Fransen sturen versterkingstroepen
naar Marokko
De Perzische olie gaat weer vloeien
Vorstelijke vacantietrip zonder protocol
Straaljager scheerde over Eindhoven
en wist noodlandingsveldje te vinden
S)e£oidoe(Boti/ta/fit
VRIJDAG 6 AUGUSTUS 1954
45ste JAARGANG
Directeur: C. M. v. HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN.
No. 13264
gaat weer open
KATHOUEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
BUREAUX; PAPENGRACHT 32 .«m..1.
Telefoon: Directie, Abonnementen, Drukkerij 20935, Redactie 20015, Adveirtenties 20826. Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.50 p. w., f 2.15 p mnd„ f 6.40 p. kwart. Franco p. p. f 6.80 - Advertenties; 15 ct. p. m.m. Telefoontjes f 1.50
Ongeregeldheden in Fez en Casablanca
Sedert Zondag zijn er bij de botsingen tussen Arabieren en Berbers in
Marokko 98 doden gevallen.
In Fez zijn Donderdag vijf Arabieren gedood en minstens vijf gewond.
De relletjes werd uitgelokt door Berber-aanhangers van de huidige Sultan
Sidi Mohammed Moulay Ben Arafa die vrachtauto's met luidspreker
installaties door Fez en andere Arabische centra liet rijden die tot kalmte
maanden en tot trouw aan de troon opriepen.
Arabische aanhangers van de afgezette sultan Sidi Mohammed Ben Joes-
sef reageerden eerst met geschreeuw en gescheld en gingen daarna tot de
aanval over met messen, knuppels en geweren. Aanhangers van de twee sul
tans hebben Woensdag tot Iaat gevochten tot de politie arriveerde, die twee
doden en twee gewonden aantrof op het gevechtsterrein.
Gistermorgen begon de tweede ronde in de strijd in de nauwe kronkel
straten van Fez, het intellectuele en religieuze centrum van Marokko, waar
het Arabische nationalisme zijn geestelijk tehuis heeft.
tuig uit Frankrijk en een derde uit
Oran.
Sultan als twistappel
Inmiddels komen honderden Fran,
se soldaten ter versterking aan in het
protectoraat en maakt de resident,
generaal Francis Lacoste, zich gereed
naar Parijs te vliegen voor urgent
overleg met premier Pierre Mendès-
France.
De pasja, El Glawi van Harrakesj,
een Berberleider die het aftreden van
eBn Joessef op 20 Augustus van het
vorige jaar voornamelijk tot stand
had gebracht, heeft per brief een
krachtig protest ingediend tegen de
„misdadige" handelwijze van de vol
gelingen van de ex-sultan. Hü is ver
volgens ook persoonlijk naar Rabat
gekomen om overleg te plegen m^t
zijn protégé, de huidige sultan en met
resident-generaal Lacoste.
Gisteren zijn in Casablanca drie
compagnieën van de republikeinse
garde aangekomen, twee per vlieg-
Wordt van Kleffens
voorzitter?
De vertegenwoordigers van de lan
den van Latijns Amerika bij de Ver
enigde Naties hebben op een verga
dering besloten geen candidaten voor
het voorzitterschap der komende Al
gemene Vergadering te stellen. Voorts
zullen zij niet in blok stemmen, doch
elk land zal de candidaat van zijn
keuze mogen steunen.
Naar men verneemt, aldus A.F.P.,
hebben tenminste vijf Latijns-Ame
rikaanse landen besloten de candida-
tuur van de Nederlander mr. E. N.
van Kleffens te steunen. De meeste
landen zouden nog geen besluit heb
ben genomen. De candidatuur van de
Thailandse prins Wan wordt thans
officieel door de Verenigde Staten
gesteund. Mr. van Kleffens behoeft
31 stemmen om voorzitter te worden.
Naar A.F.P. verder zegt heeft hij
reeds de steun van negen Europese
landen en enkele landen van het Ge
menebest.
De houding van de Sowjet-Unie en
van Joego-Slavië is nog niet bekend.
BRAND IN BRUSSELS PALEIS
VAN JUSTITIE.
Gistermiddag heeft brand- gewoed
in het bekende Paleis van Justitie te
Brussel. Het vuur woedde in een
der kelders in de rechtervleugel, die
als archief in gebruik is. Aan het
feit, dat deze kelder hermetisch van
de rest van het gebouw geïsoleerd is,
is het waarschijnlijk te danken, dat
het vuur tot dit gedeelte beperkt
bleef. Na anderhalf uur was men het
vuur meester.
Huizen in brand gestoken.
Fervente nationalisten, die ontevre
denheid trachtten te zaaien in de
Arabierenwij ken, worden verant
woordelijk geacht voor een brand,
waardoor 500 woningen werden ver
woest, waardoor 2000 Arabieren dak
loos zijn geworden. Met enige vrees
wordt de tiende Aug., de grootste
Arabische feestdag, Aid El Kebir,
tegemoet gezien.
De religieuze secte der Imans in
Rabat, de hoofdstad van het Fran
se bestuur, hebben hun pasja er van
in kennis gesteld dat ze zouden wei
geren om gebeden te zeggen voor de
sultan Sidi Mohammed Ben Joessef.
De nationalistische Istiqual-partij,
gesteund door de communisten, tracht
hetzelfde te bereiken van de natio
nalistische beweging Neo-Destoer in
Tunis, door de terugkeer te verlan
gen van de in ballingschap gegane
sultan Ben Joessef die thans op Ma
dagascar verblijft.
De Franse autoriteiten zeiden dat
er geen sprake van was, dat Ben
Joessef weer op de troon zou komen
maar gaven toe dat het vraagstuk
van de dynastie de sleutel tót de Ma
rokkaanse kwestie was.
Het machtige Berber-stamhoofd
van Marokko, de Pasja El Glawi van
Marrakesj, heeft de Franse regering
laten weten dat hij de afzetting van
zijn protégé niet zou dulden.
Schadeloosstelling was
voornaamste struikelblok
De olie van Perzië zal in ongeveer
twee maanden weer gaan vloeien. In
Teheran, Washington en Londen werd
gisteren een overeenkomst bekendge
maakt, die een einde zal maken aan
het geschil met de Anglo-Iranian Oil
Cy", waardoor 3 jaar geleden de
grootste raffinaderij ter wereld te
Abadan, tot stilstand kwam, toen
Mossadeq de olie-industrie nationali
seerde.
De overeenkomst werd bekendge.
maakt door de leider van de Perzi
sche onderhandelaars, de minister
van Financiën dr. Ali Amini en Ho
ward Page, de vertegenwoordiger van
een consortium van acht oliemaat
schappijen waaronder de Konink
lijke Shell die te zamen de olie
op de markt zullen brengen.
Het accoord zal, vooral nu eveneens
met Egypte overeenstemming is be
reikt, naar verwacht wordt de weg
effenen voor een nieuw Westers ver
dedigingspact in het Nabije Oosten.
Nodig is nu nog, dat de regeling
door de raad van commissarissen van
de deelnemende maatschappijen en
het Perzische parlement wordt goed
gekeurd en dit zal vermoedelijk
binnen twee maanden zijn gebeurd
voor de olie weer uit de haven Aba
dan en Bandar Maspoer zal worden
verscheept.
De schadeloosstelling.
Tevens maakte de Britse maat
schappij „Aglo-Iranian Oil Cy" in
Londen bekend, dat nu ook het voor
naamste struikelblok in het conflict:
de schadeloosstelling aan deze maat
schappij voor de naasting door Perzië
van de olievelden, is opgelost. Te be
ginnen op 1 Jan. 1957 zal Perzië de
Britse maatschappij een bedrag van
25 millioen pond sterling (ruim 250
millioen) uitbetalen, in tien jaarlijk
se termijnen.
Looptijd 25 jaar.
Krachtens de thans gesloten over
eenkomst zal het consortium de grote
raffinaderij te Abadan en de omlig
gende olievelden exploiteren. Het zal
de olie opkopen en in het buitenland
Westen voelt niets voor Russische uitnodiging
':EN HEEFT DE OPZET DOOR
Het is vrijwel zeker, dat Amerika,
Engeland en Frankrijk de Russische
uitnodiging om nog deze maand of
in September een conferentie te be
leggen ter bestudering van een door
de Sowjetunie voorgesteld veilig
heidspact voor Europa, zullen afstaan.
Gisteren zijn vertegenwoordigers van
de Westelijke Grote Drie te Londen
bijeengeweest om te overleggen over
de inhoud van hun gezamenlijk ont-
woord op die uitnodiging.
Amerika is van oordeel, dat het
Russische voorstel niets anders is dan
een onderdeel van de hardnekkige
campagne, die-Moskou voert met het
doel de Westelijke defensie tegen het
communisme te verlammen. Frank
rijk en Engeland blijken het met deze
zienswijze eens te zijn.
Al zal men van Westelijke kant
dus niet ingaan op de Russische uit-
ROEMEENSE BISSCHOP IN
VRIJHEID GESTELD.
Volgens radio-Vaticaan is de 84-ja-
bisschop van Timisoara, Augustin
Pracha, door de Roemeense autoritei
ten in vrijheid gesteld. De bisschop
werd in 1951 gearresteerd omdat hij
niet met het communistische regime
wenste mede te werken. Hij werd te
werk gesteld bij de aanleg van een
kanaal.
nodiging tot een nieuwe conferentie,
toch zal, naar wordt verwacht, de
deur worden opengelaten voor ver
dere onderhandelingen, die mogelijk
zouden zijn, indien Moskou bereid
heid toont aan de Westelijke voor
waarden voor de eenmaking van
Duitsland te voldoen.
Tijdens de Berlijnse conferentie wa
ren die voorwaarden, dat Duitsland
alleen na werkelijk democratische
verkiezingen mocht worden herenigd,
en dat het herenigde Duitsland vrij
zou moeten zijn zich bij de Westelijke
defensie aan te sluiten. Er is geen re
den om aan te nemen, dat er aan die
voorwaarden thans iets zou zijn ver
anderd.
Om de wereld
in 80 dagen
Een Frans meisje en een Franse
jongen maken „een reis om de wereld
in 80 dagen", in verband met het feit,
dat het tachtig jaar geleden is, dat
Jules Verne's roman met deze titel
verscheen.
De beide jongelui, de 16-jarige
Frangoise Pauri en de 14-jarige Jean
Bernede, wonnen de reis als deelne
mers aan een door een zeepfabriek
uitgeschreven wedstrijd. Zij zijn in
middels per vliegtuig uit Zuid-Ameri-
ka in New York aangekomen.
aan de markt brengen. Het accóord
heef teen looptijd van 25 jaar en kan
driemaal met vijf jaar worden ver
lengd.
Er zullen twee maatschappijen
worden gevormd: één voor de exploi
tatie van de olievelden en één voor
het raffineren van de olie.
In het bovengenoemde consortium
krijgt de „Anglo-Iranian" een belang
van 40 procent en de Koninklijke
Shell 14 procent.
Daar in deze laatste maatschappij
het Nederlandse aandeel 3/5 van het
totaal der aandelen bedraagt, is het
zuiver Nederlands belang in het cón-
cortium 8,4 procent; het zuiver Brit
se 45,6 (40 procent van de „Ahglo-
Iranian" en 5,6 procent van de Ko
ninklijke Shell).
H. Vader sprak
Nederlands
De H. Vader, dit zoals men weet
sedert Zaterdag op zijn buitenverblijf
Castel Gandolfo verblijft, heeft
Woensdag een groot aantal pelgrims
ontvangen. Hij sprak hen in verschil
lende talen toe van het balcon af.
De H. Vader heeft daarbij heel bij
zonder woorden van welkom gespro
ken tot de Nederlanders, die hij in
het Nederlands welkom heette. Aan
het eind van zijn toespraak werd de
H. Vader zo luid en zo langdurig toe
gejuicht, dat hij verschillende minu
ten heeft moeten wachten alvorens
hij verder kon gaan.
Leer om leer
Vice-president Nixon heeft een
commissie benoemd van zes leden om
een onderzoek in te stellen naar het
gedrag van senator McCarthy en
voorstellen te overwegen om hem te
berispen.
Dè senaat besloot Maandag de com
missie in te stellen na een bitter de
bat, dat ontstond naar aanleiding van
een door de republikein Ralph Flan
ders ingediende resolutie om McCar
thy te berispen. In de door de senaat
aangenomen motie staat, dat de com
missie verslag moet uitbrengen voor
het congres wordt verdaagd.
E.D.G.-beraad te Brussel
De zes landen van de Europese De
fensie-Gemeenschap zullen op 19 en
20 Augustus in Brussel besprekingen
voeren.
De Franse premier Mendès-France
zal de conferentie te Brussel bijwo
nen en de vertegenwoordigers der
andere E.D.G.-landen op de hoogte
stellen van de compromis-voorstellen,
die hij het Franse parlement ter
goedkeuring wil aanbieden.
Men neemt algemeen aan, dat de
strekking van deze voorstellen is, het
toezicht op het Franse leger door een
internationale commissie met boven
nationale bevoegdheden op te heffen
of uit te stellen.
Woedende havenarbeiders demonstreerden
tegen Amerikanen
Gevechten te Bremerhaven
Honderden woedende havenarbei
ders zijn te Bremer haven in botsing
gekomen met de politie, tijdens een
grote anti-Amerikaanse demonstratie
de eerste sinds de bezetting van
Bremerhaven door de Amerikanen in
1945.
De oorzaak is het voornemen van
de Amerikanen om een complex
woonhuizen te bouwen voor gezinnen
van Amerikaanse militairen. Die hui
zen moeten worden gebouwd op de
plaats waar nu 25 Duitse gezinnen
in hun huizen wonen. De Duitse wo
ningen moeten worden afgebroken,
voor men met het bouwen van de
Amerikaanse kan beginnen.
Weliswaar heeft het Amerikaanse
leger aangeboden o-m in ruil 741 ge
vorderde huizen in Bremen te ont
ruimen, maar daarmee was de be
volking niet tevreden. Toen de aan
nemers gisteren het werk in ogen
schouw gingen nemen, werden zij
opgewacht door een woedende me
nigte die gewapend was met stokken
en hooivorken en hen belette de te
slopen woningen binnen te gaan.
e politie, <jie de aannemers te
hulp kwam, werd eveneens met ge
weld bedreigd. Om incidenten te ver
mijden trok zij zich terug in afwach
ting van versterkingen uit Bremen.
Ondertussen hadden duizend ha
venarbeiders uit protest het werk
neergelegd en zich naar de te slopen
huizen begeven. Toen de politiever-
sterkingen daar aankwamen om het
de aannemers mogelijk te maken de
huizen binnen te gaan, ontstond er
MEN WILDE WEL EENS
WAT WETEN.
De Chileense politie heeft het di
plomatieke paspoort van de Russische
schrijver Ilja Ehrenburg genegeerd
en diens bagage onderzocht, toen hij
Donderdagavond op het vliegveld
van Santiago aankwam, „omdat in
lichtingen waren ontvangen, dat de
veiligheid van het land op het spel
stond", aldus heeft de Chileense mi
nister van buitenlandse zaken be
kendgemaakt.
Ehrenburg w«S met zijn echtgenote
naar Santiago gekomen om aan de
dichter Pablo Neruda op diens 50e
verjaardag de Stalin-vredesprijs uit
te reiken. Na een woordenwisseling
op het vliegveld opende de politie
zijn bagage en zocht naar documen
ten. Ehrenburg verklaarde, dat hij
het land onmiddellijk zou verlaten,
zijn echtgenote viel flauw. Later be
gaf het echtpaar Ehrenburg zich toch
naar de woning van de dichter Ne
ruda.
De minister van binnenlandse za
ken, Parra, verklaarde Vrijdag, dat
alle in beslag genomen documenten
aan Ehrenburg teruggegeven zullen
worden, als zij vertaald zijn.
een fel en langdurig gevecht, dat
tenslotte door de politie werd ge
wonnen. De Amerikanen, die er van
overtuigd zijn, dat er voor de bewo
ners van het rijtje huizen een be
hoorlijke huisvesting zal worden ge
vonden, zijn van mening, dat de
communisten de schuld zijn van de
ongeregeldheden. De communisten
hebben al herhaaldelijk geprobeerd
de havenarbeiders op te stoken tegen
de Amerikanen, die in Bremen en
Bremerhaven een grote basis hebben
waar bijna al hun troepen en mate
rieel worden ontscheept.
Begrafenis Vinkeveens slachtoffer
Onder zeer grote belangstelling is Donderdagmiddag te Vinkeveen het
stoffelijk overschot van Karei Willem van der Vliet, die na het incident
met de wachtmeester van de Rijkspolitie, Zaterdagavond j.l. is overleden
ter aarde besteld. De kist wordt tussen dikke rijen van belangstellenden
door, naar de groeve gedragen.
ECHT „0HDER ELKAAR" UIT
Voor de tocht aan boord van het
Griekse passagiersschip„Agamemnon"
dat eind Augustus twaalf dagen door
de Griekse wateren gaat kruisen met
slechts personen van vorstelijken bloe
de aan boord, hebben thans de vol
gende hoge personen de uitnodiging
van koning Paul en koningin Frede-
rika van Griekenland aanvaard:
Koningin Juliana, prins Bemhard,
prinses Beatrix en prinses Irene der
Nederlanden.
De graaf en de gravin van Parijs
(de Franse kroonpretendent) met
hiun kinderen Henri (2il jaar), Helè-
ne (20 jaar), Frangois (10), Anne
(16) en Diana (14).
Ex-koning Umlberto van Italië met
zijn echtgenote, met kroonprins Vit-
torio Emmanuel en prinses Maria-
Pia.
Prins Axel en prinsefe Viggo van
Denemarken.
Prinses Margarethe van Zweden.
Prins Juan, de Spaanse troonpre
tendent met zijn vrouw en met zijn
zoon de prins van Asturië, en zijn
dochter, de irufanta Maria.
Kroonprins Jan en Kroonprinses
Josephine Charlotte van Luxemburg
en de prinsessen Elisabeth en Maria,
zusters van kroonprins Jan.
Prinses Elisabeth, dochter van de
vroegere regent Paul van Joegoslavië.
Prins Albert van Beieren.
Ex-koning Michaël en koningin
Anne van Roemenië.
Prins Simeon van Bulgarije en zijn
moeder ex-koningin Jovana.
De gasten zullen zich te Napels
GROTE RAMP VOORKOMEN
PILOOT OHGEDEERO
„IK WILDE SCHIETSTOEL NIET
GEBRUIKEN".
Een Thunderjet-straaljagers van de
Belgische luchtmacht heeft gister
middag rond half twee een spectacu
laire noodlanding gemaakt in een ko
renveld tussen de Celebesstraat en
de spoorlijn naar Helmond in het
Eindhovense stadseel Tongere. De
23-jarige luitenant-vlieger Marcel
Bieuvelet. die een half uur tevoren
van de vliegbasis Gelsenkirchen in
W.-Duitsland was opgestegen, kroop
met enkele onbetekenende schram
men en kneuzingen uit de straalja
ger, die een 400 meter lang spoor
door een korenveld en enkele wei
landen trok. Volgens ooggetuigen
vloog de straaljager, die een motor
storing had, rakelings over en langs
de huizen aan de Hofstraat. Nauwe
lijks honderd meter van deze dichte
woonwijk zette de Belgische luite
nant-vlieger met een fantastische
buiklanding zijn kist aan de grond.
„Ik had gemakkelijk van mijn
schietstoel gebruik kunnen maken",
verklaarde hij, „maar de kans was
groot, dat de machine dan ergens in
de stad zou neerstorten."
Steenkoolhulp
e Verenigde Staten zullen in
Europa en elders op de wereld tien
millioen ton steenkool verdelen als
onderdeel van het programma voor
hulp aan het buitenland voor 1955.
De verdeling zal geschieden op de
zelfde basis als die van overtollige
agrarische producten uit de Ver
enigde Staten. De regeling voor de
verdeling is nog niet gereed.
Het grootste deel van de steenkool
zou bestaan uit gaskolen.
Gistermiddag rond half twaalf vlo
gen twee "Thunderjet-straaljagers
van de Belgische luchtmacht boven
Eindhoven. De leider van deze oefen
formatie, luitenant Bieuvelet, merkte
plotseling, dat er iets aan de straal
motor haperde. Na een korte explo
sie sloeg de motor af. Daar er geen
schijn van kans bestond om van dui
zend meter hoogte in glijvlucht het
vliegveld Eindhoven nog te bereiken,
besloot de piloot tot een buiklanding.
„In de luttele seconden, die ik nog ter
beschikking had", zo vertelde de
vlieger na de goede afloop van zijn
hachelijke avontuur, „ontdekte ik
naast de spoorlijn achter een rij hui
zen een open plek van enkele kilome
ters lengte. Het was mijn enige
kans".
"Vlak achter het huis van de Eind
hovense midvoor Noud van Melis
kwam de Th under jet aan de grond.
Door de schok werden de lege tip-
tanks van de vleugels geslingerd. Het
toestel, dat enkele dikke weipalen
omverdrukte, schoof 400 meter door.
Over een brede baan werden hon
derden schoven rogge, die in de baan
van het vliegtuig lagen, als het ware
gemalen. Na 300 meter korenveld
wipte de Belgische Thunderjet via
twee droge sloten een weiland bin
nen, waar het tot stilstand kwam.
Tientallen roggeschoven zaten nog
onder het toestel geklemd, dat zwa
re schade aan vleugels, romp en
staart opliep.
DODELIJK ONGEVAL.
Gisterochtend half twaalf is de 82-
jarige heer H. C. Vlaming op de Am-
stelveenseweg te Amsterdam, ver
moedelijk tengevolge van onvoorzich
tig oversteken van de rijweg, door
een motorrijwiel aangereden. Met
ernstige verwondingen is de man
naar het Wilhelmina-gasthuis ver
voerd, waar hij in de loop van de I
middag is overleden.
inschepen, behalve Umlberto en zijn
familie, die Italiaans grondgebied
niet mogen betreden.
De „Agamemnon" zal o.a. de vol
gende interessante plaatsen bezoeken:
Knossos op Kreta met het beroemde
paleis van "koning Minos; Olympia,
waar de wieg stond der Olympische
spelen; de eilanden Rhodos, Delos en
Mykenos, het (beroemde Delphi, Kaap
Sounion, bekend om zijn zonsonder
gangen en tempelruïnes; Korfoe met
het zomerpaleis van ex-keizer Wil
helm.
Aan land zullen de gasten geheel
vrij zijn te gaan en te staan waar zij
willen. Zij behoeven zich niet aan
een bepaald programma te houden
en kunnen in kleine groepjes gaan
picknicken of bezienswaardigheden
gaan zien, zoals zij willen.
Aén boord zal zo min mogelijk van
het protocol in acht genomen wor
den, om de gasten een werkelijke va-
cantie te bezorgen. Er zal vooral een
„familiesfeer" heersen.
De datum, waarop de reis zal be
ginnen, is nog niet bekend gemaakt.
HOE
wordt
het
weer?
Geldig van Vrijdagavond tot Za-
terdagavond. Opgemaakt te 10 u.
MINDER WARM
Veranderlijke bewolking met
plaatselijk regen en een kans op
onweer. Overwegend matige j
wind in hoofdzaak tussen Zuid- t
west en Zuidoost. Minder warm. f
7 Aug.: zon op 5.10 en onder 20.21;
maan op 15.07 en onder 22.58 uur.
Het weer in Europa
De weerrajpporten van het KNMI
op Vrijdagochtend 7 uur luiden:
STOCKHOLM
licht bew.
21
OSLO
zwaar bew.
23
KOPENHAGEN
licht bew.
19
AMSTERDAM
zwaar bew.
23
LONDEN
regen.
21
LUXEMBURG
zwaar bew.
27
PARIJS
zwaar bew.
29
BORDEAUX
zwaar bew.
26
GRENOBLE vrijwel onbew.
29
NICE
onbewolkt.
25
GENEVE
onbewolkt.
28
ZURICH
nevel.
28
LÓCARNO vrijwel onbew.
30
MUNCHEN.
onbewolkt.
26
BERLUN
nevel.
25
FRANKFORT
nevel.
30
WENEN
nevel.
28
INNSBRUCK
nevel.
27
ROME
onbewolkt.
30
AJACCIO
onbewolkt.
26
EN Nü MET VACANTIE
OP EEN RIJWIEL VAN....
VAN ZIJP
Haarlemmerstraat 295.
Korevaarstraat 6.
Korreltje
De waarde van het offer ligt in de
mate van bereidwilligheid.
