S)e £eidóe(Bou/fca/nt
Troepen van Guatemala in
gevecht met invasieleger
De Antillen vragen
en klagen
Wil Djakarta z'n schuld
niet betalen?
Geknok
in Guatemala
Weinig betrouwbare berichten
Genève in kalmer vaarwater
Myxomatose-proces in Frankrijk
St. Bonifacius-congres te Plymouth
Verkeersvliegtuig ging
op z'n rug liggen
DINSDAG 22 JUNI 1954
45ste JAARGANG
No. 13225
Directeur: C. M. v. HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
BUREAUX: PAPENGRACHT 32
Telefoon: Directie, Abonnementen, Drukkerij 20935, Redactie 20015, Advertenties 20826. Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.50 p. w., f 2.15 p mnd„ f 6.40 p. kwart. Franco p. p. f 6.80 - Advertenties: 15 ct. p. m.m. Telefoontjes f 1.50
NIEUWE
BRANDHAARD
J7EN NIEUWE BRANDHAARD is
eind vorige week uitgebroken
en wel in Midden-Amerika, in Gua
temala, gelegen tussen Mexico in
het Noorden en Honduras in het
Zuiden.
Nu zijn revoluties in deze streken
niet bepaald zeldzaam en aan dood
gewone schietpartijen tussen een stel
letje generaal om het blijkbaar vette
baantje van het presidentschap pleegt
men hier weinig aandacht te schen
ken. In dit geval liggen de zaken
evenwel iets anders; het betreft, hier
meer dan een ordinaire greep naar
de macht, daar deze revolutie zich
afspeelt tegen de achtergrond van de
grote spanning in de wereld,
0 de spanning, tussen Oost en
West, tussen de communistische
en de niet-communistisohe wereld.
In Guatemala is nl. een regering
aan het bewind, die zoal niet recht
streeks communistisch dan toch sterk
rood getint is en het communisme
bevordert. Met het gevolg, dat Sov
jet-Rusland groot belang heeft bij
zo'n rood bruggehoofd op het Ame
rikaanse vasteland en dat van de an
dere kant de Ver. Staten groot be
lang hebben bij een uitroeiing' van
dit broeinest. Tegen deze achtergrond
krijgen de wapenzendingen naar Gua
temala en de moderne krijgsuitrus-
ting van de „opstandelingen", die
over de grens van Honduras komen,
een eigenaardig relief.
Natuurlijk wordt ieder verband
ten stelligste ontkend, maar ieder
denkt er het zijne van.
De grondslag van de communisti
sche activiteit in Guatemala is. ge
legd onder de dictatuur van 'generaal
Jerge Ulbico. Onder zijn regiem wer
den de Indianen, die ongeveer drie
kwart van de bevolking uitmaken,
Uitgebuit door de eigenaars van de
grote koffieplantages, die tweederden
van de export van het land voor hun
rekening namen. Ellendige levens
omstandigheden vormen een buiten
gewoon geschikte voedingsbodem
voor 'het communisme, dat in Guate
mala tegen de verdrukking in welig
begon te tieren, aangewakkerd door
communistische propagandisten uit
Mexico en Cuba.
Toen president Arbenz in Maart
1951 aan de markt kwairn, liet hy de
communisten hun gang gaan en deze
maakten van de gelegenheid gébruik
om 'n sterke arbeiderspartij op te rich
ten, waar zij de lakens konden uit
delen. Zijn eigen populariteit trachtte
hij te verhogen door anti-Britse (te
gen 't aangrenzende Brit-Honduras)
en anti-Amerikaanse gevoelens op te
hitsen. Voorts ontwierp hij een groot
plan voor landhervorming, waarvan
o-a. de onteigening van de „United
Fruit Company", een Amerikaanse
maatschappij, een onderdeel vormde.
Kortom, uit deze kleine opsomming
blijkt wel, dat president Arbenz, in
ternationaal gezien, een lastig heer
schap is, die moeilijkheden veroor
zaakt met zijn buren en daar hebben
de tegenstanders van zijn bewind
dankbaar gebruik van gemaakt.
Dé Guatemalaanse regering heeft
onmiddellijk de Veiligheidsraad in
geschakeld, doch deze heeft het dank
zij het veto van de Sovjet-Unie niet
verder kunnen brengen dan een re
solutie, wèUke hierop neerkomt: Laat
ze het zelf maar opknappen.
Dat doen ze. dan ook op het ogen
blik. Er wordt stevig geknokt in de
grensstreek, met voorlopig nog on
duidelijke uitslag.
Gezien de zo even geschetste ach
tergrond wacht men met belangstel
ling op de afloop.
Geen gebruik uan Amerikaanse wapens
De strijdkrachten van president Arbenz zijn thans slaags geraakt met het
invasieleger bij de grote militaire basis van Zacapa, op iets meer dan hon
derd kilometer van Guatemala City. Volgens een communiqué van het
Guatemalaanse opperbevel, dat gisteravond laat in de buitenwereld werd
ontvangen, waren de gevechten Zondagavond tegen het middernachtelijk
uur begonnen. Volgens de regering zouden de opstandelingen hier en daar
gedwongen zijn terug te trekken.
Zondagavond had president Arbenz voor geheel Guatemala de staat van
beleg afgekondigd. Dit besluit liet hij vergezeld gaan van een beroep op de
inwoners van Guatemala City tijdelijk particuliere auto's af te staan ten
behoeve van de regeringstroepen.
LEGER TOT DUSVER TROUW.
Een correspondent van Reuter
seinde Maandag dat tot dusver het
leger president Arbenz trouw was
gebleven. In Guatemala City heerst
een merkbare spanning, maar de re
gering heeft er bij de bevolking op
aangedrongen de kinderen weer naai
school te sturen en ook zelf aan het
werk te blijven. Volgens radiobe
richten uit Brits-Honduras hebben
de leiders der opstandelingen ver
klaard, dat Zondag Coban was ge
bombardeerd, en dat ook de stad Gua
temala zou worden aangevallen.
De radio van het invasieleger zelf
meldde, dat dit leger in drie colon
nes oprukt, met als doel de spoorweg
en wegknooppunten. in het Zuiden
van het land. Het embleem van het
„bevrijdingsleger" is een blauwe arm
band waarop een zwaard en een
dwarshout zijn afgebeeld, De wapen
spreuk is „Met God en eer".
Het communiqué van het opperbe
vel bevestigde bovendien dë geruch
ten, diat een van de toestellen, die
Guatemala City hadden gebombar
deerd, met twee Noord-Amerikanen
was' bemand Na een noodlanding
zijn zij door de Mexicaanse regering
geïnterneerd.
In de Veiligheidsraad is gisteroch
tend het Franse voorstel, waarin
wordt aangedrongen op stopzetting
van het bloedvergieten en waarin
alle leden van de Verenigde Naties
wordt gevraagd zich te onthouden
van hulp aan de strijdende partijen,
eenstemmig aangenomen.
De diplomatieke vertegenwoordiger
van Guatemala te Washington ver
klaarde naar aanleiding hiervan, dat
de Veiligheidsraad „wel iets behulp
zamer" had kunnen zijn. Later op de
dag zei hij, dat de wapens die on
langs door de Verenigde Staten naar
Honduras en Nicaragua zijn gezon
den, thans worden gebruikt door de
strijdkrachten die Guatemala zijn
binnengevallen. Dit is onmiddellijk
door de Verenigde Staten tegenge
sproken.
Een woordvoerder van het Ameri
kaanse ministerie van buitenlandse
zaken heeft ontkend, dat de opstan
delingen in Guatemala gebruik ma
ken van de Amerikaanse wapens,
welke kortelings naar Honduras en
Nicaragua zijn gezonden. Het verzen-
dèn van de wapens had plaats gehad
in overeenstemming met het defensie
verdrag van Rio Amerikaanse mili
taire experts zien er, tezamen met de
autoriteiten van het land waar zij
werken, oip toe, dat de wapens niet
gebruikt worden voor andere dan in
het verdrag omschreven doelen.
Weggaan en geld toe
Nu de cracks
vertrokken zijn
Hoewel de conferentie van Genè
ve, door het heengaan van bijna alle
kopstukken, een belangrijk deel van
haar ogenschijnlijke glans heeft ver
loren, wordt er nu harder dan ooit
gewerkt aan de voorbereiding van
de directe wapenstilstandsonderhan
delingen tussen Frankrijks Indo-
chinese bondgenoten Laos en Cam-
Voor het hof te Breux (Frankrijk) wordt momenteel gepleit voor de konij
nen. De konijnen wel te verstaan, die zijn gestorven ten gevolge van Myxo-
matose. Konijnenhouders, wier dieren alle stierven door deze vreselijke
ziekte, in Europa gebracht door Dr. Paul Armand-Delille, een inwoner van
Dreux, die het virus uit Australië liet komen en er de konijnen op zijn land
goed mee wilde uitroeien, hebben deze dokter een proces aangedaan. Zij
bisen schadevergoeding. Mr. Fliriot (in toga, staand, links) pleit voor hen,
lie hun konijnen verloren door de Myxomatose epedemie. Mr. Maurico
Gargon (in toga zittend, met het hoofd naar rechts gekeerd) verdedigt'
de dokter.
bodja enerzijds, en de communistische
Vietminh anderzijds, waartoe de vol
tallige conferentie jl. Zaterdag zo
plotseling de deur wist te openen.
Gisteravond zijn de delegatieleiders
van Laos, Cahbodja en de Vietminh
voor het eerst zonder vertegenwoor
digers van de Westelijke mogendhe
den o f Rusland bijeen geweest. Zij
waren te gast bij de Chinese minister
van buitenlandse zaken, .Tsjoe En Lai
die hun in zijin villa een diner aan
bood. Het is de bedoeling dat dit di
plomatieke contact leidt tot militair
contact, d.w.z. onderhandelingen tus
sen de staven der drie genoemde
strijdende partijen.
Men heeft goede hoop dat dit con
tact nog deze week zal kunnen wor
den gelegd. Intussen ziet 't er naar uit
dat alleen de wapenstilstandsonder
handelingen tussen Laos en de Viet
minh hier in Genève gehouden zul
len worden. Cambodja staat er op,
in Indochina zelf met de. Vietminh
te onderhandelen, en de communis
ten hebben daar tot dusver geen be
zwaar tegen' gemaakt.
Intussen is de „grote" conferentie
over Indochina nog niet afgelopen.
De negen landen die daar aan mee
doen komen vandaag weer bijeen
(zoals thans gebruikelijk achter ge
sloten deuren) om verder te zoeken
naar een oplossing van de vraag, die
zij j.l. Zaterdag tijdelijk ter zijde
schoven: als er een wapenstilstand
wordt gesloten, wie moet dan toezicht
houden op de uitvoering daarvan?
Zoals bekend wilden de communis
ten aanvankelijk een „neutrale" vier-
mogenhedencommissie, bestaande uit
6 vertegenwoordigers van Polen, Tsje
cho-Slowakije, Indië en Pakistan,
met vetorecht voor elk der leden.
Sindsdien heeft Mölotof zich bereid
verklaard, Indonesië aan die vier toe
te voegen, ofwel een commissie van
drie te helpen oprichten, bestaande
uit Polen, India en Indonesië.
De Westelijke mogendheden voe
len weinig voor Polen en Tsjecho-
Slowakije als leden van zulk een
commissie. In ieder geval staan zij er
op, dat eventuele communistische le
den geen recht van veto mogen genie
ten.
Met verbazing hebben Haagse krin
gen kennis genomen van de verkla
ring die de Indonesische minister
van Buitenlandse Zaken, Soenarjo,
tegenover een buitenlands persbu
reau heeft afgelegd en volgens welke
zijn land bij de komende Unie-be
sprekingen een belangrijk deel van
zijn schulden aan Nederland wenst te
zien kwijtgescholden.
Deze woorden hebben in Den Haag
opzien gébaarö. Men herinnerde zich
daar nog* al te goed een andere ver
klaring van een der Indonesische lei
ders, welke niet zo heel lang geleden
werd afgelegd, en waarin werd ge
zegd, dat er „bij de opheffing der
Unie geen bepaalde speciale regeling
der schulden nodig zou zijn, omdat
Indonesië zijn schulden zou betalen".
Hij zou zelfs in bedekte termen
hebben gedreigd, dat Indonesië de
conferentie in Den Haag zou afbre
ken en uit de Unie zou treden, wan
neer Nederland niet aan zijn verlan
gen tot herziening of annulering van
de financiële overeenkomst tussen
beide landen wenst tegemoet te ko
men.
Indonesië heeft met deze eis tot een
herziening der schuldenregeling een
nieuwe element voor de komende be
sprekingen naar voren gebracht.
In de eerste nota van Indonesische
zijde over de onderhandelingen, wer
den alleen „de Nederlandse Unie er
aanverwante aangelegenheden" en 1
„het vraagstuk Irian" als onderwer
pen van bespreking aangeduid.
Maar tot dusver was door Indone
sië geen enkele nader specificatie op
gegeven, en het was dus officieel niet
bekend, waarmede de Indonesiërs
precies ter tafel wensten te komen.
Het totale bedrag der Indonesische
schulden aan Nederland bedraagt
bijna 4 milliard gulden. Hierin is ver
disconteerd de staatsschuld van het
voormalige Nederlandsch-Indië.
Mexicaans vliegtuig
vermist
Sinds Zaterdagnacht wordt een
Mexicaans militair transportvlieg-
Gedurende het afgelopen weekeinde werd te Plymouth een „St. Bonifacius-
congres" gehouden, dat werd bijgewoond door autoriteiten van de R. K.
Geestelijkheid uit Groot-Brittannië, Frankrijk, Duitsland, Denemarken,
Ierland en Denemarken. Deel van het congres was een levendig stadion-'
spel, dat het leven van de martelaar, die te Dokkum in 754 werd vermoord,
in beeld gebracht. Foto boven van links naar rechts: Kardinaal Wendel van
München; Kardinaal Frings uit Keulen en Kardinaal Griffin uit Westmin
ster, op de eretribune. Onder: een overzicht tijdens het spel.
Zonder ongelukken
afgelopen
Het prototype van de Bristol „Bri
tannia", een verkeersvliegtuig met
vier turbine-propellermotoren en be
stemd voor het vervoer van honderd
passagiers, heeft op de kop in de
lucht gevlogen.
Toen dit prototype, het eerste van
dé twee die gereed zijn (het tweede
maakte tengevolge van een branden
de motor op 4 Februari j.l. een nood
landing in de rivier de Severn), on
geveer drie weken geleden een proef
vlucht maakte, draaide het zich plot
seling ondersteboven. De bestuurder
slaagde er in het toestel uit de rug-
vlucht te doen komen en een gewo
ne landing te doen uitvoeren.
Van de zijde van de vliegtuigenfa-
briek is meegedeeld, dat bij het aan
brengen van veranderingen in het
vliegtuig een onderdeel van te ge
ringe sterkte ten Snrechte is gemon
teerd in het mechanisme, dat een van
de landingsklappen in beweging moet
brengen. Dit onderdeel heeft het tij
dens de vlucht begeven.
Toen de bestuurder bij de circa 50
ton wegende „Britannia" het mecha-
tuig met 19 personen .soldaten met
hun vrouwen en kinderen) aan
boord, vermist.
Het vliegtuig, een C. 47, was op de
terugweg van het schiereiland Ba ja
Californi, waar het verafgelegen le
gerposten bevoorraad had. Het weer
was slecht.
nisme voor het naar buiten brengen
van de landingsklappen in werking
stelde, bleek al spoedig dat er iets
niet in orde was, want de grote slan
ke machine draaide zich ineens op de
rug. Haar machtige vleugel van bijna
drie en veertig meter lengte maalde
een halve slag door de lucht en daar
hing de 35 meter lange reus met de
romp aan de vleugels. De veertien
man, die deze gedenkwaardige vlucht
meemaakten, hebben wel een beetje
in ongerustheid verkeerd. Alleen de
marconist aan boord werd gewond.
In een der motorgondels ontstond
brand.
weer
(Geldig van Dinsdagavond
tot Woensdagavond. Opgemaakt
te tien uur)
DROOG WEER.
Aanvankelijk opklaringen, la
ter weer toenemend bewolking
maar droog weer. Zwakke tot i
matige wind tussen Noordwest
en West. Morgen overdag iets
hogere temperaturen.
Nederlanders
komen niet
Er is in de Nederlandse Antillen
nog altijd vraag naar specialisten,
zoals onderwijzers, onderwijzeressen,
medici met ervaring op het gebied
der sociale geneeskunde, inspecteurs
van politie enz.
Was in de jaren kort na de oorlog
een simpele advertentie in enkele
kranten in Nederland voldoende om
een stroom van sollicitanten te krij
gen, thans is er een geheel andere
situatie ontstaan.
Het kost de grootste moeite de
krachten die men nodig heeft, in
enigszins voldoende getale aan te
trekken.
De gezaghebber van Curagao, de
heer M. P. Gorsira heeft, toen hij als
adviseur van de Antilliaanse delega
tie ter R.T.C. in Nederland verbleef,
hierover gesproken. Zijn ervaring
is, dat het vooral de wijziging in in
zicht omtrent de wereldpolitieke
vraagstukken .in Nederland is, die de
mensen er minder snel toe doet be
sluiten te emigreren.
De „angst voor de Russen" is goed
deels verdwenen, en daarmede een
belangrijke prikkel om het elders te
zoeken, aldus Gorsira.
Daarbij spelen in mindere mate fac
toren een rol, zoals de thans vol
doende werkgelegenheid in Neder
land, althans voor de klasse mensen
dat men hier ook nodig heeft, de be
tere salariëring in vergelijking met
1946 enz. Men voelt zich langzamer
hand in Nederland weer volledig
thuis en wordt dus „honkvast".
Intussen is dit alles een probleem
voor deze gewesten, die met name
voor het onderwijs en sociale voor
zieningen vele vakmensen dringend
nodig hebben.
23 Juni: zon op 4.20 en onder 21.04;
maan op en onder 12.34 uur.
23 Juni: 20 u. 46 min. L.K.
Het weer in Europa
STOCKHOLM
OSLO
KOPENHAGEN
AMSTERDAM
LONDEN
LUXEMBURG
PARIJS
BORDEAUX
GRENOBLE
NICE
GENèVE
ZURICH
LOCARNO
BERLIJN
FRANKFORT
MÜNCHEN
WENEN
INNSBRUCK
ROME
AJACCIO
MALLORCA
regen
28 C.
nevel
22
half bew.
25
geheel bew.
19
zwaar bew.
18
licht bew.
23
.licht bew.
23
licht bew.
21
licht bew.
30
onbew.
26
nevel
30
zwaar bew.
31
half bew.
30
nevel
32
onbew.
31
nevel
29
nevel
n
nevel
lf
onbew.
29
onbew.
25
onbew.
21
Korreltje
De gierigaard viert zijn edelmoe
digheid met trompetgeschal.