Minister Manshoit over verhoogde melkprijs
Lonen in landbouw (nog te laag)
zijn 24 percent gestegen
$widótaiCet ten afscheid
[Mooie
Vrouwen-
In Noord wijk worden gladiolen-bollen
en zelfs het zaad bestraald
WOENSDAG 12 JANUARI 1955
DE LEIDSE COURANT
TWEEDE BLAD PAGINA 1
Waarschuwing aan slijters
In 1954 werd een totaal subsidie
van 83 millioen gulden aan boer en
verbruiker op de melk gegeven. Dit
bedrag zal in 1955 tot 102 millioen
worden opgevoerd, waarvan 60 mil
lioen gulden direct aan de consu
ment ten goede zal komen.
Aldus minister S. L. Manshoit tij
dens een zeer drukbezochte perscon
ferentie over hetgeen hij noemde het
„labyrinth der melkprijzen"
De minister verklaarde o.m., gecon
stateerd te hebben, dat in verschil
lende delen van het land de neiging
bestaat de drinkmelkprijs met meer
dan drie cent per liter te verhogen,
ook daar, waar dit bedrijfs-econo-
rnisch niet verantwoord is.
Het bedrijfsschap voor zuivel heeft
de opdracht ongemotiveerde prijsstij
gingen onmiddellijk de kop in te
drukken. Eventueel volgt een prijs-
stop.
Minister Manshoit is overtuigd van
de noodzaak de drinkmelkprijs in
het Westen des lands tijdelijk met
vier cent te verhogen. Het gestegen
kostenpeil veroorzaakte daar reeds
verlies, dat omstreeks een halve cent
per liter bedraagt. Tijdelijk zal dus
vier cent meer berekend worden,
waarna een periode volgt, waarin
slechts drie cent verhoging wordt
berekend.
Indien consumptiemelkJbedrijven
aanslijters meer dan 3 cent verhoging
zullen doorrekenen, dan zal boven
de hoofden dezer bedrijven ook de
prijsstop dreigen.
Over de verhoogde kosten van de
schoolmelkvoorziening zal met de
Ned. Ver. van Gemeenten overleg
worden gepleegd. Te dien aanzien
zijn nog geen maatregelen genomen.
In antwoord op een vraag ver
klaarde de minister, dat geen over
leg over de melkprijzen met de Stich
ting van de Arbeid is gepleegd, om
dat zulks zou zijn neergekomen op
het mededelen en aanhoren van een
beslissing, waarover de regering min
stens 10 tot 12 uur heeft beraad
slaagd. Deze onbevredigende vorm
strookt niét met de figuur van de
stichting, die wel betrokken zal wor
den in het overleg over de gevolgen
van die beslissing.
De minister kan niet voorspellen,
of, en indien ja, hoeveel, het ver
bruik van drinkmelk zal teruglopen.
Deze teruggang zal de boer niet tref
fen, wel de slijters.
Naar de mening van de minister
is het besluit om de melkprijzen te
verhogen geenszins in strijd met het
tot dusver gevoerde prijsbeleid van de
regering.
Minister Manshoit zeide deze pers
conferentie te hebben belegd vanwe
ge de grote verwarring, die rond het
verhogen der drinkmelkprijzen is
ontstaan. „Ik zal trachten u in te
lichten over de weg in het labyrinh
der melkprijzen", zo zeide hij tot de
vele tientallen journalisten.
In de laatste tien jaar is het beleid
gericht geweest op een zo laag moge
lijke prijs van het volks voedsel melk.
Daarom wordt gehecht aan drink
melk van 2.5 percent vet, die uitste
kend van kwaliteit en smaak kan zijn.
De prijs ervan scheelt aanzienlijk
met die van volle melk. In het stre
ven naar lage prijzen werd de drink
melk in meerdere of mindere mate
gesubsidieerd.
In het kader van het algemene sub-
sidebeleid wordt, gezien de interna
tionale en Benelux-verhoudingen, ge
streefd naar verlaging van subsidies.
.Melk is een der belangrijkste pro
ducten van de N. derlandse boeren
bedrijven. De helft ervan wordt op
de gemengde zandlbedrijven geprodu
ceerd.
Door diverse oorzaken de land-
arbeiderslonen stegen met 24 we
hadden een slechte zomer en de voe
dersituatie is niet gunstig stegen
de productiekosten van de melk. Blij
kens berekeningen van het Land-
bouweconomisch instituut L-E.I. was
deze stijging voor de weidegebieden
2 cent per liter en voor de zandge
bieden 4 cent per liter. In een jaar
tijds steeg het arbeidsgedeelte van
deze verhoging resp. 1.75 cent en
3.35 cent per liter koemelk.
Waar melk in de veehouderijsector
naast het baconcontract het enige
product is, dat gegarandeerd wordt
en waar het een basis van vele be
drijven is, moest opnieuw een zoge
naamde staats-garantieprijs worden
vastgesteld. Men is hierbij uitge
gaan van de goedkoopst werkende
(weide) gebieden en kwam bij een
vergoeding van arbeidskosten en on
dernemersionen, doch zonder winst
neming, op 22 cent per liter melk,
waar de gemiddelde kostprijs 23.6 ct.
zou moeten bedragen.
Bij het vaststelen van deze garan
tieprijs van 22 cent is rekening gehou
den met de vrij stabiele, doch weinig
renderende internationale zuivel-
markt. Het wordt zelfs de vraag, of
in het tijdvak 1 November 19541
November 1955, de garantieprijs van
22 cent wordt gehaald, aldus minister
Manshoit.
Toeslag zandbedrijven.
Omdat de garantieprijs berekend
is op goedkoop werkende gebieden,,
zou deze de „duurdere" productiege
bieden in de knel brengen. Er is, ge
zien de productiviteit, een aanzien
lijk pachtverschil in de weide- en de
zandgebieden. Men kan dit pachtver
schil, van kleine, gemengde bedrij
ven op het zand, dat neerkomt op 90
gulden per hectare of 1.7 cent per li
ter geproduceerde melk, elimineren,
door de zandboeren een extra garan
tie van gemiddeld pl.m. 23 cent per
liter.
Indien de internationale zuivel-
markt aantrekt en dus gemiddeld
meer dan 22 cent door de zandboeren
gerekend over het gehele melk jaar,
zal worden ontvangen, dan zal die
garantie in verhouding worden ver
laagd. Haalt men slechts de 22 cent,
dan zal die 1.7 cent extra garantie
per liter een bedrag van 42 millioen
gulden kosten.
Blijven de gemiddelde prijzen lan
delijk onder de 22 cent, dan zal de
overheid verder op alle melk tot 22
cent bij moeten passen.
Verrekenprijs.
In de loop der jaren is het rede
lijk gebleken de boeren een winst
van twee cent per liter op de melk
toe te staan.
Zij zullen dan ook boven de lan
delijke gemiddelde garantieprijs van
23 cent 2 cent winst mogen nemen.
Dat is de verrekenprijs, zolang ten
minste de melk voor direct verbruik
K.V.P.-interpellatie
verhoogde melkprijs
Het Tweede Kamerlid dr. ir. W. J.
Droessen (K.V.P.) heeft verlof ge
vraagd een interpellatie tot de minis
ter van Landbouw, Visserij en Voed
selvoorziening te mogen richten over
de verhoging van de melkprijs.
zal worden geleverd. Levering aan
drinkmelkbedrijven dus.
Daarnaast zal de boer een deel
van zijn melk kunnen leveren voor
industriële doeleinden. De „uitloop"
naar boven van deze prijs is vrij. De
ze gaat met de vraag naar onze zui
velproducten voor de uitvoer op en
neer. Die vraag is niet bijzonder
groot, omdat de internationale markt
lusteloos is. Aangezien de verreken
prijs uitsluitend de drinkmelk geldt,
kan hieruit de prijs voor de drink
melk worden afgeleid.
Prijs drinkmelk.
De melk af-boerderij heeft een vet
gehalte van gemiddeld 3.7 percent.
Deze melk wordt tot 2.5 procent ont-
roomd tot „gestandaardiseerde"
melk. Omgerekend op die standaard
is de productieprijs van melk geste
gen met 1.9 cent. Rekent men daarbij
de mindere opbrengst van de uit de
onttrokken room gemaakte boter,
dan is de kostenstijging 2.37 cent.
De regering had nu de keus om het
bestaande subsidie van 3.95 cent per
liter te verhogen met 0.37 cent, waar
door de drinkmelkprijs met 2 cent
zou moeten worden verhoogd, ofwel
om het subsidie te verlagen tot 3.32
cent, waardoor de drinkmelk 3 cent
in prijs zou stijgen.
Gezien de noodzaak van de politiek
om de subsidies geleidelijk af te
schaffen, is de laatste weg gekozen.
De drinkmelk zal in 1955 dan ook
met 60 millioen, inplaats van 69 mil
lioen in 1954, voor de verbruiker
worden gesubsidieerd.
Het subsidie aan de boer op de
melk, teneinde de garantieprijs zo
laag mogelijk te houden, wordt vy-
hoogd van 14 tot 42 millioen, in de
hoop, dat door rationalisatie der be
drijven dit subsidie eveneens zal kun
nen worden verminderd
Verdere opmerkingen.
Minister Manshoit is van mening,
dat de 6 percent welvaartsverhoging
van October 1954 terecht in de pro
ductieprijzen van de melk zijn op
Albert Plesman Jr., de zoon van wijlen Dr. Albert Plesman, de man, die de
Nederlandse burgerluchtvaart tot bloei bracht, is Dinsdagochtend, 11 Ja
nuari. in Den Haag in het huwelijk getreden met de jonge Italiaanse man
nequin, Felicitta Busi. Het toriet van het lieftallige bruidje is ontworpen
door de Romeinse mode-koning Emilio Schuberth in wiens modehuis „Tita"
lange tijd een der gevoerde modellen was. Het bruidstoilet was voor Tita
het afscheidsgeschenk van haar wereldbekende werkgever. De kennismaking
tussen de heer Plesman, die vertegenwoordiger van de K. L. M. in Italië is,
en mejuffrouw Busi, ontstond tijdens een K. L. M. cocktail partij in Rome
nu zeven maanden geleden Foto: nadat het huwelijk officiéél en ambtelijk
was gesloten kreeg het een meer romantische bekrachtiging.
genomen. In de garantieprijs is geen
winst doch uitsluitend vergoeding
voor arbeid gecalculeerd. Ieder be
drijf, dat geen winst maakt, mag zijns
inziens die 6 percent doorbereke
nen; andere niet. Altijd nog is een
goedgekeurde loonsverhoging in de
kostprijzen doorberekend. Indien de
6 percent voor de laag betaalde
landarbeid niet in de kostprijzen zou
zijn doorberekend, dan zou de over
heid dit eigenlijk moeten compense
ren met een bedrag van pl.m. 15 mil
lioen 's jaars, hetgeen in strijd is met
de thans gevoerde subsidie-politiek,
aldus minister S. L. Manshoit.
PATER DEODATUS VERGEER
O.F.M. t
In de leeftijd van 62 jaar is te
Oudewater in het St. Jacobszieken-
huis overleden pater Deodatus Ver
geer O.F.M., die assistent was aan de
kerk van de H. Franciscus van As-
sisië te Oudewater. Voordien was de
overledene pastoor van de H. Sacra
mentskerk te Gouda en o.a. kapelaan
te Delft (H. Jozef), te Rotterdam
(H. Rosalia) en te Gorinchem.
De uitvaart zal Donderdag plaats
vinden in de parochiekerk Oudewa
ter, waarna de begrafenis op het ka
tholieke kerkhof aldaar zal geschie
den.
(Advertentie).
de vraag of deze soorten ook gezond
groeiden. Daarom moeten alle zaai
lingen bij de gebroeders Vink een
zware vuurproef doorstaan met op de
koop toe nog het paardenmiddel van
het opplanten op een slecht stuk
grond.
Men heeft er successen mee ge
boekt. Men creërde o.m. de witte
Early White, die vroeg bloeit met wit-
gevormde, lange takken en waarover
de vaderlandse vakbladen in hun
rubrieken tal van jubelende super
latieven hebben geschreven. Niet al
leen in Holland, maar ook de buiten
landse vakpers. Zo kan men U in
Noordwijk ook het Bulletin de la
Sociated Argetina de Horticultura la
ten zien, waarin men in alle toonaar
den de lof bezingt van Thomas Vink,
de „cultivator de bulbes de Hollan-
da" en van Early White.
Men won weer nieuwe, sterke soor
ten; waarvan de vroegbloeiende rode
Tosto ook zeer hoee ogen gooide. En
men is er aan de Berenburgerweg in
Noord wijk van overtuigd, dat men op
de ingeslagen weg moet voortgaan
omdat uiteindelijk alleen die soorten,
die men ook zonder kunst- en vlieg
werk kan kweken, hun weg altijd zul
len vinden en zich ook zullen hand
haven!
Nieuwste vondst
voor cultuur
De techniek schrijdt voort ook
in het bollenvak! Als men nagaat met
welke enorme sprongen men op cul
tuur-technisch gebied de laatste tien,
vijftien jaar is vooruit gegaan, staat
men een tikkeltje duizelig op zijn
benen te wankelen. Neem bijv. het
forceren der bolgewassen! Voor We
reldoorlog H kon men begin Januari
slechts een handjevol soorten broeien.
Nu kan men reeds begin Januari een
enorm sortiment bolbloemen in bloei
hebben. De eerste Bloemlust-show in
Lisse van dit jaar was daar o.m. een
bewijs van.
Verder ontdekte men, dat hyacin
ten veel sneller „dik" te krijgen wa
ren, waardoor men thans in één jaar
vrijwel evenveel bereikt als vroeger
in drie; perfectionneert men o.m. de
schuurbehandeling van tulpen zó, dat
men veel grotere oogsten verkrijgt,
enz. En 'n modern ingerichte bollen
schuur is tegenwoordig dan ook uit
gerust met ventilatoren, thermosta
ten, apparaten die voor aanvoer van
verse en voor afvoer van „gebruik
te" lucht zorgen en noem-maar-op.
Op één gebied was men echter nog
heel weinig verder gekomen dan
twintig jaar geleden: dat der hybri
disatie. Nog steeds was dat, over het
geheel genomen, een bezigheid, die
men verrichtte onder het motto: „op
hoop van zegen".
Men kruiste op goed geluk.
Men wist soms! de kwalitei
ten van de voorouders van de soor
ten waarmee men kruiste en men
vond zo hier en daar een bescheiden
„stamboek", maar daar hield het dan
ook maar al te vaak mee op.
Men kruiste, men zaaide het zaad
en moest maar afwachten, of er uit
dit zaad nieuwe soorten kwamen, die
verbeteringen waren van de bestaan
de variëteiten.
Toch. zijn op dit gebied stappen ge
daan, die er op wijzen, dat het niet
tot de onmogelijkheden behoort, dat
men ook op dit terrein alles meer „in
de hand" gaat krijgen.
Met name in Noordwijk, „de ba
kermat der gladiolencultuur", is - dat
het geval.
Donkere kamer in bollenschuur.
Bij de fa. Gebrs. Vink aan de Boe-
renburgerweg. was men de laatste
tijd druk aan het verbouwen en het
timmeren geweest. Men creeërde p
de zolder van een bollenschuur een
soort „donkere kamer", waarin geen
straaltje daglicht kon doordringen en
men sloot deze afdeling af met een
zorgvuldigheid, alsof het geheim van
de waterstofbom daar lag opgebor
gen.
Het was niet zonder reden, dat men
deze afdeling voor nieuwsgierigen
op slot hield. Want hier stond voor
een volwassen kapitaal aan appara
ten: een bestfalingskast, een batterij
bestralingslampen en vele honder
den zakjes, die ook honderden ver
schillende soorten gladiolenzaailin-
gen bevatten. En na verschillende
jaren experimenteren en teleurstel
lingen overwinnen, was het van de
fa. Gebrs. Vink nu niet bepaald de
bedoeling Jan-en-Alleman op de thee
te vragen, teneinde aan een ieder di.e
het maar horen wilde precies te ver
tellen, hoe alles in zijn werk ging:
met welke lampen men bestraalde,
en hoe lang, en waarom en ga-maar-
door. Maar niettemin heeft men daar
dn Noordwijk enkele interessante en
in hoge mate belangrijke dingen ont
dekt, die wellicht een omwenteling
bp dit terrein der bollencultuur kun
nen betekenen.
Men bestraalt
Men bestraalt niet alleen het zaad
na het winnen in de schuur, maar
men begint al op het veld, direct
nadat de bestuiving heeft plaats ge
had. Men had aanvankelijk véél te
leren. Want weliswaar was het idee
van bestralen niet helemaal nieuw,
maar men had zelf uit te zoeken,
welke lampen men moest nemen en
de duur der bestraling bepalen. Mo
menteel heeft men infrarode en ultra
violette en ook enige andere lampen
in gebruik, terwijl men ook be
straalt door middel van elementen,
die golven uitzenden.
Het zaad wordt zo lang bestraald,
totdat men het uiterste er van heeft
gevergd. Dit heeft tot voordeel, dat
de levenskiemen der zwakke zaden
zijn gedood en men dus allen sterk,
kiemkrachtig zaad overhoudt. Het
behandelde zaad geeft het volgende
jaar niet alleen een grotere oogst
wat het aantal knolletjes betreft,
maar deze zijn bovendien beduidend
groter!
Verder en dit is zeer belangrijk!
men treft er weinig of geen zieke
exemplaren in aan. Proeven hadden
aangetoond, dat onbestraald zaad in
derdaad een veel grotere opkomst
geeft, maar dat daar óók vele zwak
kelingen in zaten- Door bestraling
I woraen, zoals reeds gezegd, ae
zwakke zauen geaood. Naar men ons
in Noordwijk vertelde, houdt men na
bestraling ongeveer 15 pet. van het
gewonnen zaad over.
Om nieuwe variëteiten je krijgen,
moet men uiteraard verschiiienae
soorten met elkaar kruisen. De chro
mosomen dat zijn populair gezegd
de dragers van de erielijke eigen
schappen, die kleur, groei, stand, enz.
bepaien van een plant worden
dan beïnvloed.
Door bestraling tracht men nu te
bereiken, dat de cnromosomen kunst
matig worden beïnvloed. Het meest
ideale zal dus waarschijnlijk zijn, als
men bestraling toepast wanneer het
proces der bevruchting plaats vindt.
'De chromosomen zijn dan weer
populair gezegd nog in beweging
en de invloed van bestraling is dan
dus veel groter, dan wanneer men
op normale wijze afgerijpt zaad be
straalt. Men bestraalt het in Noord
wijk nu in feite dus twee keer: tij
dens het proces van bevruchting en
afrij ping en als het geoogst is nog
eens.
Bijna de vlag uitgestoken
Men heeft ook hier de nodige
proeven op de som genomen. Zaad
dat tweemaal was bestraald, gaf
enorme standsverschillen te zien en....
daar kwamen ook veel dwergvormen
in voor. En als u nu weet, dat de
vraag naar kleinbloemige gladiolen
de laatste tijd enorm is toegenomen,
dan kunt ge u wel voorstellen, dat
de heer C. v. d. Meij uit Rijnsburg,
die bij de fa. Gebrs. Vink al deze
bestralingsproeven leidt, bijna van
pleizier de vlag had uitgestoken
toen hij dat ontdekteWant
zo zegt men u in Noordwijk, daar
wij van onze soorten uiteraard de
ouders weten en we met eenzelfde
kruising een redelijke kans hebben,
dat dezelfde soort opnieuw gewonnen
wordt, is er een kans dat we van de
beste soorten ook dwergvormen kun
nen creeëren door bestraling.
Nu mag het misschien niet erg aan
nemelijk klinken, dat eenzelfde krui
sing ook een redelijke kans geeft, dat
men ook dezelfde zaailingen krijgt,
het is in ieder geval een feit, dat het
de gebroeders Vink is gelukt, o.a.
dwerggvormen te krijgen van hun be
faamde witte gladiool Early White en
dt gevlekte Sunny Boy. De stengels
van deze dwergvormen zijn ongeveer
70 cm. hoog en verder zijn het precies
verkleinde uitgaven van deze beide
soorten. Bloeitijd e.d. zijn precies het
zelfde als van de „gewone", alleen
produceren deze dwergen wat klei
nere bollen. Men rooit geen grotere
dan zift twaalf. Men hoopt deze lilli
putters de a.s. zomer op de wekelijk
se keuring te Haarlem te exposeren.
De bedoeling van de Noordwijkse
firma met dit alles was een ras gla
diolen te kweken, dat uitsluitend
sterke, gezonde groeiers bevat, om
dat men niet ten onrechte aanvoer
de, dat het moderne sortiment al
zwakke broeders méér dan genoeg
kent. Er wordt door de fa. Vink dan
ook op vrij grote schaal gekruist.
Hetbestraalde zaad wordt geplant
op land, dat voor de gladiolenéul-
tuureigenlijk volkomen onge
schikt is. En alleen die soorten, die
op dat slechte land een behoorlijke
stand vertonen komen in aanmerking
om doorgekweekt te worden. De rest
gaat onherroepelijk de laan uit. Men
is van mening, dat de laatste jaren
te veel uitsluitend is gelet om mooie
vorm en kleur, maar dat men zich
veel te weinig heeft bekommerd om
