Vrijwilligers laten zich steken in de Leidse muggenfokkerij Gezoem in vele tientallen kooitjes gesubsidieerd Leidse grachten zijn schoner dan u denkt Leidato doet menige weg naar Leiden leiden DINSDAG 7 SEPEMBER 1954 DE LEIDSE COURANT EERSTE BLAD PAGINA 3 Het lijkt op zijn minst ongewoon, dat er lieden zijn, die een fokkerij hou den van onze gevleugelde huisvijanden. Nog vreemder is het, dat een kwe ker van dit zoemend ongedierte, dat menigmaal tot nachtelijke jachtavon turen aanleiding geeft, een klinkende subsidie krijgt. Toch geldt dit voor een afdeling van het instituut voor tropische geneeskunde te Leiden. Met name voor het laboratorium voor parasitologie, hetgeen men vrij zou kun nen vertalen met „muggen- en ander prik- en zuiggediertekunde." De Nederlandse organisatie voor zuiver wetenschappelijk onderzoek heeft onlangs een ruime subsidie toegekend aan dit laboratorium voor een on derzoek, dat ten doel heeft het gedrag te leren kennen van de muggen die de malaria overbrengen. Zoals men weet, is malaria een van de meest hardnekkige ziekten van de tropen. Wat vele mensen echter niet weten, is dat deze ziekte ook in bepaalde streken van Nederland voorkomt. Zo heeft in 1946 een malaria-epidemie geheerst in de Zaanstreek, waarbij zich meer dan 10.000 ziektegevallen hebben voorgedaan. Ook in Friesland, vooral in de streek rondom Franeker, en in Zeeland duikt deze derdendaagse koorts af en toe op. Hoewel de ziekte in ons land geen levensgevaarlijk verloop heeft, wordt uiteraard alles in het werk gesteld om dergelijke epidemieën te voorkomen. En dank zij de bespuitingen in de huizen met succes! Reeds in 1934 is prof. dr. P. H. van Thiel begonnen met zijn onderzoek, naar het gedrag van de malariamuggen bij het voedselzoeken. Later is die onderzoek voortgezet door zijn hoofdassistent, de biolaag J. J. Laarman, met wie wy dezer dagen een onderhoud hebben gehad. Muggen in een kooitje. De malaria wordt veroorzaakt door een één-cellige parasiet in het bloed, die wordt overgebracht door de wijf jesmuggen van het geslacht anophe les. De mannetjesmuggen, die nooit zuigen, zijn geheel ongevaarlijk. De muggen van het geslacht culex, die hier het meest algemeen zijn, zijn evenmin gevaarlijk, daar de parasiet in deze muggen niet het stadium kan bereiken, waarmede de mens te in fecteren is. Voor de bestudering van het gedrag der muggen is een inge wikkelde apparatuur gebouwd, waar mede men de voorkeur van de mug gen voor bepaalde „luchtjes" kan vaststellen. Gebleken is namelijk, dat sommige soorten alléén mensen ste ken en andere soorten alleen dieren, terwijl er ook soorten zijn die "beide groepen steken met een voorkeur voor óf mensen óf dieren. De mug die in Nederland malaria overbrengt, blijkt een voorkeur te hebben voor varkens en konijnen. Doordat de muggen echter bij het overwinteren ook in de huizen komen, worden in het najaar en de winter geregeld mensen gestoken. Aangezien deze voorkeur van de muskiet behalve door geuren o.a. ook zou kunnen worden veroorzaakt door verschillen in temperatuur of voch tigheid. zijn deze beide laatstgenoem de factoren zorgvuldig uitgescha keld bij de in Leiden opgestelde ap paratuur. Een aantal muggen wordt voor een proef in een kooitje geplaatst, waar doorheen twee luchtstromen worden geleid, die precies dezelfde sterkte, temperatuur en vochtigheidsgraad hebben. De ene luchtstroom komt di rect van buiten, terwijl de andere wordt geleid langs een proefdier. Doorgaans wordt hiervoor een ko nijn genomen, aangezien de beschik bare plaatsruimte niet groot genoeg is om met varkens te experimente ren. Nauwkeurig worden nu de re acties van de muggen gadegeslagen. Wie heeft mug-appeal? Het ligt in de bedoeling, wanneer men een nog grotere graad van nauwkeurigheid bij de proeven heeft kunnen bereiken, over te gaan tot het bepalen van verschillen tussen de „aantrekkelijkheid" voor de muggen van twee verschillende mensen of dieren. Dan zai ook kunnen blijken, in hoeverre de vaak gehoorde opmer king, dat bepaalde mensen veel meer last hebben van muggen dan de an deren, reëel is en waardoor dit even tuele verschil veroorzaakt wordt. Zui ver en toegepast wetenschappelijk on derzoek gaan hier dus hand in hand. Muggenfabriek. Voor het houden van deze proe ven is het uiteraard noodzakelijk, dat men steeds de beschikking heeft over voldoende muggen. Daarom is in één van de kamers van het labora torium een complete „muggenfa briek" ingericht. Uit tientallen gazen kooien klinkt hier de bezoeker het gegons van duizenden muggen tegen, terwijl in bakken met water ettelijke larven drijven, die te zijner tijd ook volwassen muggen hopen te worden. Het is niet eenvoudig, die hele insec- tarium in leven te houden. Voor een bakje met bloed halen de muggen hun „neus" op, zy willen slechts bloed waarvoor ze eerst moeten steken. Een deel van de insecten kan men tevre den stellen door hun 'n konijn te pre senteren. Muggen-vrijwilligers vóór. Moeilijker wordt het echter bij de muskietensoorten wier enig voedsel mensenbloed is. zoals een in het labo ratorium gekweekte Afrikaanse soort. Hiervoor zoekt het laboratorium steeds vrijwilligers, die met ware heldenmoed een ontblote arm in een kooi steken en geduldig toelaten, dat een paar honderd muggen zich aan hun bloed tegoed doen. Naderhand wordt de gestoken arm zorgvuldig in gewreven met een praeparaat dat de ergste jeuk moet voorkomen. Meestal zijn het medische studenten, die zo doende letterlijk hun bloed (althans een deel er van) geven ten dienste van de wetenschap. Op deze manier werken onderzoekers en proefperso nen samen ter bestrijding van de ma laria, die in de tropen vaak „volks vijand nummer één" wordt genoemd. Reinigingscongres in Sleutelstad Inleiding dir. De Jong De Nederlandse vereniging van reinigingsdirecteuren houdt vandaag en morgen in Leiden haar 45ste jaar vergadering. Nadat de voorzitter, de heer P. de Graaff, de bijeenkomst vanmiddag had geopend, hield de di recteur van de gemeentelijke reini- gings- en ontsmettingsdienst te Lei- Burgerlijke Stand Geboren: Martina, dr van B. H. de Vries en A. Schneider; Hubertus Qui- rinus, zn van H. Tersteeg en A. C. v. d. Zwet; Christoffel Joseph Maria, zn van A. C. Driessen en H. A. Devilee; Paulus Wilhelmus Maria, zn van E. P. Arts en M. C. T. van Lent; Johan nes Laurens, zn van C. Petri en W. A. van den Broek; Gerardus, zn van G. Crama en H. Bij; Johannes Arnoldus, zn van A. J. Hogeboom en M. G. van Kins; Gerardus Adrianus Cornelis, zn van J. H. Beij en G. M. Aenmeij; Egbert, zn van F. H. Kemner en E. van Beest; Alida Wilhelmina, dr van L. Bosscher en S. A. Redel; Harold Peter, zn van P. van Weeren en M. Vermeiden; Aart, zn van W. F. Beij en A. de Groot; Leonardus Hendri- cus Maria, zn van P. J. v. d. Berg en F. G. v. d. List; Marrigje Neeltje, di van J. C. Verkaik en N. J. Potuijt; Johannes Mathias, zn van J. M. Beau- mond en G. F. Oord Gehuwd: A. v. Vianen en J. E. Marks; B. Raar en C. M. de Ru; P. Lauwers en W. Zirkzee. Overleden: M. Schuller wed. van de Koning 75 j.; N. A. Blóte man 66 j.; J. Klinkenberg man 31 j. '5 Mei frtug" ia te pareten De brug over de Vliet, die „5 Mei-brug" genoemd zal worden, is bijna klaar. Komende van de Zoeterwoudse weg kan men al de westelijke zijde van de Vliet bereiken als de werkers van de firma v. d. Geer, die de onder bouw van de brug verzorgd hebben, het tenminste toelaten. Staat men aan de andere kant van het water dan ziet men vóór zich de afrit van de weg, die het zuiden van Leiden met het westen zal verbinden. Het is een bas cule-brug, die door een electro-motor bediend zal worden. De lengte van de hele brug is ongeveer 25 meter, de breedte 16 meter, de doorvaart- hoog;te bedraagt 2.75 meter. De firma Den Holder heeft de bovenbouw gemaakt. Over een week of zes is de brug definitief klaar. De tijd zal echter wel een eind het nieuwe jaar in zijn, voordat de weg waarop de brug aan sluit klaar Is. den, de heer J. H. de Jong, een in leiding over deze dienst. Hij zei, dat de Leidse grachten een dubbele re putatie genieten: aan de ene kant wegens hun schoonheid, anderzijds wegens de onaangename geuren die zij verspreiden. Maar deze laatste re putatie verdient Leiden niet meer in die mate als voorheen, aldus spreker. Slip met baggermolen verwijderd. De gemeente Leiden bezit een rioolwaterzuiveringsinrichting. Daar op zijn de buitenwijken van de stad via de centrale riolering aangesloten. De binnenstad, dus de bebouwing binnen de singels, heeft nagenoeg geen centrale riolering. De vloeibare afvalstoffen van woningen en fabrie ken in de binnenstad komen voor een groet deel in de grachten terecht. Nadat de heer de Jong had uiteen gezet, hoe deze stoffen een onwelrie kende slblaag vormen, besprak hij de manier waarop deze slib wordt verwijderd. Dit gebeurt gedeeltelijk met de baggermolen, gedeeltelijk door handbaggerwerk, dit laatste op plaatsen waar de molen bezwaarlijk kan werken. Elke dag baggert één man een schuit van 10 ton vol. Drijvend vuil wordt opgevist. Dagelijks zijn daarmee zes hand- baggerlieden bezig. Bovendien zijn er elke dag nog zes diepers" werk zaam voor het verwijderen van op- enehopingen voor de uitlaten van rio len en oneffenheden bij bruggen en walstoepen. Daarnaast wordt ook grote aandacht besteed aan het op vissen van drijvend vuil. Dit werk geschied elke dag met een motorvis- vlet, die voorzien is van een mecha nisch bewegbaar schepnet. De heer de Jong sprak vervolgens over het periodiek verversen van het grachtwater. Hiervoor zorgt het hoog heemraadschap van Rijnland. Het verse water wordt te Gouda uit de Hollandse IJssel ingelaten 's Zomers soms ongeveer twee millioen kubieke meter per dag. Een gedeelte hiervan is nodig om het buitenwater op peil te houden, de rest wordt gebruikt voor verversing. Terwijl het verse water in Gouda wordt ingelaten, wordt het vuile water in Katwijk uitgemalen. Rietvelden vruchtbaar door Leidse vuil. Ten slotte besprak de heer de Jong de straatreiniging, daarbij zeggend dat het systeem van uniforme vuil emmers nu volledig is ingevoerd. In ons land zy'n op het ogenblik drie millioen uniforme emmers in gebruik Al het ingezamelde Leidse huis- fabrieksvuil wordt afgevoerd naar de gemeente Nieuwkoop, waar het wordt gebruikt voor het ophogen van rietvelden. Dit gebeurt al vijfentwin tig jaar zo. In Nieuwkoop zijn in die tijd met Leids vuil ruim twintig hec taren woeste rietvelden tot vrucht bare akkers gemaakt. Andere afval stoffen zoals bagger en opgeveegd straat vuil worden ook nuttig ge bruikt, aldus de heer de Jong. Diphterie, Kinkhoest? - Neen\ Inenten ertegen? - Ja! Bij uw dokter: iedere Woensdag van 23 uur Sag Heim ClêAc&ied Cehe Smuus'. Vrijdag a.s. komt de Hoofdstad Operette naar Leiden met de operette „Sag' beim Abschied leise Servus". Het verhaal van dit typisch Oosten rijkse romantische werk speelt in een dorpje in Bohemen, zowel on der de dorpsbevolking als in het gra felijk slot. De partituur bevat ver scheidene populaire operette-melo dieën en aantrekkelijke Slavische volkswijsjes. In de hoofdrollen treden op: de be kende artisten Fritz Steiner, Otto Aurich, Ruth Rhoden, Marge Graf, Claire Clairy, Herman Valsner, Mizzy van der Lans, John Koch en Hans Lechner. Hans Lechner is een nieu we figuur in het gezelschap, een jon ge tenor, die na zijn opleiding veel optrad in Duitsland en Oostenrijk. AFSCHEID KAPELAAN STOELINGA Donderdagavond te 8 uur zal er gelegenheid zijn in het zaaltje Maria Gijzensteeg afscheid te nemen van kapelaan Stoelinga. Verwacht worden de jongens-jeugdbeweging en alle organisaties, waaraan kapelaan Stoe linga verbonden was en alle andere belangstellenden. Weer 30.000 bezoekers? Als Vrijdagmiddag aanstaande om half drie de poorten van de Leidato opengaan, begint voor de organisatoren een groot vraagteken te groeien: „Zal deze middenstandstentoonstelling een even groot succes worden als het vorige jaar, toen dertigduizend belangstellenden de Stadsgehoorzaal bezochten?" Op een groter aantal behoeft het organisatie-comité eigenlijk niet te rekenen: met deze dertig maal duizend is de maximum-capaciteit van de tentoonstellingsruimte (de gehele" stadsgehoorzaal) bereikt; veel méér bezoekers zouden ook dit jaar zonder bezwaar van politie of brand weer niet kunnen worden toegelaten. Om een voorlopige indruk te krijgen van wat de Leidato-bezoeker dit jaar geboden krijgt, hebben wij eens door de Stadsgehoorzaal een wande ling gemaakt. In de grote zaal was slechts een kolossale leegte, men heeft er geen idéé van hoe léég de stadsgehoorzaal kan zijn, als de stoelen weg zijn en zelfs de deuren uit de sponningen gelicht. Toch zagen wij in dit vacuum onder de bezielende woorden van enige leden van het Leidato-eomite, die in enthousasme elkaar overtreffen, een sprookjesstad verrijzen. Wijde arm gebaren gaven de versieringen en de décors aan, met een simpele handbe weging werd een gehele stand aangeduid en waar het voorstellmg^ermo- gen tekort schoot, kwam een ontwerp in tere pateltinten geschilderd ie hulp. beschikken, een droompaleis ge maakt. Het werk in de kelders is al in een vèrgevorderd stadium. Daar zijn drie verschillende kelders, waar in drie verschillende orkesten spe len. De eerste kelder is beschilderd met Tirolers in leren broeken en Gret'ls met vlechten. Het is een bier kelder, waarin die „Alpen Freunde" concerteren. Wandelt men door dan staat men vrij plotseling midden in Parijs; met name in de buurt van Saint Germain des Prés. in een van die ondergrondse verblijven, waarin naar men beweert de existentia listen het best gedijen. De kelder heet „Cave du jazz" en de Jackson Square Syncópaters laten daar gesyncopeerde geluiden horen. Hoe wordt het? Zo zagen wij in het midden van de grote zaal van de Stadsgehoorzaal een enorme zuil verrijzen, waarop een wereldbol- draait. Daaronder is een podium, waarvan de balustrade van rotan is gevlochten en is ver sierd met veelkleurige bloemen. Op dit podium neemt een orkest plaats; iedere dag een ander ensemble. Na men werden genoemd van: Skymas- ters, Eddv Christiani, Tom Erich, Johnny Meier, de Bietenbouwers en de Holzhacker Bub'n. Onder het po dium, links en rechts in de zaal, en waar men ook maar kan kijken zijn stands. Men is er bij de samenstel ling van stands van uitgegaan, dat er eenheid moet zijn in de uitvoering. Er is van het geheel een totaal ont werp gemaakt; een veelheid van stands en standjes van uiteenlopende allure en makelij is daardoor verme den. Zestig zaken hebben op de ten toonstelling een stand, dat is twintig méér dan vorig jaar. Dat toen ook i de deelnemende middenstand van de' publieke belangstelling goed garen heeft gesponnen, bewijst het feit, dat bijna alle deelnemers van het vorige jaar zich weer hebben aangemeld. Eén van de stands heeft een lief dadig doel: er worden loten verkocht ten bate van de kleuterzorg en de Leidse verenigingen, die zich bezig houden met het verzorgen van pret tige vacantics voor de jeugd. Ook noemen w nog de stand van de B.B., die een gedeelte van de ves tibule zal beslaan op de plaats waar het vorig jaar één van de radio-om- roepen een stand had. Een mooie tentoonstelling, onge twijfeld, maar dit jaar is er nog iets anders. Als men de pijlen van het eenrichtingverkeer gevolgd hebbend, het einde van 't tentoonstellingsge deelte bereikt heeft, staat men voor een trap, die naar de kelders onder de gehoorzaal leidt. In deze onder grondse gewelven, die met man en macht stof-, kolen- en vuilvry zijn gemaakt heeft de Leidato met alle kunstgrepen, waaroTer de mens kan Zwart licht. In dc derde kelder zit een Zuid- Amerikaans orkest met Maria Za- mora, de temperamentvolle Spaanse zangeres, in het midden. Moeten wij het Leidato-comité ge loven'dan zal er in deze kelder me nigeen zich in de armen knijpen. .Ultra-violet licht van een bepaald 'trillingsgetal (z.g. zwart licht) is er oorzaak van, dat schilderingen op de wand, de kleding van de musici en ook de grote sombrero's, die de ver baasde bezoeker op het hoofd gedrukt krijgt, fantastische kleuren verto nen. We zijn eenmaal rond geweest en tijdens de rondgang is bij ons de overtuiging gegroeid, dat het vraag teken van de organisatoren in een groot uitroepteken zal veranderen. De Leidato is nog grootser en aan trekkelijker dan het afgelopen jaar. Bijna zeker zal ook de belangstel ling die van het vorig jaar overtref fen. De tentoonstelling is van Vrijdag a.s. af iedere middag geopend van 25.30 uur en van 6.3011 uur. Zaterdag, en Woensdagmiddag zijn er kinderattracties, zoals goochelaars en een poppenkast. In de Leidacaba- na (de Zuid-Amerikaanse kelder) zijn dan cowboy-voorstellingen en de jongelui krygen lichtgevende cow boy-hoeden. LEIDSE VARIA De wekelijkse repetitie van de R.K. Zang- en opereftevereniging „Pulchri Studio" gaat vandaag weer beginnen. Ook nieuwe leden zijn hartel^k welkom. Gisteravond hield de R.K. Voet balvereniging „Docos" een filmavond voor de junioren, adspiranten en pu pillen in het Leonardushuis. Na 'n kort openingswoord van de heer P. Biegstraaten, voorzitter, gaf de heer Jac. van Steen enige nuttige wenken aan de jeugdige spelers voor de a.s. competitie. Na afloop werden de prijzen uitgereikt van de gehou den Sportdag j.l. Zondag op het Do- costerrein. Het zilveren jubileum van de Speeltuinvereniging „Oosterkwar tier" bracht voor de jeugd van deze vereniging een grote verrassing. Za terdagavond bood de presidente van de Feestcommissie tijdens de feeste lijke by eenkomst in de Stadsgehoor zaal een miniatuur Klimkooi aan, een geschenk, dat gepaard ging met de aanbieding van het bedrag 1600.waarvoor een dergelyk werktuig kan worden aangekocht. Hartelijk dankte spreekster de vele leden en donateurs van „Ooster kwartier", die een jaar lang hadden gespaard om dit cadeau te kunnen aanbieden. (Vervolg Stadsnieuws pag. 4 2e Blad) Laatste Berichten JONKEN TOT ZINKEN GEBRACHT. Te Taipeh is van officiële zijde meegedeeld, dat de lucht- en zee macht der Chinese nationalisten na bij Amoy en andere Chinese kust plaatsen ruim honderd jonken der communisten tot zinken hebben ge bracht. DE RAMP BIJ SHANNON. Velen der overlevenden van de KLM-ramp bij Shannon waren van daag, Dinsdag, reeds vertrokken naar hun plaats van bestemming. Hedenmiddag zou een begin gemaakt worden met het vervoer van de stof felijke resten. De opening van het officiële ge deelte van het onderzoek wordt be gin volgende week verwacht. De plannen, om het wrak van de Triton naar de kant te slepen zullen herzien moeten worden, daar men de hoop heeft opgegeven om het vliegtuig in drijvende toestand te brengen. Mogelijk zal het wrak in gedeelten geborgen moeten worden en dit werk zou mogelijk enkele We ken vergen. Marktberichten LEIDEN, 7 Sept. Vette Varkens. Aanvoer 272 vette varkens. Notering: zware 1.98—2.90; lichte 1.90—1.94; slagersvarkens 1.942.01; zeugen geen notering. Handel slepend, aan- vankelend enkele iets hoger. Afloop minder. 3 nuchtere kalveren. BODEGRAVEN, 7 Sept. Kaas. Aanvoer 154 partijen. Prijzen le soort 2.09—2.17, 2e soort 2.00—2.08, ex tra f 2.182.30 per kg. Handel flauw. ROTTERDAM, 7 Sept.: Vee. A.anvoer 3537 (5054) stuks totaal, waarvan 420 vette koeien, 998 (500) gebruiksvee, 150 vette kalveren, 416 (2783 graskalveren, 354 nuchtere kal veren, 133 varkens, 243 biggen, 143 paarden, 118 veulens, 515 schapen, en 47 bokken of geiten. Prijzen: vette koeien 2.70—2.82, f 2.52—2.62, 2.20 2.42 en vette kalveren 2.602.70, 2.40—2.50 en 2.00—2.30 per kg. levend gewicht; graskalveren 350 275200, nuchtere kalveren f 64 5443, biggen 655545 per stuk, slachtpaarden 2.05, 1.98 en 1.90 per kg. levend gewicht; veulens 400 —300—230, schapen f 120—100—85; lammeren 988575, kalf- en melk koeien 1025950800, varekoeien 770670600, vaarzen 800—700 550 en pinken f 525425325 per stuk. Vette koeien aanvoer als vorige week, handel levendiger, prijzen niet lager prima's boven notering; vette kalveren aanvoer gewoon, handel willig, prijshoudend; graskalveren aanvoer ruimer, handel traag, prij zen onveranderd; nuchtere kalveren aanvoer iets meer, handel tamelijk, prijzen niet lager; biggen aanvoer als vorige week, handel lui, teruglopende prijs; slachtpaarden aanvoer gewoon, handel levendig, prijzen vooral niet lager; veulens aanvoer als vorige week, handel goed. prijzen stabiel, schapen aanvoer redelijk, handel vlug, prijzen constant; lammeren aan voer redelijk, handel vlug, prijzen iets hoger; kalf- en melkkoeien aan voer matig, handel stil, prijzen sta biel; vare koeien aanvoer tamelijk, handel traag, prijzen onveranderd; vaarzen en pinken aanvoer als vori ge week, handel lui, prijzen constant; T.B.C.vrij aanvoer kleiner, handel stil, prijzen als vorige week. ROELOFARENDSVEEN. 6 Sept. Groente. Aardbeien 7184 cent p. doosje, kropsla I 1125 cent, kropsla II 414, andijvie 2224, postelein 1418, tomaten A f 38—46, idem B 41—48, idem C 32—41, idem CC 2224, snijbonen I 5491, snijbo nen II 3156, snijbonen stek 20 36, kassnijbonen 115120, stokprin- cessebonen 95—98, dubb. stambo- nen 6295, pronkbonen 4459. Augurken C 88, idem DA 85, idem D 69—71, idem E 47, idem CD 66 idem CD afw. '36 per 100. VINKEVEEN, 6 Sept. Groente. Andijvie 1325 cent, groene kool 1418 cent, rode kool 25 cent. poste lein* 1823 cent, spinazie 2339 cent, tomaten 2050 cent, pronkbonen 40 62 cent, snijbonen 5195 cent, stam- bonen 4678 cent, en stokprinsessen 6596 cent per kg., bleekselderij 11 18 cent, komkommers 824 cent, en sla 312 cent per stuk, peen 29— 36 cent per bos.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1954 | | pagina 3