S)e ft2idae(2ou/Ya/nt
Amerika publiceerde geheime notulen van Jalta
Drie mannen, die de
wereld verknipten
EEN BOEKJE
Londen en Parijs geschokt door wat er gezegd is
Het incident
bij Gaza
Churchill misnoegd over publicatie
De katholieken willen toch
demonstreren in Brussel
Bondsraad
ratificeert
Weer een vis
met pootjes
„Aruba" naar
Colombo
SindS 1769
TL
1769 JU
VRIJDAG 18 MAART 1955.
46ste JAARGANG No. 13452
Directeur: C. M v HAMERSVELD.
Hoofdredacteur L C. J ROOZEN
ging open
KA 1HOL1EK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
BUREAUX: PAPENGRACHI 32
Telefoon: Directie, Abonnementen, Drukkerij 20935, Redactie 20015. Advertenties 20826 Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.50 p. w., f2.15 p mnd„ f 6.40 p. kwart. Franco p. p. f 6.80 - Advertenties: 15 et. p. m.m. Telefoontjes f 1.80
Stalin kreeg hoge prijs voor nutteloze hulp
Zoals gisteren reeds in 't kort gemeld, heeft het Amerikaanse departe
ment van buitenlandse zaken de tot dusver geheime documenten van de
in Februari 1945 te Jalta gehouden conferentie gepubliceerd. De documen
ten beslaan twee boeken met in totaal 834 bladzijden. Het zijn voornamelijk
de gemaakte notulen van de besprekingen.
Het meeste was reeds bekend, doch verschillende uitlatingen van Stalin,
Roosevelt en Churchill over diverse landen en volken waren nog niet
bekend.
Ook nu is nog niet alles bekendgemaakt. „Een beperkt aantal gegevens
is weggelaten om niet nodeloos aan bepaalde volken of individuele per
sonen aanstoot te geven".
De wel gepubliceerde gegevens zijn echter al ruimschoots voldoende om
in de verschillende hoofdsteden de gemoederen in felle beweging te brengen.
tatie van de Oostchinese en Zuid-
mantsjoerijse spoorwegen. Er zijn
memoranda van diplomaten van vóór
de conferentie, die er op wijzen, dat
de Sovjet-Unie ook zonder deze con
cessies wel de oorlog aan Japan zou
hebben verklaard.
Pijnlijk pant is, dat Roosevelt deze
belofte deed, zonder Tsjiang Kai-sjek
(toenmalig hoofd van China) er in te
kennen. „De moeilijkheid met de Chi
nezen is, dat alles, wat je ze vertelt,
binnen 24 uur in de hele wereld be
kend is", zei hij.
Het blijkt thans uit de gepubliceer
de notulen, dat Roosevelt voorgesteld
heeft, Indo-China onder beheer te
stellen. Maarschalk Stalin was het
hierin met hem eens, maar Churchill
wilde het gebied (toen door de Japan
ners bezet) aan Frankrijk teruggeven,
omdat hij de invloed van een derge
lijke stap op Birma vreesde.
Roosevelt wilde iets dergelijks ook
met Korea doen, met als beheerders
Rusland, China en de Ver. Staten,
met uitsluiting van Engeland. „Chur
chill zal ons vermoorden", als wij dit
doen.
Roosevelt „hoopte" eveneens, dat
Engeland Hongkong aan China zou
teruggeven en de haven internationa
liseren.
Stettinius, de toenmalige minister
van Buitenlandse Zaken in Amerika
wilde zelfs alle koloniale gebieden on
der beheer van de Ver. Niaties stellen,
maar toen werd Churchill kwaad. „Ik
zal in geen geval dulden, dat 40 of 50
landen hun vingers naar het levens-
bestaan van het Britse imperium zul
len uitsteken".
Het blijkt voorts, dat Roosevelt het
Kremlin verstrekkende concessies
heeft aangeboden om Rusland's (ove
rigens volkomen nutteloze) deelne
ming aan de oorlog tegen Japan te
kopen.
Deze concessies waren:
Bezetting van de Koerillen en
Zuid-Sachalin, rechten op de havens
van Port Arthur en Dairen en exploi-
DAMESKOUSEN
m. loodje 1.95
NATUURLIJK BIJ.
HAARLEMMERSTRAAT
172 - 174 - 179
HERENSTRAAT 9
MIDZA-BONNEN
VOOR ONZE CLIENTEN.
Egypte heeft Donderdag de Vei
ligheidsraad verzocht sancties tegen
Israël toe te passen wegens het in
cident in de omgeving van Gaza,
dat vorige maand aan 38 Egyptena-
ren en acht Israëliërs het leven heeft
gekost. Egypte drong er bij landen,
die Israël hulp verlenen, op aan de
ze steunverlening op te schorten.
De Egyptische afgevaardigde,
Omar Loefti, stelde de Israëlische
regering verantwoordelijk voor de
„brute agressie" door geregelde troe
pen.
Tevoren had de raad kennis geno
men van het rapport over de toe
stand aan de grenzen van Palestina
van de hand van het Canadese hoofd
van de organisatie der V.N. voor toe
zicht op de naleving van het bestand,
generaal-majoor Burns, die door de
Raad was uitgenodigd naar New
York te komen. Generaal Burns ver
meed zorgvuldig, een van de par
tijen de schuld voor de gespannen
situatie te geven.
De zitting werd verdaagd tot vol
gende week Dinsdag wanneer de Is
raëlische afgevaardigde, Abbe Eban,
het zijne zal zeggen over het rapport
van generaal Burns en de rede van
Omar Loefti.
zeggen, dat de Poolse verkiezingen
op een eerlijke manier zijn gehouden.
De Polen zelf interesseren mij niet".
Hij zei ook, toen de verdrijving van
Duitsers uit Oost-Pruisen, Silezië en
Pommeren ter sprake kwam: „Ik
moet rekening houden met de ge-
dachtenschool in Engeland, die ge
schokt wordt door het idee, millioe-
nen mensen niet geweld over te plaat
sen. Persoonlijk ben ik niet geschokt".
Plannen met Duitsland
Ook over Duitsland heerste groot
meningsverschil. Stalin wilde het
land „uiteenrukken" en ook Roose
velt achtte een verdeling in vijf of
zeven staten een goede gedachte.
Een ander punt: Maarschalk Stalin
eiste 10 milliard dollar oorlogsschade
van Duitsland. Churchill, die meende
dat dit te hoog was, vreesde, dat een
belangrijk deel van dit geld ten slotte
uit de zakken van Amerikaanse en
Britse belastingbetalers zou moeten
komen.
Het Morgenthau-plan (van de toen
malige Amerikaanse minister van Fi
nanciën, Henry Morgenthau) om
Duitsland tot een landbouwstaat te
degraderen, leek Churchill in eerste
instantie belachelijk, maar later toon
de hij er meer belangstelling voor,
omdat Engeland dan in staat zou zijn
een groot deal van de markt der Duit
se ijzer- en staalindustrie over te ne
men.
Frankrijk niet in de club
Churchill verklaarde twee keer,
dat Frankrijk niet in de „exclusieve
club van de grote mogendheden moest
worden opgenomen. Hij voegde er aan
toe, dat „de toegangsprijs ten minste
vijf millioen soldaten of het equiva
lent daarvan is".
Dat Frankrijk een bezettingszone
in Duitsland zou krijgen, was zowel
volgens Stalin als Roosevelt niet meer
dan „een vriendelijk gebaar...."
Veto-recht
Ook de organisatie van de Verenig
de Naties had heel wat voeten in de
aarde. Men was het niet eens (zelfs
Churchill en Eden niet) over het toe
kennen van het veto-recht aan de
groten.
En dat Rusland (voor de Oekraine
en Wit-Rusland) twee extra-stemmen
in de UNO kreeg, ontlokte Roosevelt
de uitroep: „Dit is voor mij zeer pijn
lijk". In het communiqué over Jalta
werd deze regeling niet genoemd. La
ter werd zij toch bekend.
„De Polen interesseren mij niet"
Polen is ook uitvoerig ter sprake
geweest. De kwestie was (a) hoe
moest de grens van dit land lopen en
(b), v/ie was de wettige regering van
Polen, die in Londen, of die in Mos
kou? Het vereiste een langdurig
•touwtrekken, voor men het hierover
eens was en volgens een Amerikaanse
bron zei Churchill bij die gelegenheid:
„In het parlement moet ik kunnen
Hij ondekt al
fouten ook
Sir Winston Churchill heeft in het
Britse Lagerhuis meegedeeld, dat er
in de Amerikaanse uitgave van de
documenten van Jalta „enige ernsti
ge fouten" voorkomen en dat het
„een goed ding" zou zijn geweest,
indien men vóór de publicatie over
leg over de tekst gepleegd had.
De premier, die antwoord gaf op
vragen van de afgevaardigden, gaf
zijn misnoegen te kennen over de
publicatie. Hij waarschuwde: „Als
Ondanks verbod van
burgemeester
De Katholieken van België zullen
op 26 Maart hoe dan ook in Brussel
tegen de regerings-politiek inzake de
schoolkwestie komen manifesteren,
ondanks het feit dat de burgemeester
van de Belgische hoofdstad, baron
van de Meulenbroeck dit verboden
heeft. Dit heeft het comité voor vrij
heid en democratie, dat belast is met
de organisatie van de nationale be-
Schlitter weigert
terug te komen
Zoals men zich herinneren zal,
werd benige tijd geleden de Duitse di
plomaat Oskar Schlitter uit Londen
naar Bonn teruggeroepen, omdat zijn
vrouw tijdens een bijeenkomst op de
Duitse ambassade te Londen een
speech had gehouden, waarin zij En
geland een „vijandig land" noemde.
Dezer dagen is Oskar Schlitter
zonder voorkennis van zijn chef naar
Londen teruggekeerd, waar hij ver
geefse pogingen heeft gedaan om een
samenkomst te beleggen met ambte
naren van het Britse ministerie van
buitenlandse zaken. Zodra dr. Ade
nauer, die als minister van buiten
landse zaken, de hoogste chef van
Schlitter is van diens vertrek naar
Londen vernam, heeft hij de compro
mitterende diplomaat onmiddellijk
gelast terug te keren.
Schlitter heeft echter geweigerd
om gehoor te geven aan Adenauers
bevel.
In een telegram aan staatssecreta
ris Hallstein, het hoofd van het mi
nisterie van Buitenlandse Zaken in
Bonn, zegt Schlitter die vóór zijn
schorsing kanselier en zaakgelastigde
van de Westduitse ambassade in Lon
den was dat hij niet onmiddellijk
naar Bonn kan terugkeren, omdat hij
ziek is en tevens nog persoonlijke
affaires in Londen heeft af te wikke
len.
De Westduitse Bondsraad (Eerste
Kamer) heeft Vrijdag het verdrag,
dat de souvereiniteit van West-
Duitsland herstelt en een einde
maakt aan de bezetting, goedgekeurd
met 29 tegen 9 stemmen.
Ook het Frans-Duitse Saaraccoord
werd goedgekeurd.
toging heden in een communiqué
meegedeeld.
Met dit besluit gaat het comité
voor vrijheid en democratie dus
openlijk en rechtstreeks in tegen
een officiële verordening en stelt het
zich bloot aan gerechtelijke vervol
ging-
Het comité zal dan ook in de nog
resterende dagen voor de zes en
twintigste Maart geen mededelingen
of richtlijnen meer in het openbaar
verstrekken, om te voorkomen, dat
dit een vaste practijk wordt, zou dit
de vrije uitwisseling van gedachten
op toekomstige conferenties kunnen
belemmeren."
Churchill betoogde dat, toen de
Amerikaanse regering had gevraagd
of de Britse regering toch haar goed
keuring wilde hechten aan de pu
blicatie, de regering tenslotte haar
toestemming had gegeven. „Maar
dit hield niet in dat wij de verant
woordelijkheid aanvaarden voor de
Amerikaanse uitgave", zei Churchill.
Aanvaller zonder mensen maar met hersens
Waarom publicatie?
Een autoriteit heeft in Washington
verklaard, dat de documenten wer
den vrijgegeven, omdat ten minste
één dagblad een afschrift er van ge
kregen had. Er waren ook berichten
over hevige druk van republikeinse
leden van het Congres.
De invloedrijke Franse krant „Le
Monde" heeft gezegd, dat de onthul
lingen van de Jalta-documenten eens
en voor altijd de illusies dienen weg
te vagen over de achting, die Frank
rijk internationaal gezien wordt toe
gedragen.
„Le Monde" zei, dat de publicatie
voornamelijk was gedaan uit over
wegingen van republikeinse strate
gie om Roosevelt en de democrati
sche partij in het algemeen in discre-
diet te brengen.
Als m'n man nog leefde
Mevrouw Eleanor Roosevelt, de
de overheid volledig op de hoogte i weduwe van de president, heeft
met het program tussen beide komt. j Vrijdag verklaard, dat „mijn man,
In het communiqué protesteert hetals hij nog in leven was, de documen-
comité voor vrijheid en democratie i ten van Jalta niet gepubliceerd zou
met klem en verontwaardiging te- hebben". Zij verklaarde dit bij aan-
gen het verbod van de burgemees- komst op het vliegveld van Lydda
ter. Het noemt het verbod een nieu- op vragen van journalisten, aldus
we aanslag op de vrijheid der Bel- meldt het Israëlische persbureau
gen.
Het comité noemt het verder on
duldbaar, dat Belgen, die op waardi
ge wijze uiting willen geven aan hun
mening in de hoofdstad van het land
daarin worden belemmerd onder het
voorwendsel, dat er tegenmanifesta-
ties uit zouden kunnen voortvloeien,
welke een groot gevaar kunnen op
leveren voor de openbare orde.
Briefwisseling
gepubliceerd
De volledige tekst van de briefwis
seling die in 1954 is gehouden tussen
sir Winston Churchill en Molotof, de
Russische minister van buitenlandse
zaken, over het voorstel van de Brit
se premier tot een ontmoeting tussen
hemzelf en de toenmalige premier
van de Sowjetunië, Georgi Malen
kof, is gisteren gepubliceerd door het
Russische ministerie van buitenland
se zaken. Zeven brieven hebben de
beide staatslieden toen gewisseld
over deze ontmoeting waarvan het
Churchill bedoeling was te geraken
tot een conferentie tussen Engeland
en de Sowjetunie.
Volgens het Russische ministerie
zijn de brieven gepubliceerd in ver
band met de verklaring die Churchill
op 14 Maart in het Lagerhuis heeft
afgelegd. Toen heeft, aldus de Rus
sen, Churchill wel de inhoud van de
vertrouwelijke briefwisseling gege
ven, maar niet de juiste tekst.
De kerk van Faverney (Haute-
Saóne) heeft men van een infrarode-
verwarmingsinstallatie voorzien. Om
het interieur van de kerk niet te
storen, werden de twee infrarode-
lampen, die een verwarmingsvermo
gen hebben van 400 m2 gecombi
neerd met de electrische luchters, zo
dat op het oog nagenoeg geen veran-
Iaat op
dering
heeft plaats gehad.
„Itim".
De breuk in de
Labourpartij
Enkele van Bevan's „luitenants" in
het hoogste orgaan van de partij, de
Uitvoerende Raad, hebben laten door
schemeren, te zulen aftreden als Be-
van uit de partij wordt gezet. Bevan
is, zoals men weet, tot nu toe slechts
uit de parlementaire fractie gesto
ten.
Overigens kwamen de Bevanisten
gisteren reeds met een tegenaanval.
In hun blad, de „Tribune", dat onder
leiding staat van Bevan's vrouw,
Jenny Lee, worden de socialisten tot
een openlijke „revolte" tegen Attlee
aangezet.
Het blad verklaart de uitstoting
van Bevan uit de fractie tot „een
van de meest stompzinnige en roe
keloze besluiten, die ooit door een
volwassen politieke partij zijn geno
men".
Bij het eiland Anjoean in de In
dische Oceaan is opnieuw een coela-
canth een „vis met pootjes" ge
vangen, ditmaal een vrouwelijk
exemplaar dat nog meer dan 60 eitjes
bij zich. had.
Het exqmplaar, het vijfde dat tot
dusverre in dit gebied is gevangen
van een vissoort die tot voor kort
nog als uitgestorven werd be
schouwd, is naar Tananarive gezon
den.
Geleerden hebben het raadsel van
het opnieuw verschijnen van deze
vissoort nog niet kunnen ontsluieren.
Een lid van de Amerikaanse Luchtmacht gefotografeerd naast de „Falcon":
de kleinste der geleide projectielen, die de Amerikaanse Luchtmacht op het
ogenblik bezit. Het projectiel bezit zijn eigen „hersens" die het toestel be
sturen. De lading die in het projectiel zit, is voldoende om een zware bom
menwerper neer te halen. De vliegtuigen van de Amerikaanse Luchtmacht,
die aanvallende vliegtuigen moeten onderscheppen, zullen met deze pro
jectielen worden uitgerust: zij vervoeren het projectiel tot in de gewenste
aanvalspositie welke ook al automatisch geschiedt door electronische
instrumenten terwijl ook het afvuren automatisch gaat. Gedurende een
aantal proeven haalden „Falcon's" straalvliegtuigen neer ook zonder
explosieve lading.
De eigenaars van de Finse tanker
„Aruba", die met 13.000 ton kerosine
op weg was van Roemenië naar de
Chinese volksrepubliek, hebben gis
teren bekendgemaakt dat zij Colom
bo, op het eiland Ceylon, als bestem
ming van het schip hebben aange
wezen.
Waar het schip daarna heen gaat
zal, volgens een mededeling van de
maatschappij, voornamelijk afhangen
van de houding der bemanning.
De beslissing om de bestemming te
wijzigen is genomen na besprekin
gen met de vakbond van zeelieden,
zei gisteren Gunnar Damstroem, di
recteur van de maatschappij die eige
naar is van de Aruba. Deze bond
heeft de bemanning gisteren radio-
telefonisch geadviseerd naar de
dichtbijzijnde veilige haven te varen
en te weigeren een gebied binnen te
varen, waar er gevaar bestaat voor
oorlogshandelingen. Volgens de Fin-
I se wet kunnen bemanningen daar
1 niet toe worden gedwongen.
ïij Jylii
.KWAUTEJTSKOFFIE EN THEE-LEIDEN-,
BESHIR-SMYRNA
'N KWALITEITS KARPET
125 X 180 133,—
200 X 300 350,—
225 X 325 422,—
BULTHUIS
BOTERMARKT 23 - TEL. 20854
Voor betere woninginrichting.
(Advertentie).
(Geldig van Vrijdagavond tot
Zaterdagavond. Opgemaakt te 10
uur).
KOUDE HOUDT AAN.
Flinke opklaringen en enkele
verspreid optredende sneeuw
buien. Matige wind, krimpend
naar Westelijke richtingen. Van
nacht lichte en plaatselijk mati
ge vorst, morgen overdag tempe
raturen enkele graden boven
nul.
Nuntius tegen kardinaal
Segura
Naar het K.N.P. uit Madrid ver
neemt heeft de apostolisch-nuntius
in Spanje voor het eerst sedert de
onenigheid tussen kardinaal Segura
en het burgerlijk gezag de houding
van de kardinaal uitdrukkelijk afge
keurd in een schrijven, dat door de
nuntius aan het kapittel van de ka
thedraal van Sevilla is gezonden.
Het schrijven houdt verband met
de recente actie tegen de H. StoM.
de nuntius en de coadjutor van het
aartsbisdom Toledo',, waarvoor kar
dinaal Segura verantwoordelijk was.
De apostolisch -nuntius, mgr. Hil-
debrando Ontoniutti, laat weten, dat
hij zijn schrijven aan de H. Stoel
ter kennis zal brengen en verklaart
dat dit voor de coadjutor van Sevil
la, mgr. Bueno Monreal een aanmoe
diging zal zijn om zyn apostolaats-
werk voort te zetten met de hulp
van de leden van het kapittel en de
priesters van het aartsbisdom.
19 Maart: zon op 6.50 en onder
18.52; maan op 4.32 en onder 13.25
uur.
Het weer in Europa
STOCKHOLM
OSLO
KOPENHAGEN
ABERDEEN
DUBLIN
LONDEN
AMSTERDAM
BRUSSEL
PARIJS
BORDEAUX
GRENOBLE
NICE
BERLIJN
FRANKFORT
MüNCHEN
ZURICH
GENEVE
LOCARNO
WENEN
INNSBRUCK
ROME
zwaar bew. 9 C.
onbewolkt 9
sneeuwbui 5
sneeuw 1
zwaar bew. 2
onbewolkt 2
onbewolkt 1
geheel bew. 0
onbewolkt 3
onbewolkt 0
licht bew. 1
zwaar bew. 6
sneeuw 2
sneeuw 0
sneeuw 3
sneeuw 3
onbewolkt —3
onbewolkt 2
zwaar bew. —1
zwaar bew. 8
zwaar bew. 10
Korreltje
Trots gaat liever opzij dan dat zij
achteraan komt.
