3)e CaidóeSoti/^mt
Hondurese opstandelingen
dringen Guatemala binnen
Nu komen te Genève
de concessies
„De slag om Guatemala is begonnen"
Noodweer in
Zuid-Slavië
3te%%y,zend ACedaland
Nieuwe Amerikaanse koers
in Midden-Oosten
Sacramentsdag
in Duitsland
Stiittó ffi&mhaid ótichteu aan Gnjetdag,
tt
ZATERDAG 19 JUNI 1954
45ste JAARGANG No. 13221
Directeur: C. M. v. HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN.
KATHOUEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
BUREAUX: PAPENGRACHT 32
Telefoon: Directie, Abonnementen, Drukkerij 20935, Redactie 20015, Advertenties 20826. Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.50 p. w., f 2.15 p mnd„ f 6.40 p. kwart. Franco p. p. f 6.80 - Advertenties: 15 ct. p. man. Telefoontjes f 1.50
HARDE DOBBER
r\E FRANSEN HEBBEN weA een
U premier; Mendès-France, de man,
die zich tot woordvoerder maakte van
de oppositie tegen het beleid van La-
niel en Bidault inzake Indo-China en
dus de voornaamste verantwoorde
lijkheid draagt voor de val van het
kabinet. Mendès-France is erin
geslaagd, de Nationale Vergadering
mee te krijgen en het fiat te verwer
ven op zijn algemeen programma.
Voor Frankrijk is dat een onge
woon vlotte start, want gewoonlijk
verslijt men eerst een paar kabinets-
formateurs-in-spe alvorens de ware
Joseph op de proppen komt. Speciaal
in dit geval had men zo'n vlotte stijl
niet verwacht. Maar dit aanvanke
lijke succes is nog geen defini-
0 tief succes, want volgende
week moet de nieuwbakken
premier nog met zijn ministerlijst
voor. het forum komen en zijn rege
ringsprogram voorleggen en dan is
nog van alles mogelijk. Hij zal spe
ciaal van de kant van de Volksrepu
blikeinen (de partij van Bidault) de
wind van voren krijgen. Bidault zal
dan ook geen deel uitmaken van het
nieuwe kabinet.
Maar als hij er desalniettemin toch
in slaagt om een meerderheid op z'n
hand te krijgen, zal zijn nieuwe re
gering onder de sterke druk van
Amerikaanse en Engelse zijde wor
den gezet. Vanuit Amerika is reeds
de waarschuwing gelanceerd, dat
Frankrijk niet zal kunnen rekenen
op verdere militaire steun van Ame
rika, als het 't E.D.G.-verdrag niet
ratificeert, een waarschuwing die een
extra relief krijgt door de reis van
Churchill en Eden naar Amerika,
waar zij met president Eihenhower
de internationale situatie onder het
oog zullen zien. Dan zal onder meer
de kwestie besproken worden, of men
West-Duitsland rechtstreeks zal in
schakelen in het Westerse verdedi-
gingsstel door het toe te laten tot de
Navo, met voorbijzien van de bezwa
ren, welke Frankrijk tot nu tpe heeft
aangevoerd tegen een hermilitarise
ring van de Duitsers.
Deze gang van zaken houdt een
zeer reëel gevaar in voor Frankrijk
als leidende mogendheid int Europa
en het zal de taak van de nieuwe re
gering zijn om dat gevaar te bezwe
ren. Zo dit althans nog mogelijk is,
want de tendenz is vrij duidelijk,
dat Amerika en Engeland, ongeduldig
gewOrden.door de machteloosheid van
de Franse politiek, Op eigen houtje
en buiten de Fransen om een aparte
politiek gaan ontwerpen, welke geen
of weinig rekening houdt met de
Franse gevoelens.
Men kan dat de Engelsen en Ameri
kanen niet kwalijk nemen, want zij
hebben zo juist in Genève ervaren,
dat de politiek van de Russen in we
zen nog niets is veranderd, zodat het
gevaar uit het Oosten met onvermin
derde kracht blijft voorbestaan.
Daartegen moet een verdediging wor
den opgeworpen, hoe onaangenaam
dat ook mag zijn. En voor een doel
treffende afweer heeft men de Duit
sers nodig, hoe huiverig men ook is
voor een herleving van het Duitse
militairisme.
Wij zijn benieuwd, of de Fransen de
kracht zullen kunnen opbrengen om
zich te rehabiliteren. Zij zullen er een
zware dobber aan hebben.
ONAANVAARDBAAR
rjE ONTWIKKELING, welke het
U contact tussen regering en par
lement na de oorlog heeft genomen,
is gegaan in de richting van meer
dwang, welke op de beslissingen van
het parlement werd uitgeoefend. Zo
kort na de bevrijding, toen het land
nog in wanorde, om niet te spreken
van financiële chaos, verkeerde, was
dat te begrijpen.
Hét is vooral minister Lieftinck ge
weest, die een beleid uitstippelde, dat
volgens hem moest leiden tot finan
cieel herstel van het land. Er werden
toen op het volk zware financiële
lasten gelegd in de vorm van aller
lei belastingen. Minister Lieftinck
kwam met deze maatregelen in de
Kamer en als de Kamer aan deze
maatregelen begon te knabbelen, was
minister Lieftinck er nogal gauw als
de kippen bij om het „onaanvaard
baar" uit te spreken. In zoverre de
knabbelarijen van de Kamer het be
leid van minister Lieftinck raakten,
had hij het recht het „onaanvaard
baar" te laten horen, maar wel nie
mand zal willen beweren, dat dit al
tijd het geval is geweest. Wat bete
kende dat „onaanvaardbaar". Het be
tekende wat het nu nog betekent,
dat de regering een bepaald voor
stel, dat zij doet, ziet als onderdeel
van het gehele regeringsbeleid of dat
een minister dit ziet als een princi
pieel deel van zijn eigen beleid.
Spreekt hij dan het onaanvaardbaar
uit, dat wil dat zeggen, dat of die
minister of de gehele regering zal
aftreden, indien de Kamer tegen de
opvatting van de regering in de ver
andering, welke de Kamer wordt
voorgesteld zou aanvaarden en dus
het beleid van de regering of van een
bepaalde minister zou ombuigen.
Men kan het Lieftinck in die moei
lijke periode o.i, niet zo heel erg
kwalijk nemen, dat hij van dat on
aanvaardbaar wel eens wat misbruik
maakte. Hij moest het z.i., toen veel
vuldig hanteren en dat hy het in
die omstandigheden wat teveel han
teerde valt te verstaan.
MU IS ECHTER DE SITUATIE
anders geworden. Het normale
leven heeft zich hersteld en het „on-
Rode regering protesteert bij Veiligheidsraad
„De slag om Guatemala is begonnen", aldus heeft de Guatemalaanse mi
nister van buitenlandse zaken, Toriello, Vrijdagavond op een persconferentie
in de hoofdstad van zijn land medegedeeld. Gewapende anti-communisti
sche troepen zijn begonnen van Honduras uit Guatemala binnen te dringen.
Hun doel zou zijn de regering van president Jacobo Arbenz Guzman omver
te werpen.
Nadat bommenwerpers („van onbekende nationaliteit", zegt de regering
van het land) verscheidene strategische punten hadden gebombardeerd, is
van de republiek Honduras uit een invasie-leger, bestaande uit anti-com
munistische Guatemalanen, die de afgelopen maanden waren uitgeweken,
maar ook Cubanen, Dominicanen en mannen uit andere Midden-Ameri
kaanse republieken het land binnengerukt.
De regering van Guatemala heeft direct na de inval een protest bij de
regering van Honduras ingediend, waarin de ontbinding en ontwapening van
de invasie-troepen wordt geëist. De minister van Buitenlandse Zaken van
Guatemala, Guillermo Toriello, sprak echter tegen, dat Guatemala aan Hon
duras de oorlog zou verklaren. „Wij wensen vriendschappelijke betrekkin
gen met deze buurstaat te handhaven", zei hij op een ijlings bijeengeroepen
persconferentie.
Behalve over land vielen de op
standelingen Guatemala ook van zee
uit binnen. Volgens nog onbevestigde
berichten landden zwaer bewapende
invasie-troepen op de kust van de
Atlantische Oceaan bij Puerto Bar
rios, welke plaats ook aan de grens
met Honduras ligt. De regering be
schikt hier over weinig eigen troe
pen, omdat de stad als gevolg van
overstromingen gedurende de laatste
dagen grotendeels was ontruimd.
De invasie-troepen staan onder be
vel van de Guatemalaanse banneling
Carlos Castilla Armas.
Gevechten aan de grens
De gevechten ontwikkelen zich op
drie ver uiteenliggende punten aan
de grens tussen Guatemala en Hon
duras en aan de Stille Oceaankust
van het land, w.o. Puerto Barrios en
San José. Bij laatstgenoemde plaat
sen bevinden zich olie-opslagplaatsen,
die vlak voor de inval door vliegtui
gen werden bestookt.
Om 4 uur in de middag (pi. tijd)
vlogen ook vliegtuigen boven de
hoofdstad Guatemala City. Zij wer
den onder vuur genomen, maar wier
pen geen bommen.
Volgens een zegsman te Washing
ton, die met Honduras had getelefo
neerd, verscheen nog later een vlieg
tuig laag boven de stad. dat door
luidsprekers de piloten van het land
opriep zich bij de „bevrijdingsactie"
aan te sluiten. Direct riep de radio
van de regering om, dat de mannen
van de luchtmacht aan deze „lok
stem" geen gehoor mochten geven.
aanvaardbaar" moet nu weer wor
den wat het behoort te zijn namelijk
een middel voor de regering en voor
de ministers om de principiële be
leidslijn, welke zij zich hebben ge
steld, gehandhaafd te zien. Spreken
zij nu het „onaanvaardbaar" uit, dan
moeten zij kunnen zeggen: zoals de
Kamer dit wil, gaat het recht tegen
het beleid, dat ik heb uitgestippeld,
in. Op deze wijze kan ik dat beleid
niet voeren en zou ik dus of de re
gering, indien het kabinetspolitiek
betreft, moeten aftreden.
Alleen ln dat geval mag dus een
minister een bepaald voorstel van
de Kamer onaanvaardbaar verklaren.
Men gaat echter met deze politiek
nog rustig verder, ten detrimente
van het recht der volksvertegen
woordiging om de voorstellen van de
regering te kunnen amenderen. In
dien - een minister een wetsvoorstel
indient, dat voor een bepaalde volks
groep bijvoorbeeld een belangrijke
financiële verlichting betekent en
een wijziging, welke de Kamer wil
aanbrengen, stuit maar steeds op het
„onaanvaardbaar", dan betekent dit,
dat óf de regering óf de minister zal
aftreden. Maar het kan ook beteke
nen, dat de minister schorsing der
beraadslagingen vraagt. Dat wil zeg
gen, dat hij het ontwerp voorlopig
terugneemt en het laat liggen, zodat
in dat geval de belangrijke financiële
verbetering voor die volksgroep, he
lemaal niet zou doorgaan. En dat is
dan natuurlijk allerminst de bedoe
ling van de Kamer, zodat zij dan
noodgedwongen onder het juk van de
minister doorgaat.
Dit heeft zich de laatste tijd weer
afgespeeld met het wetsontwerp Ga-
rantiewet Burgerlijk Overheidsper
soneel en met de salarisherziening
voor de leden van de rechtelijke
macht. In het eerste geval liet minis
ter Luns, in het andere minister Don
ker het onaanvaardbaar horen.
En toen de minister door prof Oud
werd gevraagd wat dit betekende:
oftreden van de minister of schor
sing der beraadslagingen, verklaar'
de minister Donker, dat hij dan
schorsing zou vragen, zodat de voor
gestelde salarisherziening voor de le
den van de rechterlijke macht dan
in het geheel niet zou zijn doorge
gaan.
Hiermee wordt het amendements
recht van de Kamer aangetast.
Toch kan men hier niet alleen de
regering de schuld in de schoenen
schuiven. De Kamer zal meer voet
bij stuk moeten houden. Als zij in
het geval van de salarisverhoging
voor de leden van de rechterlijke
macht zou hebben gezegd: de rege
ring heeft ons niet aannemelijk kun
nen maken, dat het hier een prin
cipiële beleidswijziging betreft. De
minster spreekt tóch het onaanvaard
baar uit en verklaart, dat hij de be
raadslagingen laat schorsen, soit,
maar dan is de verantwoording voor
het niet verhogen van deze salaris
sen voor rekening van de regering
en niet voor die van de Kamer.
En dan had zij voet bij stuk kun
nen houden. Alleen op deze wijze
kan zij de regering dwingen van de
ze onparlementaire methoden af te
zien.
Invasie was opstand.
De berichten over de opstand wer
den door de officiële woordvoerder
van het Amerikaanse ministerie van
Buitenlandse Zaken te Washington
bevestigd. Hij verklaarde, dat de
Amerikaanse regering bericht had
ontvangen over een „ernstige op
stand" op drie punten in Guatemala.
Hij zei verder, dat de verbindingen
met Guatemala zeer slecht zijn en
dat het ministerie geen verdere be,-
richten over de toestand in deré
publiek had ontvangen.
De correspondent van de Ameri
kaanse radio-omroep N.B.C. te Tegu-
cipalga in Honduras heeft nog ge
seind, dat de Guatemalaanse stad
Puerto Barrios in handen is gevallen
van het binnenvallende leger.
PROTEST BIJ VEILIGHEIDSRAAD.
De afgevaardigde van Guatemala
bij de Verenigde Naties, Eduardo
Castillo Arriola, heeft in de nacht
nacht van Vrijdag op Zaterdag te
New York medegedeeld, dat hij op
dracht van minister Toriello heeft
ontvangen bij de voorzitter van de
Veiligheidsraad van de Verenigde
Naties, de Amerikaan Lodge, te pro
testeren „tegen de misdadige inval
in dit land".
Tengevolge van een noodweer, dat
Donderdag boven Bosnië (Zuid-Sla
vië) heeft gewoed, zijn in de om
geving van Tuzla en Bjelina 28 per
sonen om het leven gekomen, aldus
meldt het Zuidslavische persbureau
Tanjoeg.
In twee mijnen drong regenwater
door in de schachten, waardoor in to
taal 26 mijnwerkers verdronken.
Voorts werd een vrouw door de
bliksem getroffen en gedood, terwijl
een kind om het leven kwam in een
dorp, dat door een wervelstorm werd
getroffen.
Zes personen liepen verwondingen
op. In het district Rogatica vielen ha
gelstenen ter grootte van kippen
eieren.
De opbouw is op vele zwaar getroffen plaatsen in Zeeland en Zuid-Hol-t
land nog in volle gang, llet land van de eens zo vruchtbare polders, thans
echter totaal ongeschikt voor verbouw, door de inwerking van het zoute
water, herstelt zich met behulp en met de zorg van de bekwame land
bouwers slechts langzaam. In de dorpen verrijzen naast de ruïnes rijen
en rijen nieuwe huizen. In koortsachtig tempo is de wederopbouw ter hand
genomen; het totale herstel is echter nog niet in zicht. Gezicht, vanuit een
nieuwe houten woning te Nieuwerkerk, op eveneens nieuwe woningen. Met
rechts: „In het kader van de opbouw".
Meer zelfstandig
Nu iedereen geneigd is aan te
nemen, dat de Geneefse conferentie
op sterven na dood is, beginnen de
communisten concessies te doen.
In de geheime zitting van gister
middag, die geheel aan de kwesties
Laos en Cambodja was gewijd, heb
ben de communistische landen, naar
Reuter verneemt, beloofd, dat de
Troepen uit Laos
en Cambodja
Nu iedereen geneigd is aan te
nemen, dat de Geneefse conferentie
op sterven na dood is, beginen de
communisten concessies te doen.
In de geheime zitting van gister
middag, die geheel aan de kwesties
Laos en Cambodja was gewijd, heb
ben de communistische landen, naar
Reuter verneemt, beloofd, dat de
strijdkrachten van de Vietmiv.sh uit
beide Indochinese staten zouden wor
den teruggetrokken.
Pham Van Dong, de rechterhand
van Ho Tsji-minh, gaf toe, dat er
„vrijwilligers" van de Vietminh in
Laos en Cambodja hadden gevochten,
maar dat die enige tijd geleden wa
ren teruggetrokken.
Indien er nog troepen waren ach
tergebleven, zouden deze de beide
koninkrijken verlaten.
Dit is de eerste maal, dat de tegen
partij toegeeft, dat de guerrillastrij
ders in Laos en Cambodja niet alleen
„inheemse verzetsstrijders" zijn, zoals
tot dusver werd beweerd, maar dat er
zich onder hen ook buitenlandse ele-?
menten bevinden.
Vandaag zal men trachten de
diverse voorstellen voor de ontrui
ming van Laos en Cambodja met
elkaar in overeenstemming te bren
gen. De atmosfeer tijdens de zitting
van gisteren werd „redelijk en con
structief" genoemd.
In het buitenland en met name in
Duitsland wordt Sacramentsdag met
veel meer luister gevierd dan hier te
lande. Sacramentsdag is daar een
Zondag en het feest wordt volgens
traditie opgeluisterd met grote pro
cessies. Ook dit jaar is de traditio
nele Mülheimer Rijnprocessie door
naar schatting 150.000 toeschouwers
langs de oevers van de Rijn gevolgd.
Het Allerheiligste werd op een rijk
versierde motorboot vervoerd en door
talrijke andere motorboten gevolgd.
Tegelijkertijd werd de Domproces-
sie in Keulen door minstens 30.000
gelovigen bijgewoond. Hier cele
breerde kardinaal Frings, aartsbis
schop van Keulen, een pontificaal Lof
na afloop der processie. In Berlijn
trokken minstens 15.000 Katholieken
in de Sacramentsprocessie mee. Mgr.
strijdkrachten van de Vietminhs uit
beide Indochinese staten zouden wor
den teruggetrokken.
Dulles bleek van mening te zijn,
dat de Amerikaanse politiek in dit
gebied tot nu toe ten zeerste werd
gehandicapt door het steunen van de
Britse en Franse koloniale opvattin
gen. De V.S. hadden dit evenwel ge
daan, omdat zij er te veel belang bij
hadden, met Frankrijk en Engeland
samen te werken bij de opbouw vay
de Westelijke defensie in Europa.
Het gevolg hiervan is geweest, al
dus meent Dulles, dat de volkeren in
dit gebied zich meer en meer tot
Rusland wenden voor steun in hun
strijd om zelfbestuur en uiteindelijke
volledige vrijheid.
Om dit tegen te gaan acht Dulles
het noodzakelijk, Engeland en Frank
rijk voortaan Amerikaanse steun in
het Midden-Oosten te onthouden,
wanneer beide landen zich blijven
verzetten tegen de adspiratiet van
deze volken, louter om vast te kun
nen houden aan hun bezit in deze
gebieden.
Weskam, de bisschop van Berlijn,
droeg zelf het Allerheiligste geduren
de de lange tocht. In München gaf
kardinaal Wendel de Eucharistische
Zegen aan naar schatting 50.000 pro-
cessiegangers.
Bondskanselier Adenauer nam deel
aan de Sacramentsprocessie in zijn
geboortedorp Rhiindorf. In tegenstel
ling met West-Duitsland werd in
Oost-Duitsland gewoon doorgewerkt.
De berichten, die tot dusver uit de
grote plaatsen zijn binnengekomen,
wijzen er echter op, dat de parochiale
vieringen, die naar de ochtend- of
avonduren waren verschoven, grote
scharen gelovigen hebben getrokken.
Toen een ijzeren deksel bleef ha
ken, dat door een stortkraan in de
machinekamer van het Noorse mo
torschip „KolHbörg" te Rotterdam
werd geladen, werd de buitensjou
wer H. J. Tijssen uit Rotterdam door
het kanteland gevaarte dodelijk ge
troffen.
Ook dit jaar weer, zal in het gehele
land omstreeks de verjaardag van
Z. K. H. Prins Bernhard, de stichter
en regent van het Prins Bernhard
Fonds, de traditionele Anjerdag wor
den georganiseerd, ten bate van het
Prins Bernhardfonds en zijn regio
nale onderafdelingen, de Anjerfond
sen. Zoals men weet, zetten het
Prins Bernhard Fonds en de Anjer
fondsen zich geheel in voor de be
langen van de Nederlandse volks
ontwikkeling, Kunsten en Weten
schappen. Men hoopt, dat ook dit
jaar het gehele Nederlandse volk zal
getuigen van zijn sympathie voor de
ze instellingen, door een financiële
bijdrage. De stichter en regent van
het Prins Bernhard Fonds, Z. K. »H.
Prins Bernhard, temidden van zijn
gezin. Foto van der Reijken.
(Geldig van Zaterdagavond tot
Zondagavond. Opgemaakt te
10 uur).
TOENEMENDE KANS OP
ONWEER.
Veranderlijke bewolking met
enkele verspreid optredende re
gen of onweersbuien. Zwakke
tot matige wind uit uiteenlopen
de richtingen. Ongeveer dezelfde
temperaturen.
Juni: zon op 4.19 en onder 21.03;
maan op 23.19 en onder 8.34 uur.
21 Juni: zon op 4.19 en onder 21.04;
maan op 23.36 en onder 9.54 uur.
Toenemende kans
op onweer
Het K.N.M.I. deelt mede:
Gedurende de laatste dagen voer
den Zuidwestelijke winden grote hoe
veelheden vochtige en warme lucht
van subtropische oorsprong naar
West-Europa. Boven het vasteland
loste de bewolking op en steeg de
temperatuur van dag tot dag tot ho
gere waarden.
Zo werd Vrijdag in Frankrijk maxi
mumtemperaturen van 29 graden ge
meten. In het Zuidoosten van ons
land steeg het kwik tot 25 graden.
Inmiddels begonnen storingen op de
Oceaan hun invloed geleidelijk over
de Britse eilanden naar het Oosten
uit te breiden, waarbij koelere lucht
aangevoerd werd. Dit ging daar op
vele plaatsen met enige regen ge
paard. Zaterdagmorgen was deze koe
lere lucht over de Noordzee tot vlak
bij onze kust doorgedrongen, maar
het koudfront bewoog toen nog maar
uiterst langzaam. Morgen zal ons land
zich in het overgangsgebied bevin
den van de warme, boven het vaste
land aanwezige lucht en de koelere
Oceaanlucht, hetgeen de kans op vor
ming van onweersbuien doet toene
men.
Het weer in Europa
STOCKHOLM
zwaar bew.
C.
OSLO
regen
17
KOPENHAGEN
half bew.
20
AMSTERDAM
half bew.
20
LONDEN
geheel bew.
LUXEMBURG
onbewolkt
24
PARIJS
onbewolkt
27
BORDEAUX
zwaar bew.
29
GRENOBLE
onbewolkt
27
NICE
onbewolkt
28
GENèVE
nevel
26
ZüRICH
nevel
25
LOCARNO
onbewolkt
27
BERLIJN
onbewolkt
27
MÜNCHEN
mist
23
WENEN
onweer
26
INNSBRUCK
nevel
ROME
geheel bew.
MALLORCA
onbewolkt
30
Korreltje
IEen aards verlies is vaak een gees
telijke winst.