Rijnland viert 't 750-jarig bestaan met
ingebruikneming van een nieuw gemaal
mm ~tm.
Trots van het hoogheemraadschap in Katwijk
Vingerafdrukken maakten van de
Amerikaan 'n Oostduitse oplichter
Peilbeheersing vroeg grotere capaciteit
siïeAmg
5
DONDERDAG 2 SEPTEMBER 1954 DE LEIDSE COURANT TWEEDE BLAD PAGINA 1
Nieuw uitwaterings
kanaal in toekomst
De ingebruikstelling van
HET NIEUWE- GEMAAL IN
KATWIJK is gekoppeld aan de fees
telijke herdenking van het 750-jarig
bestaan van het Hoogheemraad
schap Rijnland. En dit is niet zonder
reden gedaan. Het nieuwe gemaal
betekent een verruiming van de mo
gelijkheden tot beheersing van het
gewenste boezempeil. De bemaling
van Rijnland moet er op berekend
zijn om met inachtneming van een
waterbergend vermogen van de boe
zem van 2 tot 3 millioen m3 al het in
24 uur op de boezem komende water
ook uit te malen, teneinde ongewen
ste boezemstijgingen te voorkomen.
Tot op heden had men naast de ge
malen te Spaarndam, Halfweg en
Gouda hiervoor ook de beschikking
over het verouderde Katwijkse ge
maal met 2 stoommachines en 6
schepraden. De totale capaciteit van
deze gemalen bedroeg per etmaal
rond de 10 millioen m3. Als men nu
nagaat, dat er in 1940 eën keer een
waterbezwaar van 10.2 millioen in
24 uur voorkwam en in 1946 van
12.5 millioen m3, dan begrijpt men
ook, dat er behoefte bestond om over
een grotere bemalingscapaciteit te
kunnen beschikken.
De gelegenheid, om aan deze be
hoefte te voldoen deed zich voor in
de na-oorlogse jaren, toen de ketels
van het Katwijkse gemaal werden
afgekeurd en ook de machines aller
lei voorzieningen vroegen. Het bleek
toen verantwoord, om een nieuw ge
maal te stichten met een grotere ca
paciteit.
Op de binnensluizen is thans een
fraai gebouw verrezen, waarin de
modernste machines zijn opgesteld.
Vrijdag a.s. zal dit nieuwe gemaal in
gebruik worden genomen, maar
reeds eenmaal is het in werking ge
weest, om tijdens de periode van
zware regenval, die kort achter ons
ligt ,een „handje te helpen"
Na wikken en wegen.
Na veel wikken en wegen is de
keuze van de aggregaten gevallen
c-p twee Dieselmotoren en een elec-
trische motor met drie centrifugaal-
pompen. Wat deze keuze betreft,
moge allereerst worden opgemerkt,
dat de grote voordelen van electro-
motoren en dieselmotoren boven
stoommachines in het bijzonder ge
legen zijn in de onmiddellijke be-
drijfs vaardigheid en de geringere
uitgaven voor personeel en onder
houd. De electromotor is op het eer
ste gezicht het meest verkieselijk,
maar de stroomkosten worden ho
ger naarmate de verhouding van het
santal KW, dat de centrale ter be
schikking moet houden, tot het aan
tal verbruikte KWh groter is. Het is
dus noodzakelijk een zo klein moge
lijk vermogen ten opzichte van een
zo groot mogelijk stroomverbruik te
verkrijgen.
De bouw van één electrisch aggre
gaat, dat indien het meest aangezet,
een groot percentage van het water-
verzet van het gemaal te Katwijk
voor zijn rekening iftemt, zal aan
deze eis voldoen, vooral als voor dit
aggregaat de opvoerhoogte tot onge
veer 2 m. beperkt blijft, waardoor
het vermógen van de electromotor
niet groter behoeft te worden geno-
dan voor het grootste deel van het
waterverzet vereist wordt.
De door de thans geïnstalleerde
electromotor aangedreven pomp zal
een opbrengst geven van 900 m3/
min. (1.3 millioen m3 per etmaal)
bij de max. opvoerhoogte van 2.20 m
en van 1100 m3/min. (1.6 millioen
m3 per etmaal) bij een opvoerhoog
te van 1 m of minder.
De door de Dieselmotoren aange
dreven pompen zullen elk een op
brengst geven van 760 m3/min. (1.1
milioen m3 per etmaal) bij een max.
opvoerhoogte van 3.20 m. en een op
brengst van 900 m3/min. (1.3 mil
lioen m3/etmaal) bij een opvoer
hoogte van 2.20 m. of minder.
De totale lozingscapaciteit bedraagt
bij normale opvoerhoogte 4.18 mil
lioen m3 per etmaal, dat is 2 mil
lioen m3 meer dan het oude gemaal.
Op de Binnensluis.
Het nieuwe gemaal is gebouwd op
de plaats van de oude Binnensluis
(gebouwd in 1805 met drie openin
gen en in 1843 met 2 openingen ver
ruimd) naast het oude stoomgemaal.
Deze Binnensluis verrichtte uitslui
tend de functie van spuisluis. Door
deze sluis werd derhalve bij lage eb-
standen overtollig water van Rijn
lands boezem geloosd. Eerst na de
oprichting van het stoomgemaal in
1880 kon in Katwijk mede langs
kunstmatige weg overtollig water
worden geloosd.
Er is bij de samenstelling van het
ontwerp van uitgegaan, dat zoveel
mogelijk bij lage ebstanden natuur
lijk zal moeten kunnen worden ge
loosd. Oorspronkelijk bestond het
voornemen naast de daarvoor die-
De achtergevel van het nieuwe ge
maal te Katwijk.
(Foto: v. d. Horst.
nende drie spuikokers drie afzon
derlijke perskokers voor de kunst
matige lozing te maken op dezelfde
wijze als geschied is in Rijnland's
gemaal „Mr. P. A. Pijnacker Hor
dijk" te Gouda. Werkspoor, die de
machine-installatie zou leveren,
kwam echter met het voorstel de
drie perskokers te laten uitmonden
in de spuikokers waarmede een niet
onbelangrijke besparing op de aan-
legkosten zou worden verkregen. Na
ernstige overweging en na ook ter
zake overleg te hebben gepleegd
met het Waterloopkundig Labora
torium te Delft is dit voorstel aan
vaard.
Werden omstreeks 1880 met de
oude Binnensluis nog bevredigende
spuidebieten bereikt van rond 200
millioen m3 per jaar, in latere tijd
liepen deze geleidelijk terug en in
de laatste jaren bedroegen zij niet
meer dan 50 millioen m3 per jaar,
zulks als gevolg van een verzanding
van het uitwateringskanaal buiten
de Buitensluis. Proeven van het
Waterloopkundig Laboratorium heb
ben uitgewezen, dat de oplossing
bestaat in het graven van een nieuw
uitwateringskanaal cm en ten Noor
den van de Buitensluis en het ma
ken van hoofden, die met een gerin
ge ombuiging naar het Noorden veel
verder in zee moeten worden uitge
bouwd dan de bestaande hoofden.
De Buitensluis zou dan als golfbre
ker dienst blijven doen.
Het is duidelijk, dat deze natuur
lijke lozing voor Rijnland van zeer
grote betekenis is om in perioden
van niet te groot waterbezwaar en
bij verversing van de boezem zo
groot mogelijke waterhoeveelheden
op goedkope wijze te lozen. Nader
wordt nog overwogen, of ter vergro
ting van de veiligheid in dit nieuwe
uitwateringskanaal een stormvloed
kering moet worden gebouwd. Dit
plan voor de aanleg van een nieuw
uitwateringskanaal staat nog op het
programma van Rijnland en gehoopt
wordt, dat hiermede binnen afzien
bare tijd zal kunnen worden begon
nen.
Inrichting gemaal
Het maalgebouw zelf omvat be
halve de machinehal met een door
glas afgeschutte ruimte voor de be-
dienende machinist, in de Zuidgevel
ENSCHEDEES RAADSEL OPGELOST
Nog vragen onbeantwoord
Het raadsel van Enschede is in zo
verre tot een oplossing gekomen, dat
men thans weet, dat de man, die zich
uitgaf voor Amerikaans oorlogsvlie
ger, dezelfde landloper is, die het
vorig jaar door de Militaire Politie
te Frankfort is gearresteerd en daar
na verloop van tijd ontmaskerd
werd als een Oostduitse vluchteling
met opmerkelijk veel fantasie.
De vingerafdrukken, die over en
weer uitgewisseld zijn, hebben deze
zekerheid gebracht en de man heeft
thans toegegeven nooit in Ameri
kaanse dienst te zijn geweest en niet
gewond te zijn geraakt in de oorlog.
Deze wetenschap 'heeft echter het
gehele raadsel nog niet onthuld,
want de Enschedese politie gaat zich
thrns afvragen, hoe de man in Ne
derland is gekomen. Hij werd enkele
weken geleden in uitgeputte toe
stand te Enschede aangetroffen en
de politie acht het uitgesloten, dat
Voortaan alleen
Volendammer kaas?
Edam zal verdwijnen
Dinsdagavond heeft de raad van
de gemeente Edam besloten, met 10
tegen 5 stemmen, de plaatsnaam
Edam te wijzigen in de naam Edam-
Volendam. Hiermede werd voldaan
aan de reeds jarenlang gekoesterde
wens van vele Volendammers. Of
het raadsbesluit echter zal kunnen
worden uitgevoerd, dient nog te
worden afgewacht, want Gedeputeer
de Staten van Noord Holland heb
ben by voorbaat medegedeeld, dat
zij geen medewerking zullen verle
nen tot deze naamsverandering. Na
de stemming in de raadszitting ver
klaarde de heer Riepma (WD), dat
de Edammers de strijd voor het be
houd van de gemeentenaam Edam
zullen voortzetten.
hij op eigen gelegenheid Nederland
bereikt heeft.
Nu zijn er aanwijzingen dat de
man, voordat hij Nederland bereikte,
enige tijd geleden verpleegd is in een
ziekenhuis te Gronau, maar bij na
vraag aldaar gaf men zeer afgeme
ten te kennen, dat men de man niet
kende.
Inmiddels is de toestand van
de maai zeer slecht. Hij heeft' een
paar maal gepoogd zelfmoord te ple
gen en maakt een uiterst verwarde
en verwilderde indruk.
BELANGRIJKSTE BRANDEN.
In de maand Juni 1954 zijn 25 per
sonen, onder wie 12 leden van het
brandweerpersoneel, door brand ge
wond. De directe schade, als gevolg
van brand, wordt geraamd op
1.773.684 (v. maand ƒ4.345.000),
Juni '53 ƒ2.201.770).
23 Branden veroorzaakten elk een
schade van 20.000 of meer.
Hierby werden 12 boederijen, c.q.
gebouwen van landbouw- en vee
teeltbedrijven geheel of gedeeltelijk
vernield. De totale directe schade
hiervan wordt geraamd op 414.740
(vergelijk vorige maand) 17 boerde
rijen met een totale directe schade
van ƒ712.000, Juni 1953 17 boerde
rijen, schade ƒ687.900).
Bij de boerderij'branden leed de
veestapel de volgende verliezen:
koeier 22, kleinvee 86.
Handel en industrie leden met 11
pranden een schade van 1.025.000
(vorige maand 12 branden met een
schade van ƒ2 014.000; Juni 1953: 5
branden met een schade van
ƒ687.000).
MYXOMATOSE OP DE VELUWE
De vrees, dat de Myxomatose, die
enige weken geleden u de omgeving
van Voorst reeds enige vormen had
aangenomen, zou doordr'iigen tot de
Veluwe, is niet ongegrond gebleken.
Dezer dagen zijn in de bossen van
het nationale park „De Hoge Veluwe"
enkele gevallen van deze konijnen-
ziekte geconstateerd.
DE K.L.M.-RAMP
Vissersschepen vinden
weer meer wrakstukken
Deel cocpit opgehaald
De iJmuidense sleepboot „Cycloop"
is gisteravond met een verzameling
wrakstuken van de „Willem Bonte
koe" in IJinuiden binnengekomen.
Het belangrijkste onderdeel, dat
gisteren van het verongelukte vlieg
tuig is gevonden was wel een deel
van een der hoofdwielen. Bovendien
heeft men resten van de cockpit op
gevist, stukken van de buitenbekle
ding, kledingstukken en stoffelijke
resten.
Ook is e°n cylinderkop in het net
terecht gekomen met een koppeling
van een der motoren en een zuiger.
Het gevonden fragment van het
landingsgestel is door de duikers van
de „Cycloop" opgehaald uit een
trawlnet van een der vissende kot
ters, die het zelf niet boven water
kon krijgen.
De heer J. J. van Balkom, onder
directeur van de afdeling „General
Operations" van de KLM deelde ons
mede, dat het wrak nog steeds niet
is gelocaliseerd. Men gaat door met
zoeken, omdat de omstandigheden
op dit moment uitermate gunstig zijn:
goed weer en voor de duikers helder
zicht onder water.
Vólgens de woordvoerder van de
KLM is het uiterst moeilijk een hy
pothese over de oorzaak van de
ramp te geven zolang niet alle ge
vonden wrakstukken grondig zijn on
derzocht.
CA.O. ADMINISTRATIEF
PERSONEEL DAGBLADBEDRIJF
Het college van rijksbemiddelaars
heeft de collectieve arbeidsovereen
komst voor het administratieve per
se neel in het Dagbladbedrijf goed
gekeurd. De C.A.O. gaat met terug
werkende kracht in op 1 Mei 1954.
De C.A.O. bevat naast de loontabel-
len, die overeenstemmen met de ta
bellen vermeld in de C.A.O. voor het
administratief personeel in de ove
rige grafische bedrijven, een amtal
bepalingen over de arbeidstijd. Met
het oog op de geaardheid van het
dagbladbedrijf zijn voor een aantal
fi ncties afwijkingen van de normale
anbeidstijd gereglementeerd.
Leiden en in overleg met de Inge
nieur van Rijnland Ir. P. de Gruyter
en de werktuigkundig adviseur van
Rijnland Ir. L. Monhemius een ont
werp samen te stellen. Het spreekt
wel haast vanzelf, dat de voorberei
ding tot dit ontwerp veel studie
heeft vereist en dat daaraan vele
proefnemingen in het Waterloop
kundig Laboratorium te Delft zijn
voorafgegaan.
Het gehele werk is uitgevoerd on
der directie van het Ingenieursbu
reau Dwars, Heederig en Verhey te
Amersfoort in nauw overleg met
Rijnlands technische dienst. Archi
tect van het gemaalgebouw was Ir.
M. P. Schutte te Leiden.
Een overzicht van de machine-hal,
(Foto: v. d. Horst).
Bejaarde toerist
door bus aangereden
Gistermiddag werd te Zandvoort
een 83-jarige Duitser uit Wuppertal-
Barmen, die in de badplaats logeert,
by het oversteken van de rijweg door
een bus van de N.Z.H.V.M. gegrepen
en weggeslingerd. In zorgwekkende
toestand werd de man, die ernstige
hoofdwonden had opgelopen, naar
een Haarlems ziekenhuis overge
bracht.
de hal met keukentje en een toilet
en in de Noordvleugel de werk
plaats en smederij. Boven de hal be
vindt zich de directiekamer met
garderobe en boven de werkplaats
is een schaftlokaal met twee douche
cellen alsmede een ruimte voor olie-
en koelwatertanks. Onder de machi
nehal bevindt zich de kelderruimte
met in de Zuidgevel een magazijn
en in de Noordvleugel de hulp
machinekamer met het noodaggre-
gaat en de koelwater- en olietrans-
portpompen, voorts de transforma
tor- en de hoogspanningsruimten,
alsmede een ruimte voor de centrale
verwarmingsinstallatie.
Tegen het plafond van de machi
nehal zijn geluidabsorbers aange
bracht, die het lawaai, in het bijzon
der van de Dieselmotoren, zullen
dempen. In de machinehal bevindt
zich voorts nog 'n registrerende aan-
wijsapparatuur die de verschillende
waterstanden aangeeft, o.m. nodig
voor de meting van de spuidebieten
De onderbouw van het gemaal is ge
heel opgetrokken in gewapend be
ton en is gefundeerd op 358 gew. be-
tonpalen, terwijl een viertal deels
stalen en deels beton-schermen het
gemaal moeten behoeden tegen on
der- en achterloopsheid. De boven
bouw is een gew. beton-skelet; langs
de machinehal zijn glazen ramen met
daartussen ramen van sierbeton met
glastegels toegepast, voor het overi
ge is baksteen als. wandvulling aan
gewend.
Aan het Ingenieursbureau Dwars,
Heederik en Verhey te Amersfoort
werd opgedragen om in samenwer
king met het Architectenbureau B.
Buurman en Ir. M. P. Schutte te
MET EEN
Door O. Straminoff
Hy zei dan ook alleen: „Tot ziens!"
en verliet onmiddellijk daarop het
hotel, een blazende en ziedende por
tier achterlatende.
Snel liep hij om het hotel heen
en vond eindelijk de dienst iïgang.
Zonder zich een seconde te beden
ken, stapte hij naar biriien en liep
kalm door, tot hij ergens in een
gang een plaatje zag met het woord:
„Personeel". Op die deur klopte hy.
Hij moest geruime tijd wachten, en
was juist van plcii opnieuw te klop
pen, toen de deur plotseling geopend
werd. Een piccolo-tje in een rode
iniform met gouden knopen gesto
ken, vroeg wat hij verlmgde. John
P. zei, dat hij verlangde onmiddel
lijk de baas te spreken.
Ook dit knaapje nam hem eens
van het hoofd tot de voeten op. Toen
sloeg hij een boek op, dat op een
lessenaar lag.
„Als het om een baantje gaat heb
je niet veel kans, beste vriend", zei
hjj. „Er zijn er al tweehenderd en
tachtig ingeschreven. Maar als je je
naam en adres op wilt geven, dan
zal ik je onder aan de lijst zetten."
„Onder aan de lijst?" grijnsde
Jol ii P. „Mij?" Doch toen bedacht
hij, dat hij inderdaad op een baantje
uit was.
„Je kunt je baas zeggen", nam
hij ditmaal op mdere toon het woord
„dat ik hem spreken moet over een
dringende aangelegenheid, welke
voor het hotel van het grootste be
lang is."
Een seconde keek het piccolo-tje
hem aandachtig aan. Kon deze jenge-
imn, die zo sober, ja, bijna schamel
gekleed was, zijn chef iets hebben
mede te delen, dat werkelijk belang
rijk was? Hij maakte niettemin
rechtsomkeer. John P. had zeker wel
vijf minuten gewacht, toen er ein
delijk een welgedaan heer op kwam
dagen. Zcuder hem de gelegenheid
te laten het woord tot hem te rich
ten, sprak de jongeman:
„Het is mij bekend, dat u elke dag
talloze werkloze kellners hier krijgt
die om een baantje komen bedelen.
Ik weet echter, dat het bedienen der
gasten in een hotel als het uwe een
speciaal vak is, dat niet iedereen
verstaat. Em als u het eens met mij
zoudt willen proberen
De aangesprokene werd eerst rood,
toen paars. Hij was blijkbaar zo over
bluft, dat hij de eerste minuut geen
woorden kon vinden. „Hoe durf je?"
barstte hij eindelijk los. „Denk je
dat ik tijd heb om voor de eerste de
beste schooier, die hier binnen komt
stappen
Hij stokte en het ontging John P.
niet, dat ook deze msn hem van het
hoofd tot de voeten opnam. Onmid
dellijk bij zijn binnenkomen had hij
dit welgedane heerschap herkend.
Hij was de gerant, die tevens des
avonds het oppertoezicht had der
eetzaal van het sjieke hotel. Meer
dan eens had hij hem een chèque
overhcfidigd, die deze man met een
onderdanige houding had aangenomen
wanneer hij met zijn clubje hier ge
dineerd had. Hoe heel anders was
de wereld, waarin tot nu toe een
ieder voor hem gebogen had, wan
neer men deze betrad zonder geld!
Deze man niettemin was iemand
met zcfr veel levenservaring. In zijn
lange jaren van dienstbaarheid in
een van Londens meest vooraan
staande gelegenheden, had hij een
schat van mensenkennis opgedaan,
die hem meer dan eens goed van
stade was gekomen. Deze jongeman
hij voelde dat onmiddellijk be
hoorde niet tot het genre, waaruit de
gemiddelde kelLner voortkomt. Hij
had iets in zijn manier van. optre
den„Bliksems," herinnerde hij
zich, „nog slechts heel kort geleden
had hij een keliner aangenomen, die
ook zoiets bijzonders in zijn voorko
men gehad had en deze had zich la
ter ontpopt als een verbannen Rus
sische grootvorst. Zijn verschijning
was de sensatie geworden van het
seizoen en heel Londen had het ho
tel letterlijk belegerd om door de
grootvorst bediend te kunnen wor
den."
Maar deze hy nam de de jonge
man nogmaals nauwkeurig op
was zichtbaar een Engelsman. Dat
viel niet te miskennen. Opnieuw
gleed zijn. blik langs de plunje van
de man, die voor hem stond. Mis
schien was de knaap aan lager wal
geraakt. De tijden waren immers
zo onberekenbaar.
„Mijnheer, daar is telefoon voor u,"
verstoorde de piccolo de gedachten-
gang van de gérant.
„Luister eens hier", zei hy snel
tot zijn bezoeker: „Aan een rokcos-
tuum zou ik je misschien nog wel
kunnen helpen. Maar.... zeg me
eens vlug na:
Uitgebreide hors d'oeuvres
Asperges-sandwiches met sla
Koninginnesoep
Gevulde kalfsborst
Doperwten
Uitgeboorde aardappelen
Gebraden ham
Komkommersla
Rabarber-Compóte
SinaasappeLbavaroise
Us
Fruit
John P. had toegeluisterd, alsof
hij het in Keulen hoorde donderen.
Toen begon hij. Maar.... hij bracht
het niet verder dan de gevulde
kalfsborst.
„Spyt me wel," zei de chef, „kell
ners zonder geheugen zijn me geen
halve shilling waard. Goeden dag."
Het baantje van keliner had hem
altijd zo eenvoudig toegeleken, als
hij in zijn rijke dagen in een hotel
dineerde. Wat handig zwaaien en
rennen met schotels, hier en daar
een gepast, maar beschaafd praatje
met een gast maken, en.... als de.
afreken'ng gekomen was, wel, dan
de centen en de fooien opstrijken.
Maar dat zo iemand vóór alles een
onfeilbaar geheugen moest hebben,
was nooit en te nimmer bij hem op
gekomen.
Maardaarom niet getreurd. De
wereld was immers groot en de kan
sen menigvuldigdacht John P.
Tn welgemoed stapte hij verder door
de snerpende kou, zijn bundeltje ste
vig onder zi n arm gekneld.
Daar bevond hij zich in Regent-
street, waar de grote magazijnen
waren, de weelderige winkels met
hun prachtige uitstallingen, die de
kooplust der menigte moesten op
wekken. Hij bleef voor één dier
étalages stain. Het was een groot
reisbureau, waar de kunstzinnige
uitstaller al zijn talenten en over
redingskracht had aciigewend om de
argeloze voorbijganger te vmgen in
de weelde van een zennige zomer
gloed en het genot van koesterende
Zuidelyke stranden.
Daar zaten een jongemrn en een
jonge vrouw voor een zonnetent en
keken uit over de diepblauwe zee,
die zich voor hen uitstrekte. „Wij
wachten u a.n het Miami-strand",
stond er met tintelende letters bo«
ven.
(Wordt vervolgd)
