Overal in het bisdom zullen machtige
fabriekscomplexen verrijzen
Bedrijfspanden in nieuwe
woonwijken
Vlammen vernielden veevoerfabriek
Teleurstellende oogst schept
goede opbrengstverwachtingen
Na 9 jaren gevangenisstraf
volgde gisteren vrijspraak
joods weesmeisje wordt niet in
een Katholiek gezin geplaatst
DINSDAG 14 SEPTEMBER 1954
DE LEIDSE COURANT
TWEEDE BLAD PAGINA 1
GEESTELIJKE ONTWIKKELINGSGEBIEDEN
BISSCHOPPELIJKE
RICHTLIJNEN
l
De bisschop van Haarlem heeft, zo
als gisteren in 't kort gemeld, richt
lijnen gegeven voor de geestelijke
ontwikkelingsgebieden in het Bisdom
Haarlem.
Aan deze zeer belangrijke richtlij
nen is het volgende ontleend:
De krachtige invloed, die er in de
moderne wereld uitgaat van de voort
gaande technische en economische
ontwikkeling op het geestelijk leven
van de katholieke bevolking, heeft
aldus de bisschop Onze ernstige
belangstelling en vraagt om een po
sitief gericht beleid.
In Zijn laatste Kerstboodschap zegt
de Heilige Vader, met ononderbroken
bezorgdheid de koortsachtige jacht
naar technische vooruitgang, naar op
voering van de arbeidsproductiviteit
en van de levensstandaard, gade te
slaan, een koortsachtig, veelal uit
sluitend materialistisch streven, dat
de mens in de wortel dreigt te beder
ven en zijn geestelijk leven te ver
stikken.
Wijzelf mochten in de vorige jaren
bij gelegenheid van Kerkenbouw-
Zondag U enkele malen spreken over
de zeer vérstrekkende materiële en
geestelijke gevolgen van de steeds
voortgaande technisch-economische
ontwikkeling in Ons Bisdom. Vol
vertrouwen oy God, die de aarde aan
de mens gaf om haar te bevolken en
aan zich te onderwerpen, en in de
wetenschap dat iedere opsporing van
de krachten van de natuur door de
techniek verricht, tenslotte een opspo
ring en ontdekking is van de groot
heid, de wijsheid en "de harmonische
volmaaktheid van God, hebben Uw
geestelijke leiders steeds duidelijke
richtlijnen gegeven om de gelukkige
vooruitgang van de gemeenschap te
verzekeren volgen de omstandighe
den van plaats, tijd en volk. Met gro
te dankbaarheid gewagen Wij hier
van de grote sociale encyclieken,
machtige stimulansen om in een door
de technische revocatie ontwrichte sa
menleving opnieuw evenwicht te
brengen, waardoor rechtvaardigheid
en liefde heersen jegens iedere mens,
op welke trap van de maatschappe
lijke ladder hij zich ook bevindt.
Wij weten uit ervaring, dat in het
verleden het geloofsleven van grote
groepen katholieken door de indus
trialisatie en verstedelijking en de
voortgaande technische ontwikkeling
grote schade heeft ondervonden. Ook
in Ons Bisdom heeft deze ontwikke
ling in deze en de vorige 'eeuw vele
inwoners, vaak afkomstig uit platte-
Jandsstreken, geestelijk en psychisch
onvoorbereid en door de samenleving
niet beschermd, meegsleurd in de
dynamiek van de industriële revolu
tie en urbanisering. Velen hébben in
die tijd de Kerk verlaten er. verloren
hel geloof, waarin zij door onze voor
ouders met zoveel zcrg en liefde wa
ren grootgebracht
De aangeduide ontwikkeling is
geenszins tot stilstand gekomen Dit
blijkt uit studies en rapporten van de
burgerijke overheid en andere in
stanties In de naatstc toekomst zullen
dan ook een aantal gebieden in Ons
Bisdom ingrijpende veranderingen
ondergaan, waardoor het beeld van
een aantal onze steden en dorpen
grondig zal worden gewijzigd. De
oorzaken daarvan zijn gelegen in de
groei van de bevolking en de daar
mede noodzakelijk verbonden uitbrei
ding en verandering der bestaans-
bronnen
Deze bevolkingsgroei stelt de bur
gerlijke overheid en het bedrijfsleven
voor de noodzaak zich bijzonder in te
spannen om voor het groeiende ge
slacht nieuwe bronnen van werkgele
genheid te openen. Het stemt Ons tot
grote dankbaarheid dat de burger
lijke overheid en het bedrijfsleven
deze met voortvarendheid ter hand
genomen taak, hierbij ten volle ge
steund door het gehele Nederlandse
volk, tot op heden met zoveel suc
ces bekroond zagen.
Deze taak is zo zwaar omdat, bij
een groeiende bevolking, op het plat
teland in de land- en tuinbouw prac-
tisch geen geschikte uitbreidingsmo
gelijkheid van de werkgelegenheid
meer bestaat Alleen in de sectoren
van industrie, handel en overige
dienstverlening zal voor de bevol
kingsaanwas werk gevonden kunnen
worden.
Om deze reden moesten Wij consta
teren, dat de maatschappelijke struc
tuurveranderingen, zo kenmerkend
voor de ontwikkeling in de eeuw die
achter ons ligt, ook de toekomst zul
len beheersen.
Zowel aan de randen van de grote
steden als in de plattelandsgebieden
zullen in Ons Bisdom machtige fa
briekscomplexen verrijzen.
Vele jonge mannen en vrouwen
zullen naar deze centra van werkge
legenheid trekken.
,Onze steden zullen met nieuwe ste
den worden uitgebreid en dorpen
tot steden worden uitgeboud.
Wil deze technisch-economische
ontwikkeling zich voltrekken ten
bate van het geestelijk heil van de
mens dan moeten Wij in een aantal
gebieden, welke Wij als geestelijke
ontwikkelingsgebieden beschouwen,
bijzondere pastorele apostolische ta
ken ontwikkelen en zullen bovendien
de katholieken een doeltreffende in
vloed dienen uit te oefenen in de or
ganen, waaraan de maatschappelijke
vormgeving is toevertrouwd.
Wij constateren in dit verband met
voldoening, dat ook de burgerlijke
overheid in het bedrijfsleven voor de
sociale en zedelijke aspecten van de
industrialisatie steeds meer open oog
hebben.
In het bijzonder vestigen Wij de
aandacht op een passage in de eerste
Industrialisatienota, waar de Minister
van Economische Zaken verschillen
de van deze problemen noemt en
daarbij de nadruk legt op de belang
rijke taak welke de Kerken, de jeugd
beweging en de vakorganisaties in
deze dienen te vervullen.
In het jongste Mandement hebben
de gezamenlijke Bisschoppen van de
Nederlandse Kerkprovincie er op
gewezen, dat hoewel Kerk en Staat
een eigen gebied bestrijken, beide
levensgebieden geenszins te scheiden
zijn. „Bij alle werkelijk onderscheid"
zegt het Mandement „blijft het leven
één en mag dat leven ook het
openbare niet losgemaakt worden
van God en Godsdienst". Het is nu
de wezenlijke eenheid van de diep
ste levensvraagstukken, zoals die
zich mede voordoen in Ons Bisdom
met zijn zo sterk geconcentreerde
bevolking, met zijn ingewikkelde
economische structuur en met zijn
snelle stedebouwkundige ontwikke
ling, die Ons noopt tot het invoeren
van nieuwe vormen van zielzorg en
tot het treffen van voorzieningen op
het gebied van het maatschappelijke
en culturele opbouwwerk. De Kerk
heeft immers ook op dit terrein Haar
onvervreemdbare rechten en plich
ten.
Toen Uw Bisschoppen in hun ge
zamenlijk Mandement de noodzaak
uitspraken van een katholiek sociaal
program, eigentijdse vormgeving van
gerechtigheid voor allen, hebben zij
hierbij uitdrukkelijk gesteld, dat hun
taak in deze zich beperkt tot het ver
kondigen van de zedelijke beginselen,
ook voor het sociaal-economisch han
delen, en het stimuleren tot daden.
Het is volgens de woorden van het
Mandement de bijzonder taak van de
leken en speciaal van de katholieke
sociale organisaties deze beginselen
en richtlijnen toe te passen volgens
dé omstandigheden van plaats en tijd
en volk.
Met alle steun, in het bijzonder van
degenen die op grond van hun op
leiding en maatschappelijke positie
hiertoe zijn geroepen, vertrouwen Wij
dat de moeilijke taak, waarover Wij
spraken, zal worden volbracht.
Instelling van een „Adviescom
missie voor de geestelijk ontwik
kelingsgebieden in het Bisdom
Haarlem".
Wij hebben het daarom nodig ge
oordeeld in te stellen een Adviescom
missie voor de geestelijke ontwikke
lingsgebieden in het Bisdom Haar
lem.
Het zal in de eerste plaats haar taak
zijn Ons voorstellen te doen omtrent
de gebieden, door Ons aan te wijzen
als „Geestelijk Ontwikkelingsgebied",
en voor elk van deze gebieden een
stichting voor te bereiden, welke
stichtingen in een voortdurende be
reidheid tot daadwerkelijke samen
werking met de andere bevolkings
groepen, een voorlichtende, coördine
rende en, indien dit noodzakelijk
blijkt, uitvoerend? taak hebben te
vervullen inzake het maatschapelijke
en culturele opbouwwerk in bedoel
de gebieden, teneinde het godsdien-
stig-zedelijk welzijn met name van de
katholieke bevolking te beschermen
en te bevorderen.
Samengesteld uit ter zake kundige
priesters en leken, zal zij met 'het
oog op de eerdervermelde taak, in
r.auw overleg met de daarvoor aan
gewezen organisaties en instellingen.
Ons hebben te adviseren ten aanzien
van de door Ons te geven richtlijnen
in de onderscheidene sectoren van
het maatschappelijke en culturele
opbouwwerk. Bijzondere aandacht
zal daarbij gevraagd worden voor de
voorlichting en activering van, en de
daadwerkelijke hulp aan al degenen,
die betrokken zullen worden bij de
toekomstige structuurveranderingen
in Ons Bisdom.
Wij zijn er van overtuigd door deze
Onze besluiten bij te dragen tot het
geen in het Mandement de kerstening
van het openbare leven werd ge
noemd, welke kerstening bovenal
hierin gelegen is, dat ook in het hui
dige stadium van de heilsgeschiede
nis natuur en techniek instrumenten
kunnen, ja moeten zijn tot Gods ver
heerlijking en tot heil van de nieuwe
mens.
Benoemingen.
Voor de eerste maal heeft de Bis
schop als leden van de Commissie
benoemd: mgr. H. J. J. van Hussen
(voorzitter), prof. G. H. L. Zeegers,
hoogleraar te Nijmegen en direc
teur-generaal van het Kath. Sociaal
Kerkelijk Instituut (secretaris), ree
tor W. A. E. Bokeloh van het Kath.
Sociaal Centrum, prof. ir. J. H. Fro
ger, hoogleraar aan de Tëchn. Hoge
school, de heer J. Kortink van de
K.A.B., mgr. mr. F. J. C. M. Op de
Coul, directeur van het R.K. Cen
traal Bureau voor Onderwijs en Op
voeding en mr. G. J. Vermeulen van
de L.T.B.
Nieuwe financieringsinstituten noodzakelijk geach
Het probleem der vestiging van
middenstandszaken in nieuwe woon
wijken is een nationaal vraagstuk
geworden. Patriële oplossingen bie
den geen uitweg meer. Tot deze con
clusie is een rapport gekomen, uitge
bracht door het College van Handel
en Industrie in de levensmiddelen
branche waarvan oud-minister Al-
bregts voorzitter is.
In de Memorie van Antwoord op
de Middenstandsnota heeft de rege
ring voor het probleem reeds enkele
oplossingen aangegeven, die ook in
bedoeld rapport naar voren worden
gebracht. Er blijven echter nog wel
wensen over. Zo staan de organisa
ties in de levensmiddelenbranche o.a.
op het standpunt dat de overheid
evenals bij de woningbouw onder
bepaalde voorwaarden het risico van
de onrendabele top voor haar rekening
dient te nemen.
Gelijk bekend zijn twee belangrijke
nieuwe regelingen met betrekking
tot de bouw van middenstandszaken
in uitzicht gesteld, n.l. een door de
overheid gegarandeerde financie
ringsregeling, welke de eigenbouw
van middenstandspanden via lang hy
pothecair crediet mogelijk maakt.
Voorts is een eveneens van overheids
wege gegarandeerde langlopende
credietregeling ter financiering van de
bedrijfsinrichting en eventueel ook
van de voorraad in uitzicht gesteld.
In de kruideniersbranche heeft
men zich beraden over de vraag of
op het gebied van de bouw van nieu
we bedrijfspanden een taak ligt voor
de institutionele beleggers.
Het wordt niet noodzakelijk ge
acht, dat de overheid zelf de gelden
ter beschikking stelt.
Dan zal echter een financierings
instituut in het leven moeten wor
den geroepen, dat het de insti
tutionele beleggers mogelijk maakt
de gelden in grote bedragen ter be
schikking te stellen, waarbij het ri
sico niet groter' is dan de institutio
nele beleggers normaliter lopen.
De overheid zou zich dan garant
moeten stellen voor de terugbetaling
der ter beschikking gestelde bedra
gen Op deze wijze zou dit financie
ringsinstituut credieten aan midden
standers kunnen verstrekken, uiter
aard met inachtneming van door de
overheid te stellen voorwaarden.
De vraag is nu of bij de realise
ring van een en ander de nieuwe cre-
dietregelingen opnieuw over de Mid-
denstandsbank moeten lopen dan wel
of de overheid bereid is garanties te
verlenen aan door de middenstands-
bedrijven zelf in het leven te roe
pen financieringsinstituten.
Het rapport van de levensmiddelen
branche acht afzonderlijke finan
cieringsinstituten beter, zulks gezien
de lange looptijd der credieten en de
mogelijkheid op deze wijze gelden uit
de particuliere sector aan te trekken.
Het is te begrijpen aldus
„Trouw" dat ook in verband met
deze materie mén in middenstands
kringen met grote belangstelling naar
het parlementaire debat over de Mid
denstandsnota uitziet. Institutionele
beleggers hébben zich reeds bereid
verklaard deze vorm van credietver-
lening ter hand te willen nemen
waarbij het niet uitgesloten moet
worden geacht dat gunstiger voor
waarden zullen worden gesteld dan
bij normale bankcredieten.
Uien verregend
Vraag zal aanbod
overtreffen
Alle factoren hebben dit jaar mee
gewerkt om een' minimale uicnoogst
ta verkrijgen, die zeker slechts onge
veer de helft bedraagt van de hoe
veelheid, die de laatste jaren ter be
schikking van de export kwam, al
was deze hoeveelheid dan ook veel
te hoog,, met alle gevolgen van dien
voor de' prijs, die zowel voor teler
als handelaar niet lonend was.
In het seizoen 1954/55 zal de vraag
naar uien, naar het zich laat aanzien,
groter zijn dan het aanbod van uien,
zodat de prijs dit seizien zeker goed
zal zijn.
Voorzichtige berekeningen tonen
aan, dat er'éngeveer 70 millioen kg.
uien voor export beschikbaar zijn,
een hoeveelheid, die de markt wan
neer zij tamelijk willig is, normaal
in de maanden November tot en met
Januari opneemt. Of dit nu ook het
geval zijn zijn, hangt natuurlijk af,
van de oogst in andere landen.
Vrees voor ziekten.
Vorig jaar betaalde men ongeveer
de helft van de huidige prijs, zodat
de opbrengst zeker niet minder is.
Behalve belangrijk mindere uitzaai
dan vorig jaar (het areaal was on
geveer met verminderd), waren
het vooral de droogte in het voor
jaar, waardoor het zaad gedeeltelij
niet ontkiemde, het optreden
meer dan overvloedige regen der
laatste maanden, die er toe mede
werkten de opbrengst der uien aan
de lage kant te houden. Vooral de
overvloedige regens der laatste we
ken hebben de vrees doen ontstaan,
dat de uien minder goed houdbaar
zijn, dan andere jaren.
De vrees voor koprot en schimmel
is zo groot, dat menige teler thans
reeds liever a 15 cent per kg. ver
koopt, dan het marktverloop om
streeks December af te wachten,
wanneer naar schatting de prijs wel
zal zijn opgelopen tot het dubbele.
Een zeer zware brand heeft Zon
dagochtend gewoed in de veevoeder
fabriek en de magazijnen van de
Coöperatieve Aankoopvereniging te
Oldeberkoop, gem. Ooststellingwerf
(Fr.). Het grootste gedeelte van de
gebouwen, gelegen aan de weg van
Oldeberkoop naar Heerenveen, werd
in as gelegd. De brand woedde zo he
vig, en de vlammen grepen zo snel
om zich heen, dat de bestrijding van
het vuur met elf slangen en 'n mist-
spuit, aanvankelijk hopeloos werk
leek. Toch was men de brand, die
om half vijf werd ontdekt, om zeven
uur meester. De felle wind en het
feit, dat een grote voorraad lijnkoe
ken en oliehoudende zaden in de ge
bouwen lag opgeslagen, vormde voor
de brandweerlieden, die zeer snel ter
plaatse waren, een grote handicap.
Foto: een overzicht van de ravage
in de fabriek, welke volkomen werd
verwoest. Ook het gehele machine
park werd een prooi van de vlam
men. De directiewoning en de gara
ges en kantoren kon men behouden.
Meineed veroorzaakte levenslang
Oorlogserfenis
valse meeldauw deze zomer en de tentie bevolen.
De Bijzondere Strafkamer bij de
rechtbank te Amsterdam heeft gister
morgen een 54-jarige, afkomstig uit
Zeegse (Gr.), die op 23 Januari 1948
door de Groningse kamer van het
bijzonder gerechtshof te Leeuwarden
terzake van een zware mishandeling
in het strafkamp „Erica" te Ommen
in October 1942 tot 20 jaar met aftrek
was veroordeeld (de eis was levens
lang), vrijgesproken en de onmiddel
lijke opheffing van de voorlopige de-
BETTY MELJADO IN „NEUTRAAL" MILIEU
Verrassend besluit
Reeds geruime tijd geleden besloot
de voogdijraad het voorlopig aan
haar zorg toevertrouwde 14-jarige
Joodse weesmeisje Betty Meljado te
plaatsen in een Rooms Katholiek mi
lieu. De voogdijraad he,eft dit besluit
tot nog toe om allerlei redenen niet
kunnen uitvoeren.
Geertje Wielema feestelijk ingehaald
Het Nederlandse zwemstertje Geertje Wielema, die erin slaagde, tijdens
de Europese zwemkampioenschappen te Turijn voor Nederland op het
nummer rugslag dames, een gouden medaille te veroveren, is Maandag
avond door een Hilversum in jubelstemming ingehaald.
Na zeer ampele besprekingen is de
vóogdijrand gisteravond tot de con
clusie gekomen, dat het wenselijker
is Betty te brengen in een milieu,
dat géén bepaald godsdienstige stem
pel draagt doch wel positief staat ten
opzichte van alle religieuze waarden
opdat Betty de volledige mogelijk
heid heelt chi naar alle kanten te ont
plooien. Over enige tijd zal nu tot
plaatsing in een dergelijk milieu wor
den overgegaan. Dit betekent dus al
leen, dat Betty in bedoeld milieu zal
komen, doch niet, dat dit gezin met
een de voogdij, d.i. dus alle zeggen
schap over Betty zal krijgen. Betty,
die reeds geruime tijd geleden tijde
lijk voorlopig is opgenomen in een
gezin in een der provincies, blijft
voorlopig nog aan de zorg van de
voogdijraad toevertrouwd, kraohtens
beschikking van 30 Juni 1954 van de
arrondissements rechtbank te Amster
dam.
De voogdijraad zal te zijner tijd
aan deze rechtbank een voorstel doen
omtrent de vraag op welkae wijze 't
best in de voogdij over Betty zal kun
nen worden voorzien.
De jaarlijkse pluimveetentoonstel
ling van Ornithophilia te Utrecht op
4, 5 en 6 November zal ditmaal de
grootste tentoonstelling op dit gebied
worden, die ooit gehouden is.
In de 15.000 m2 grote Bernhardhal
op het Jaarbeursterrein aan de Croe-
selaan, die geheel bezet zal zijn, ko
men meer dan 2.000 inzendingen met
ongeveer 4.000 dieren van de afde
lingen sport en bedrijfspluimvee.
Grote ruimten in de enorme hal wor
den ingenomen door slachtpluimvee
zowel levend als geslacht en
door de industrieën die iets met pluim
vee te maken hebben.
Tegen hem had de officier van ju
stitie op 30 Augustus j.l. twaalf jaar
gevangenis met aftrek en ontzetting
uit alle rechten geëist. De man is
ruim negen jaar gedetineerd geweest.
In deze zaak was tijdens de behan
deling voor het Bijzonder Gerechts
hof door een gedetineerde getuige
een meineed afgelegd, weshalve er
revisie van het vonnis werd aange
vraagd. In cassatie werd de zaak door
de hoge raad voor een nieuwe be
handeling naar de bijzondere straf
kamer te Amsterdam verwezen. Vier
zittingen heeft deze kamer aan de nu
12 jaar oude zaak gewijd. De Gro
ninger, die wegens een economisch
delict in het beruchte strafkamp Eri
ca der Nederlandse Justitie te Om
men was gedetineerd zou een mede
gevangene zo hebben mishandeld, dat
het slachtoffer korte tijd later was
overleden.
De man heeft steeds met klem ont
kend, dat hij zich aan zware mishan
deling schuldig had gemaakt. De of
ficier van justitie achtte het overlij
den van het slachtoffer als gevolg
van de mishandeling niet bewezen,
maar wel de opzet van de zware mis
handeling.
TRITON-RAMP
Lijk aangespoeld
Bergingsdeskundigen hebben Maan
dagavond een instrumentenpaneel
van de Triton .vermoedelijk van de
boordwerktuigkundige, geborgen.
Het zal heden onderzocht worden
door de Nederlandse en Ierse func-
tionnarissen, die met het onderzoek
naar de oorzaak van het ongeluk met
de Triton zijn belast.
Gisteravond laat is het stoffelijk
overschot van de Amerikaan William
G. Tulier, dat tot de twee tot dan toe
nog' vermiste lijken der slachtoffers
van de „Triton" behoorde, op een
eilandje, 25 k.m. van het vliegveld
Shannon verwijderd, aangespoeld.
De 51-jarige mevr. M. J. Dekker
uit de Uiterwaardenstraat te Amster
dam is Zondagavond tengevolge van
gasverstikking om het leven geko
men. De politie vermoedt, dat de
vrouw, die reeds veertien jaar ver
lamd, dus zeer slecht ter been was,
in de keuken van haar woning is ge
struikeld en in haar val de slang van
het gascomfoor heeft gegrepen, die
meegaf, waardoor het gas uit de
openstaande hoofdkraan vrij de keu
ken kon binnenstromen. Het was be
kend, dat de vrouw zonder hulp na
een val niet kon opstaan. Toen enige
uren later haar man thuiskwam en
de dokter waarschuwde, bleken de
levensgeesten te zijn geweken.
