Grieks marktcentrum op Gravesïeen
wordt middelpunt van feestviering
Michel Angelo's
schilderen
van
geestelijke instelling bij
gewelf Sixtijnse kapel
Alle academie-burgers worden in
de feestvreugde betrokken
Verschillende interpretaties over
ontstaan van het groot kunstwerk
Een avond boeiende tentoonstelling
in de Leidse Sterrewacht
Zelfs doorgewinterde experts
knipperden met de ogen
DINSDAG ii FEBRUARI 1955
DE LEIDSE COURANT
TWEEDE BLAD - PAGINA 4
't Blanke visitekaartje van 'n gastdie niet welkom is
Het 76ste lustrum van de Leidse Universiteit
Tien dagen lang zal de Leidse Aca
demie in Juni festiviteiten en bijeen
komsten organiseren ter gelegenheid
van de 76e lustrum van de Leidse
Alma Mater.
Deze lustrumviering omvat Univer
siteitsdagen voor de bestaande Civi-
tas, feesten voor de Leidse burgerij,
en feestelijke bijeenkomsten en cul
turele manifestaties voor de reünisten
van het Leidsche Studentencorps en
andere cives en oud-alumni van de
Universitaire gemeenschap.
Voor het eerst hoopt men laatstge
noemde feestelijkheden niet alleen in
theorie doch ook in praktijk tot een
Civitas-aangelegenheid te kunnen
Na een zonnige Zondag kunnen wel nieuwe verse lading sneeuw. De Ivan Koning WinterEén geluk j m De6" lustrum vierine van de Leidse
toch echt niet meer enthousipt wor-| mensen, die hier op het hoofdstede- hebben we tot nog toe dat het Academie wordt volgens de traditie
1 van de laatste eeuw georganiseerd
den bij het zien (en voelen!) van 'n lfjke Damrak lopen, waren trouwens niet blijft liggen.
1 óók niet verrukt over dit visitekaartje I
Dies-rede van prof. dr. Bakhuizen van den Brink
In de Stadsgehoorzaal te Leiden is
vanmiddag door de rector magnificus
prof. dr J. N. Bakhuizen van den
Brink ter gelegenheid van de 76e dies
natalis van de Leidse Academie een
rede uitgesproken onder de titel Mi
chel Angelo en het gewelf der Six
tijnse kapel.
De rede handelde over het pro
bleem der interpretatie van dit be
roemde schilderwerk. Aan de veel
bredere vraag naar het geestelijk
denken v. Michel Angelo in het alge
meen, in verband met de geestelijke
geschiedenis van zijn tijd, gedurende
zyn zeer lange leven (14751564),
niet name in verband ook met het
doordringen enerzijds van de kerk-
hervormende gedachten uit Midden
Europa, en het opkomen anderzijds
van reformistische inzichten in Italië
zelf, gaat de vraag naar de denkbeel
den van de schilder van het gewelf
vooraf. Het werk kwam tot stand tus
sen Mei 1508 en Allerheiligen 1512.
Verschillende uitspraken van Michel
Angelo zelf maken duidelijk, dat zijn
kunstwerken met het hoofd veel meer
dan met de hand zijn gemaakt; reden
waarom de gestelde vraag zozeer voor
de hand ligt en zoveel schrijvers en
geleerden bezig houdt.
Van achter naar voren.
Een van de nieuwste interpretaties
is die van Charles de Tolnay, die zijn
vrijwel algemeen aanvaarde kunst
wetenschappelijke verklaring van de
gewelfschildering aanvult met een
geestelijk-wijsgerige commentaar, op
de grondslag van het neo-platonisme
van Pico della Mirandola, Marsilio
Ficino enz. Tolnay gaat daarbij tevens
uit van de juiste waarneming, dat
men het gewelf moet beschouwen van
de laatste taferelen af naar de eerste
(de schepping) toe, zoals ze ook ge
schilderd zijn en zoals ze daardoor
ascensio of ritorno der ziel tot in God
bij de beschouwers gaande maken.
Tolnay heeft in de negentiende
eeuw voorgangers gehad inzake de
neo-platonische elementen in Michel
Angelo's beeldende- en dichtkunst,
maar anderen en vooral lateren ver
werpen deze opvatting geheel of ge
deeltelijk en brengen Michel Angelo
veeleer in betrekking tot Savonarola.
Spreker toonde aan, dat hier geen
sprake van een volstrekte tegenstel
ling kan zijn en handhaafde daarnaast
Michel Angelo's geestelijke zelfstan
digheid.
Ontraditionele opvatting.
Aanknopend bij Pératé's opvatting
(in 1895 gepubliceerd), dat Michel
Angelo een ontraditionele maar zeer
diepgaande bijbel-interpretatie lever
de in zijn gewelfschildering, liet spr.
tevens zien hoe een bepaald tafereel
daaruit -r- de schepping van Eva
in onze tijd een bijzondere betekenis
kon verkrijgen als illustratie van een
fundamentele opvatting in de biblio-
centrische anthropologie van de Zwit
serse theoloog Karl Barth. Het lijdt
volgens spreker echter geen twijfel
dat een houdbare interpretatie van
het gewelf zekere neo-platonische ge
zichtspunten niet ontberen kan.
Het tweede deel van de rede was
gewijd aan de tegen Tolnay ingaande
interpretatie van Frederick Hartt
(Washington University), waarin het
neo-platonisme weer volkomen ver
worpen wordt. Daarvoor treedt in de
plaats een verklaring welke geheel
uitgaat van de practische en scholas
tische allegorische uitlegmethode of
anagogia der Heilige Schrift, zoals
deze in de late Middeleeuwen uit
mondde in populaire boeken als de
Biblia pauperum en de populaire pre
diking van Franciscanen en Domini
canen.
Vernuftig commentaar.
Hartt heeft daarmee een vernuftige
en subtiele commentaar op het ge
heel en op alle onderdelen van het
gewelf tot stand gebracht. Als sluit
stuk voegde hij hieraan toe de over
weging, dat paus Julius II en de Kerk
in het algemeen nimmer aan een
kunstenaar ook niet aan Raphael,
die in de Stanze van het Vaticaan in
dezelfde tijd werkte de beslissing
over de conceptie en de uitwerking
der onderwerpen overlieten. Als the
ologisch meester voor Michel Angelo's
werk stelde Harrt voor de Francis
caanse hoveling en hoogwaardigheids
bekleder Marco Vigerio, schrijver van
het Decachordum christianum (1507).
Spr. verwierp deze theorie, omdat zij
geen enkel steunpunt in het leven
noch in het karakter van Michel An
gelo vindt; omdat de allegorieën zon
der gekunstelde uitleg vaak zeer
moeilijk in het gewelf te vinden zijn
en overigens voor een groot deel ge
door het Leidsche Studentencorps,
dat geen eigen bestaanslustra her
denkt.
Deze lustrumviering is o.m. om kli
matologische redenen losgemaakt van
de dies-herdenking, waaraan zij ei
genlijk nauw verbonden is.
Het Corps voerde boventoon.
In 1850 werd na velerlei conflicten
op geheel ander terrein een overeen
komst getroffen tussen Academische
Senaat en Corps, waarin o.m. de Aca
demische lustrumviering aan het L.S.
C. werd opgedragen. Sindsdien is het
de gewoonte geweest deze lustra te
vieren met min of meer grote en
gTootse festiviteiten in Universitair-
In het verleden omvatte de viering
hoofdzakelijk burgerij feesten en fees
ten voor leden en reünisten van het
Corps. Bij het vorige lustrum werd
theoretisch de geheele Civitas inge
schakeld, doch in practijk kwam er
van deze gedachte weinig tot uitdruk
king.
Dit jaar, bij de viering van het 76e
lustrum, zal getracht worden de Civi-
tasgedachte een wezenlijk bestand
deel van de feesten te doen zijn.
Drie dagen burgerij feest.
De aanstaande lustrumviering van
6 tot en met 16 Juni (voorafgegaan
door lustrumwedstrijden verbonden
aan de op 3 en 4 Juni te houden Hol-
landia) is te verdelen in drie perio
den: een wetenschappelijk-Universi-
tair gedeelte op 6 en 7 Juni, burgerij
feesten op 8, 9 en 10 Juni, en Civitas-
feestelijkheden op 11, 12, 13, 14 en
15 Juni (waarvan het slot op 16 Juni
in de vroege ochtenduren valt).
Het wetenschappelijk gedeelte op
Maandag 6 en Dinsdag 7 Juni omvat
lezingen van vooraanstaande persoon
lijkheden uit binnen- en buitenland.
Op die dagen zal ook worden gecon
certeerd door Lyra Academica onder
leiding van Krannhals, waarbij Theo
Oloff en Klaas Boon solistische mede
werking verlenen. Deze muzikale ma
nifestatie vindt in de Stadsgehoorzaal
Grieks marktcentrum.
Op Woensdag 8, Donderdag 9 en
en Corpsverband in de loop van de Vrijdag 10 Juni zijn de feestelijkhe-
voorzomer. den voor de burgerij geprojecteerd,
wijsplaatsen, door Hartt aan Vigerio
ontleend, correcties behoeven; en
tenslotte omdat het eigenlijke pro
bleem, namelijk de vraag naar de
geestelijke herkomst van het grootse
werk hierdoor nog veel minder wordt
opgelost dan wanneer men vasthoudt
aan de leer dat Michel Angelo's Chri-
stelijk-wijsgerig intelletto de eigen
lijke meester is èn van zijn concepties
meengoed waren; omdat bepaalde be- èn van zijn scheppingen.
BLOEMENKEURING HAARLEM
Zelfs de doorgewinterde experts
stonden gistermorgen in de keurings
zaal van het Krelagehuis even met
huri ogen te knipperen: er stonden
namelijk zoveel verschillende soorten
dat mén zo ongeveer door de bomen
het bos niet meer kon zien.
Natuurlijk: het overgrote deel is in
deze rubriek al meerdere malen ge
noemd en het zou weinig zin hebben,
die nu maar weer eens te gaan op
dreunen. Men zag echter ook diverse
soorten, die dit jaar voor de eerste
vaal- lila Limelighten wat gele .zaai
lingen toonden, die geen verbeterin
gen leken van bestaande soorten.
Gebrs. Hoogeveen, Noordwijkexpo
seerden de fel-rode, spits gevormde
Stalingrad, terwijl G. Enthoven, Nw-
Vennep, de zware rode dar win Achil
les voor het voetlicht haalde.
Van het. narcissenfront weinig
nieuws: California, Jules Verne, Tuba
Golden Harvest, Pamir, Golden Lac
quer, e.d. Verder de mooie bicolor
Rijndam van G. B. van Rijn, Noord-
keer in de keuringszaal kwamen. On- wijk, bicolor Verdi van M. Lief ting,
In verband met de Diësviering wordt
in een van de zalen van de Leidse
sterrewacht een tentoonstelling ge
houden „Sterrekunde vroeger en nu".
Men heeft deze tentoonstelling thans
één avond voor het publiek openge
steld. Van 8 tot 10 uur hedenavond
kan eenieder gratis de interessante
voorwerpen, die met de astronomie
verband houdene bezichtigen. De foto
stelt voor het model van een door de
Leidse sterrewacht te bouwen spie-
gel-telescoop, die in het filiaal te
Johannesburg in Zuid-Afrika zal
i worden opgesteld.
der meer: Remagen, een Van der Eer
den-sport van M. Beelen, Lisse, met
grotere bloemen en beduidend dik
kere stengel. Melton is een rose Van
der Eerden-sport, die naar onze
smaak echter niet in de schaduw van
Remagen kan staan. Tommy is een
oranje tulp van J. C. v. d. Meer,
Noordwijk, die een uitstekend figuur
sloeg. Sulphur Glory was er van ver
schillende inzenders. In het roomgele
genre is dit wel de allermooiste va
riëteit tot nu toe. J. F. v. d. Berg,
Breezand, bracht een uitvoerige col
lectie zaailingen onder nummer, waar
van een groot deel vermoedelijk een
minder eervol einde zal vinden op de
purriehoop, omdat het gros niet on
verdienstelijk, maar ook niet bijzon
ders is en middelmatige tulpen, daar
wordt men al compleet onder bedol
ven. De dubbele gele 203 was echter
prima met die sterke stengel en grote
vol-dubbele bloemen, terwijl de klei
ne crème Baby, een echt miniatuur-
tulpje, de aandacht trok als curiosi
teit, maar niet als „beauty". Verder
was ook de diep-rode, geel gerande
68, hoewel niet mooi gevormd, toch
wel een stevige tulp, die er wel kan
komen. Bellman van L. Hoek 's Gra-
venhage, is een wat vaal getinte Den-
bola-sport met gele rand. Zeer mooi"
waren de rode Red Fury, de flonke
rend-rode Cantate en Aureol, de rode
geel-gerande Elmus-sport, van J.
Rijkelijkhuijzen, Hillegom. In het
rood was Hannibal van J. Berbée,
Breezand, trouwens ook heel goed. C.
P. Alkemade, Noordwijk, bracht o.m.
het grote paradepaard Caliph of Ba-
gad, terwijl J. Blom Zn, Sassen-
heim, de beste rode darwin Red Su
preme ten tonele voerde. In de groep
van L. v. Staalduinen Jr., 's Grave-
zande, vonden we de donker' lila
Dreaming Maid met de witte rand
vèruit de mooiste tulp. Op de tweede
plaats volgde Bit o'Heaven. Van Ko
nijnenburg Mark, Noordwijk, viel
de rode K. M.'s Triumph weer op.
Vallona is een uitstekende dubbele
tulp, die naar voren werd gebracht
door D. v. Buggenum, Beverwijk. Qua
tint zou men Valona kunnen vergelij
ken met een dubbele Aviateur. Jan
C. Nieuwenhuis, Lisse, etaleerde de
I forsej sterke Adagio met de wat dof-
rode bloemen. De gele Arnis van
Gebrs. Eggink, Voorschoten, had qua
vorm wel iets weg van White Sail.
Van J. Jonkheer, Noordwijkerhout,
zag men de tintelend-orde darwin-
hybride. Dr Philips en van E. Vrugt,
Heemstede, de mooie donker lila Jan
van Riebeeck. Piet Nijssen Zn.,
Santpoort, brachten wat dubbele
nieuwe tulpen de rode Bravissimo,
de bronsachtig oranje Prestwick en
de langstelige rode Orly, terwijl Ant.
Nijssen Zn., Santpoort, naast de
dubbele rode Stockholm, de typisch
Breezand, die het minder goed deed,
de rijkbloeiende gele trompet Sole
Mio van Gebrs. De Ruijter, Oegst-
geest en de ongemeen fraai gevormde
bicolor Patria van C. Nieuwenhuis,
Lisse.
o.m. bestaande uit sportmanifestatie»
en spelen van andere aard.
Op laatstgenoemde dag vindt een
bal plaats voor reünisten van het L.
S. C.
Deze drie genoemde dagen zal de
burgerij des avonds het feestterrein
kunnen bezoeken op het Pieterskerk
plein. Daar denkt de lustrumcommis
sie zich een oud-Grieks marktcentrum
in te richten, in aard overeenkomend
met het feestterrein bij het Grave-
steen ter gelegenheid van het vorige
lustrum, doch geen imitatie daarvan
maar een zeer afwijkende navolging
van hetzelfde denkbeeld.
Zaterdag 11 Juni beginnen de Civi-
tasfestiviteiten met de intocht der
oud-alumni die daarna begroet wor
den in een bijeenkomst in de Pieters
kerk. Deze inleidende dag omvat
voorts recepties, een collation en een
concert op Sociëteit Minerva, alle be
doeld voor oud-alumni van de Uni
versiteit.
Autorallye en hippisch festijn.
Zondag 12 Juni is er een bijeen
komst georganiseerd door de Christen
Studenten Raad, gevolgd door ver
schillende lunches. Op het sportter
rein van de Leidse Hout wordt des
middags een hippisch festijn gehou
den, des avonds wordt zowel de gala-
uitvoering gegeven van de Musical
Comedy (speciaal voor reünisten) als
de eerste uitvoering van het toneel
stuk Herakles.
Maandag 13 Juni zijn er weer ge
meenschappelijke lunches, voorts een
concert van het strijkorkest van Sem-
pre Crescendo, 'n cocktailpartij en de
galauitvoering van Herakles benevens
de gewone uitvoering van de Musical
Comedie.
Dinsdag 14 Juni wordt in beslag ge
nomen door een des middags te hou
den autorallye in de streek tussen
Leiden en Woerden, een thé dansant,
en de derde opvoeringen van Hera
kles en de Musical Comedy.
Leidse letters.
Woensdag 15 Juni tenslotte wordt
een soort siësta georganiseerd, tijdens
welke men tot rust kan komen en
zich toch ook weer met allerlei attrac
ties kan inspannen, terwijl in de
Bloemlusthallen te Lisse die avond
om 22 uur het slotbal een aanvang
neemt, dat tot in de vroege ochtend
uren van 16 Juni zal voortduren.
Ter gelegenheid van dit lustrum
wordt een boekwerk uitgegeven on
der de titel „Leidse Letters", dal een
keur van de beste studentenlitera
tuur en pennevruchten van Leidse
Academieburgers in de loop der eeu
wen bevatten zal.
Men vindt hierin voor het eerst de
beroemde rede van prof. mr R. P.
Cleveringa op 26 November 1940 als
reactie op de Duitse maatregelen te
gen de Joodse hoogleraren officieel
geboekstaafd en voor het nageslacht
bewaard.
Tijdens de Universiteitsdagen die
de lustrumviering openen zullen de
eerste exemplaren van dit boekwerk
officieel worden uitgereikt.
Houten brigadiertjes wijzen op nadeiende agentjes
Op de De Clerqstraat bij de Kostver-
lorenkade te Amsterdam heeft men
in aanwezigheid van Inspecteur Kop-
pejan van de hoofdstedelijke politie
hedenmorgen een aanvang gemaakt
met het plaatsen van de nieuwe voor
waarschuwingsborden ter bescher
ming van de oversteekplaatsen, waar
de alombekende „klaar-overs" de
schoolkinderen helpen oversteken
Het eerste waarschuwingsbord, een
pop met een „spiegelei" wordt ge
plaatst. Het tweede bord is voor de
overkant van de straat bestemd.
