Columbus dacht met het eiland een ontbrekend
stukje in legpuzzle van 't geluk gevonden te hebben
Uit echtelijke ruzie werd 'n handig instrument
van Nederlands Fabrikaat geboren
Paradijselijk oord eens Nederlands bezit
Aardbevingen of stroompjes scheurden
Trinidad los van het vaste land
Het devies van de V.N.F. is niet
koop!", maar kijk en koop
ZATERDAG 22 JANUARI 1955DE LEIDSE COURANTTWEEDE BLAD PAGINA 4
zeker in de grond wegzakten en dat
het vrij grote moeite kost hen weer
aan de aarde te ontrukken.
Charmant asphaltmeer.
De kust van Trinidad is hier en daar
van een paradijselijke schoonheid.
van de Amerikaanse zeden, dragen
nog hun nationale dracht en leven
ook verder het leven van hun voor
ouders.
Geen moderne stad.
Hond dit meer geeft moeder aar
de een weinig van haar rijke inhoud
prijs. De aardkorst is daar kennelijk
zo dun, dat een smeuïge brei kans
ziet naar de oppervlakte te komen
en daar de verrukte mens een soort
asfalt levert. Het prettige van deze
levering is, dat de voorraad nooit
uitgeput raakt, want hoe hard men
ook graaft en schept, de natuur zorgt
steeds, dat de kuilen weer vol ko
men.
De hoofdstad van Trinidad, die op
de landkaart Port of Spain, doch
voor het gemak door iedereen ook
maar Trinidad genoemd wordt, is
een belangrijke wereldhaven, zowel
voor de scheep- els voor de lucht
vaart. Vanaf Curasao onderhoudt de
K.L.M. er een verbinding mee.
De stad zelf, die ongeveer 100.000
inwoners telt ongeveer het vijfde
gedeelte van de gehele eilandbevol
king, maakt geen bijster moderne
indruk. De straten staan loodrecht
op elkaar hetgeen wel de Ameri
kaanse stedebouwkunde verraadt
maar voorts heerst er de rommelige
sfeer, zowel wat woningbouw als be
drijvigheid betreft, die Oosterse ste
den kenmerkt. Voor de Indië-kenner
zij een kwalificatie als „Passar Ba-
roeh" voldoende
^MANNEER MEN TRINIDAD het eiland aan de NoordKust van Zuid
Amerika, dat enige tijd geleden „in het nieuws" kwam door een
opstand in de aldaar gelegen leprozeniinrichting wanneer men dit
eilandje vanuit de lucht nadert, krijgt men het idee, dat het van de Oostkust
van Zuid Amerika is afgescheurd en puzzeldeskundigen zouden onmiddel
lijk ontdekken, dat het een prachtig stukje van een legkaart is, dat precies
tegen de kust van het vasteland aangepast zou kunnen worden.
Het is een indrukwekkende geschiedenis, die al de kleine landjes, welke
zibh langs de kust van Zuid Amerika samendringen, tot eilandjes gemaakt
heeft. De geschiedenis heeft eeuwen geduurd en daarom spreekt zij wel
licht niet zo tot de verbeeldingskracht, maar de meeste eilandjes hebben
hun ontstaan te danken aan een klein waterstroompje, dat tussen de kal'k-
bodem doorsijpelde en langzaam maar zeker een gleuf groef, dat tenslotte
een geheel stuk land een zelfstandig bestaan gaf.
We schreven bijna alle eilanden, want sommige zijn .gegroeid" uit zee;
zij zijn de stoffelijke resten van milliarden koraaldiertjes, die met hun lij
ken riffen in zee bouwen en deze riffen doen uitgroeien tot eilandjes.
Wjj weten niet precies hoe Trinidad ontstaan is, want voor dit eilandje
geldt nog een derde mogelijkheid. Vooral zijn kartelvormige kust en de
kartelvonmige oever van het vaste land tegenover het, doen denken aan een
fcardlbeving, die het eilandje los gescheurd heeft van het vaste land.
riode van zijn bestaan. Tot dan toe
had de 'bevolking voor een groot
gedeelte uit negers bestaan, die als
slaven op de plantages en in de mij
nen werkten. Daarvoor waren de
inwoners Indianen geweest, maar de
koloniserende Spanjaarden en En
gelsen, benevens de vrijheidsminnen-
de Amerikanen hadden voor deze
„Amerikanen" niet zo heel veel vrij
heid in voorraad en Amerika was
kennelijk niet voor hèn bestemd!
Toen echter met de vrijheidsoor
log ook de vrijheid voor de negers
kwam, trokken dezen van Trinidad
weg en tenëinde de plantages niet
geheel tot ruïnes te laten vervallen,
ging men Brits Indische werkkrach
ten „invoeren". Ook dit had weer
een vrij onverwacht gevolg, want de
Brits Indiërs gedijdden zo goed op
Trinidad, dat zij momenteel het
merendeel der bevolking uitmaken.
Zij geraken weinig onder de indruk
Engelsen plukten
de rijke vruchten
Hoe het zij, Trinidad is een eiland
met een grote geschiedenis, dat zelfs
door zijn ontdekker, Columbus, even
voor het Aards Paradijs gehouden is.
Ten tijde van Columbus was men
namelijk van mening, dat het meest
Oostelijk deel van de aarde het punt
moest zijn, waar eens het Aards Pa
radijs aan de eerste mensen een ge
lukkig leven geboden heeft.
Columbus meende nu, dat hij door
steeds Westwaarts te varen, vanzelf
dit meest Oostelijke puntje moest be
reiken, want de stelling, dat de aar
de rond was, werd in die tijd door
wetenschapsmensen niet meer in
twijfel getrokken.
Foutieve berekening.
Columbus rekende echter met de
cijfers, die een geleerde Griek met
behulp van een put in Egypte en een I
helder hoofd de wereld verstrekt
had. Daar deze Griek echter een I
paar foutjes in zijn berekening had
gemaakt, meende Columbus al een
heel eind rond de wereld te zijn,
toen hij pas halverwege was. Op
deze foutieve berekening berust ook
zijn foutieve veronderstelling in In-
dië te zijn.
Toen Columbus echter op zoek
ging naar het Aardse Paradijs, was
Amerika al ontdekt, want het was
zijn derde reis.
Als Trinidad dezelfde schoonheid
en weelde gehad heeft, als men er mo
menteel kan bewonderen, dan kunnen
wij ons voorstellen, dat hij werke
lijk een ogenblik gemeend heeft in
het Aards Paradijs beland te zijn.
Zeeuwen verdreven.
Hij noemde als godsdienstig man
het eiland naar de H. Drieëenheid
en liet het verder een beetje aan zijn
lot over.
Ook de latere bezetters, de Span
jaarden, bemoeiden zich lange tijd
niet met het eiland en eerst tegen
einde van de 16e eeuw begonnen zij
met het koloniseren van Trinidad.
De Engelsen ontfermden zich in
1797 over deze kolonie en verdreven
tegelijk maar de Nederlandse Zeeu
wen, die het eilandje vóór Trinidad,
Tobago genaamd, in cultuur hadden
gebracht.
De Engelsen hebben het vanaf toen
in bezit gehouden, totdat in de na-
Napoleontische tijd aan alle Euro
pese kolonisatie in Amerika een ein-
de kwam en „Amerika voor de
Amerikanen" werd bestemd.
Mensenimport.
Omstreeks die tijd begon het
eilandje aan een geheel nieuwe pe-
Oord vol verrassingen.
Het gehele eiland, dat ongeveer de
uitgestrektheid van onze provincie
Friesland heeft, is in feite een oord
vol verrassingen. In het noorden
stuit men plotseling op een bergrug-
Vanaf het zuiden komend heeft men
de vlucht, die deze bergrug neemt,
nog niet zo in de gaten, want de stij
ging is aan de landzijde zeer gelei
delijk. Heeft men echter de top be
reikt en kijkt men over de rand
heen, dan blijkt, dat men een on
neembare rots beklommen heeft, die
bijna loodrecht uit zee oprijst.
Dit brokje doet dus vanuit een
zekere hoek bezien althans een
weinig onherbergzaam aan. Maar het
eilandje doet voor de rest zijn uiter
ste best om zo'n prettig mogelijke in
druk te maken.
Eindeloze suikervelden.
De plantengroei is overdadig tro-
oisch, terwijl het klimaat de slopen
de kracht van de tropen mist.
In de vlakke gedeelten van Trini
dad kan men eindeloze suikervelden
vinden met daar in de buurt grote
fabrieken, die de zoete stengels ver
werken tot suiker en de zo befaamde
Zuidamerikaanse rum.
In de meer bergachtige bosstreken
vindt men verrassend schone dalen
met cacao-aanplantingen en boom
gaarden, waar vooral de beroemde
„grape-fruit" tot leven komt.
Maar met' al deze surprises is het
verrassende element van het eiland
je nog niet uitgeput. Wanneer men
met een auto op ongeveer honderd
kilometer van de hoofdstad verwij
derd bij een uitgestrekt meer énige
verkoeling of verpoging zou gaan
zoeken, moet men wel oppassen niet
te lang op een en het zelfde punt
te blijven staan, want dan zou men
op zeker moment tot de ontdekking
komen, dat de voeten langzaam maar
De iwyntjes op het gelukkige eiland zijn nog paradijselijk genoeg om zich
aan een halsband naar de markt te laten leiden.
De onderlegger van gebogen ijzer-
draad is de vrucht van een echtelijke
twist.
(Foto's: „De Leidse Courant").
Er was eens een man, die vreselijk boos werd op zijn vrouw, omdat zij
de pannen zo maar op tafel zette zonder onderlegger. De vrouw ging
tegels gebruiken, maar de man werd nog bozer, omdat zij de tegels steeds
brak. Wij kunnen ons het verloop van deze echtelijke onenigheid goed voor
stellen. Op een kwade avond (of liever een goede, want dit verhaal krijgt
een verrassende wending), toen dit meningsverschil een hoogtepunt had
bereikt, sprong de verbolgen echtgenoot op van zijn stoel, wierp met een
slag zijn servet in de soep en snelde naar zijn knutselhok. Daar werd de
onderlegger van deze eeuw geboren.
Een ei van Columbus werd daar(onder) gelegd. Daar kwam maar w^nig
onderleg-overleg bij te pas. De man boog van wat ijzerdraad een appa-
raatje, waarmee hij triomfantelijk naar zijn vrouw wandelde.
„Alsjeblieft, één onderlegger", moet hij op dit historisch moment gezegd
hebben, want het was een historisch moment.
Allemaal zo'n onderlegger.
De volgende dag namelijk wandel
de hij met het eenvoudige instru
mentje naar zjjn directeur, die wel
wat in de verkoop van zo'n serie
product zag en door vertegenwoordi
gers liet onderzoeken of er op de
markt belangstelling was voor een
onderlegger van ijzerdraad, waarbij
het uitgesloten is, dat de pan het
tafellaken besmet.
Het ding werd verkocht, steeds
méér verkocht. Alle huismoeders roe
pen nu om deze bepaalde onderleg
ger. Dat heeft de uitvinder géén
windeieren gelegd en wij kunnen ons
goed voorstellen hoe man en vrouw
na het verzilveren van de eerste
chèque als provisie van de onder
legger-verkoop in eikaars armen ge
vlogen zijn.
De geschiedenis van dit product
van Nederlands fabrikaat is waar.
Op de tentoonstelling in de .Boer-
haavezalen kunt u de welgeschapen
vrucht van deze echtelijke onenig
heid aantrefen.
Maar u vindt daar nog veel meer.
Welke dop voor uw ei?
Als u wilt weten welk kopje het
best bij uw blank-eiken stelletje past,
dan moet u eens gaan kijken bij de
aardewerkafdeling. Zie zo'n boter
vlootje eens aan; waarin de boter zo
smakelijk gelen kan of een eierdop
je, dat een romig, donzig eitje kan
omvatten. Bij al dat moderne aarde
werk van zuiver Nederlands fabri
kaat valt ook weer een hele historie
te vertellen.
Het wordt namelijk in Edam ge
maakt door een vissersbevolking, die
door de afsluiting van de Zuiderzee
brodeloos was geworden.
Nu zitten de jongelui in de fabriek
in pillow-broek of in baaien rok
over de potjes en pannetjes gebo
gen. Nederlands fabrikaat. De vis
sers zijn van het water naar de aar
de teruggekeerd.
Samen er naar toe.
Wilt u weten wat er allemaal van
schuimrubber gemaakt wordt, of
hoe uw wollen deken van 't schaap,
via de wolfabriek op uw bed kwam?
U kunt het allemaal vinden op de
tentoonstelling Nederlands Fabri
kaat, die gisteravond in de Boerhaa-
yezalen te Leiden is geopend.
Maar denkt u er wel aan: dit is
géén openbare expositie.
De eenling wordt daar geweerd. De 1
tentoonstelling kan slechts bezocht
worden door groepen personen, per
soneelsverenigingen, vakverenigin
gen, verenigingen voor huisvrou
wen e.d.
Daar kunt ge weer worden als de j
kinderen, want twee deskundige 1
krachten geven lessen van één uur
over de mogelijkheden van de Ne
derlandse industrie. Overdag geven
zij les aan de jeugd van de zesde
klassen van de lagere school, van de
U.L.O. en Nijverheidsscholen.
Contact.
Zo komt de jeugd in contact met het
Nederlandse bedrijfsleven op een
prettige en leerzame wijze. De Ver
eniging Nederlands Fabrikaat is al
jaren met deze vorm van onderwijs
bezig. In een eerste bescheiden opzet
heeft zij met een verplaatsbare ten
toonstelling Leiden al eens aange
daan. Dat was zes jaar geleden. Het
succes is zo groot geweest, dat het
verzoeken om een herhaling is blij
ven regenen.
Nu men met de grote nieuwe ten
toonstelling weer in de buurt van de
Sleutelstad kwam, vond men een
unieke gelegenheid om deze stad weer
eens aan te doen.
Géén koop!, maar denk!
We herinneren ons nog wel de gro
te leuze van vroeger:
„Koop Nederlandse waar, dan hel
pen wij elkaar". Deze slagzin heeft
de vereniging na de laatste oorlog
verre van zich geworpen. Het is he
lemaal niet de bedoeling koste wat
kost Nederlandse producten te laten
kopen. Het publiek moet kopen wat
het beste is.
Deze tentoonstelling wordt slechts
gehouden om de mensen met het Ne
derlands product in contact te bren
gen. Sinds de conclusie: „Het Neder
lands product is doelmatig, mooi en
goedkoop" dan volgt wel een „ko
pen na het kijken".
Welke industrieën?
Men heeft voor de samenstelling
van deze tentoonstelling een keuze
gedaan uit de verschillende indus
trieën. Men vindt er vertegenwoor
digd: de wolindustrie (een inzending
van de gezamenlijke wolfabrikan
ten), de pottenbakkersindustrie met
luxe- en gebruiksaardewerk (Delfts
blauw o.m.), de Hoogovens en de
plaatverwerkende en profielverwer-
kende industrie en de rubberfabri
katen.
Bovendien wordt nog ruime aan
dacht besteed aan het scheppende
handwerk van de pottenbakker, de
edelsmid, de boekbinder en de grof-
smid.
De tentoonstelling reist Nederland
af onder auspiciën van de ministe
ries van O., K. en W. en Sociale
Zaken.
Welk beroep?
Met deze tentoonstelling beoogt
men nog een ander doel. Men wil n.l.
de jeugd een inzicht geven in de toe
komstmogelijkheden voor arbeiders
in de industrieën.
De heer J. Swanenburg, gemeente
lijk inspecteur van het onderwijs
vestigde hierop nog eens de aan
dacht, toen hij gisteravond officieel
de tentoonstelling in gebruik stelde.
Bij deze opening, die werd geleid
door de algemeen secretaris van de
Vereniging Nederlands Fabrikaat, de
heer J. P. Duyverman, waren vele
leden van het onderwijzend personeel
te Leiden en leden van de Vereni
ging Nederlands Fabrikaat aanwezig.
Bekend werd nog, dat in de aan
staande weken de tentoonstelling be
zocht zal worden door 2400 leerlin
gen van de diverse Leidse scholen.
....de boter roomt donzig in een geel "ootje...
Zo in vogelvlucht over Trinidad
heenzwevend, krijgt men de indruk
een parel schitterend van schoon
heid ontdekt te hebben en het eiland
je biedt dan ook inderdaad veel aan
zijn bewoners. Ook de touristen ko
men kennelijk onder de bekoring
van zijn charme, want alvorens een
tocht door de binnenlanden van Zuid-
Amerika te maken, zullen zij meest
al enkele dagen blijven rondzwerven
door Trinidad, door de rommelige
havenstad, door de plantages en sui
kervelden, langs het asfaitmeer en
de spaarzame badplaatsjes, om vast
de avontuurzin en vacantiestemming
te bemachtigen, die zij voor hun
verdere tocht nodig hebben.
De grote hoeveelheid lianen, die deze typische boom laat afhangen, geeft
de jeugd van Trinidad volop gelegenheid tot vermaak.
Tentoonstelling in Boerhaavezalen te Leiden
