i9e>ieki6c(2oi4/^^^ -p= Frankrijk geeft enclave in India prijs Tunis krijgt weer een nieuwe premier Moord op bejaarde weduwe te Leiderdorp is opgelost M DINSDAG 3 AUGUSTUS 1954 I M m« 45ste JAARGANG No. 13261 Directeur: c m v hamersveld KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN j Z0MER"UITVERK00P j Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN. BUREAUX: PAPENGRACHT 32 -- Telefoon: Directiè, Abonnementen, Drukkerij 20935, Redactie 20015, Advertenties 20826. Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.50 p. w., f2.15 p mnd„ f 6.40 p. kwart. Franco p. p. f 6.80 - Advertenties: 15 ct. p. m.m. Telefoontjes f 1.50 OPRUIMING Frankrijk is onder leiding van zijn nieuwe premier Men dès-France overgegaan tot de sei zoen-opruiming van zijn koloniaal rijk. Alle restanten moeten weg en wel zo vlug mogelijk. Indo-China is voor een groot deel afgestaan aan de rode Vietminh, de bey van Tunis krijgt zelfbestuur, de enclaves in India worden verlaten; weldra zal Marokko ook wel volgen. Mendès- France noemt dat realiteits-politiek, een politiek, welke men in het ge val van Indo-China inderdaad kan billijken. De overgave van Noord- Vietnam was inderdaad gebaseerd op de harde realiteit, dat het Franse le ger daar verslagen was en geen kans meer zag, het gebied daar te 0 behouden. Maar in Afrika en India bestaat die militaire rea liteit niet. Het is wel merkwaardig, maar de Fransen zelf schijnen die uitverkoop van restanten van het Franse Empire toe te juichen. Anders zijn zij zo fel op de handhaving van oude glorie, maar deze keer schijnt het ophouden van hun stand hun toch te zwaar te vallen en zijn ze opge lucht, eindelijk eens verlost te zijn van militaire lasten, welke zij nau welijks meer konden dragen. Stand ophouden is een duur grapje en valt zwaar als je de moneten niet hebt. Dat het de Fransen vooral in hun portemonnaie steekt, blijkt duidelijk uit de onrust, welke de nieuwe plan nen van Mendès-France op econo misch gebied hebben gewekt. Terwijl Parijs juichend half Vietnam prijsgaf en onder applaus de verdere uitver koop van het Franse rijk aanziet, springt men ogenblikkelijk recht, als het op economische hervormingen aankomt. En toch heeft Mendès-France daar een taak, waar hij inderdaad heel wat goeds zou kunnen doen. Frankrijk is op het ogenblik één van de duurste landen ter wereld, zoals iedereen, die wel eens een reisje naar Parijs ge maakt heeft, heeft kunnen constate ren. De prijzen liggen er niet minder dan 30 procent boven de wereld marktprijzen, terwijl de lonen het prijspeil niet kunnen bijhouden. Ge volg een lage levensstandaard, welke nog in stand gehouden moet worden met allerlei subsidies, staatssteun en invoerrechten. Er moet nodig eens een bres geslagen worden in het heer sende systeem, dat de prijzen hoog houdt. De brede massa moet daarvoor dubbel betalen: ten eerste in de vorm van abnormaal hoge kosten van le vensonderhoud en bovendien door de heffing van drukkende belastingert, die er enkel en alleen toe dienen, de door eigen schuld onrendabele be drijven met subsidies van ongetelde milliarden op de been te houden. Frankrijk is het paradijs van on rendabele, slecht geleide ondernemin gen; de brede massa is meer en meer verarmd; de staatskas is al lang een vat zonder bodem. Kan het economische programma van Mendès-France Frankrijk uit dit moeras redden? Het zijn vragen, waarop de naaste toekomst antwoord zal geven. SPORT ALS BROODWINNING r\E sport als broodwinning kenden we hier in Nederland reeds lang, maar nu het voetbalveld een arbeids terrein gaat worden, dreigt deze vorm [J van levensonderhoud zich snel te zullen uitbreiden. Voetbal is in Nederland sinds jaar en dag zeer populair en het zal moeilijk zijn een dorp te vinden, waar men niet de be schikking heeft over een veldje met de bekende krijtlijnen en doelpalen. Op een aantal van deze velden kan men in het komende winterseizoen zijn kostje verdienen en op een serie andere grasmatten zal men zich als „betaald amateur" een vette bijver dienste kunnen verwerven. Bij dit alles staat de verbetering van het vaderlandse voetbalpeil op de voorgrond. Onze Oranjeploeg met haar roemrijk verleden werd de laat ste jaren regelmatig in de pan gehakt en daar schijnt men nu een einde aan te willen maken. Overigens behoefden wij ons voor die nederlagen niet te schamen. Als men leest, dat een Hongaars elftal zes weken op een eenzaam eilandje wordt gezet, om een goed partijtje voetbal van twee maal drie kwartier tegen het Engelse team te kunnen spelen, dan zal niemand zich afvra gen: Hoe kunnen onze voetballende loodgieters, handelsreizigers en kan toorbedienden van dergelijke ploegen verliezen? Die van ons deden het voor hun plezier; de anderen deden het voor hun broodheren. E'EN poosje na de oorlog is het bui- tenland begonnen met onze beste voetballers weg te kopen en op dat moment begon de verlokking. De zie. kenfondsbode met zijn zuiver schot woonde al spoedig in een villa aan het een of andere Italiaanse meer en als hij naar de training ging, had hij geen vijf-rittenkaart of een overstap je meer nodig, maar stapte hij even in zijn Porsche. Die sprookjes deden het even goed als de verhalen over krantenjongens, die millionnair werden. Wij behoren niet tot de idealisten, Portugezen willen Goa echter niet loslaten Het Indische dagblad „The Statesman" heeft verklaard, dat Frankrijk besloten heeft zijn enclaves in Indiè op 14 Augustus de dag vóór de ver jaardag van lndië's onafhankelijkheid te verlaten. De Franse commissaris in Pondicherry, de hoofdstad van de Franse ne derzettingen in Indië, heeft dit besluit Maandagavond tijdens een bijeen komst van vooraanstaande burgers bekend gemaakt. Het blad schrijft, dat het eerste schip, dat de vertrekkende Franse ge zinnen naar huis zal terugbrengen, Woensdag de haven van Pondicherry zal binnenlopen. SYMBOOL VAN VERGANE GLORIE. In tegenstelling met Frankrijk is Portugal niet bereid de Portugese enclave Goa prijs te geven. Het voornaamste onderwerp van gesprek in Lissabon en in heel Por tugal is: Hoe kunnen wij Goa be houden? Stilzwijgend bedoelt men dat deze vraag tevens geldt voor twee andere Portugese enclaves in India, namelijk Damao en Diu. Goa is voor de Portugezen een symbool van vroegere glorie. Vier eeuwen geleden bevoeren Portugese ontdekkingsreizigers alle wereld zeeën. Zij stichtten koloniën in Azië, Afrika en Amerika. Van de gewel dige overzeese gebieden die Portugal in zijn gouden eeuw bezat is maar weinig overgebleven. Een van die kleine restanten is Goa. Goa heeft ook in godsdienstig op zicht grote betekenis voor Portugal. Franciscus Xaverius, één der groot ste Rooms-Katholieke missionarissen en één der eerste Jezuïeten ligt er begraven. Men noemt Goa ook wel „het Rome van het Oosten". Goa is Portugees bezit sedert 1510. De Portugese kolonisten hebben hun stempel op de enclave gedrukt. De meeste inwoners zyn Christenen. Het welstandspeil is er thans vrij hoog. Goa leverde het vorige jaar aan de Verenigde Staten en Japan ijzer en mangaan ter waarde van 11 1/4 mil- lioen dollar. Goa is dichtbevolkt, zo dicht dat 15.000 inwoners over de grens in India werken. De voedselopbrengst van de bo dem is er niet toereikend voor de dichte bevolking. De voornaamste producten waren tot dusverre rijst en vruchten maar sedert Goa geen voedsel meer ontvangt uit het aan grenzende India, heeft de bevolking de verbouw van groenten ter hand genomen. De drie voornaamste Portugese enclaves, Goa, Damao en Diu, liggen aan de kust. maar landinwaarts be vinden zich tal van kleine Portugese nederzettingen die geheel door In- dia's gebied zyn omgeven. Vele Portugezen hopen dat het die het betaalde voetbal nog een halt menen te kunnen toeroepen. Maar toch lijkt het ons nuttig om even te wijzen op het feit, dat de meeste krantenjongens nooit millionnair werden en dat de meeste beroeps- voetballers nooit of slechts zeer tij delijk in een villa woonden. Men moet de mogelijkheden in de sport als broodwinning niet over schatten. Wij stellen ons voor, dat veel jonge mensen er wel iets in zien En ook, dat als het er een paar goed gaat sommige ouders zullen zeggen: „Waarom zal hy voor vijf tientjes met een verfkwast in zijn hand gaan staan, als hij met voetbal len of fietsen het dubbele kan ver dienen?". Want ook deze medaille heeft zijn keerzijde! /"\P gebied van beroepsvoetbal heb- ben we nog niet veel ervaring, maar toen vorige week een van onze nieuwe profclubs haar eerste trai ning had gehouden, lazen we in het verslag: „Nadat de oud-doelverdedi- ger van het Nederlands elftal tien mi nuten door de Hongaarse trainer on der handen was genomen, verliet hy lijkbleek het veld". En drie dagen nadat de kranten hadden medegedeeld, dat onze jon gens in de Tour de France reeds 30.000 by elkaar hadden getrapt, kreeg men een indruk van hetgeen hiervoor wordt gevraagd, toen de re porter schreef: „Huilend en brakend van vermoeidheid zat Suijkerbuijk op zyn fiets". Wij moeten de eerste schilders knecht nog zien, die ondanks een rug aandoening op een ladder klautert, om de daklijst te verven; daarentegen is het wel mogelijk gebleken om een wielrenner met een rugaandoening naar het topje van de Izoard te krij gen, omdat opgeven betekent: De hoon van het publiek en geen geld. Wij kunnen het in Wagtmans waar deren, dat hij het bijltje erbij neer gooide, toen hij uitgeput was. Het was zijn goed recht en wij hebben er ons alleen maar over verbaasd, dat nuchtere Nederlanders schreven: „Mocht hy dat wel doen?" Tekenend is deze vraag echter voor de ware betekenis van de beroeps- sport. En tenslotte is er nog deze kwestie. Zo'n dertig jaar voor de gemiddelde Nederlander aan zijn pensioen begint, heeft de man uit de beroepssport reeds afgedaan. Hij moet dan „binnen zyn". En hoe velen zijn er, die geen kapitaaltje hebben overgehouden? Voor hen geldt de uitspraak van de Zwitserse wielercrack Koblet, die aan de start van de Tour de France zei: „De vloek van de beroepssport is dat je nooit meer ergens anders voor deugt". FRANSE EN PORTUGESE V GEBIEDEN IN INDIA Portugees-Britse verdrag van 1661, dat nog steeds van kracht is, uit komst zal brengen. Krachtens dat verdrag moet Groot-Brittannië alle Portugese overzeese gebieden tegen vijanden verdedigen, ook in de toe komst. Nieuw slachtoffer van McCarthy Senator McCarthy heeft de Ame rikaanse Senaat verzocht in de no tulen een brief op te nemen, waarin de voormalige staatssecretaris van oorlog Harry Woodring aan een van zijn vrienden schreef, dat generaal Marshall „zijn eigen schoonmoeder zou verkopen, als dit zijn persoon lijke belangen zou kunnen dienen" en dat de generaal een man is, „die zijn beginselen en zijn geloof zou verloochenen om zijn politieke en' militaire positie te behouden". Woodring maakte van 1936 tot 1940 deel uit van de regering-Roose- velt. Het verzoek van McCarthy vloeit voort uit de motie van afkeu ring van de democratische senater Fulbright, waarin deze McCarthy er met name van beschuldigt in een rede in 1951 een felle aanval te heb- gedaan op generaal Marshall. HITTEGOLF IN MEXICO. De buitengewoon hevige hittegolf, die sinds enige dagen in de Mexi caanse staat Neder-Californië heerst, heeft in Mexicali aan 42 personen he leven gekost. Talrijke mensen moesten in een ziekenhuis worden opgenomen. Zondag werd een tem peratuur van 48 graden Celsius ge meten. Vrijwillige ,hongermars' Elf Zweedse vegetariërs zijn giste ren een tiendaagse „hongermars" be gonnen van Göteborg naar Stock holm. Zy willen bewijzen, dat men heel goed enige tijd uitsluitend op water kan leven. Zij zullen dagelijks een afstand van ongeveer 50 km afleg gen. Het initiatief tot de tocht is geno men door de 38-jarige tandarts, Len- nart Edren uit Stockholm. Hij ver klaart, dat het gaat om een „zuiver medisch experiment, dat niets uit staande heeft met sport. Leden van Neo Destour vrijgelaten De Bey van Tunis heeft gisteren Tamar ben Amar aangewezen als kabi- nets-formateur. De Bey heeft na het plotselinge bezoek dat Mendès-France, de premier van Frankrijk, Zaterdag aan Tunis heeft gebracht om overleg ter plaatse te plegen, Maandag zijn adviseurs geraadpleegd over de keuze van een formateur. Tunis is zonder regering sedert 17 Juni. Op die dag diende premier Mo hammed M'Zali zijn ontslag in. vliegtuig uit Parijs, waar hij bespre kingen heeft gehad met Christian Fouchet, de Franse minister voor Marokkaanse en Tunesische aangele genheden. Slaagt de nieuwe forma teur er in een regering te vormen dan zal een van zyn taken als pre mier bestaan uit het voeren van on derhandelingen over nieuwe Frans- Tunesische bestuursverhoudingen op basis van de voorstellen die Mendès- France heeft gedaan. SPANNING VERMINDERD. Tamar Ben Amar, die voorzitter is van de invloedrijke landbouwka- mer, is in jaren geen minister ge weest. Habib Bourguiba, de als bal ling naar Frankrijk gevoerde leider van de constitutionele partij (Neo- Destour), heeft inmiddels al ver klaard, dat hij zich er over verheugd, dat de keus is gevallen op Tamar Ben Amar. De plaatselijke leiders van de „Neo-Destour", die gevangen zaten, zijn in vrijheid gesteld. Die vrijla tingen hebben veel van de spannin gen der laatste maanden doen ver dwijnen. Tamar Ben Amar, geboren in 1885, is een van de grootste landeigenaren in Tunis. Na de eerste wereldoorlog deed hij zijn intrede in het politieke leven. Hij werd toen lid van de Gro te Raad van Tunis en werd gekozen als voorzitter van de Tunesische sec tie van die raad. Sedert 1951 heeft hij geen politieke functie uitgeoefend In officiële Franse kringen geldt hij als een gematigde nationalist, die Frankrijk een goed hart toedraagt. Hy arriveerde Maandagavond per toeft. Soenarjo verzoekt hervatting overleg Minister Soenarjo heeft gisteren 'n bezoek gebracht aan minister Beyen en verzocht de Nederlands- Indonesische besprekingen te her vatten. Minister Beyen heeft de voorzit ter van de Indonesische delegatie toegezegd hierover contact te zullen opnemen met minister Luns, voor zitter van de Nederlandse delegatie, die met vacantie buitenslands ver- fÖe uimait" melde te kuip JVieuwe damfrewa met duBfeCe tol Hierboven ziet U een nieuwe versie van de Engelse Electric Canberra straal- bommenwerper, de Mark B 8, welke Zaterdag 31 Juli zijn eerste officiële vlucht maakte. De nieuwe machine kan gebruikt worden als bommenwer per op grote hoogte, de rol, waarin men hem hier ziet, of uitgerust met meer bewapening, voor lange-afstand verkenningsvluchten terwijl daarbij aanvallen kunnen worden uitgevoerd op verbindingslijnen en andere grond doelen. De bewapening wordt bediend door de piloot, die in een geschuts koepel als van een jager zit. De navigator zit bij de Mark B 8 voor in de neus van het toestel. Een felle brand op het Noorse schip „Mildred", vijftien zeemijlen ten Oosten van Harwich, noopte passagiers (4) en bemanning van boord te gaan. Zij werden overgenomen door het Britse vrachtschip „Corfen". De zeesleepboot „Turmoil" slaagde erin de boot te benaderen. De bemanning klom aan boord van het brandende schip om te trachten de brand te blussen, die vooral midscheeps grote verwoestingen had aangericht. NA DAG VAN VERHOREN MISDAADT DOOR BUURMAN GEPLEEGD Twee dagen nadat de lafhartige moord op de 75-jarige alleenwonen de weduwe Marijke Zwanenburg- Roos te Leiderdorp werd gepleegd, heeft een van drie gearresteerden, die gisteren te Leiden werden ver hoord in het bijzijn van de Officier van Justitie uit Den Haag, bekend de misdaad te hebben gepleegd. De dader is de 36-jarige fabrieksarbeider H. uit Leiderdorp, die tot de buren van de weduwe behoorde. Kort na het misdrijf vatte de groepscommandant van de rijkspoli tie te Leiderdorp argwaan op tegen de fabrieksarbeider H., die zowel bij de politie als bij de burgerij slecht staa*. aangeschreven. Nog kort gele den werd hij wegens poging tot op lichting door de politie gevat. De man hield er toen een soort colpor- tagebureau van Christelijke lectuur op na, waarvan de baten bestemd zouden zyn voor een liefdadig doel. Hy stak het geld echter in zijn zak. De man, die arbeidsschuw is, had een schuld van enkele honderden guldens. De andere gearresteerden waren een zwager van de eerste ver dachte, die al meer met de politie in aanraking is geweest en een timmer man uit Leiden. Hij voerde de vogels. Het meisje, dat de weduwe op de ochtend van de moord nog gezien heeft, had eveneens opgemerkt, dat de fabrieksarbeider kort bij de wo ning van mevr. ZwanenburgRoos de vogeltjes voerde. Dit feit heeft vermoedelijk de po litie aanleiding gegeven de fabrieks arbeider aan de tand te voelen. Tijdens de langdurige verhoren, welke de rijkspolitie de verdachte gisteren heeft afgenomen, sprak de man zich herhaaldelijk tegen. Reeds spoedig ging hij door de knieën, toen hij pogingen deed, om de schuld af te wentelen op zyn zwager en de Leidenaar. Deze twee bleven echter bij bun verklaring, dat er enkele malen sprake van is ge weest om de weduwe te beroven, maar dat zij het waren geweest, die getracht hadden H. van dit denkbeeld af te brengen. Bekentenis. In de loop van gistermiddag heeft H. zijn aanvankelijke verhalen laten Gedwongen evacuatie in Kenia i Volgens een nieuwe noodmaatre gel zullen voortaan alle inwoners met hun levende en dode have uit de ene streek van Kenia naar de an dere geëvacueerd kunnen worden als zulks de algemene veiligheid wense lijk maakt. De minister van defensie zal de volmacht hebben om de le vende have en roerende goederen te doen vernietigen, indien zulks in het belang van een uit te voeren evacua tie ligt. In de noodbepaling wordt echter gezegd, dat een en ander slechts mag geschieden „indien het werkelijk nodig is". Men neemt aan, dat gebieden, waar de bevolking weigert de veiligheids strijdkrachten bij te staan in de strijd tegen de Mau Mau of waar de bevolking leiders der Mau Mau in bescherming neemt, geëvacueerd kunnen worden. varen. Hij verklaarde toen, dat hij de roofdmoord geheel alleen heeft uitgevoerd. Voor hij de misdaad pleegde, schreef hij het briefje, dat later voor het raam in de woning van de ver moorde werd geplaatst: „Vacantie tot 15 Augustus." Daarna wachtte hy tot de weduwe de achterdeur ontsloten had. Hij opende vervolgens de deur, nam uit de bijkeuken een lodalinefles en overviel de oude vrouw, die zoals hij verwachtte in haar bijbel zat te lezen. Nadat hij de weduwe had neergeslagen liet de moordenaar het rolgordijn zakken en plaatste het briefje „Vacantie tot 15 Augustus" voor het raam. Op dat moment was de bejaarde weduwe nog niet overleden. Zij kwam nog tot bewustzijn, terwijl de man het geld zocht Hij heeft haar toen met een plastic slavork enkele steken toegebracht. Hij verliet de woning na zijn daad haastig en heeft geen kans meer ge zien de huurgelden, waar het hem om ging, te vinden. Enkele vingerafdrukken, die hem later noodlottig zouden worden, liet hy in de woning achter. Geldig van Dinsdagavond tot Woensdagavond. Opgemaakt te 10 uur. onweersachtig Veranderlijke bewolking met S enkele regen of onweersbuien, i waarna enige afkoeling. Zwakke tot matige wind, hoofdzakelijk uit Zuidelijke richtingen. 4 Aug.: zon op 5 05 en onder 20.26; maan op 11.40 en onder 21.49 uur. Het weer in Europa STOCKHOLM zwaar bew. 20 c OSLO nevel. 19 KOPENHAGEN regen. 16 AMSTERDAM zwaar bew. 23 LONDEN geheel bew. 20 LUXEMBURG onbewolkt. 26 PARIJS vrijwel onbew. 29 BORDEAUX vrijwel onbew. 33 GRENOBLE vrijwel onbew. 32 NICE onbewolkt. 25 BERLIJN nevel. 24 WENEN nevel. 29 FRANKFORT nevel. 28 MUNCHEN nevel. 27 INNSBRUCK onbfewolkt. 25 ROME onbewolkt. 31 AJACCIO onbewolkt. 27 MALLORCA onbewolkt. 34 GENEVE licht bewolkt. 30 ZURICH onbewolkt. 28 LOCARNO onbewolkt. 27 Korreltje Bewaar voor u zelf steeds een ze kere onafhankelijkheid.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1954 | | pagina 1