Camouflage en marsdiscipline van
Nederl. en Engeland onvoldoende
Chrissemeuje wordt 105 jaar
Battle Royal
Is de „Willem Bontekoe" toch
door 'n botsing verongelukt?
Mist en nevel dwongen „Doorman"
tot een schijnbare inactiviteit
350 Man luchtmachtpersoneel
met de gezinnen naar Duitsland
-j_ix 1954
DE LE1DSE COURANT
rWbhüE BLAD -
PAGINA l
„BATTLE ROYAL" in beweging
Verbindingsdienst
overtreft zichzelf
Donderdagmiddag om 16 uur heb
ben de eerste atoomgranaten die ooit
in een oefening op deze schaal zijn
gebruikt in „Battle Royal" hun werk I
gedaan. Zij „troffen" onderdelen van I
het eerste Britse legerkorps ten Noor- j
den van Halle en ten zuid-oosten van I
Bielefeld. Het afvuren der granaten 1
uit de twee 280 mm atoorakonnen
werd geconstateerd door de scheids
rechters, die eveneens onmiddellijk
maatregelen namen om de vernieti- j
gende werking vast te stellen, die
echte granaten hier zouden hebben
veroorzaakt. Die werking zou zeker
niet gering zijn geweest en zou be
langrijke concentraties van gepantcer-
de en gemotoriseerde eenheden bui- j
tne gevecht hebben gesteld. Daarbij
zouden enige commandoposten op
hoog niveau zijn gekwest, waardoor
tevens de commandovoering ernstig
gestoord zou zijn geworden.
De commandant van het Belgische
legercorps had de aanval van de
Britten in de buurt van Halle, pre
cies verwacht waar hij kwam, en het
„afvuren" van de atoomgranaten
daar was dan ook het resultaat van
een weloverwogen plan.
Voordien had de Belgische artille
rie, reeds belangrijk afbreuk gedaan
aan de stootkracht van vooruitge
schoven onderdelen van het Britse
corps. Het voordeel van de atoomgra
naat boven de atoombom is, dat het H
door een granaat getroffen gebied! zen hadden hier en daar echter klei-
reeds na enkele minuten weer kanne plukjes mensen met radiosets ach-
worden betreden, waardoor het door! tergelaten, die naar hun eigen linie
de aanvallende troepen direct kan de posities van de oprukkende Ne-
worden bezet. derlanders trachtten door te geven.
ZWARE TOL
Bij de oefening „Battle Royal"
in West-Duitsland, zijn enige fa
tale ongelukken gebeurd.
In Westfalen botste een Britse
jeep met grote vaart tegen een
boom. Hierbij werd een soldaat
gedood en twee ernstig gewond.
Bij Arnsberg kantelde een Bel
gisch militair voertuig en ook
hierbij kwam een soldaat om het
leven; drie werden ernstig ge
wond.
Bij Paderborn kwam een
Duits burger door een verkeers
ongeluk om het leven.
In het district Detmold ge
beurden op de eerste oefening
tien ongelukken, waarbij ener
zijds Geallieerde en anderzijds
Duitse voertuigen betrokken
waren; deze verkeersongevallen
hadden geen ernstige gevolgen.
rivier bevindt-zich dan ook de front
lijn tussen Nederlanders en Belgen,
waai bij de Hollandse troepen voor
de opgave staan de rivier over te ste
ken met alle consequenties van dien.
Toen de Nederlandse troepen Don
derdagmorgen vroeg het Teutobur-
gerwoud verkende, merkten zij dat
daar de Belgische en Canadese vogels
gevlogen waren, zodat hun opmars
niet al te moeilijk was. De Canade-
Voor water gestrand.
De Nederlandse troepen zijn giste
ren gestuit op grote inuraderingen
langs de rivier de Ems, en langs de
Beslist onvoldoende.
Met de steeds grotere invloed die
het lucht wapen in de oorlogsvoering
krijgt, zijn camouflage en marsdis-
Oudste inwoonster
Chrissemeuje wordt als het haar
gegeven mag zijn op 2 October
a.s. 105 jaar. Zij staat officieel in
geschreven als mevr. Ch. Karnebeek-
Baks te Eibergen en zij is de oudste
inwoonster van Nederland.
Haar naaste „concurrent" is opa
Kip uit Dreischor, die meer dan eens
abusievelijk de oudste wordt ge
noemd.
Opa Kip echter hoopt eerst op 18
Maart 1955 zijn 104de verjaardag te
vieren.
Chrissemeuje heeft als devies:
Leef sober.
Zij is het afgelopen jaar nog niet
ziek geweest en verricht dagelijks
kleine huishoudelijke karweitjes.
Zij ziet niet tegen 2 October op.
Een uurtje eerder dan anders staat
zij zich nu aan de pomp te wassen,
want om half negen draagt pastoor
Kaeter in de woonkamer een H. Mis
op. Voor het overige hoopt zij maar
dat de dag gelijk aan andere dagen
zal worden, want zij houdt eigenlijk!
niet van al die drukte, het komt bij
de laatste verjaardagen meer dan
eens voor, dat er zo een kleine 600
mensen op bezoek komen.
Overigens zal zij ook die dag niet
van haar dagelijkse indeling afwij
ken: een middagdutje van een uur
en 's avonds om negen uur naar bed.
Alleen van het sokken stoppen en
aardappelen schillen zal die dag niet
veel komen.
Chrissemeuje is twee maal ge
trouwd geweest maar zij heeft geen
kinderen gehad. Zy is nog vol be
langstelling voor wat er in de we
reld gebeurt. Zij leest dagelijks haar
krantje (met bril) en is zéér belang
stellend in de inhoud van het blad
„De heraut van het kasteel" dat
door de zusters van Boxmeer wordt
uitgegeven.
Chrissemeuje heeft twee van de
nonnetjes van dit klooster van nabij
zien opgroeien, vandaar haar belang
stelling.
Chrissemeuje zelf verwondert zich
niet zo over haar hoge leeftijd, die
met een grote helderheid van geest
gepaard gaat. Ze weet, dat ze niet
door haar zeldzame ouder lom be
langrijker wordt en spreekt slechts
van de toekomst, nadat zij eerst Gods
wil voorrang heeft verleend.
cipline zeer belangrijke factoren ge
worden. Vooral ook door de zeer ver
gevorderde fotografische techniek
kan slechte camouflage rampzalig
zijn en als de luchtverkenningen van
„Zuidland" effectief zijn geweest,
heeft men gisteren in de voorste li-
neis van „Noordland" bittere erva
ringen kunnen opdoen. De camouflage
in de voorste lijn van de Nederlandse
troepen behoorde niet altijd tot het
beste en hetzelfde geldt voor de
marsdiscipline vóór in het frontge
bied.
De concentratie van voertuigen in
Itburg zou o.a. in oorlogsomstandig
heden een dankbaar object voor een
luchtaanval zijn geweest. Ook de af
standen tussen de voertuigen was
vaak veel minder dan het uiterst toe
laatbare en hier en daar* zagen wij
zelfs auto's bumper aan bumper
staan. De marsdiscipline van enkele
Britse colonnes was beter dan die
van de Hollanders, doch bevoegde
waarnemers verklaren ook het tegen
deel.
Hieruit blijkt, dat zowel Nederland
als Engeland nog wel wat kunnen
leren.
Eén ding was verheugend: de ver-
reerd, beslist beter dan het vorig
bindingen hebben goed gefunction-
jaar in „Grand Repulse". De com
mandant verbindingen van de vierde
divisie was over zijn mensen zelfs
zeer tevreden.
Vliegtuigen over Nederland.
Donderdagavond tussen negen en
een uur zouden 85 „Canberra-straal-
bommenwerpers van het Britse
„Bomber Command", van Engeland
uit aanvallen op het manoeuvrege-
bied uitvoeren. Twee aanvalslijnen
waren dwars over Nederland gepro
jecteerd. De een kwam even ten
Noorden van Den Haag ons land bin
nen, de ander iets boven Heek van
Holland. De vliegtuigen, twee-moto-
rige straalbommenwerpers, hebben
echter op grote hoogte gevlogen, zo
dat de Nederlanders er waarschijn
lijk niet al te veel van gemerkt zul
len hebben.
Straaljagertank gevonden
Een opmerkelijke ontdekking nabij het wrak van de verongelukte
K. L. M.'er Willem Bontekoe" heeft de mogelijkheid van een botsing sterk
cp de voorgrond geplaatst.
Bij de wrakstukken van de „Willem Bontekoe" zijn namelijk brok-
stukxen van een straaijagertank gevonden, zoda.- het thans niet uitge
goten wordt geacht, dat de „Willem Bontekoe" boven Bergen in botsing
is gekomen met een tot nu toe onbekende straaljager en tengevol
ge van die botsing in zee is gestort.
Op de brokstukken va:i de tank is een nummer gevonden en aan de hand
hiervan poogt men nu de fabriek op te sporen, die de tank vervaardigd
'eeft.
Via deze fabriek zou men dan de identiteit van de straaljager kunnen
achterhalen. Men houdt momenteel rekening met de mogelijkheid, dat de
ploot, die eventueel met de Bontekoe in botsing is gekomen, deze botsing
viet gemeld heeft.
Beveiligingsmanoeuvre ter zee
Aan boord was het
echter wel „oorlog"
Mis en zware regenbuien verhin
derden gisteren de activiteiten ter
zee en in de lucht van zowel vriend
als vijand in de oefening „Morning
Mist". Aan boord van het vliegdek-
schip „Karei Doorman" stonden van
af Donderdagochtend-vroeg vliegtui
gen van de typen Avenger en Sea-
fury startklaar om te beginnen met
de taak van het opsporen van vijan
delijke onderzeeboten om de weg vrij
te maken voor de convooien die over
twee dagen uit Engelse en Franse ha
vens zullen vertrekken. De weers
omstandigheden waren evenwel zo
ongunstig er was nauwelijks een
mijl zicht bij een laaghangende lood
grijze bewolking dat tegen het
vallen van de avond de bemanningen
hun vliegoveralls konden uittrekken,
zonder dat er een toestel de „Karei
Doorman" had kunnen verlaten.
Dit wil echter niet zeggen, dat aan
boord van de „Karei Doorman" de
eerste „oorlogsdag" ongemerkt is
voorbijgegaan. Vrijwel de gehele be
manning van meer dan dertien hon
derd koppen is ingeschakeld voor
oorlogswacht, hetgeen betekent dat
er een zware dienst moet worden
„geklopt" van zes uur op en zes uur
af.
Net echt!
Op de brug van het schip, waar de
commandant en de officieren van de
wacht, allen met helmen op, de bin
nenkomende radioberichten en de
meldingen van het radarscherm met
gespannen aandacht volgen, worden
van minuut tot minuut orders gege
ven, waardoor de „Karei Doorman'
inderdaad de aanblik geeft van een
oorlogsbodem in oorlogstijd. Deze
sfeer werd na het invallen van de
duisternis nog intensiever door het
feit, dat aan de verduisteringsvoor
schriften strikt de hand wordt ge
houden.
Loos alarm.
In de loop van de dag werd de
waakzaamheid tweemaal op de proef
gesteld. In de ochtenduren werd op
het radarscherm een „vijandelijk"
vliegtuig waargenomen. Het onmid-
delijk daarop afgekondigde alarm
bracht het schip in een staat van ver-1
dediging, die eventuele aanvallers
weinig goeds beloofde, gezien tien
tallen lopen van afweergeschut, die
dreigend waren gericht in de rich
ting van de grauwe hemel en die
klaar waren om een zij het dan
papieren scherm van lood om het
schip te leggen. De verwachte aan
val zette echter niet door, evenmin
als die van een onderzeeboot die later
op de dag de „Karei Doorman" tot
op ongewenste afstand wist te be
naderen.
Waardevol escorte.
Een grote rol, bij de beveiliging,
van de „Karei Doorman" speelt het ven de postkantoren.
escorte van de Nederlandse torpedo-
bootjagers „Evertsen" en „Korte
naer" en drie Engelse torpedoboot-
jagers, die het vliegdekschip op zijn
vaart op de Atlantische Oceaan om
ringen en geen moment van zijn zij
de wijken. Deze vijf oorlogsbodems
waren gisteren slechts nu en dan
zichbaar, maar de door hen gevorm
de ring rondom de „Doorman" was,
dank zij de moderne beveiligings
middelen, zo hecht, dat de „vijand"
nog geen kans heeft gezien het vlieg
dekschip ernstig te belagen.
Terwijl dus gisteren de activitei
ten van het Nederlands-Britse eska
der noodgedwongen beperkt moest
blijven tot waakzaamheid, doen de
weersverwachtingen voor vandaag
het waarschijnlijk voorkomen, dat de
„Karei Doorman" en zijn vliegtui
gen de actieve rol kunnen gaan spe
len die hun is toebedeeld.
Stadsomroeper van Utrecht
legde proef af
Onder belangstelling van vele ste
delijke autoriteiten is Donderdag op
de trappen van het Utrechtse stad
huis de nieuwe stadsomroeper ge
ïnstalleerd door wethouder mr. W. H.
J. Derks. £en op het bordes opgesteld
orkest had tevoren vele honderden
voor het stadhuis doen samenstro
men.
Volgens instructies van oudtijds
moest de stadsomroeper zowel kun
nen lezen als schrijven; daarom moest
de nieuwe omroeper hiervan eerst
een proeve afleggen voordat wet
houder Derks tot installatie overging.
Nadat omroeper Piet van Steende
ren door het in ontvangst nemen van
zijn attributen was geïnstalleerd, be
gon hij zijn bel te luiden en zich aan
de menigte voor te stellen in zijn
speciaal ontworpen oud-Hollands cos-
tuum met hoge hoed en zwarte met
rood gevoerde wijde cape.
Als eerste opdracht ging Piet van
Steenderen op verscheidene punten
van de stad de Utrechters bijeen
„bengelen" om het op a.s. Zaterdag
te houden schuttersfeest van de
stichting stadsontspanning aan te
kondigen.
Naar een nEuropees Leger"
Dit jaar nog
Over de integratie van de Tweede
Geallieerde Tactische Luchtstrijd
krachten waarvan een Nederlands
squadron deel gaat uitmaken verne
men wij nog, dat de tweede groep
van deze Tweede Geallieerde Tacti
sche Luchtstrijdkrachten met ingang
van 1 October volledig geïntegreerd
en dus operationeel samengevoegd
worden.
Dit betekent, dat de deelnemers
van deze tweede groep, Nederland en
Engeland, op elk niveau in de ver-
ZEEPOST.
Met de volgende schepen kan zee
post worden verzonden. De data,
waarop de correspondentie uiterlijk
ter post moet zijn bezorgd, staan
achter de naam van het schip ver
meld.
Indonesië: s.s. „Automedon", 29
Sept.
Ned. Nw. Guinea: s.s. „Tomini",
30 Sept.
Ned. Antillen: m.s. „Oranjestad",
28 Sept.
Suriname: m.s. „Stentor", 6 Oct.
Unie van Z.-Afrika en Z.-W. Afri
ka: m.s. „Carnarvon Castle", 25 Sept.
Canada: m.s. „Sibajak", 25 Sept.;
s.s. „Rijndam", 29 Sept.; s.s. „Ame
rican Counselor", 30 Sept.
Zuid-Amerika: s.s. „Presidente Pe-
ron", 25 Sept.
Australië: via Engeland, 2 Oct.
Nieuw Zeeland: via Engeland 25
Sept.
Inlichtingen betreffende de ver
zendingsdata van postpakketten ge
houding veertig tot zestig ten nauw
ste zullen samenwerken en dat de
commandant van de Nederlandse
Tactische Luchtstrijdkrachten, kolo-
nel-vlieger-waarnemer A. J. de Vries
plaatsvervangende commandant van
de tweede groep zal worden en te
vens hoofd van het operationele deel.
Het betekent 'ook, dat het admini
stratieve en technische deel van het
Nederlandse Commando Tactische1
Luchtstrijdkrachten, dat gevestigd is
in Zeelst bij Eindhoven, per 1 De
cember zal worden overgeplaatst
naar Goch in Duitsland, waar het
hoofdkwartier van de tweede groep
komt. Voor Nederland houdt dit in,
dat 350 man luchtmacht personeel,
waarschijnlijk nog in de loop van dit
jaar, met hun gezinnen naar West-
Duitsland zullen worden verplaatst
en dat het 306e Nederlandse Tacti
sche Verkennings Squadron zal wor
den gelegerd op het vliegveld Laar-
bruch ten zuiden van Goch.
VEILING PIJNACKER PASSEERT
DE ZES JVULLIOEN
De Coöperatieve Groentenveiling
„Pijnacker" te Pijnacker heeft een
mijlpaal bereikt door het omzetcijfer
van zes millioen gulden te passeren.
Dit geschiedde toen de koopman C.
van Rijn uit Amersfoort zes kisten
bonen kocht, die door Gebr. de
Groot uit Zoetermeer waren aange
voerd.
Voorzitter Bregman overhandigde
aan de heren Van Rijn en de Groot
een kistje sigaren en deelde o.a. mee
dat in 1951 een totaal omzet van vijf
millioen werd bereikt. Deze cijfers
waren voor 1943 vier millioen en
voor 1946 drie millioen.
N.S.-directie aangevuld
Ir. J. Wessels Boer, chef van de
Dienst van de Exploitatie van de N.V.
Nederlandse Spoorw gen, die met in
gang van 1 October a.s. benoemd is
tot directeur van de N.S. De Directie
van de Spoorwegen zal met ingang
van 1 October dan bestaan uit de he
ren ir. F. Q. den Hollander (Presi
dent); drs. D. J. 'ansink (Directeur);
en ir. J. Wessels Boer (Directeur).
Afsluiting van
Haringvliet
Het ligt in de bedoeling van het
ministerie van Verkeer en Waterstaat
in 1955 een aanvang te doen maken
met de werken ter afsluiting van het
Haringvliet, indien althans de voor
bereidingen voldoende gevorderd
zullen zijn.
Bij een binnenkort in te dienen
wetsontwerp zullen uitgewerkte
voorstellen worden gedaan ten aan
zien van de uiteindelijk ter beveili
ging van de Nederlandse kust te
treffen maatregelen als met betrek
king tot de voorlopige versterking
van scheidene zwakke plaatsen in de
bestaande hoogwaterkeringen, zulks
ter overbrugging van het tijdvak, dat
met het treffen der definitieve voor
zieningen gemoeid zal zijn.
De belangrijkste verbeteringswer-
ken zijn het versterken van de duin
voet bij Goeree (ƒ600.000), het tref
fen van voorzieningen tegen verdere
afslag van de Eijerlandse kust
800.000), het verlengen van de Hel-
derse zeewering en het treffen van
voorzieningen aan de vooroever van
die zeewering (ƒ4.000.000), de uit
breiding van bezinkingen en het in
korten en verlagen van hoofden
langs de Noordzeekust tussen de
Helderse en Hondsbossche zeewering
1.100.000) en de verdediging van
de zuidwestpunt van Ameland
(ƒ500.000).
Lyda's flora sneuvelde
door ondergrondse
actie
Terwijl bloemenmagazijn „Lyda"
jarenlang geheel Zaandam en wijde
omtrek in geurige kleuren had gezet,
bleek de laatste tijd deze faam een
weinig misplaatst te zijn, want te
leurgestelde klanten kwamen na en
kele uren al bitter gestemd naar de
bloemenzaak om het droeve over
schot te laten zien van hetgeen zo
kort daarvoor nog een wonder van
natuurpracht en vakmansschap was
geweest.
De bloemen van „Lyda" verdorden
terwijl je er bij stond en de bekom
merde zakenman deed hevige aan
vallen op zijn leveranciers, die allen
echter om strijd verklaarden, dat ze
versgeplukte bloemen geleverd had
den.
Nu wordt op de cursus vakbe
kwaamheid bloemhandelaren (vesti
gingseis) geleerd, dat bloemen geen
grotere vijand kennen dan gas en
deswege van „Lyda" geheel elec-
trisch.
Dezer dagen is echter gebleken,
dat hier van ondergrondse activiteit
sprake is geweest, want, op nog geen
twintig meter van „Lyda" verwijderd
vertoonde de gasbuis van Gasbedrijf
Zaanstreeks Waterland een ernstige
breuk. Ondanks alle efectricitelt
kwam er via de kelder dus toch gas
bij de bloemen, die natuurgetrouw
de geest gaven, na een korte wijle dit
verbrandingsproduct ingeademd te
hebben.
Deze ontdekking heeft een aantal
werklieden aan het graven gezet en
de breuk is nu geheeld. Maar de
bloemenhandelaar is nog niet hele
maal tevreden; hij zal een eis tot
schadevergoeding tegen de Gas
maatschappij instellen.
TUINBOUWSCHUUR AFGEBRAND.
Gistermiddag omstreeks half een is
brand uitgebroken in de tuinbouw-
schuur var» A. H. van Staaduinen aan
de Heenweg te 's-Gravenzande. Eni
ge voorbijgangers zagen rookwolken
opstijgen uit de schuur, welke was
gevuld met stro, veevoeder en een
grote hoeveelheid papieren zakken.
Zij waarschuwden de eigenaar, die
met zijn gezin aan het middagmaal
zat. De direct gealarmeerde brand
weer was spoedig ter plaatse maar
kon niet verhinderen dat de gehele
schuur met inhoud uitbrandde. De
schade loopt in de tienduizenden gul
dens. De oorzaak is vermoedelijk
kortsluiting. De eigenaar was ver
zekerd.
HET ONDERSTE UIT DE KAN.
Bij graafwerkzaamheden in zyn
tuin stootte de landbouwer W. van
de Langenheen in de buurschap Ger-
ven te Putten dezer dagen op iets
hards. Het bleek een stenen kruikje
te zijn, gevuld met zand. Onderin za
ten twintig gouden muntstukken.
