S)e CaicbeSoii^ant
Pierre Mendès-France leed
vannacht de nederlaag
Met een flinke meerderheid stemde de Kamer hem weg
Wat doen we nu met de
kwestie-Formósa
ZATERDAG 5 FEBRUARI 1955
46ste JAARGANG No. 13417
Directeur: C. M v. HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN.
KA IHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
BUREAUX: PAPENGRACH1 32
Telefoon: Directie. Abonnementen, Drukkerij 80935, Redactie 20015, Advertenties 20826. Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.50 p. w., f 2.15 p mnd„ f 6.40 p. kwart. Franco p. p. t 6.80 Advertenties: 15 et. p. m.m. Telefoontjes 11.50
ONVEILIG SEIN
pi DE STRAAT VAN FORMOSA
staat het sein op onveilig. Er is
daar een oorlogje in zakformaat aan
de gang, maar niemand kan voorspel
len of dat formaat zich niet plotse
ling zal uitbreiden tot een ongedach
te omvang.
De grondoorzaak van de schieterij
is het feit, dat Tsjang Kai Sjek met
zijn getrouwen zich na de overwel
diging van het land door de commu
nisten heeft terug kunnen trekken
op Formosa, dat laatstelijk Japans
bezit geweest was, doch sinds de Ja
panse nederlaag in beheer bij de
Ver. Naties is gekomen.
Nu zegt Peking: Dat eiland be
hoort geografisch bij het Chinese
vasteland en de mensen, die
0 er op wonen, zijn Chinezen;
derhalve moeten wij deze
mensen en het land gaan bevrijden.
Amerika heeft echter reeds geruime
tijd zijn zevende vloot in de Formo-
saanse wateren gestationneerd om
die „bevrijding" te voorkomen.
Nu zijn er behalve dat grote eiland
Formosa nog talrijke kleinere eiland
jes, die dichter onder de kust van
China liggen en de schieterij is nu
eigenlijk begonnen om het bezit van
die kleine eilandjes. Tjang Kai Sjek
had er zijn soldaten liggen, soms een
flinke bezetting, zoals op de Tateien-
eilanden soms maar een bezetting
van 'n paar man. Maar in elk geval
konden de rode Chinezen een „vij
andelijke" bezetting zo vlak onder
hun neus maar moeilijk verkroppen
en vandaag of morgen moest dat
spaak lopen. Het is ook spaak gelo
pen.
De vraag is nu maar: wat doen we
daartegen? Amerika, dat als een
soort zeepolitie-agent .er het nauw
ste bij betrokken is, heeft Tsiang Kai
Sjek reeds overgehaald om die klei
ne. eilandjes, waarvan de strategi
sche waarde zeer twijfelachtig is, te
ontruimen, o.a. de befaamde Tatsjen-
eilanden. Onder bescherming van de
Amerikaanse vloot is men daar nu
wat schoorvoetend mee bezig.
Het kan evenwel niet de bedoeling
zijn, dat de soldaten van Peking nu
telkens een eindje gaan opschuiven
en daarom moet de kwestie eens
grondig worden aangepakt. De Vei
ligheidsraad heeft er zich mee be
moeid en deze heeft de regering van
Peking uitgenodigd om 'ns iemand te
sturen om te komen praten over een
staking van het vuren.
„Neen, heeft Mao geantwoord, ik
stuur niemand, tenzij jullie in de
Veiligheidsraad de vertegenwoordi
ger van de „Tsjang Kai Sjek-kliek"
er uit smijten. En dan wil ik niet
praten over mijn pogingen om For
mosa te bevrijden (want daar heb
ben jullie niets mee te maken, dat is
een interne aangelegenheid) maar
wel wil ik eens een hartig woordje
zeggen over de agressieve houding
van Amerika, dat zich bemoeit met
dingen, welke het niet aangaan".
Mao is een ongemakkelijk heer
schap; dat wisten we wel. Maar dat
hij zo bruusk weigeren zou, dat hij
met zo'n smak de deur dicht zou
smijten, dat is toch wel teleurstel
lend.
Daar zit de Veiligheidsraad nu;
voor de zoveelste maal in z'n hemd
gezet. Moet hij zich deze vernede
ring opnieuw laten welgevallen?
Zijn prestige heeft na Korea en In-
do-China toch al zwaar geleden; een
nieuwe nederlaag kan funest zijn
voor het lot van Azië.
Onder „boe"-geroep verliet hij de zaal
Zijn laatste woord werd overstemd door
het geklapper met lessenaars
Wat men gisteren reeds verwachtte is vannacht gebeurd: de Franse pre
mier Pierre Mendès-France is verslagen. Tijdens het debat in de Franse
Nationale Vergadering over het beleid van de regering in Noord-Afrika had
Mendès-France de kwestie van vertrouwen gesteld, doch hij bleef vannacht
bij de stemming over deze motie van vertrouwen met 273 tegen 319 stem
men in de minderheid.
De regering werd met meer stemmen dan de absolute (grondwettelijke)
meerderheid van 314 verslagen, zodat zij verplicht was af te treden.
Mendès-France is zeven maanden en zestien dagen aan het bewind ge
weest. Hij aanvaardde 18 Juni 1954 zijn ambt.
EEN ONBEGRIJPELIJK SLOT.
Na de stemming besteeg Mendès-
France, geheel in strijd met de Fran
se parlementaire gewoonten, opnieuw
het spreekgestoelte voor het houden
van een toespraak, die met protest-
kreten werd begroet, terwijl de in-
terrupties niet van de lucht waren.
Mendès-France verklaarde, dat
hetgeen hij te zeggen had het optre
den van een nieuwe regering gemak
kelijker zou maken.
Doch de oppositie begon te roepen:
„Fascisten!" en „De zitting is opge
heven". De voorzitter verklaarde
daarop, dat geen enkel voorschrift
Mendès-France belette nog na de ne
derlaag zijner regering in de verga
dering te spreken.
realistisch te zijn; hij werd te libe
raal en te slap bevonden. „Uitver
koop van het imperium" luidde de
aanklacht, waarop nu het vonnis is
voltrokken. Een andere probere het
er beter vanaf te brengen.
Men verwacht, dat de val van
Mendès-France geen invloed zal uit
oefenen op de ratificatie van de Pa-
rij se accoorden, daar deze de Nat.
Vergadering reeds gepasseerd zijn.
Maar het is duidelijk, dat een natie,
welke steeds minder bestuurbaar
wordt, een partner is, waarop men
geen staat kan maken.
P.M.F. HET BOS IN
yO HEEFT HET NOODLOT ook
Pierre M.-F. achterhaald; het
noodlot, dat elke Franse regering
treft, gewoonlijk na een regerings
periode van enkele maanden. Ook
deze in den beginne zo fel omhoog
schitterende ster aan Frankrijks poli
tieke hemel heeft 't niet langer uit
gehouden dan 7 maanden. Toen was
de Franse Nationale Vergadering
hem zat, meer dan zat en zij joeg
hem eruit, onder geroep van „boe".
Wij hebben het beleid van premier
Mendès-Franse zeker niet be-
0 wonderd, maar op dit geroep
van „boe" past toch een hart
grondig „bah". Een land regeren is
gene kwajongensspel.
Mendès-France heeft de nederlaag
geleden op zijn beleid in Noord-Afri
ka. Formeel is dat juist, maar feite
lijk heeft de uitslag van de stem
ming van vannacht een veel diepere
grond. Zijn eigen partijgenoot Mayer,
die de premier genadeloos critiseer-
de, beperkte zijn critiek danook niet
tot Noord-Afrika alleen, maar be
trok de gehele buitenlandse politiek
erin. Op Mendès-France heeft de
Nationale Vergadering al haar on-
lust-gevoelens afgereageerd naar
aanleiding van de Westduitse her
bewapening, de Parijse accoorden,
de houding van Moskou, de melk- en
de wijnpolitiek en ten slotte ook nog
wel wegens de toenemende eisen van
de Noord-Afrikaanse nationalisten.
Tegenstanders zowel als voorstan
ders van de E.D.G. hebben meege
holpen om hun wrok op de premier
te koelen. De tegenstanders, omdat
zij ook tegenstanders van de Parijse
accoorden zijn, de voorstanders om
dat zij het aan Mendès-France toe
schrijven, dat de E.D.G. om hals ge
bracht is en zij in de Parijse accoor
den zo'n slap afkooksel zien van de
E.D.G., dat zij het niet kunnen slik
ken.
In elk geval: Mendès-Franse dacht
De woningbouw in Leiden
en dit gewest
IN de komende week zal op Vrijdag
in „Den Burcht" te Leiden een
openbare bijeenkomst worden gehou
den, welke van groot belang is vpor
het gehele gewest.
Op deze bijeenkomst (welke in 't
bijzonder is bestemd voor burge
meesters en gemeenteraadsleden,
maar voor iedere belangstellende
toegankelijk is) zal ter sprake ko
men de toewijzing van de bouwvo
lumes aan Leiden en de andere ge
meenten in dit gewest, en de moei
lijkheden, welke hier en daar zich
voordoen dit bouwvolume te verwe
zenlijken in woningen.
Het is een vreemde gang van za
ken, waarop vorige week reeds in dit
blad werd gewezen. Iedereen wil zo
veel mogelijk bouwen en toch wordt
in sommige omstandigheden het
bouwvolume niet eens bereikt.
De Gedeputeerde van Zuid-Hol
land die de woningbouw onder zijn
toezicht heeft en invloed op de toe
wijzingen, de heer A C. A. Deeren-
berg, zal over deze kwestie voor het
gewest Leiden een uiteenzetting ko
men geven.
De doortastendheid van onze Ge-
puteerde kennend, kan men er van
verzekerd zijn, dat hij te Leiden spij
kers met koppen zal slaan en een
heldere uiteenzetting zal geven van
de stand van zaken.
„Het zou beschamend zijn voor
het Nederlandse volk", zei de heer
Deerenber* onlangs „als het bij
een dergelijke conjunctuur als waar
in het nu leeft, niet in staat zou zijn
het probleem sneller op te lossen dan
tot nu toe mogelijk bleek. Het nage
slacht zou dan tot deze generatie
het verwiit richten, dat zij haar tijd
niet heeft verstaan".
De bijeenkomst, welke uitgaat van
de Statenkieskring van de Kath.
Volkspartij, doch voor iedereen
toegankelijk is, begint a.s Vriidaer-
avond te half 8 in „Den Burcht" te
Leiden.
Er wordt een grote belangstelling
verwacht, niet alleen van burgemees
ters en raadsleden, maar van allen,
die voor het probleem van de wo
ningbouw een open ook hebben.
Tenslotte slaagde de premier er in
te zeggen dat hij eerst een punt van
orde wilde behandelen, waarna hij
mededeelde, de Nationale Vergade
ring te zullen verzoeken Maandag
a.s. weer bijeen te komen, teneinde
de regering voor een maand begro-
tingsgelden (de begroting is, als ge
meld, nog niet in haar geheel goed
gekeurd) toe te staan.
„En nou moet u ophouden!" werd
daarop van de oppositiebanken ge
roepen
Bleek, doch vastberaden, riep
Mendès-France terug: „Niet u, maar
ik zal bepalen, wanneer wij met
deze zaak ophouden".
Daarop ving hij aan voor de mi
crofoon een korte verklaring voor te
lezen, waarvan echter geen woord
kon worden gehoord, daar communis
tische, volksrepublikeinen en conser
vatieve afgevaard'gden verwoed met
hun lessenaren waren gaan klappe
ren en dit volhielden, totdat de pre
mier was uitgesproken. De tekst van
deze toespraak zal echter in de
staatscourant worden gepubliceerd.
Toen Mendès-France was uitgele
zen, gingen de meeste racidalen en
andere regeringsaanhangers staan
en applaudisseerden luide.
Van de zijde der oppositie werd
„boe" en „fascist" geroepen. Temid
den van deze verwarring verliet
Twee gevangenen
ontsnapt
De drang naar de vrijheid schijnt
steviger te zijn dan het traliewerk.
Vrijdagavond hebben tenminste
weer twee gevangenen kans gezien
een geslaagde ontvluchtingspoging te
ondernemen uit het Huis van Bewa
ring in Amsterdam.
De twee mannen, de 28-jarige K.
er» de 32-jarige G., beiden uit Haar
lem, ontsnapten over de buitenmuur
aan de achterzijde van de gevange
nis, vlak bij de daar staande wonin
gen van de bewakers.
De ontvluchting moet tussen kwart
voor en kwart over zes hebben plaats
gevonden. Om tien voor halfzeven
Mendès-France, gevolgd door zijn i werd de ontsnapping ontdekt, maar
ministers, de vergaderzaal. I ondanks een onmiddellijk ingezette
opsporingsactie door recherche, vijf-
Na een kabinetszitting van een'maal acht en personeel van de ge-
half uur begaven Mendès-France en vangenis, is het tot nu toe niet ge-
zijn ministers zich naar de ambtswo-lukt de mannen te achterhalen.
ning van presiden' Coty, waar zij hun
ontslag aanboden.
WAT ZEGT P. M.-F. ER ZELF VAN?
Tegenover journalisten heeft Men
dès-France verklaard: „Ik verheel
niet mijn ontroering en mijn zorg,
niet voor mijzelf, maar voor het
land. Het spijt mij dat het werk van
mijn regering niet kon worden ver
volgd. Wat gedaan is, is gedaan
voor het welzijn van het land. Op
vele gebieden moet met het begon-
nene worden voortgegaan. Ik hoop
dat de regering, die mij opvolgt, wat
ook haar samenstelling is, mijn werk j binnenkort voor het eerst worden liit-
zal voortzetten." gevoerd.
De centrale recherche is tot diep
in de nacht nog in de Amsterdamse
binnenstad aan het speuren geweest;
ook dit bleef echter vruchteloos.
De niet-katholiek componist Jac.
Reuland te Almelo, Rotterdammer
van geboorte, heeft van de commissie
voor keuring van kerkelijke muzikale
composities het „nihil obstat" verkre
gen op het door hem gecomponeerde
Te Deum. Bij de inzegening van het
nieuwe orgel der St. Josephkerk te
Almelo zal dit vier-stemmig Te Deum
Nehroe's plan verworpen
Na de weigering van Peking om
afgevaardigden te sturen naar de
Veiligheidsraad teneinde te spreken
over een staking van het vuren in de
Straat van Formosa, bezint men zich
allerwegen op de vraag: wat nu? De
premier van India Nehroe heeft het
idee geopperd om een aparte confe
rentie over Formosa te houden, maar
Amerika heeft dit denkbeeld van de
hand gewezen; het wil geen stappen
buiten de Ver. Naties om. Washing
ton verwijst naar Genève, waar ver
leden jaar zo'n conferentie over In-
do-China is gehouden, waarop de
Ver. Naties waren blootgesteld aan
de heftigste en arrogantste taal.
Te Londen schijnt men meer te
voelen voor een geheim diplomatiek
contact, mogelijk via Engeland of In
dia, teneinde een informele afspraak
over het staken der vijandelijkheden
stemmen de eilanden voor de kust
van China met inbegrip van Quemoy
en Matsoe alsmede de Tatsjen-archi-
pel te ontruimen.
Nehroe zou bereid zijn te probe
ren communistisch China over te ha
len de wapens neer te leggen op de
stilzwijgende voorwaarde, dat Tsjang
Kai-Sjek zich zou onthouden van
aanvallen op het vasteland. De toe
komst van Formosa zou dan later
moeten worden geregeld. De Chinese
communisten willen geen formele
wapenstilstandsovereenkomst sluiten
omdat dit schadelijk zou kunnen zijn
voor wat zij als hun wettige aan
spraken op Formosa en de Visserij-
eiianden beschouwen.
in de wateren van Formosa te bevor
deren. Een dergelijke afspraak zou
gevolgd kunnen worden door een
bredere overeenkomst over Formosa.
Men noemt als voorbeeld de geheime
Erits-Amerikaanse bemiddeling, die
voorafging aan de regeling van het
geschil tussen Italië en Joegoslavië
over Triëst,
De suggestie van Indonesië een
bijeenkomst van de Colombo-eilan-
den (India, Pakistan, Ceylon, Birma
en Indonesië) te houden over de
kwestie Formosa heeft weinig gehoor
gevonden. Met name India verzet
zich er tegen. „De Colombo-mogend-
heden moeten toeschouwers blijven.
De kwestie-Formosa dient geregeld
te worden door de landen, die er
rechtstreeks bij betrokken zijn", al
dus een woordvoerder van dit land.
Volgens Aziatische woordvoerders
is Nehroe van mening, dat er eenworden beschouwd, zijn vergaard
„ongeschreven wapenstilstand" in de door officieren van de Amerikaanse
Straat van Formosa kan komen, als en Chinees-nationalistische inlichtin-
de Chinese nationalisten er in toe-1 gendiensten.
De Chinese communisten hebben,
waarschijnlijk uit vrees dat er een
invasie op het Chinese vasteland zou
kunnen worden ondernomen, bijna
een millioen militairen bijeenge
bracht in de t-uststrook tussen Sjang
hai en Kanton.
Deze cijfers, die als betrouwbaar
Europa's grote man aan de vooravond van zijn tragische val
Helemaal alleen zit hij daar, Pierre Mendès-France, de man, die ruim een half jaar geleden de leiding van.
het Franse kabinet op zich nam. Het roerige politieke leven in Frankrijk, waarin toen vele en gewichtige beslis-f
singen genomen moesten worden, had behoefte aan „een sterke man" en Mendès-France scheen die „man" te
zijn. Aanvankelijk met Argusogen bezien door binnen- en buitenland, wist hij al vrij spoedig veler bewondering
in het buitenland te veroveren. Dat de binnenlandse politiek in Frankrijk minder onverdeeld in haar bewon
dering was, kan moeilijk beweerd worden, maar de politieke verantwoordelijkheid in Frankrijk wordt soms
heel merkwaardig aangevoeld en dit is de oorzaak, dat deze grote figuur, die hier aan de vooravond van de
laatste vertrouwensmotie alleen in het gebouw van de Nat. Vergadering zit om de laatste voorbereidingen te
treffen, thans voorlopig van het politieke toneel verdwenen is. De Franse politici hebben hcdenn^ht
een vertrouwensmotie afgewezen en daarmede Mendès-France gedwongen ontslag te nemen. Hoe kort zal het
duren, dat men deze politieke onstuimigheid zal betreuren?
Nieuwe rege'iig
postpakkettenvervoer
De directieraad van de P.T.T. heeft
besloten om met ingang van 1 Maart
de postpakketten te vervoeren met
speciale treinen. Dit in verband met
het feit dat het pakkettenvei voer
sinds de oorlog vervijfvoudigd is.
Besloten is verder nog in de toe
komst de pakjes slechts tot een be
paald uur in ontvangst te nemen.
Voor na dit uur aangeboden pakket
ten zal een extra recht betaald moe
ten worden.
SPECIALE AANBIEDING
MOUSSE NYLONS
5.65
natuurlijk bij
HAARL.STRAAT 172 - 174 - 179
HERENSTRAAT 9
HOE
wordt
het
weer?
(Geldig van Zaterdagavond tot
Zondagavond. Opgemaakt te 10
f uur).
IETS KOUDER.
Veranderlijke bewolking met
plaatselijk enkele buien. Ovcr-
wegend matige wind in hoofd-
zaak tussen West en Noord. La-
gere middagtemperaturen.
6 Febr.: zon op 8.16 en onder 17.37;
maan op 17.19 en onder 7.38 uur.
7 Febr.: zon o>p 8.14 en onder 17.39;
maan op 18.39 en onder 8.00 uur.
7 Febr.: Volle Maan 02.43.
Het weer in Europa
De weerrapporten van hedenmor-
gen 7 uur luiden:
weer
temp.
HELSINKI
motregen
oc.
STOCKHOLM
regen
2
OSLO
mist
0
KOPENHAGEN
mist
1
ABERDEEN
zwaar bew.
2
DUBLIN
regen
3
LONDEN
zwaar bew.
3
AMSTERDAM
zwaar bew.
5
BRUSSEL
regenbui
6
PARIJS
half bew.
8
BORDEAUX
regen
11
GRENOBLE
regen
11
NICE
zwaar bew.
13
BERLIJN
nevel
2
FRANKFORT
half bew.
5
MüNCHEN
regen
5
ZURICH
regenbui
6
GENEVE
regen
9
LOCARNO
geheel bew.
1
WENEN
zwaar bew.
3
INNSBRUCK
zwair bew.
2
ROME
zwaar bew.
6
IETS KOUDER
Het K.N.M.I. deelt mede:
Bijna met de regelmaat van een
klok trekken de laatste dagen.de-
pressis over of dicht langs ons land,
wat bij herhal'ng gepaard gaat met
regen gevolgd door opklaringen.
Gisteren trok een storing over het
Zuiden van ons land naar de Duitse
Bocht, vandaag herhaalde dit pro
ces zich, doordat een nieuwe storing
over het Noorden van ons land be
woog. De storingen zijn van de A zo-
ren afkomstig, waar zij meebewe
gen met een Zuidwestelijke stroom
van betrekkelijke zachte Oceaan-
lucht, die in ons land de maximum
temperaturen doet opolpen tot bo
ven de normale waarden.
Boven Amerika bevindt zich een
uiterst krachtig gebied van hoge ba
rometerstanden, dat tot bij Florida
vorst veroorzaakt en dat nog geen
tekenen van verzwakking vertoont.
Van de Golf van Mexico over de
Azoren tot Denemarken is in de bo
venlucht een glijbaan aanwezig, die
de storingen met grote snelheid naar
Europa stuwt. Een vdn deze storin-
fen zal 'de komende 24 uur naar
rankrijk koersen en zal mogelijk
in het uiterste Zuiden van het land
wat reen kunnen brengen. Elders in
het land wordt het weer morgen
wat kouder, doordat met Noordwes
telijke wind koudere van het Noor
delijke deel van de Noordzee afkom
stige lucht naar het Zuiden vloeit.
Korreltje
Afgunst neemt nooit vacantie.