S)e £eidó£(Boii/fca/nt
Ondanks de regendreiging toonde heel Amsterdam
heden aan Koning Haakon zijn zonnigste gelaat
Dr. John liet zich op de
persconferentie ondervragen
NEDERLAND
VREEDZAME VIKING VOOR ONZE KUST
Kanonschoten als het
carillon van de zee
Hij bleek niet onder dwang
te hebben gehandeld
Unie statuut bestaat niet meer
Directeur: a M v. HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN.
DONDERDAG 12 AUGUSTUS 1954
45ste JAARGANG t,
No. 13269
weer boven Jan
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
BUREAUX: PAPENGRACHT 32 l
Telefoon: Directie, Abonnementen, Drukkerij 20935, Redactie 20015, Advertenties 20826. Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.50 p. w., 12.15 p mnd„ f 6.40 p. kwart. Franco p. p. f 6.80 - Advertenties: 15 ct. p. m.m. Telefoontjes f 1.50
SODAPROJECT
f>OK DE EERSTE KAMER heeft
tenslotte het wetsontwerp, dat
bekend staat als het Sodaproject
goedgekeurd, al is er, vooral van de
zijde van de P. v. d. A., genoeg te
genkanting geweest. Ook in de Eer
ste Kamer heeft de P. v. d. A., maar
op geheel andere gronden, haar stem
aan dit wetsontwerp onthouden.
Dat is juist merkwaardig geweest
bij de behandeling van dit wetsont
werp.
In de Tweede Kamer waren de
moeilijkheden ontstaan van de zij
de van de P. v. d. A., omdat de
Staatsinvloed in dit project te gering
werd geacht. Hier waren het politie
ke redenen, die de socialisten tot te
genstemmen brachten. Men kan het
heel kort formuleren: de nieuwe So-
dafabriek moest een Staatsbedrijf
worden en zo niet, dan kon de P. v.
d. A. er niet mee accoord gaan.
Minister Zijlstra is de P. v. d. A.
toen nog een heel eind tegemoet ge
komen. Er werd een regeringscom
missaris ingelast, die wat meer in
vloed kreeg en er werden toezeggin
gen gedaan om te voorkomen, dat de
Solvay het grote Belgische con
cern, dat de wereldmarkt beheerst
de nieuwe fabriek zou kunnen op
slokken.
De toezeggingen bleken voor de P.
v. d. A. in de Tweede Kamer niet
voldoende.
In de Eerste Kamer kwam de P. v.
d. A. niet met politieke maar met
economische bezwaren en zij betoog
de, juist in tegenstelling met haar
partijgenoten in de Tweede Kamer,
dat het gehele kapitaal, dat voor de
oprichting van de nieuwe fabriek
werd gefourneerd Staatskapitaal was
en geen particulier kapitaal, waar
mee bewezen zou zijn, dat het wél de
Staat was, die hier de zaak inhan
den had.
De waarheid ligt natuurlijk zoals
bijna altijd in het midden."
l/OOR DIT PROJECT was een be-
gin kapitaal nodig van 51 mil-
lioen, dat als volgt was geprojec
teerd. 21 millioen werd gegarandeerd
door een lening van de Staat, daar
naast een bankgarantie van TA mil
lioen, 4 millioen van de Staatsmijnen,
3 millioen door het laten vallen van
Geleen, dat deze productie van soda
reeds ter hand had genomen, een
half millioen van de Mekog te Vel-
zen en van Ketjen te Haarlem sa
men, 12 millioen van de Koninklijke
Nederlandse Zoutindustrie en de rest
zou dan later moeten worden ge
plaatst.
Nu betoogde de socialistische heer
Kapteyn in de Eerste Kamer, dat
dat allemaal Staatskapitaal was en
dat er dus van deelname van particu
lieren practisch niet kon worden ge
sproken. Want die twaalf millioen
van de K.N.Z. was eigenlijk ook
staatskapitaal, omdat de Staat daar
tegenover haar claim van 12 millioen
op de K.N.Z. liet vallen. Een claim
overigens, die nimmer door de Staat
werd gerealiseerd.
Natuurlijk niet. Die bleef in de re
serves van de K.N.Z.
Het bezwaar was dus, dat de Staat
eenzijdig voor de verliezen zou op
draaien, dat de winstuitkeringen
voorrang zouden hebben boven de
schuldaflossing, dat de K.N.Z. voor
kostprijs zou moeten leveren, dat er
geen garantie was, dat de nieuwe fa
briek los zou staan en onafhankelijk
zou blijven van de buitenlandse kar
tels en dat er geen enkele invloed
was op de verdeling der risico's.
r\E HELE ZAAK speelde dus in de
U zuivere economische sfeer.
En dan kan men er natuurlijk ver
schillend over denken hoe de uit
komsten en resultaten zullen zijn,
als deze nieuwe fabriek eenmaal gaat
werken en haar producten op de
markt gaat brengen.
De achtergrond van deze zaak is
echter een heel andere.
De achtergrond van deze zaak is
de industriële ontsluiting van Noord
Nederland. Als deze Sodafabriek in
Delfzijl zal worden opgericht, zal er
een haven moeten worden gemaakt
en zal er een kanaal moeten worden
aangelegd, dat tien millioen zal kos-
ten.
Deze Sodafabriek is een begin. In
Noord Nederland heeft men altijd
nog te worstelen met een structureel
werkloosheidsprobleem.
Sinds minister van den Brink aan
het bewind is geweest, is de indus
triële opgang van ons land een feit
geworden. Wij zien er nu de mis
schien ietwat overspannen hoogcon
junctuur van, waarin wij nu leven.
Men kan en minister Zijlstra heeft
er dezer dagen op gewezen er niet
op rekenen, dat deze hoogconjunc
tuur blijvend zal zijn, maar wel kan
men alle krachten inspannen om de
depressies, waaraan wij in de toe
komst zullen bloot staan, het hoofd
te bieden. Daartoe is een verdere
gang naar de industrialisatie nood
zakelijk. Het werk van minister van
den Brink moet worden voortgezet.
Daartoe is het Sodaproject een prach
tige stap.
Men kan van mening zijn, dat dit
zuiver economisch niet verantwoord
is, maar het is zeker verantwoord in
de voortgang naar onze industriali
satie, waarheen wij op weg zijn. De
ze kan men niet in bepaalde cijfers
en offers van te voren realiseren.
Maar als het Noorden van ons land
voor de industrialisatie wordt open
gelegd door de oprichting van een
Sodafabriek, dan zal het niet in de
eerste plaats gaan om economische
voordelen bij het brengen van soda
Koning Haakon VII van Noorwegen is met Z.M.'s jacht „Norge" de zee
overgestoken en vanochtend in ons land aangekomen voor een driedaags
staatsiebezoek aan koningin Juliana en prins Bernhard.
Wederom is Amsterdam m feesttooi. Tamelijk gunstig weer, een stevige
niet te harde bries, die de duizenden vlaggen aan duizenden masten, hui
zen en gebouwen gladstreek en de vacantietijd maakten, dat er in en
rond de haven van Amsterdam een gejuich en actie was die de ontvangst
bij vorige officiële bezoeken van staatshoofden in enthousiasme evenaarde,
en zelfs overtrof.
Dit is het tweede bezoek, dat deze oudste der thans regerende vorsten
3 Augustus 1952 bereikte hij de leeftijd der zeer sterken, 1'8 November
hoopt Noorwegen zijn gouden regeringsjubileum te vieren aan Neder
land brengt. Van 47 Juni 1923 vertoefde koning Haakon in ons land als
gast van koningin Wilhelmina en prins Hendrik.
De Noorse vorst kan zich vanochtend 31 jaar jonger hebben gevoeld.
Na dezelfde reis opmerkelijk is alleen het verschil dat deze in 1923
werd gemaakt met een oorlogsbodem, Z. M.'s „Eidsvol", thans met 's ko-
nings eigen jacht de aankomst op precies dezelfde plek in het hart
van Hollands hoofdstad, bovenal dezelfde geestdriftige begroeting en op
recht vreugdevolle ontvangst, waarvan de verslagen in de dagbladen dier
dagen getuigen, door het Nederlandse volk als preludium van de har
telijke verwelkoming door een even jonge koningin en prins.
Nederland begroet Noorse vorst.
Op velerlei wijze werd aan de be
groeting vorm gegeven.
Reeds terstond bij het binnensto
men in de Nederlandse territoriale
wateren benoorden Texel, bij de ont
moeting met de 3 torpedobootjagérs
onzer koninklijke marine de
Evertsen, Piet Hein en Marnix
klonk het koningssaluut van 21 scho
ten uit de kanonnen van de Evert
sen, gevolgd door eenzelfde groet van
een der Noorse escorterende schepen
en een gelijke beantwoording als
dankbetuiging: twee bevriende zeeva
rende naties begroetten elkaar met
de klanken van het carillon dér zee.
Welkomstvaart.
Van IJmuiden tot Amsterdam
woeien de vlaggen en vlaggetjes van
gebouwen en schepen in de wind van
deze Nederlandse zomer een uitbun-
dig wuivend welkom. Schepen en I
scheepjes krioelden in wilde wel-1
komst vaart door kanaal en haven,1
nauwelijks maar niettemin voldoende
vaart latend aan de konin?svloot, die
tot de haven geleid werd door de ha
venmeester van IJmuiden, in de ha
ven door diens hoofdstedelijke collega.
Bij de B.P.M.-boei aan de noord
zijde van het IJ werd het koninklijk
jacht, het geschenk van het Noorse
volk aan zijn beminde koning, ge
meerd. Talrijke Noord-Amsterdam
mers sloegen de manoeuvres belang
stellend gade en waren geboeid door
het schouwspel dat het strijken en
spectaculaire wegroeien van de ko-
ningssloep bood.
Vorstelijke ontmoeting.
Tegen half twaalf voor de konings
sloep onder het Oosteliik viaduct
door naar da ponton bij de St. Nico-
laaskerlr. De vele vlasgen rondom, de
menigten die de afgezette ruimte om
zoomdei; vormden het décor van de
sfeer der vorstelijke ontmoeting.
Op de steiger traden koningin Ju
liana rn Prins Bernha'-d, terstond na
dat deze voet aan land had gezet, ko
ning Hankon tegemoet.
Met de ongekunstelde hartelijkheid
die ons vorstenpaar kenmerkt werd
de koninklijke gast begroet.
De koning van Noorwegen werd
gevolgd door onder meer: de directeur
van het kabinet van zijne majesteit;
de hofmaarschalk; een kapitein ter
zee en een adjudant.
Bovendien zijn als eredienst aan de
koninklijke gast toegevoegd: jonk-
Begroeting door regering.
Na het gebruikelijke voorstellen
aan koning Haakon van de burge
meester van de hoofdstad, de gouver
neur van Amsterdam, de commandant
zeemacht Nederland, de leden van de
Noorse legatie, begaf het hoge gezel
schap zich langs een erehaag van de
koninklijke marechaussee in ceremo
nieel tenue, van de steiger naar de
kade. Evenwijdig met het paviljoen
stond een erewacht opgesteld van
mariniers met vaandel en de mari- j keurige matrozen van de koninklijke
nierskapel onder leiding van kapitein
G. Nieuwland. Bij het betreden van
de kade speelde de kapel het Noorse
volkslied: „Ja vi elsker dette landet"
(ja, wij houden van dit land). De
commandant van de erewacht, de
majoor der mariniers, C. G. Mens,
ridder M.W.O., meldde zich, waarna
de koning begeleid door koningin en
prins de erewacht inspecteerde.
Daarop begaven de vorsten zich in
het speciaal voor deze gelegenheid
opgerichte paviljoen, waar de voor
zitters van de beide Kamers der Sta
ten Generaal, de voltallige minister
raad, de vice-president van de Raad
van State, de chefs van staven der
verschillende legerafdelingen, de Ne
derlandse gezant te Oslo, de commis
saris van de koningin in de provincie
Noord-Holland, de directeur van het
kabinet der koningin, de procureur-
generaal van het Amsterdamse ge
rechtshof, de commandant der mari
tieme en de garnizoenscommandant
van Amsterdam, de wethouders, de
havenmeester en kamerheer jhr. F. J.
E. van Lennep hun opwachting maak
ten.
Eerste rit door Amsterdam.
Voor de tocht naar het paleis op de
Dam namen koning, koningin en
prins vervolgens plaats in het met
zes van de zadel bereden paarden
van het koninklijk rijtuig, dat ge
volgd werd door drie rijtuigen met
de leden van het gevolg. Koning
Haakon VII maakte de eerste rit van
zijn tweede bezoek door Amsterdam
door rijendikke juichende Amster
dammers en vreemdelingen, onder de
vlaggen en versieringen, langs hagen
marine, die de ere-afzetting langs de
route vormden.
Aankomst koninklijk paleis.
Kapitein J. H- W. Ruhr liet de ere
wacht van het garderegiment jagers
met vaandel de eerbewijzen brengen.
Kapitein R. van Yperen deed de ko
ninklijke militaire kapel die ter
zijde in ceremonieel tenue was opge
steld de volksliederen uitvoeren
op het moment dat de koningsstoet
voor het paleis arriveerde. De ge
bruikelijke inspectie volgde, waarna
de vorsten het paleis binnen gingen
om slechts weinige minuten daarna
op het bal con te verschijnen teneinde
de jubelende begroeting in ontvangst
te nemen van de tallozen, die het
Damplein vulden. De koninklijke
standaarden wapperden hoog van het
paleis, tegen gevels de toejui
chingen onophoudelijk opklonken.
Kranslegging.
Te circa kwart voor één verliet ko
ning Haakon reeds weer het paleis om
zich met enkele leden van het Noorse
gevolg en o.m. vice-admiraal Rost v.
Tonningen, brigade-generaal C. F.
Pahud de Mortanges. vice-admiraal
jhr. van Holthe naar het Damplant-
soen te begeven. Daar wachtten mi
nister-president dr. W. Drees, de com
missaris der koningin in Noord-Hol
land dr. M. J. Prinsen, burgemeester
d'Ailly, schout bij nacht F. T. Burg
hard, militaire gouverneur van Am
sterdam en brigade-generaal G.
Dijkstra de koning op, die na een
korte begroeting een krans legde bij
het nationale monument. Enige oud
leden van de B.S. stonden bij het mo-
Bonn brandmerkt hem nu als een verrader
Dr. Otto John, gewezen chef van het Westduise „Bureau tot Bescherming
van de grondwet" heeft gisteren in Oost-Berlijn een persconferentie ge
houden, die werd bijgewoond door 400 journalisten, waarvan velen uit
West-Berlijn.
Deze persconferentie heeft een einde gemaakt aan elke veronderstelling,
dat John door de communisten ontvoerd is. De Westduitse regering heeft
hem dan ook voor de eerste maai als verrader gebrandmerkt.
John verklaarde, dat het hem bij zijn bezoek aan Amerika in Juni van
dit jaar volkomen duidelijk was geworden, dat daar in een hysterische
angstpsychose een oorlog wordt voorbereid. De politiek van Adenauer, ge
koppeld aan de Amerikaanse, zou er volgens hem toe leiden, dat Duitsland
in een radio-actief kerkhof wordt veranderd.
TOONBEELD VAN GOEDE
GEZONDHEID.
In het begin sprak John zenuw
achtig. Maar hij was gauw over zijn
plankenkoorts heen en toonde zich
verder volkomen op zijn gemak. Met
zijn rose wangen was hij het toon
beeld van Duitse gezondheid. Zijn
laag gemoduleerde stem was aange
naam om naar te luisteren, afgezien
van de reacties welke men mocht
hebben op hetgeen bij zei. Hij sprak
in de Duitse taal en lanceerde ver
scheidene grappige opmerkingen,
welke een spontaan gelaeh oplever
den.
John begon met te verklaren, dat
hij op alle vragen welke verband
v, - hielden met de politiek en hem aan-
heer E. J. van Holthe, adjudant ï.b.d. J gingen zou antwoorden, en dit is in-
van H.M. de koningin, jonkheer mr. i derdaad gebeurd
C. Dedel, kamerheer i.b.d. van H.M. j De meeste Westelijke correspon-
de koningin; kapitein-luitenant ter j denten waren naar de conferentie
zee J. G^ Stegeman, adjudant van gegaan om goed te letten op even-
H.M. de Koningin.
op de wereldmarkt, maar om het
aantrekken van andere industrieën in
dit gebied en een weg naar het Noor
den van Europa voor verdere export
en een sterke concurrentie met de
Noord-Duitse havens. Dat is een pro
ject op lang zicht, een project, dat
vooruit ziet op een mogelijke depres
sie en dat ten doel heeft de conjunc
tuur van dit ogenblik te handhaven,
zo het mogelijk is.
Met dit voor ogen betekenen die
51 millioen niet zo heel veel. En het
heeft geen zin te berekenen wat voor
tuele bewijzen van „hersenspoeling"
en andere beruchte methoden, welke
de communisten in hun propagan-
damachinaties zouden gebruiken.
Maar niemand, zag enig bewijs, dat
John iets anders was dan een over
tuigde idealist. Typisch voor de re
actie was de commentaar van Robert
McCormick van de Amerikaanse Na
tional Broadcasting Company, die op
merkte: „John gedroeg zich zelfver
zekerd en sprak met overtuiging. Hij
toonde beslist geen tekenen, dat hij
verdoofd, geslagen of gemarteld was
en zag er gelukkig en opgewekt uit.
Ja, hij maakte een tevredener indruk
dan in Bonn". McCormick maakte de
ze opmerking, nadat hij na de pers-
verschil er bestaat tussen particulie
re en staatsfinanciëring, het gaat er conferentie nog een kort gesprek met
slechts om, dat het geschiedt en dat John apart had gevoerd,
de industrialisatie van ons land, die
onder minister van den Brink begon
nen is, voortgang zal vinden.
Want alleen daarvan hangt onze
toekomst af.
Samenvatting van antwoorden.
De antwoorden, die door John op
de verschillende vragen werden ge
geven, kunnen als volgt worden sa
mengevat:
1. Hij is politiek onafhankelijk,
geen communist en nooit communist
geweest.
2. Aan dezelfde stem, die hem tien
jaar geleden het verzet tegen Hitier
influisterde, heeft hij thans weer ge
hoor gegeven.
3. De Nazi's zijn terug in West-
Duitsland en met de militaristen zijn
zij een kruistocht tegen het Oosten
begonnen.
4. De Britten hebben getracht een
modus vivendi met het communisme
te vinden, maar de Amerikanen voor
komen dit.
5. De Westduitse generaals steunen
de EDG ter vergroting van hun eigen
macht en ter verkrijging van de
heerschappij over Frankrijk.
6. John heeft afgezien van alle in
lichtingenwerkzaamheden en zal zich
in Oost-Duitsland niet met contra-
spionnage bezig houden. Hij is alleen
van plan een boek te schrijven en te
arbeiden voor de hereniging van
Duitsland.
7. De EDG heeft enkele geheime
aanhangsels, waarvan het Duitse volk
niets weet, ondanks Adenauer's be
wering dat het publiek alles weten
mag.
8. De Berlijnse conferentie van de
Grote Vier mislukte, omdat Adenauer
niet van besprekingen tussen Oost
en West-Duitsland wilde horen.
9. De Duitse eenheid wordt on
mogelijk door de EDG en kan alleen
bewerkstelligd worden door bespre
kingen tussen Oost- en West-Duits-
land.
Toen hem gevraagd werd, of men
hem niet gedwongen had staatsgehei
men aan de Sowjet-Russische of
Oostduitse autoriteiten te verraden,
zeide John: „Ik heb alle mensen hier
gezegd, dat ik slechts dat zal vertel
len wat ik nodig vind, maar ook geen
woord meer".
De Unieconferentie tussen de Nederlandse en de Indonesische delegaties
is Dinsdagavond 10 Augustus in Den Haag beëindigd met het tekenen van
de overeenkomst, welke na bekrachtiging door de volksvertegenwoordi
gingen de opheffing van het Unie-statuut zal betekenen. Foto: De voor
zitter van de Nederlandse delegatie, minister J. M. A. H. Luns (links) en
de voorzitter van de Indonesische delegatie, minister Soenarjo, tekenen
de overeenkomst tijdens de slotzitting in de Lairessezaal te Den Haag.
nument opgesteld. Een minuut abso
lute stilte werd betracht. De kapel
van de Amsterdamse politie speelde
een koraal van Mozart als slot van de
korte plechtigheid; deze koninklijke
hulde aan onze gesneuvelden.
Noenmaal.
Te half twee werd in de troonzaal
het noenmaal gebruikt. Daar zaten
mede aan H.K.H. prinses Wilhelmina
en de prinsessen Beatrix en Irene.
Tijdens de maaltijd musiceerde de
achter het paleis aan de zijde van de
N.Z. Voorburgwal opgestelde mari
nierskapel.
Priesterfeest mgr. Huibers
AVONDMIS GAAT NIET DOOR
OP HAGEyELD
Hedenmorgen is bekend gemaakt,
dat het 55-jarig priesterfeest van
mgr. Huibers niet gevierd zal wor
den op Hageveld. In verband met de
weersomstandigheden is afgezien
van het opdragen van een Pontificale
Avondmis in de openlucht op het
terrein van het Seminarie. Deze
plechtigheid zal nu plaats hebben in
de Kathedrale Basiliek te Haarlem.
BOTSINGEN TUSSEN POLITIE EN
STAKERS TE AMBERG
Verscheidene politie-agenten en
stakers zijn Donderdag te Amberg,
75 km. ten Oosten van Neurenberg,
gewond, in botsingen tussen onge
veer zestig politie-agenten en ruim
duizend stakers.
De stakers trachtten werkwilligen
tegen te houden.
HOE
wordt
het
weer?
(Geldig van Donderdagavond
tot Vrijdagavond. Opgem. te
10 uur).
ONBESTENDIG WEER
Aanvankelijk zwaar bewolkt
met wat regen of motregen, la
ter enkele verspreide buien af- i
gewisseld door opklaringen.
Matige tot vrij krachtige wind
tussen Zuid en Zuid-West. De
zelfde of iets hogere tempera
turen.
13 Aug zon op 5.19 en onder 20.10;
maan op 19.29 en onder 3.57 uur.
Het weer in Europa
De weerrapporten van hedenmor
gen 7 uur luiden:
STOCKHOLM
OSLO
KOPENHAGEN
AMSTERDAM
LONDEN
LUXEMBURG
PARIJS
BORDEAUX
GRENOBLE
NICE
GENEVE
ZURICH
LOCARNO
BERLIJN
FRANKFORT
MUNCHEN
WENEN
INNSBRUCK
ROME
AJACCIO
MALLORCA
weer
m.t.g.
half bew.
18 c
nevel
20
regenbui
17
zwaar bew.
17
regen
19
zwaar bew.
15
regen
20
half bew.
24
half bew.
21
onbewolkt
24
zwaar bew.
20
onbewolkt
19
onbewolkt
25
zwaar bew.
17
nevel
19
half bew.
18
licht bew.
24
zwaar bew.
22
onbewolkt
29
onbewolkt
25
onbewolkt
Korreltje
Wanneer ge uw gedachte niet kunt
bedwingen, kunt ge ze ook niet vast
houden.
