Lawaai van 60.000 kW en 600 handen
Feestdag voor Lichtfabrieken,
Leiden, omgeving en provincie
NA EEN DRUK OP DE KNOP
Rondgang door het bedrijf
Een uitgebreide stoffenshow gaf
de heren veel stof tot nadenken
Burgerzaal unieke gelegenheid
i.iAAHT 1955.
DE LEIDSE COURANT
TWEEDE BLAD PAGINA 1
Mr, L. A. Kesper, de Commissaris van de Koningen in de provincie Zuid-
Holland drukte op de knop .aan het spreekgestoelte. De lage, scheepsachtige
toon van de fluit der Stedelijke Lichtfabrieken werd hoorbaar. Op hetzelfde
moment werden de levensgrote turbines ergens binnen in het bedrijf in
werking gesteld en door de luidsprekers werd het aanzwellend gezoem van
deze vier meter hoge dynamo's hoorbaar.
Ju de ontvangstzaal, een met glas en houten schotten afgezette over
huiving van het eleetriciteitsgebouw zelf (zonde om dit alles weer af te
breken), barstte een applaus los van de burgemeesters, de wethouders, de
raadsleden, de vertegenwoordigers van het bedrijfsleven en andere officials.
De Stedelijke Lichtfabrieken waren uitgebreid. Leiden kan nog nadrukke
lijker haar stem meezingen in het koor van samenwerkende electriciteits-
fabrieken.
De ontvangstzaal was keurig ingericht. Kostelijke bloemstukken sierden
de wand. Rode tulpen en witte seringen brachten iets van de naderende
lente in de zaal. Ook de zon zelf kwam door de ramen binnenkijken, ver
lichtte met lange stralenbundels het conglomeraat van gezichten in de zaal.
Dit was gistermiddag het hoogtepunt van de plechtigheden in de Licht
fabrieken. Daar is echter nog heel wat plechtigs aan voorafgegaan en
en achteraan gekomen.
Mr L. A. Kesper* trien«>»1ijke energie werd
in elec.ii it omgezet
Ontvangst.
Tegen drie uur stroomde de ont
vangstruimte in de Electriciteitsfa-
brieken vol.
De genodigden, nog maar jüist ont
last van hun dagelijkse beslomme
ring gelijk met hun jassen, werd bij
de ingang een verfrissend glas jus
d'orange aangeboden. De zaal was in
vakken onderverdeeld. Elk van de
ruim 300 genodigden kon met gemak
de eigen plaats in de grote zaal vin
den.
Vóór in de ruimte hing een kaart
met het verzorgingsgebied van het
Leids energie-bedrijf. Een teken,
dat over de samenstelling en de his
torie van de Stedelijke Lichtfabrie
ken nog wel een paar woordjes zou
den vallen.
Half vier precies kwamen de voor
naamste genodigden de zaal binnen.
Mr. L. A. Kesper, de burgemeester
van Leiden, de heer Y. Ykema, di
recteur van het bedrijf, die dit alles
toch min of meer zijn feest mocht
noemen, en wethouder D. van der
Kwaak. De dames van deze genodig
den waren getooid met een rijke cor
sage van geel en bleekrode orchi
deeën.
Uitstekend gastheer.
Direct hierna beklom de burge
meester, jhr. mr. F. H. van Kinschot,
het spreekgestoelte en richtte zich
tot de aanwezigen. Hij verwelkomde
de Commiésaris van de koningin met
echtgenote, ir. A. J. W. v. d. Linden,
die de directeur-generaal voor ener
gievoorziening in Nederland verte
genwoordigde, prof. dr. ir. J. C. van
Staveren, prof. ir. G. de Zoeten, die
de KEMA vertegenwoordigden en
alle genodigden.
Hij noemde dit een heugelijke <lag
voor Leiden, voor de buitengemeen
ten, die van de energievoorziening
van Leiden profiteren en ook voor
de gehele provincie Zuid-Holland.
Dit laatste, omdat Leiden in de
stroomvoorziening van de gehele
provincie een steentje bijdraagt. De
belangrijkheid van deze momenten,
aldus de burgemeester, blijkt wel uit
de komst v|i de commissaris van de
koningin, d:e zo vriendelijk was per
soonlijk aan deze plechtige opening
luister bij te zetten.
Vervolgens dankte hij allen van
hoog tot laag die medegewerkt
hebben bij het tot stand komen van
dit belangrijke project. „Het moet u
allen wel voldoening schenken, dit
grootse werk voltooid te zien".
Vervolgens gaf de burgemeester,
die zich in de loop van de feestelijke
plechtigheden een uitstekend gast
heer en ceremoniemeester toonde,
het 'woord aan de wethouder van fi
nanciën en bedrijven van Leiden, de
heer D. v. d. Kwaak.
Handhaven en uitbreiden.
De v^thouder van de bedrijven, de
heer D.' van der Kwaak, wees er in
een rede op, dat de electriciteitsvoor-
ziening in ons land na de oorlog op
energieke wijze is aangepakt. Naar
aanleiding van een aantal cijfers
merkte de heer Van der Kwaak op,
dat één-dertigste deel van het lande
lijk vermogen thans in Leiden is op
gesteld en dat de Leidse centrale in
het landelijke beeld behoorlijk is
meegegroeid. De uitbreiding bete
kent, dat de centrale voorlopig kan
opwekken wat in Leiden en 32 bui
tengemeenten aan stroom nodig" is.
In 1953, met een afgifte van 147 mil-
lioen kWh, kon slechts 56 procent in
de Leidse centrale worden opge
wekt. De vraag naar electriciteit
blijft groot en stijgt nog. De afgifte
was in 1938 60 millioen kWh, in 1948
86 millioen kWh en in 1954 162 mil
lioen kWh. Het Leidse verzorgings
gebied omvat ruim dertig gemeen
ten en heeft een oppervlakte van
62.700 ha.
De heer Van der Kwaak wees er
vervolgens op, dat de directie en
het gemeentebestuur niets onbeproefd
zullen laten om de afgifte te doen
vermeerderen. De wens in Leiden is
nog steeds, dat deze centrale binnen
niet al te lange tijd nogmahls een
uitbreiding zal krijgen. Het verheugt
ons, de Leidse centrale te handha
ven en uit te breiden. Allen die aan
de vervulling van de wensen op "dit
gebied hebben medegewerkt, zijn wij
hartelijke dank verschuldigd, aldus
de wethouder.
Buitengemeenten en bedrijf.
Spr. bracht dank aan de heer Bak
ker voor zijn waardevolle adviezen
en voor de wijfze, waarop hij steeds1
de belangen van de energievoorzie
ning voor ons land en de laatste ja>
ren in het bijzonder voor ons gewest
en de gemeente Leiden heeft voor
gestaan. De wethouder wilde niet
vergeten te vermeiden de prettige
verhouding, die bestaat' tussen de
buitengemeenten en het bedrijf.
Niets zal er van onze kant worden
nagelaten om deze verhouding te be
stendigen. Een welgemeend dank
woord richtte hij ook tot het perso
neel. Zeer veel is er door het perso
neel gepresteerd. Spr. hoopte, daarop
bij een andere gelegenheid spoedig
terug te komen, maar greep toch dit
ogenblik aan om ir. Ykema, de direc
teur der bedrijven, namens het ge
meentebestuur dank te zeggen voor
zijn ijver en toewijding. Ook hij
heeft menig nachtelijk uurtje op het
bouwwerk doorgebracht. „Men heeft
veel van u gevraagd; u hebt heel veel
van uw krachten gegeven", zo be
sloot de heer Van der Kwaak zijn
toespraak.
Ondanks de bouw
toch volle portie.
Hierna werd het woord verleend
aan de directeur van het bedrijf, de
heer Y. Ykema, die een overzicht gaf
van het werk, dat zo veel jaren zo
vele mensen heeft bezig gehouden.
Hij gaf het relaas van de werk
zaamheden, zoals wij die reeds in
onze krant van Zaterdag j.l. gepu
bliceerd hebben. Dankwoordfen sprak
hij tot allen, die het werk tot
stand hebben gebracht: de architect,
de vertegenwoordigers van de. leve
ranciers, de opzichters en uitvoerders
van dit werk, die gehandicapt wer
den door het feit, dat het bouwter
rein beperkt was tot slechts 2400 m2,
het personeel van het bedrijf zelf,
dat te maken had met de moeilijk
heid, dat het werkterrein in tweeën
was geknipt door een strook van 50
meter. Ondanks dat is het de Licht
fabrieken gelukt het volle portie van
de bijdrage aan het Electriciteitsbe-
drijf Zuid-Holland te leveren.
Hij dankte ook de commissaris van
de koningin, voor de eer, die het
Leidse bedrijf had bewezen door per
soonlijk de uitbreiding in werking te
stellen.
Een druk op de knop.
Hierna nam mr. L. A. Kesper het
voord. Tegenover de verschillende
dankwoorden, die hem naar aanlei
ding van zijn komst bereikt hadden
stelde hij zijn verheugenis'op dit bij
zondere evenement voor geheel Zuid-
Holland uitgenodigd te zijn. Kort
heid wilde hij als gewoonlijk
betrachten, temeer, omdat hij dezer
dagen een citaat van een Frans
.schrijver onder ogen had gekregen:
„Een overvloed van nutteloze woor
den is een zeker kenmerk van gees
telijke minderwaardigheid". Hij
meende een uitgebreider woord aan
de deskundige te kunnen overlaten
Verheugd was hij over het feit, dat
dit werk van jaren thans een volein
ding heeft gevonden. De definitie van
een bekende hoogleraar: een elec-
trische centrale is een inrichting,
waar energie tot electriciteit wordt
opgevoerd, bracht hij in verband met
de menselijke energie, die moest
worden toegepast bij deze uitbrei
ding. Na de in-gebruik-stelling, zal
deze (menselijke) energie in electri
citeit worden omgezet". Hij bracht
hulde aan allen, niet in de laatste
plaats aan de directeur, voor wie
deze uitbreiding een object van
voortdurende zorg is geweest.
Vervolgens drukte de heer Kesper
op de knop met de gevolgen, die in
de aanhef van dit verslag zijn be
schreven.
De capaciteit van het Leidse be
drijf was hierdoor veel meer dan ver
dubbeld. De burgemeester en de heer
Kesper drukten elkaar hartelijk de
hand.
A toom centrale?
Hierna plaatste zich prof. dr ir.
H. C. J. H. Gelissen, voorzitter van
de vereniging van directeuren, zich
voor de twee slangachtige microfoon
koppen. (De gehele plechtigheid
werd op de band-recorder vast
gelegd). Zijn speech werd met stij
gende belangstelling gevolgd, omdat
hij na woorden van felicitatie
het vraagstuk van de atoomkracht
centrale aansneed. Menig leek vraagt
zich af: „Hoe moet dat, als straks de
atoomcentrale de plaats van het
ouderwetse energie-bedrijf gaat in
nemen? Er zijn zelfs al deskundigen,
aldus de heer Gelissen, die menen,
dat een nieuw apparatuur in de ener
gie-bedrijven niet binnen de vereis
te tijd zal kunnen worden afgeschre
ven.
Spreker liet in tegenstelling met
deze „modernisten" een ander geluid
horen. In het „atoom-minded" Ame
rika, zo stelde hij, zijn onlangs nog
turbo-aggregaten geplaatst met een
enorme capaciteit.
Als men dit in Amerika doet, waar
men toch zo op de hoogte is van de j
toepassing van de kernenergie kan
men er gerust op zijn, dat onze cen
trales vooralsnog op stoomturbines,
dus op kalenwarmte zijn aangewe
zen. Het zal nog tientallen jaren du
ren vóór men in Nederland aan de
atoomcentrale toe is en zelfs dan nog
zal daarnaast de energie door kolen
of olie opgewekt een rol spelen.
Terugkomend op zijn felicitatie,
vertelde de heer Gelissen, dat de ver
eniging van directeuren het niet bij
enkel woorden heeft willen laten. Hij
ontrolde het ontwerp voor een elec-
trische klok, die in de maak is. Een
cadeautje, dat moet herinneren aan
de blijvende „synchronisatie" van de
leden der vereniging. Bij dit ge
schenk was een oorkonde.
Gedenkraam.
Ir. O. van der Toorn, directeur van
de koninklijke machinefabriek Stork
en Co. N.V., sprak namens de fa
briek, die het leeuwendeel van de
nieuwe apparatuur heeft geleverd.
Zijn gelukwens begeleidde hij met
de belofte voor een geschenk, waar
van hij het ontwerp bij zich droeg.
In overleg met de architect werd een
gedenkraam voor een van de wanden
van de machinehal ontworpen. Dit
raam zai over enige tijd worden aan
gebracht.
Namens het personeel van het elec-
triciteitsbedrijf, sprak de heer H. van
Woudenberg, voorzitter van de per
soneelsvereniging, woorden van feli
citatie. De oudere personeelsleden",
aldus de heer v. Woudenberg, vertel
len ons nog wel eens van de moei
lijkheden uit de eerste periode van
het energie-bedrijf. Veel is intussen
veranderd, maar ook nu wordt van
het personeel groot aanpassingsver
mogen gevraagd. Het werk, dat niet
van gevaar ontbloot is, vraagt grote
toewijding, een toewijding, die door
de employé's het bedrijf niet wordt
onthouden.
Tenslotte dankte de burgemeester
de commissaris van de koningin, de
overige sprekers en alle aanwezigen.
Rondleiding.
De genodigden dromden vervol
gens op uitnodiging van directeur
Ykema het bedrijf binnen om zich
persoonlijk van de deugdelijkheid
van de nieuwe uitbreiding te overtui
gen.
Allen zagen op tegen de gladde
mantels van de turbines, trachten te
luisteren naar het geschreeuwde
commentaar van de directeur, dat ech
De directeur, de heer Y. Ykema, toont mr. L. A. Kesver (links) en
burgemeester Van Kinschot de foto's, die de ontwikkeling van de werk
zaamheden illustreren.
ter door het lawaai van de voluit
draaiende machine werd overstemd.
Inmiddels was in de ontvangstzaal
een koud buffet gereed gemaakt, de
glazen met geestrijk vocht stonden in
lange, kaarsrechte gelederen opge
steld. De stemming werd oergezellig.
Burgemeesters, raadsleden, wethou
ders, professoren, ingenieurs en an
dere genodigden schoolden bijeen
om nog eens energiek over deze
energie-vermeerdering van gedach
ten te wisselen.
In dezelfde geanimeerde stemming
werd ook het diner in de burgerzaal
gebruikt.
WIE ER WAREN.
De feestelijke opening werd bijge
woond door bijna alle burgemeesters
(ruim 30) van de buurtgemeenten.
Aanwezig waren ook: Burgemees
ter en wethouders van de gemeente
Leiden, raadsleden van Leiden, een
deelgatie van de Kamer van Koop
handel te Leiden: voorzitter T. H. M.
van Waveren, de secretaris mr. dr. P.
G. Knibbe en de beide ondervoorzit
ters: ir. J. J. G. van Hoek en de heer
C. F. Meerpoel, ir. A. J. W. v. d. Lin
den, directeur van de electriciteits-
voorziening, mede namens dr. E. L.
Kramer, dir.-generaal voor ener
gie-voorziening, ir. G. J. T. Bakkei',
directeur van N.V. Electriciteitsbe-
drijf Zuid-Holland, prof. dr. ir. J. C.
van Staveren en prof. ir. G. de Zoe
ten, namens de KEMA, de heer A.
C. A. Deerenberg, lid van Gedepu
teerde Staten, dr. ir. P. C. Linden-
bergh, directeur L.D.M., de adjunct-
directeur van de Stedelijke Lichtfa
brieken ir. F. S. Stokhuyzen, de oud
adjunct-directeur P. G. F. T. Feh-
mers, leden' van de vereniging van
exploitanten van Electriciteitsbedrij-
ven in Nederland, hoofden van tak
ken van dienst der gemeente Leiden,
leveranciers, directeuren van electri-
citeitsbedrijven uit de afgeving, afge
vaardigden van het personeel, verte
genwoordigers van Leidse sociaal-
economische verenigingen.
IJdelheid gaat niet
al een in jurk gekleed
Ook V. en D. is gisteren begonnen
met het tonen van stoffen op shows
en het moet gezegd worden, dat het
met smaak gedaan werd. Dat er twee
mannequins tussen de met stoffen
omhangen verkoopstertjes doorwan
delden, was niets nieuws. Maar het
Genoeglijk hebben gisteravond de gasten in de burgerzaal van het Leidse
stadhuis gedineerd. Het diner duurde van zeven uur tot bij elven. In de
zaal verspreidden de kaarsen een schemerig licht, hetgeen aan de burge
meester de opmerking ontlokte, dat de kaarsverlichting van onze voor
ouders toch wel een romantische en gezellige sfeer kan brengen.
Tijdens dit diner, waaraan honderd gasten deelnamen, spraken nog ir.
A. J. W. van der Linden, mede namens de directeur-generaal voor energie
voorziening en de burgemeester van Katwijk en Leimuiden.
Bij de foto: de tien feestelijk gedekte tafels in de burgerzaal.
geheel was dermate verzorgd, dat het
een extra vermelding waard is.
De mannequins droegen namelijk
niet alleen de japonnetjes, zij hadden
deze gecombineerd met de bijpassen
de hoeden, handschoenen enz. En de
verkoopstertjes hadden de stoffen
om hun tengere middeltjes bevestigd
met de erbij kleurende ceintuurs, ter
wijl zij soms een corsage droegen
op de stof, soms een mandje met bloe
men aan de arm. lieten bengelen of
er handschoenen bij hadden aange
trokken, die er goed bij stonden.
De japonnen waren vervaardigd
door de betreffende stoffenfabrikan-
ten en dezen hadden geen spaarsys
teem toegepast, zodat de wijde rok
ken extra wijd vielen en de model
len over het algemeen ruim en ge
makkelijk zaten. Ook had men enige
keren hetzelfde patroon in een an
dere stof uitgevoerd, zodat men kon
constateren, hoeveel de stof bij een
toilet uitmaakt.
Getoond werd: broderie, shantung,
veel katoen van een bijzonder glan
zende en soepele kwaliteit en met
motieven bedrukt naar ontwerp van
bekende kunstenaars, katoen met
linnen-effect, Amerikaanse nylon,
echt (alpaca-) linnen, bedrukte pi-
quéstof, manteltweeds in pasteltin
ten, zibeliné (o.a. met moiré-effect)
en kunstzijde. Alles was- en zonecht,
krimpvrij en kreukherstellend.
Bijzondere vermelding verdienen de
byouterieën, waarvan er zó uit We
nen kwamen, oorbellen en kettingen,
gracieus en geestig, maar natuurlijk
lang niet voor iedereen geschikt.
Er werden drie shows gehouden en
alle drie trokken zij enorme belang
stelling. Achter de microfoon zat
weer de heer Pothoven. Een strijkje
bracht de lunchroom in de vereiste
sfeer.
Ch. T. R.
Mr. K. WIERSMA
HOOGLERAAR IN GRONINGEN.
Bij Koninklijk Besluit is met in
gang van de dag waarop hij zijn
ambt zal aanvaarden benoemd tot
gewoon hoogleraar in de faculteit
der economische wetenschappen aan
de Rijksuniversiteit van Groningen
om onderwijs te geven in rechtswe
tenschap, mr. K. Wiersma, thans se
cretaris van het college van curato
ren der Leidse Universiteit,
