederland uit zijn woning
probleem zou zijn.
In plaats dat men nu onmiddellijk
na de bevrijding energiek kon gaan
bouwen, stuitte men op verschillen
de grote problemen: ten eerste was er
een ontstellend materiaaltekort, ten
tweede eiste andere projecten in de
bouwwereld openbare instellingen
e.d. voorrang en ten derde moest
men van het aanwezige bouwmate
riaal een aanzienlijk deel gebruiken
voor het herstel van de 55.000 zeer
zwaar beschadigde en 500.000 licht-
beschadigde woningen.
In de eerste na-oorlogse jaren
groeide het tekort aan woningen ieder
jaar, vooral omdat een ongekend
groot aantal huwelijken en de terug
keer van vele duizenden Nederlan
ders uit het buitenland, de behoefte
jaarlijks geweldig dedert toenemen.
REGERINGSTAAK
In 1946 steeg de woningbehoefte
met 73.000 huizen en het jaar daar
op met 70:000, hierna kwam een ken
tering ten goede en het cijfer be
weegt zich nu jaarlijks rond de
45.000.
•Het is begrijpelijk, dat slechts de
regering in een dergelijke noodtoe
stand als door de oorlog in de wo
ningsituatie was ontstaan, een juiste
leiding kon geven. Nog een ander
argument pleitte voor regeringslei
ding, n.l. de bouwkosten waren zo
hoog gestegen, dat de particuliere
geen kans meer zagen lonend te bou
wen. Nadat het rijk de eerste jaren
de woningbouw zelf ter hand nam,
heeft het in 1947 het particulier
initiatief weer ruim baan gegeven
door het beschikbaar stellen van
bouwsubsidies en door een geleide
lijke opvoering van de huurprijs.
STEEDS
BETERE RESULTATEN
Het bouwprogramma, dat jaarlijks
door de regering werd opgesteld,
heeft tot nu toe steeds de verwachting
overtroffen. Zelfs in de eerste na
oorlogse jaren kwam men steeds bo
ven het streefgetal uit en ondanks,
het feit, dat dit streefgetal telken-
DE WONINGMARKT 1947-1954-s,
1947 1948 1949 19SO 1951 19S2 1953 1954
GUNSTIGE FACTOREN
Ongetwijfeld zal de woningnood
echter eerder opgelost worden, want
niet alleen overtreft de jaarlijkse
productie het bovenvermelde offi
ciële streefgetal, maar tevens is het
niet uitgesloten, dat de regering in
de komende jaren dit getal wederom
op zal voeren.
Daarnaast gaat een gedeelte, van
het „surplus" echter weer verloren,
door de normale slijtage en de.sa
neringsplannen, waaraan in de laat
ste jaren weer aandacht wordt be
steed. Zo werden het vorig jaar
9.500 woningen aan de voorraad ont
trokken, wegens onbewoonbaarver
klaring, een getal, dat echter niet als
maatstaf genomen kan worden, om
dat het uitzonderlijk hoog lag.
Jaartal
Totale behoefte
Totale voorraad
Tekort
1948
2.422.000
2.163.000
259.000
1949
2.463.000
2.299.000
254.000
I960
2.515.000
2.260.000
255.000
1951
2.564.000
2.322.000
242.000
1953
2.646.000
2.430.000
216.000
1952
2.605.000
2.376.000
229.000
1954
2.691.000
2.491.000
200.000
De statistieken van de woningnood
in Nederland, waarvan wij bijgaand
een uittreksel geven, tonen aan, dat
de woningnood in Nederland lang
zaam maar zeker terugloopt, maar
de eerste jaren zullen de beruchte
wachtlijsten nog wel in 't brandpunt
van de belangstelling blijven staan.
PRODUCTIE VAN GEBOUWEN
Bdr.jt.gtbouwtr.
^'Tnnl i i i ii
De koninklijke
vacantie in Klosters
De koningin heeft gisteren in de
„Evangelische Landeskirche" in
Kloster de kerkdienst bijgewoond.
Stampvol was de kerk toen de ko
ningin en jonkvrouwe Roëll, bege
leid door prinses Margriet, aan de
ingang verschenen. De prinses had
haar moeder naar de kerk verge
zeld en wandelde weer terug naar
het hotel. Ds Seiler las het evange
lie van Marcus voor.
Na de dienst stond prinses Mar
griet haar moeder op te wachten om
met haar naar het hotel terug te
gaan. De lichte nevel, die de gehele
morgen rond de bergen had gehan
gen, was inmiddels overgegaan in
een zwaardere bewolking en zo had
Klosters ook vandaag niet het vro
lijk aanzicht van een zonnige dag,
hoewel de barometer hoog staat en
de weervoorspellingen gunstig zün.
Omstreeks twee uur trokken de ko
ningin en prinses Margriet met de
kabelbaan naar boven om een ski
afdaling te maken van de top van
de 2200 meter hoge „Gotschna."
Onder bekwame leiding van ski
leraar Christian Gulen werd de tocht
naar het dal ondernomên en het
duurde niet lang of het snelle drie
tal was weer beneden.
Koningin-Moeder van
België in Nederland
Zij wilde het stadhuis van
Hilversum zien
Koningin-moeder Elziabeth van
België, die in verband met haar be
zoek aan de opvoering van de Mat-
t'hauspassion in Naarden incognito
in ons land vertoefde, heeft gisteren
het gemeentehuis van Hilversum be
zichtigd. De koningin, die als de
comtesse de ferage met haar gevolg
haar intrek had genomen in grand
hotel „Gooiland" te Hilversum, had
de wens te kennen gegeven de schep
ping van bouwmeester W. M. Du-j
dok te bezoeken.
De koninklijke gaste, die werd
ontvangen en rondgeleid door bur
gemeester J. J. G. Boot, gaf meer
malen uitdrukking aan haar bewon
dering voor het bouwwerk en zijn
schepper. Zij toonde zich verrast
door de aanbieding van het boek
werk over Dudok, dat onlangs ter
gelegenheid Van diens zeventigste
verjaardag verscheen. Later op de
dag zijn koningin-moeder Elizabeth
en haar gevolg weer naar België te
ruggekeerd.
migraine, schele hoofdpijrz
Gij behoeft niet steeds aan hoofdpijn te lijden t.
Eénoftwee'AKKERTJESenwègisdepijn./C^V
"AKKERTJES"zijn ware pijnverdrijvers.
hel en direct-
(Advertentie.)
BOERDERIJBRAND TE RAALTE.
Gistermorgen om negen uur is, verr
moédèlijk. tengevolge van kortslui
ting, brand uitgebroken bij de land
bouwer H. A. Kappert, Schak 16 te
Raalte. Het woonhuis met aange
bouwde veestal, alsmede een aan
grenzende schuur gingen geheel in
vlammen op. Van de inboedel kon
vrijwel niets worden gered. Bijna de
gehele veestapel, te weten 13 koeien,
9 varkens en 2 kalveren kwamen in
de vlammen om. De enig overgeble
ven koe had zoveel brandwonden op
gelopen, dat zij moest worden afge
maakt. De brand werd bestreden door
de vrijwillige Raaltense brandweer.
PRODUCTIE VAN GEBOUWEN 1947-1955
Geld ging weer in 't laatje
Ter gelegenheid van het eerste
lustrum van het Brabants orkest
heeft het bestuur van de stichting
vrienden van het Brabants orkest eens bestemd om gesmokkeld te
een prijsvraag uitgeschreven voor
componeren van een symphonisch
werk voor orkest met één zangstem
op een zelf uit te kiezen tekst. Deel
genomen kon worden door compo
nisten uit België, Luxemburg en Ne
derland. Er kwamen vijftien parti
turen binnen, waarvan zes van Bel
gische en negen vari* Neerlandse
componisten.
De componisten hebben tevergeefs
hun ader laten vloeien, want het
eenstemmig oordeel van de jury, be
staande uit de heren Jean Absil,
Hein Jordans, Marcel Poot en dr
Rudolf Mengelberg het vijfde ju
rylid prof. Hendrik Andriessen kon
wegens ziekte niet aan de beoorde
ling deelnemen luidde, dat het al
gemene niveau der ingezonden wer
ken niet aan de verwachtingen vol
deed.
Ofschoon er enkele interessante
partituren werden ontvangen vol
deed tot teleurstelling der jury geen
enkele partituur aan de eisen die
gesteld moesten worden voor het
toekennen van de prijs. Teleurstel
lend inderdaad maar ook wel goed
koop.
BOTER- EN KOEIEN-
SMOKKELAARS GEGREPEN.
De Belgische vliegende brigade
heeft Donderdag te Putte beslag we
ten te leggen op 700 kg boter en vier
kalveren, die op het punt stond ille
gaal over de grens te worden ge-,
bracht.
Bij Achterbroek kon de douane
zeven koeien in beslag nemen, even
eens
den.
Hulp voor bewoners van
flats aan Vijzelstraat
Winkeliers uit de Vijzelseraat te
Amsterdam hebben een comité tot
steun aan de slachtoffers van de in
storting van enige flats in deze
straat gevormd.
Dit comité heeft thans een bedrag
van 807,ter beschikking stellen
van de commissie, gevormd uit en
door de getroffen bewoners. Deze
commissie heeft besloten dit bedrag
in de eerste plaats te bestemmen
voor de geneeskundige verzorging
van mevr. Klaus.Deze bewoonster
van een der ingestorte flats heeft zich
voor een operatie, die zij moet onder-
Gerechtvaardigde
afwijkingen
Op schriftelijke vragen van het
Tweede-Kamerlid, de heer Hooij, over
de prijzenbeschikking handelsmarges
1955 hebben de ministers Zijlstra en
Mansholt en staatssecretaris Veld-
kemp het volgende geantwoord:
Het is inderdaad juist, dat reeds
voor de jaarwisseling door minister
Zijlstra en staatssecretaris Veldkamp
overleg is gepleegd onder meer met
de organisaties van de groot- en
kleinhandel over de naar hun oor
deel niet ongevaarlijke neiging tot
prijsverhoging, welke in de laatste
maanden van het jaar 1954 is ont
staan.
Daarbij is tevens gesproken over
de wijzigingen in het systeem van de
heffing van de omzetbelasting, wel
ke op 1 Januari j.l. zijn ingegaan.
Een belangrijke overweging hierbij
was de middenstand moeite en ad
ministratieve beslommeringen te be
sparen.
Tegenover verhoging van de hef
fingspercentages bij de industrie
stond afschaffing van de belasting bij
de detailhandel.
taaiwaren, huishoudgaren, regenjas
sen, drogisterij artikelen, lederwaren,
kantoorbehoeften, schoencrême en
poetsmiddelen, toiletzeep en cosmeti
sche artikelen, biscuits, alcoholvrije
dranken, electrische apparaten, rij
wielen, gloeilampen en radio's.
Een opsomming van de branches,
waar een margeverhoging niet heeft
plaats gehad, is niet mogelijk, aan
gezien het onderzoek uiteraard geen
volledig beeld van de hele handel
heeft kunnen opleveren en boven
dien in sommige branches margever
hogingen slechts gedeeltelijk uijn toe
gepast; ten aanzien van verschillen
de tot een branche behorende goede
ren is veelal verschillende gehandeld
bij de margeberekening.
Met name is dan ook een directe
aanleiding tot het uitvaardigen van
de handelsmargebeschikking mede
het feit geweest, dat ook de mede
werking van een meerderheid der be-
drijfsgenoten in bepaalde branches in
de praktijk bleek te worden onder
graven door individuele bedrijfsg,e
noten, die aan het verzoek van de re
gering tot aanpassing der marges
geen gevolg gaven. Het achterwege
blijven van maatregelen tegen laatst
genoemden stimuleerde eerstgenoem-
den er toe hun houding te herzien.
-xr ju, j j i. mv i. Hierdoor dreigde het g.evaar van een
verhoging over de gehele linie.
marge niet verlaagd werd, zou de wij
ziging van de heffing van de omzet
belasting een prijsverhoging over de
hele linie betekenen.
De organisaties hebben toen begrip
getoond voor het streven der rege
ring om te trachten door een politiek
van stabilisatie van lonen en prijzen
de rust, welke op dit gebied door
verschillende oorzaken in gevaar
werd gebracht, te herstellen;, zij wa
ren het daarbij met minister Zijlstra
en de staatssecretaris eens, dat bij een
globaal gelijkblijvende fiscale op
brengst de wijziging in het systeem
van de balstingheffing geen prijsver
hogend effect mocht hebben.
In overeenstemming met déze orga
nisaties werd toen een richtlijn uitge
vaardigd met het doel te voorkomen,
dat het per 1 Januari j.l. gewijzigde
systeem van heffing van de omzetbe
lasting tot verhoging van de èeldipar-
ge in de handel zou leiden. Voor de
kleinhandel betekende dit, dat hij dus
op zijn inkoopsprijs niet meer dien
de te leggen dan het geldbedrag van
de oude marge, verminderdmét' het
bedrag van de niet meer v'ersbhul-
digde 3 pet. omzetbelasting. n, sf
Voor de uitvaardiging ^-be
schikking heeft verhoging van deze
gaan ten gevolge van de val, die zij marge plaats gehad onder meer ten
bij de instorting maakte,'moeten la-[aanzien van de navolgende .artikelen
ten opnemen in de particuliere zie- textielgoederen (zoals overhemden en
margeverhogingen, welke ten gevolge
- - - - - van andere factoren zijn opgetreden,
kenverplegmg aan de Prinsengracht.I tricotgoederen), huishoudelijke me- gerechtvaardigd zouden zijn.
In die gevallen, waarin het merk
artikelen betreft, ligt de oorzaak van
de margeverhogingen, welke hebben
plaats gehad, formeel als regel bij de
fabrikant of importeur, die de pu
blieksprijzen en handelskortingen
vaststelt. Daarbij mag niet over het
hoofd worden gezien, dat hier veelal
contact of overleg is geweest tussen
de diverse schakels over de prijsbe
paling.
In meerdere gevallen werd door de
handel sterke druk uitgeoefend op de
fabrikanten tot vérhoging der marges.
Voor zover het andere dan merk
artikelen betreft, zijn over het alge
meen de oorzaken van plaats gehad
hebbende margeverhogingen te vin
den bij de betrokken handelaar.
Het is de ministers en de staats
secretaris niet mogelijk mede te de
len in hoeverre de margeverhogingen
na 1 Januari j.l. haar oorzaken ge
vonden hebben in andere factoren
dan in de wijzigingen in de omzetbe
lasting; jn ieder geval is in de meeste
gevallen de wijziging van de omzet
belasting mede oorzaak van de aan
getroffen verhogingen.
Aan de bewindslieden staan geen
gegevens ter beschikking in hoeverre
De bewindslieden wijzen er hierbij
op, dat in de beschikking uitdruk
kelijk de mogelijkheid is opgenomen
om in gevallen, waarin een hogere
marge gerechtvaardigd zou zijn, toe
stemming te verkrijgen een hogere
marg.e in rekening te mogen bren
gen.
De prijzenbeschikking handelsmar
ges 1955 moet worden gezien als een
verplichtstelling van de destijds in
December uitgevaardigde richtlijnen,
waarvan bij de beantwoording van
de eerste vraag gewag werd ge
maakt.
Daarbij is op verzoek van de orga
nisaties ten faveure van de handel
afgeweken van het in de richtlijn
bedoelde en vroeger bij prijsbeheer -
sing gebruikelijke systeem van de
absolute geldmarge, ten gunste van
het bij de handel gebruikelijke sys
teem van procentuele marges.
Het bij de beantwoording van de
eerste vraag reeds genoemde beleid
van de regering tot stabilisatie van
lonen en prijzen werd doorkruist
door een onvoldoend nakomen van de
voor de jaarwisseling uitgevaardig
de richtlijn.
Uitdrukkelijk hebben de ministers
en de staatssecretaris zich niet willen
begeven op het terrein van de bran-
chegewijze beschikkingen
voorkomen, dat men aldus tot een
uitgebreid systeem van gedetailleer
de prijsbeheersing komt.
Daarbij dient wel te worden be
dacht, dat men in dat geval toch ook
de marges zou moeten regelen in
branches, waarin de meerderheid van
de bedrijfsgenoten zich wel, doch een
minderheid zich niet aan de uitge-
vaardigde richtlijn hield.
Wanneer de toepassing van de
prijzenbeschikking moeilijkheden zou
opleveren in bedrijfstakken met wis
selende marges, zal minister Zijlstra
bevorderen, dat in onderling overleg
met zijn departement gestreefd wordt
naar een redelijke oplossing.
Het is inderdaad de bedoeling van
de tekst van de beschikking, dat de
„hogere" prijs, bedoeld in artikel 1,
letter a, van de beschikking, eerst
kan worden berekend, wanneer de
bedoelde goederen in het bedrijf aan
wezig zijn. De bewindslieden delen
daarbij niet de vrees, dat de toepas
sing van deze vervangingswaarde ge
heel of gedeeltelijk illusoir wordt,
aangezien naar hun oordeel in de hui
dige omstandigheden voor gevaar van
stagnatie bij leveringen geen aanlei
ding is.
De jongste stijging van het index
cijfer vindt mede haar oorzaak in
een groot aantal kleine stijgingen, zo-
Ir. Hofstede overleden
Vrijdagavond is bij een auto-onge
luk in de kom van de gemeente Ha
ren (Groningen) de 65-jarige techni
sche adviseur van het aardgasbedrijf
in Delfzijl (Groningen), ir. E. J. Hof
stede, om het leven gekomen.
De vrouw van het slachtoffer, die
zich eveneens in de verongelukte auto
bevond, is met een zware hersen
schudding en enkele gebroken ribben
in het academisch ziekenhuis te Gro
ningen opgenomen; haar% toestand is
critiek.
Een derde persoon, die zich in de
verongelukte auto bevond, de 36-ja-
rige mej. H. L. Spoor, sociale werk
ster uit Delfzijl, is later in het aca
demisch ziekenhuis aan haar verwon
dingen bezweken.
Ir. Hofstede en zijn echtgenote wa
ren op weg van Delfzijl naar hun
woonplaats Zeist. Op de Rijksweg van
Groningen naar Assen, in de kom
van de gemeente Haren, raakte de
ingenieur, die met vrij grote snelheid
reed, door een flauwe bocht aan de
linkerkant van de weg. Door een na
derende tegenligger was hij echter
verplicht snel weer naar rechts uit te
wijken, waardoor de auto begon te
slingeren en uiteindelijk tegen een
boom aan de linkerzijde var* de weg
botste. Ir. Hofstede overleed kort na
het ongeluk ter plaatse; het tweede
slachtoffer, mej. Spoor, had van de
ingenieur en zijn vrouw in Delfzijl
een „lift" gekregen.
Opa Schram op weg
naar Lourdes
Zo gauw als op Dinsdagmorgen
Opa Schram zijn laatste paaseitje ge
peld heeft, zal hij zijn bullen in een
wagentje laden en regelrecht naar
Lourdes tippelen.
De route, die hij zal volgen, loopt
via Arnhem, Nijmegen, Roosendaal,
Antwerpen, Brussel en Parijs. Het
trekwagentje dat een respectabel
aantal kilo's zal moeten vervoeren,
werd speciaal voor hem door een
Eindhovense fabrikant vervaardigd.
Op de terugweg maakt Opa een
ommetje langs de Franse Rivièrg.
Bij elkaar hoopt hij 3 a 4000 km en
per maand 1000 km af te leggen.
In Maart daalde het aantal werk
loze arbeiders van 65.484 tot 46.596
terwijl de bezetting van de aanvul
lende werken toenam van 18.383 tot
19.346, zodat het aanbod van arbeids
krachten in totaal met 17.925 ver
minderde.
wel in de voedingsmiddelensector als
in de overige sectoren.
In hoeverre deze stijgingen uit
sluitend het gevolg zijn van de mar
geverhogingen in de groot- en klein
handel en in welke omvang andere
factoren, zoals stiijgingen van grond
stoffen, een rol spelen, is niet bij be
nadering vast te stellen.
De bewindslieden merken op, dat
niet in de eerste plaats de directe
stijging van het indexcijfer als ge
volg van de toegepaste margeverho
gingen hen gebracht heeft tot uit
vaardiging van de beschikking als wel
het feit, dat hier een ontwikkeling
dreigde, die aanleiding zal geven tot
een verhoging der marges over de ge
hele linie, waardoor het loon- en
prijsbeleid van de regering in gevaar
zou worden gebracht.
De bewindslieden hebben destijds
besprekingen gevoerd behalve met de
groot- en kleinhandel ook met de
organisaties van de industrie.
Zoals reeds is uiteengezet, is de po
litiek van stabilisatie van lonen en
prijzen, waarvan de uitgevaardigde
richtlijn deel uitmaakte, doorkruist
door het feit, dat deze richtlijn niet
voldoende algemeen is opgevolgd,
weshalve dt? ministers en de staats
secretaris zich genoodzaakt hebben
gezien de aftrek van de niet meer
verschuldigde omzetbelasting van de
in 1954 geldende marges verplicht te
stellen,-waarbij het toestaan van uit
zonderingen uitdrukkelijk is open
gelaten. De in 1954 geldende marges
waren naar het oordeel var» de be
windslieden in het algemeen voldoen
de te achten.
De ministers en staatssecretaris wij
zen in dit verband tevens op het
gunstig verloop van de omzetcijfers
bij midden- en kleinbedrijf blijkens
de jongste publicaties van het E.I.M.
Bij de industrie is de omzetbelasting
verhoogd en kan van aftrek dus geen
sprake zijn. De minister Zijlstra
heeft daarnaast niet nagelaten een
dringend beroep op de industrie te
doen, het streven van de regering tot
prijsstabilisatie te steunen en in het
bijzonder ook doorberekening van
kostenstijgingen zoveel mogelijk te
voorkomen.
De organisaties van de vier betrok
ken werkgeversverbonden hebben in
het onlangs uitgegeven communiqué
van haar begrip voor de regerings-
politiek en van haar streven tot me
dewerking doen blijken.
Het is de ministers en de staatsse
cretaris niet duidelijk in welk op
zicht zij zelf in hun beleid van prijs
zetting anders handelen dan thans in
de beschikking aan de handel wordt
gevraagd.
