i9e>ieki6c(2oi4/^^^ -p=
Frankrijk geeft enclave in India prijs
Tunis krijgt weer een nieuwe premier
Moord op bejaarde weduwe
te Leiderdorp is opgelost
M DINSDAG 3 AUGUSTUS 1954
I M m« 45ste JAARGANG No. 13261
Directeur: c m v hamersveld KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN j Z0MER"UITVERK00P j
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN.
BUREAUX: PAPENGRACHT 32 --
Telefoon: Directiè, Abonnementen, Drukkerij 20935, Redactie 20015, Advertenties 20826. Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.50 p. w., f2.15 p mnd„ f 6.40 p. kwart. Franco p. p. f 6.80 - Advertenties: 15 ct. p. m.m. Telefoontjes f 1.50
OPRUIMING
Frankrijk is onder leiding
van zijn nieuwe premier Men
dès-France overgegaan tot de sei
zoen-opruiming van zijn koloniaal
rijk. Alle restanten moeten weg en
wel zo vlug mogelijk. Indo-China is
voor een groot deel afgestaan aan de
rode Vietminh, de bey van Tunis
krijgt zelfbestuur, de enclaves in
India worden verlaten; weldra zal
Marokko ook wel volgen. Mendès-
France noemt dat realiteits-politiek,
een politiek, welke men in het ge
val van Indo-China inderdaad kan
billijken. De overgave van Noord-
Vietnam was inderdaad gebaseerd op
de harde realiteit, dat het Franse le
ger daar verslagen was en geen kans
meer zag, het gebied daar te
0 behouden. Maar in Afrika en
India bestaat die militaire rea
liteit niet. Het is wel merkwaardig,
maar de Fransen zelf schijnen die
uitverkoop van restanten van het
Franse Empire toe te juichen. Anders
zijn zij zo fel op de handhaving van
oude glorie, maar deze keer schijnt
het ophouden van hun stand hun toch
te zwaar te vallen en zijn ze opge
lucht, eindelijk eens verlost te zijn
van militaire lasten, welke zij nau
welijks meer konden dragen. Stand
ophouden is een duur grapje en valt
zwaar als je de moneten niet hebt.
Dat het de Fransen vooral in hun
portemonnaie steekt, blijkt duidelijk
uit de onrust, welke de nieuwe plan
nen van Mendès-France op econo
misch gebied hebben gewekt. Terwijl
Parijs juichend half Vietnam prijsgaf
en onder applaus de verdere uitver
koop van het Franse rijk aanziet,
springt men ogenblikkelijk recht, als
het op economische hervormingen
aankomt.
En toch heeft Mendès-France daar
een taak, waar hij inderdaad heel wat
goeds zou kunnen doen. Frankrijk is
op het ogenblik één van de duurste
landen ter wereld, zoals iedereen, die
wel eens een reisje naar Parijs ge
maakt heeft, heeft kunnen constate
ren. De prijzen liggen er niet minder
dan 30 procent boven de wereld
marktprijzen, terwijl de lonen het
prijspeil niet kunnen bijhouden. Ge
volg een lage levensstandaard, welke
nog in stand gehouden moet worden
met allerlei subsidies, staatssteun en
invoerrechten. Er moet nodig eens
een bres geslagen worden in het heer
sende systeem, dat de prijzen hoog
houdt.
De brede massa moet daarvoor
dubbel betalen: ten eerste in de vorm
van abnormaal hoge kosten van le
vensonderhoud en bovendien door de
heffing van drukkende belastingert,
die er enkel en alleen toe dienen, de
door eigen schuld onrendabele be
drijven met subsidies van ongetelde
milliarden op de been te houden.
Frankrijk is het paradijs van on
rendabele, slecht geleide ondernemin
gen; de brede massa is meer en meer
verarmd; de staatskas is al lang een
vat zonder bodem.
Kan het economische programma
van Mendès-France Frankrijk uit dit
moeras redden?
Het zijn vragen, waarop de naaste
toekomst antwoord zal geven.
SPORT ALS
BROODWINNING
r\E sport als broodwinning kenden
we hier in Nederland reeds lang,
maar nu het voetbalveld een arbeids
terrein gaat worden, dreigt deze vorm
[J van levensonderhoud zich snel
te zullen uitbreiden. Voetbal is
in Nederland sinds jaar en dag zeer
populair en het zal moeilijk zijn een
dorp te vinden, waar men niet de be
schikking heeft over een veldje met
de bekende krijtlijnen en doelpalen.
Op een aantal van deze velden kan
men in het komende winterseizoen
zijn kostje verdienen en op een serie
andere grasmatten zal men zich als
„betaald amateur" een vette bijver
dienste kunnen verwerven.
Bij dit alles staat de verbetering
van het vaderlandse voetbalpeil op de
voorgrond. Onze Oranjeploeg met
haar roemrijk verleden werd de laat
ste jaren regelmatig in de pan gehakt
en daar schijnt men nu een einde
aan te willen maken.
Overigens behoefden wij ons voor
die nederlagen niet te schamen. Als
men leest, dat een Hongaars elftal
zes weken op een eenzaam eilandje
wordt gezet, om een goed partijtje
voetbal van twee maal drie kwartier
tegen het Engelse team te kunnen
spelen, dan zal niemand zich afvra
gen: Hoe kunnen onze voetballende
loodgieters, handelsreizigers en kan
toorbedienden van dergelijke ploegen
verliezen?
Die van ons deden het voor hun
plezier; de anderen deden het voor
hun broodheren.
E'EN poosje na de oorlog is het bui-
tenland begonnen met onze beste
voetballers weg te kopen en op dat
moment begon de verlokking. De zie.
kenfondsbode met zijn zuiver schot
woonde al spoedig in een villa aan
het een of andere Italiaanse meer en
als hij naar de training ging, had hij
geen vijf-rittenkaart of een overstap
je meer nodig, maar stapte hij even
in zijn Porsche.
Die sprookjes deden het even goed
als de verhalen over krantenjongens,
die millionnair werden.
Wij behoren niet tot de idealisten,
Portugezen willen Goa echter niet loslaten
Het Indische dagblad „The Statesman" heeft verklaard, dat Frankrijk
besloten heeft zijn enclaves in Indiè op 14 Augustus de dag vóór de ver
jaardag van lndië's onafhankelijkheid te verlaten.
De Franse commissaris in Pondicherry, de hoofdstad van de Franse ne
derzettingen in Indië, heeft dit besluit Maandagavond tijdens een bijeen
komst van vooraanstaande burgers bekend gemaakt.
Het blad schrijft, dat het eerste schip, dat de vertrekkende Franse ge
zinnen naar huis zal terugbrengen, Woensdag de haven van Pondicherry
zal binnenlopen.
SYMBOOL VAN VERGANE
GLORIE.
In tegenstelling met Frankrijk is
Portugal niet bereid de Portugese
enclave Goa prijs te geven.
Het voornaamste onderwerp van
gesprek in Lissabon en in heel Por
tugal is: Hoe kunnen wij Goa be
houden? Stilzwijgend bedoelt men
dat deze vraag tevens geldt voor
twee andere Portugese enclaves in
India, namelijk Damao en Diu.
Goa is voor de Portugezen een
symbool van vroegere glorie. Vier
eeuwen geleden bevoeren Portugese
ontdekkingsreizigers alle wereld
zeeën. Zij stichtten koloniën in Azië,
Afrika en Amerika. Van de gewel
dige overzeese gebieden die Portugal
in zijn gouden eeuw bezat is maar
weinig overgebleven. Een van die
kleine restanten is Goa.
Goa heeft ook in godsdienstig op
zicht grote betekenis voor Portugal.
Franciscus Xaverius, één der groot
ste Rooms-Katholieke missionarissen
en één der eerste Jezuïeten ligt er
begraven. Men noemt Goa ook wel
„het Rome van het Oosten".
Goa is Portugees bezit sedert 1510.
De Portugese kolonisten hebben hun
stempel op de enclave gedrukt. De
meeste inwoners zyn Christenen. Het
welstandspeil is er thans vrij hoog.
Goa leverde het vorige jaar aan de
Verenigde Staten en Japan ijzer en
mangaan ter waarde van 11 1/4 mil-
lioen dollar. Goa is dichtbevolkt, zo
dicht dat 15.000 inwoners over de
grens in India werken.
De voedselopbrengst van de bo
dem is er niet toereikend voor de
dichte bevolking. De voornaamste
producten waren tot dusverre rijst
en vruchten maar sedert Goa geen
voedsel meer ontvangt uit het aan
grenzende India, heeft de bevolking
de verbouw van groenten ter hand
genomen.
De drie voornaamste Portugese
enclaves, Goa, Damao en Diu, liggen
aan de kust. maar landinwaarts be
vinden zich tal van kleine Portugese
nederzettingen die geheel door In-
dia's gebied zyn omgeven.
Vele Portugezen hopen dat het
die het betaalde voetbal nog een halt
menen te kunnen toeroepen. Maar
toch lijkt het ons nuttig om even te
wijzen op het feit, dat de meeste
krantenjongens nooit millionnair
werden en dat de meeste beroeps-
voetballers nooit of slechts zeer tij
delijk in een villa woonden.
Men moet de mogelijkheden in de
sport als broodwinning niet over
schatten. Wij stellen ons voor, dat
veel jonge mensen er wel iets in zien
En ook, dat als het er een paar
goed gaat sommige ouders zullen
zeggen: „Waarom zal hy voor vijf
tientjes met een verfkwast in zijn
hand gaan staan, als hij met voetbal
len of fietsen het dubbele kan ver
dienen?".
Want ook deze medaille heeft zijn
keerzijde!
/"\P gebied van beroepsvoetbal heb-
ben we nog niet veel ervaring,
maar toen vorige week een van onze
nieuwe profclubs haar eerste trai
ning had gehouden, lazen we in het
verslag: „Nadat de oud-doelverdedi-
ger van het Nederlands elftal tien mi
nuten door de Hongaarse trainer on
der handen was genomen, verliet hy
lijkbleek het veld".
En drie dagen nadat de kranten
hadden medegedeeld, dat onze jon
gens in de Tour de France reeds
30.000 by elkaar hadden getrapt,
kreeg men een indruk van hetgeen
hiervoor wordt gevraagd, toen de re
porter schreef: „Huilend en brakend
van vermoeidheid zat Suijkerbuijk op
zyn fiets".
Wij moeten de eerste schilders
knecht nog zien, die ondanks een rug
aandoening op een ladder klautert,
om de daklijst te verven; daarentegen
is het wel mogelijk gebleken om een
wielrenner met een rugaandoening
naar het topje van de Izoard te krij
gen, omdat opgeven betekent: De
hoon van het publiek en geen geld.
Wij kunnen het in Wagtmans waar
deren, dat hij het bijltje erbij neer
gooide, toen hij uitgeput was. Het
was zijn goed recht en wij hebben er
ons alleen maar over verbaasd, dat
nuchtere Nederlanders schreven:
„Mocht hy dat wel doen?"
Tekenend is deze vraag echter voor
de ware betekenis van de beroeps-
sport.
En tenslotte is er nog deze kwestie.
Zo'n dertig jaar voor de gemiddelde
Nederlander aan zijn pensioen begint,
heeft de man uit de beroepssport
reeds afgedaan. Hij moet dan „binnen
zyn". En hoe velen zijn er, die geen
kapitaaltje hebben overgehouden?
Voor hen geldt de uitspraak van
de Zwitserse wielercrack Koblet, die
aan de start van de Tour de France
zei: „De vloek van de beroepssport
is dat je nooit meer ergens anders
voor deugt".
FRANSE EN PORTUGESE V
GEBIEDEN IN INDIA
Portugees-Britse verdrag van 1661,
dat nog steeds van kracht is, uit
komst zal brengen. Krachtens dat
verdrag moet Groot-Brittannië alle
Portugese overzeese gebieden tegen
vijanden verdedigen, ook in de toe
komst.
Nieuw slachtoffer
van McCarthy
Senator McCarthy heeft de Ame
rikaanse Senaat verzocht in de no
tulen een brief op te nemen, waarin
de voormalige staatssecretaris van
oorlog Harry Woodring aan een van
zijn vrienden schreef, dat generaal
Marshall „zijn eigen schoonmoeder
zou verkopen, als dit zijn persoon
lijke belangen zou kunnen dienen"
en dat de generaal een man is, „die
zijn beginselen en zijn geloof zou
verloochenen om zijn politieke en'
militaire positie te behouden".
Woodring maakte van 1936 tot
1940 deel uit van de regering-Roose-
velt. Het verzoek van McCarthy
vloeit voort uit de motie van afkeu
ring van de democratische senater
Fulbright, waarin deze McCarthy er
met name van beschuldigt in een
rede in 1951 een felle aanval te heb-
gedaan op generaal Marshall.
HITTEGOLF IN MEXICO.
De buitengewoon hevige hittegolf,
die sinds enige dagen in de Mexi
caanse staat Neder-Californië heerst,
heeft in Mexicali aan 42 personen
he leven gekost. Talrijke mensen
moesten in een ziekenhuis worden
opgenomen. Zondag werd een tem
peratuur van 48 graden Celsius ge
meten.
Vrijwillige ,hongermars'
Elf Zweedse vegetariërs zijn giste
ren een tiendaagse „hongermars" be
gonnen van Göteborg naar Stock
holm.
Zy willen bewijzen, dat men heel
goed enige tijd uitsluitend op water
kan leven. Zij zullen dagelijks een
afstand van ongeveer 50 km afleg
gen.
Het initiatief tot de tocht is geno
men door de 38-jarige tandarts, Len-
nart Edren uit Stockholm. Hij ver
klaart, dat het gaat om een „zuiver
medisch experiment, dat niets uit
staande heeft met sport.
Leden van Neo Destour vrijgelaten
De Bey van Tunis heeft gisteren Tamar ben Amar aangewezen als kabi-
nets-formateur. De Bey heeft na het plotselinge bezoek dat Mendès-France,
de premier van Frankrijk, Zaterdag aan Tunis heeft gebracht om overleg
ter plaatse te plegen, Maandag zijn adviseurs geraadpleegd over de keuze
van een formateur.
Tunis is zonder regering sedert 17 Juni. Op die dag diende premier Mo
hammed M'Zali zijn ontslag in.
vliegtuig uit Parijs, waar hij bespre
kingen heeft gehad met Christian
Fouchet, de Franse minister voor
Marokkaanse en Tunesische aangele
genheden. Slaagt de nieuwe forma
teur er in een regering te vormen
dan zal een van zyn taken als pre
mier bestaan uit het voeren van on
derhandelingen over nieuwe Frans-
Tunesische bestuursverhoudingen op
basis van de voorstellen die Mendès-
France heeft gedaan.
SPANNING VERMINDERD.
Tamar Ben Amar, die voorzitter
is van de invloedrijke landbouwka-
mer, is in jaren geen minister ge
weest. Habib Bourguiba, de als bal
ling naar Frankrijk gevoerde leider
van de constitutionele partij (Neo-
Destour), heeft inmiddels al ver
klaard, dat hij zich er over verheugd,
dat de keus is gevallen op Tamar
Ben Amar.
De plaatselijke leiders van de
„Neo-Destour", die gevangen zaten,
zijn in vrijheid gesteld. Die vrijla
tingen hebben veel van de spannin
gen der laatste maanden doen ver
dwijnen.
Tamar Ben Amar, geboren in 1885,
is een van de grootste landeigenaren
in Tunis. Na de eerste wereldoorlog
deed hij zijn intrede in het politieke
leven. Hij werd toen lid van de Gro
te Raad van Tunis en werd gekozen
als voorzitter van de Tunesische sec
tie van die raad. Sedert 1951 heeft
hij geen politieke functie uitgeoefend
In officiële Franse kringen geldt
hij als een gematigde nationalist, die
Frankrijk een goed hart toedraagt.
Hy arriveerde Maandagavond per toeft.
Soenarjo verzoekt
hervatting overleg
Minister Soenarjo heeft gisteren
'n bezoek gebracht aan minister
Beyen en verzocht de Nederlands-
Indonesische besprekingen te her
vatten.
Minister Beyen heeft de voorzit
ter van de Indonesische delegatie
toegezegd hierover contact te zullen
opnemen met minister Luns, voor
zitter van de Nederlandse delegatie,
die met vacantie buitenslands ver-
fÖe uimait" melde te kuip
JVieuwe damfrewa met duBfeCe tol
Hierboven ziet U een nieuwe versie van de Engelse Electric Canberra straal-
bommenwerper, de Mark B 8, welke Zaterdag 31 Juli zijn eerste officiële
vlucht maakte. De nieuwe machine kan gebruikt worden als bommenwer
per op grote hoogte, de rol, waarin men hem hier ziet, of uitgerust met
meer bewapening, voor lange-afstand verkenningsvluchten terwijl daarbij
aanvallen kunnen worden uitgevoerd op verbindingslijnen en andere grond
doelen. De bewapening wordt bediend door de piloot, die in een geschuts
koepel als van een jager zit. De navigator zit bij de Mark B 8 voor in de
neus van het toestel.
Een felle brand op het Noorse schip „Mildred", vijftien zeemijlen ten Oosten
van Harwich, noopte passagiers (4) en bemanning van boord te gaan. Zij
werden overgenomen door het Britse vrachtschip „Corfen". De zeesleepboot
„Turmoil" slaagde erin de boot te benaderen. De bemanning klom aan boord
van het brandende schip om te trachten de brand te blussen, die vooral
midscheeps grote verwoestingen had aangericht.
NA DAG VAN VERHOREN
MISDAADT DOOR BUURMAN
GEPLEEGD
Twee dagen nadat de lafhartige
moord op de 75-jarige alleenwonen
de weduwe Marijke Zwanenburg-
Roos te Leiderdorp werd gepleegd,
heeft een van drie gearresteerden,
die gisteren te Leiden werden ver
hoord in het bijzijn van de Officier
van Justitie uit Den Haag, bekend
de misdaad te hebben gepleegd. De
dader is de 36-jarige fabrieksarbeider
H. uit Leiderdorp, die tot de buren
van de weduwe behoorde.
Kort na het misdrijf vatte de
groepscommandant van de rijkspoli
tie te Leiderdorp argwaan op tegen
de fabrieksarbeider H., die zowel bij
de politie als bij de burgerij slecht
staa*. aangeschreven. Nog kort gele
den werd hij wegens poging tot op
lichting door de politie gevat. De
man hield er toen een soort colpor-
tagebureau van Christelijke lectuur
op na, waarvan de baten bestemd
zouden zyn voor een liefdadig doel.
Hy stak het geld echter in zijn zak.
De man, die arbeidsschuw is, had
een schuld van enkele honderden
guldens. De andere gearresteerden
waren een zwager van de eerste ver
dachte, die al meer met de politie in
aanraking is geweest en een timmer
man uit Leiden.
Hij voerde de vogels.
Het meisje, dat de weduwe op de
ochtend van de moord nog gezien
heeft, had eveneens opgemerkt, dat
de fabrieksarbeider kort bij de wo
ning van mevr. ZwanenburgRoos
de vogeltjes voerde.
Dit feit heeft vermoedelijk de po
litie aanleiding gegeven de fabrieks
arbeider aan de tand te voelen.
Tijdens de langdurige verhoren,
welke de rijkspolitie de verdachte
gisteren heeft afgenomen, sprak de
man zich herhaaldelijk tegen.
Reeds spoedig ging hij door de
knieën, toen hij pogingen deed, om
de schuld af te wentelen op zyn
zwager en de Leidenaar. Deze twee
bleven echter bij bun verklaring, dat
er enkele malen sprake van is ge
weest om de weduwe te beroven,
maar dat zij het waren geweest, die
getracht hadden H. van dit denkbeeld
af te brengen.
Bekentenis.
In de loop van gistermiddag heeft
H. zijn aanvankelijke verhalen laten
Gedwongen evacuatie
in Kenia
i
Volgens een nieuwe noodmaatre
gel zullen voortaan alle inwoners
met hun levende en dode have uit
de ene streek van Kenia naar de an
dere geëvacueerd kunnen worden als
zulks de algemene veiligheid wense
lijk maakt. De minister van defensie
zal de volmacht hebben om de le
vende have en roerende goederen te
doen vernietigen, indien zulks in het
belang van een uit te voeren evacua
tie ligt. In de noodbepaling wordt
echter gezegd, dat een en ander
slechts mag geschieden „indien het
werkelijk nodig is".
Men neemt aan, dat gebieden, waar
de bevolking weigert de veiligheids
strijdkrachten bij te staan in de
strijd tegen de Mau Mau of waar de
bevolking leiders der Mau Mau in
bescherming neemt, geëvacueerd
kunnen worden.
varen. Hij verklaarde toen, dat hij
de roofdmoord geheel alleen heeft
uitgevoerd.
Voor hij de misdaad pleegde,
schreef hij het briefje, dat later voor
het raam in de woning van de ver
moorde werd geplaatst: „Vacantie
tot 15 Augustus."
Daarna wachtte hy tot de weduwe
de achterdeur ontsloten had. Hij
opende vervolgens de deur, nam uit
de bijkeuken een lodalinefles en
overviel de oude vrouw, die zoals
hij verwachtte in haar bijbel zat
te lezen. Nadat hij de weduwe had
neergeslagen liet de moordenaar het
rolgordijn zakken en plaatste het
briefje „Vacantie tot 15 Augustus"
voor het raam.
Op dat moment was de bejaarde
weduwe nog niet overleden. Zij kwam
nog tot bewustzijn, terwijl de man
het geld zocht Hij heeft haar toen met
een plastic slavork enkele steken
toegebracht.
Hij verliet de woning na zijn daad
haastig en heeft geen kans meer ge
zien de huurgelden, waar het hem om
ging, te vinden.
Enkele vingerafdrukken, die hem
later noodlottig zouden worden, liet
hy in de woning achter.
Geldig van Dinsdagavond tot
Woensdagavond. Opgemaakt te
10 uur.
onweersachtig
Veranderlijke bewolking met S
enkele regen of onweersbuien, i
waarna enige afkoeling. Zwakke
tot matige wind, hoofdzakelijk
uit Zuidelijke richtingen.
4 Aug.: zon op 5 05 en onder 20.26;
maan op 11.40 en onder 21.49 uur.
Het weer in Europa
STOCKHOLM
zwaar bew.
20 c
OSLO
nevel.
19
KOPENHAGEN regen.
16
AMSTERDAM
zwaar bew.
23
LONDEN
geheel bew.
20
LUXEMBURG
onbewolkt.
26
PARIJS vrijwel onbew.
29
BORDEAUX
vrijwel onbew.
33
GRENOBLE
vrijwel onbew.
32
NICE
onbewolkt.
25
BERLIJN
nevel.
24
WENEN
nevel.
29
FRANKFORT
nevel.
28
MUNCHEN
nevel.
27
INNSBRUCK
onbfewolkt.
25
ROME
onbewolkt.
31
AJACCIO
onbewolkt.
27
MALLORCA
onbewolkt.
34
GENEVE
licht bewolkt.
30
ZURICH
onbewolkt.
28
LOCARNO
onbewolkt.
27
Korreltje
Bewaar voor u zelf steeds een ze
kere onafhankelijkheid.