R.K. Kraamcentrum voor Leiden
en Omstreken heeft hulp nodig
VOOR MOEDER, BABY EN GEZIN
Kraamverzorgster is
een prachtig, maar
veel-eisend beroep
De werkloosheid in Leiden
onderging lichte daling
In de Lakenhal te Leiden
Expositie van fantastische humor en
traditionele ernst met de etsnaald
ZATERDAG 6 MAART 1954
Ltr LEIDSE COURANT
DERDE BLAD PAGINA 1
JOHANNES NICOLAAS HENDRI-
KUS heet hij. Het is nauwelijks
zes dagen geleden, dat het koude
doopwater over z'n rode gerimpelde
hoofdje stroomde. Hij ligt in z'n
wiegje en heeft er geen weet van
met welke goede zorgen zijn prille
leventje omringd wordt. Het is stil
op de kraamkamer. De gelukkige
moeder ligt keurig verzorgd in bed.
Nu en dan steekt de kraamverzorg
ster haar hoofd om de hoek van de
deur om te zien of alles goed gaat.
Het gaat goed. Alles. Een vredig ta
fereeltje, zo'n kraamkamer, waarin
de eerste voorjaarszonnestralen even
tjes een vleugje vreugde naar binnen
werpen. Een treffende ontmoeting
tussen de jeugd van de lente en het
nieuwe leven.
JN HUIS GAAT ALLES z'n gewone
gang. De kamers worden gedaan,
de kinderen gewassen, de aardappe
len geschild. Als straks de vader van
de nieuwe wereldburger thuis komt,
vindt hij alles in orde, zoals gewoon
lijk. Er is slechts één verschil. Het
is niet z'n vrouw, die in de keuken
met pannen en ander eetgerei rom
melt, maar een meisjt^in-uniform
met een kraak-helder wit schort, de
kraamverzorgster. Dadelijk zit zij
aan tafel en voert de kleine kinde
ren, zoals gewoonlijk de vrouw des
huizes doet.
De laatste ligt echter in bed. Zij
weet, dat alles goed gaat, dat een an
der haar plaats heeft ingenomen.
In plaats van anderen te verzorgen,
wordt zij nu zelf verzorgd. En hoe!
De kraamverzorgster is er goed voor!
Zo gaat het iedere dag in vele ge
zinnen. Zo trekken de kraamver
zorgsters door stad en dorpen. Tien
dagen hier, tien dagen daar. Nu eens
in een gezin waar zij royaal kan zijn
met roomboter, dan bij mensen die
zuinig moeten zijn met margarine.
Maar overal waar zij komen, wacht
hen een dubbele taak: de verzorging
van moeder en kind en de leiding
van het huishouden.
Een zware taak. Maar een mooie!
Is er iets liefelijker dan zo'n klein
pril kindje, dat zich van zijn bestaan
nog niet bewust is, maar toch ver
zorging nodig heeft? Is er iets mooier
dan het geluk te delen met zo'n moe
der en haar bij te staan? Hoe fijn
is de sfeer in een gezin, dat juist is
uitgebreid; hoe prettig moet het zijn
daarin te mogen werken.
HOGE EISEN.
J AAT ONS OVERIGENS de zaak
nuchter bekijken. Want het is
wel verleidelijk de mooie kanten op
te sommen, de werkelijkheid gebiedt
echter ook te wijzen op de hoge
eisen, die het beroep van kraamver
zorgster stelt. Hoge eisen wat ken
nis, handigheid, omgang en uithou
dingsvermogen betreft. Zo'n kraam
verzorgster komt als vreemde in een
gezin, maar moet dadelijk aanpak
ken alsof zij van alles volledig op de
hoogte is. Zij moet immers de moeder
vervangen hetgeen reeds een vol
le dagtaak is en bovendien de zorg
voor moeder en baby op zich nemen.
Zij moet zich kunnen aanpassen aan
het gezin, lief zijn voor de kinderen
en handig wat het dagelijkse werk
betreft. Het huis moet er netjes uit
zien, want er heerst een feestelijke
stemming en er kan bezoek komen.
Kortom, de kraamverzorgster heeft
haar handen vol. Helemaal vol!
IDEALISME.
yUSTER M. VAN VORST, de leid-
ster-docente van het Centrum
voor Kraamhulp „Leiden en Omstre
ken" van het Wit Gele Kruis, steekt
dan ook niet onder stoelen en ban
ken, dat de kraamverzorgsters een
zwaar leven hebben. „Er moet een
Dc gelukkige moeder, mevr. J. C. van der PoelKok, Sophia-
straat 50A, Leiden, behoeft zich geen zorgen te maken. Zij heeft
een kraamverzorgster, mej. Annie Wijfje uit Nieuwkoop, in huis
die voor alles zorgt. Niet alleen voor de baby, die Maandag ge
boren werd, maar ook voor het gezin. De twee andere kinderen
zitten netjes in de huiskamer en wanneer de kraamverzorgster
weet, dat het moeder en de baby aan niets meer ontbreekt, gan
zij haar zorgen wijden aan de twee peuters, die zich eens lekker
laten verwennen. (Foto's: „De Leidse Courant")
zekere dosis idealisme aanwezig zijn
om dit werk goed te kunnen doen",
vertelt zij ons, tijdens een onder
houd in haar gezellige kamer van
het wijkgebouw aan de 1ste Binnen
vestgracht, die uitziet op de Mors-
poort.
Zij vertelt, dat het Wit Gele Kruis
na enige jaren met het Groene
Kruis samen een Kraamcentrum aan
de Herengracht gehad te hebben
in 1952 een eigen Centrum voor
Kraamhulp op de eerste verdieping
van dit wijkgebouw gevestigd heeft.
Het Centrum is een onderafdeling
van de Wit Gele Kruis-afdelingen in
Leiden en Omstreken met een zelf
standig bestuur, dat uit de verschil
lende afdelingen is samengesteld.
Het Centrum is het trefpunt van
de Kraamhulp. Hier komen de men
sen afspraken maken voor kraam
hulp. Bovendien is hier het internaat
gevestigd voor de interne kraamver
zorgsters en leerlingen. Vanuit dit
Centrum wordt het gehele werk ge-
Het officiële insigne
van de
Kraamverzorgsters
COC**
leid. Er werken momenteel 15 gedi
plomeerde kraamverzorgsters en 2
leerlingen.
LET OP INSIGNE.
|XE OPLEIDING is een hoofdstuk
apart. Meisjes 20 jaar en
ouder die huishoudelijk onderlegd
zijn en van aanpakken weten, krij
gen op het internaat in Wassenaar
(Meyboomlaan 2) een theoretische
opleiding van 3 maanden. Daarna
worden zij in een kraamcentrum ge
plaatst voor een jaar practische op
leiding. Samen met de leidster-do
cente bezoeken zij de gezinnen en
langzamerhand mogen de leerlingen
ook zelf aanpakken. Ondertussen
worden de theoretische lessen voort
gezet, evenals de godsdienstlessen
(kapelaan W. B. J. Wüst uit Oegst-
geest). Na dit jaar doen de leerlingen
examen en ontvangen dan het offi
ciële insigne, zilver met blauw, waar-
In de avonduren maken de interne kraamverzorgsters het zich in de
huiskamer van het centrum gezellig en gemakkelijk, hetgeen zij na een
zware dagtaak in de gezinnen wel verdiend hebben.
op een ooievaar staat afgebeeld met
het woord „Kraamverzorging".
„Jammer, dat de mensen niet vol
doende op dit insigne letten" zegt
zuster Van Vorst. „Wij hebben nog
een onbeschermd beroep en ieder
een, die een sluier draagt, kan zich
ongestraft voor kraamverzorgster
uitgeven. Mensen, die verstandig
zijn, kijken daarom eerst naar het
officiële insigne, dat een deskundige
opleiding garandeert."
Wat de hulpverlening verder be
treft, merkt zuster Van Vorst nog
op, dat de mensen vaak te laat op
het centrum komen om af te spre
ken. Men moet dit vier a vijf maan1-
den voor de te verwachten geboorte
doen. Dan is men er zeker van, dat
het Centrum hulp bieden zal. Indien
mogelijk wordt er zelfs rekening ge
houden met de wensen ten aanzien
van bepaalde kraamverzorgsters.
Maar wanneer men pas een maand
soms nog korter! tevoren komt,
kan het Centrum geen hulp garan
deren, al doet de leidster aÜe moge
lijke moeite óm in geval van nood
een kraamverzorgster van een ander
Centrum te lenen, soms ook van het
Groene Kruis.
„In Januari heb ik nog 14 geval
len voor Maart aangenomen", ver
volgt zuster Van Vorst. „Vaak be
treft dit mensen, die eerst gepro
beerd hebben op andere wijze hulp
te krijgen, b.v. van familie of buren.
Als er dan iets tussen komt, moet
het Centrum maar in de 'bres sprin
gen".
Bovendien komen er vaak men
sen naar het Centrum, die geen lid
zijn van het Wit Gele Kruis, terwijl
de hulp uitsluitend voor leden be
doeld is. Wie geen lid is. kan het in
zo'n geval worden door drie maan
den contributie met terugwerkende
kracht te betalen. De leden krijgen
gratis alle mogelijke artikelen als
weegschaal, zeil e.d. in bruikleen.
GROOT TEKORT
JJET CENTRUM marcheert goed.
Dat kan men aan alles mer
ken. Maar toch verkeert zuster Van
Vorst in grote zorgen. Er is name-
ijlk een ontstellend tekort aan kraam
verzorgsters; het schijnt wel, dat de
tegenwoordige meisjes opzien tegen
dit werk. „Ik zou er onmiddellijk tien
bij kunnen hebben", verklaart de
leidster-docente. Momenteel zijn er
zes kraamverzorgsters intern; de an
deren wonen in Leiden en omgeving.
Deze zorgen zijn begrijpelijk, als
men weet, dat het Centrum niet al
leen Leiden bestrijkt, maar ook
Zoeterwoude, Leiderdorp, Hazers-
woude, Voorschoten, Wassenaar (tot
viaduct), Oegstgeest, Warmond, Kat
wijk en Stomp wijk. In al deze dor
pen wordt regelmatig spreekuur ge
houden, waarop men de kraamhulp
bespreken kan. Andere Kraamcen-
tra van het Wit Gele Kruis vindt
men in Voorburg, Den Haag, Delft,
Noordwijk, Sassenheim en Roelof-
arendsveen.
Tenslotte nog de financiën. Men
betaalt 5per dag voor een
kraamverzorgster, plus 10% toeslag
voor sociale voorzieningen e.d.
Waarschijnlijk wordt deze toeslag
binnenkort iets verhoogd. Bij de in
schrijving moet 2.50 betaald wor
den, bestemd voor administratie e,d,
Gewoonlijk duurt de kraamhulp
tien dagen; men betaalt dus een be
hoorlijk bedrag. Maar hierbij mag
niet uit het oog verloren worden, dat
verplicht verzekerden bij bevalling
een uitkering van ƒ55.krijgen.
De andere zijde van de financiën,
dus het loon van de kraamverzorg
sters, laten we hier buiten béschou-
wing. Meisjes, die belangstelling voor
dit mooie werk hebben, kunnen bij
zuster Van Vorst alle inlichtingen
krijgen. Zij kunnen er van overtuigd
zijn, dat het Centrum hun komst
met vreugde tegemoet ziet!
Want de nood is hoog. Moge de
versterking der gelederen spoedig
komen!
Jongeren conferentie
in de St. Lodewijkskerk
Gedurende de Vasten zullen er in
de St. Lodewijkskerk te Leiden jon
geren-conferenties worden gehouden
door de algemeen directeur van het
Diocesane Jeugdwerk, rector H. M. J.
Brans.
De eerste conferentie is op Woens
dag 10 Maart a.s. 's avonds 8 uur en
vervolgens iedere Woensdagavond op
dezelfde tijd tot Pasen.
Rector Brans zal problemen behan
delen, waarmede de jeugd in deze
tijd worstelt. Jongens en meisjes bo
ven 17 jaar worden verwacht. Het
was niet mogelijk een avond te vin
den, waarop geen enkele cursus voor
18-jarigen werd g'-'ieven. Degene
die op Woensdagavond 18-jarigen
cursus heeft, wordt dringend ver
zocht daarheen te gaan. Alle an
deren komen natuurlijk naar de Lo
dewijkskerk.
„EX ANIMO" BRENGT
MATTHAEUS PASSION WEER IN
LEIDEN
Evenals vorige jaren brengt de
Christ. Zangvereniging „Ex Animo"
te Leiden ook dit jaar weer de Mat-
thaeus Passion van J. S. Bach in on
verkorte vorm. Velen worden weer
in de gelegenheid gesteld dit be
roemde meesterwerk te kunnen be
luisteren. Medewerkenden hieraan
zijn: Dora van DoornLindeman,
sopraan; Annie Woud, alt; Rein-
hard van Randwijk, tenorEvange
list; Gerard v. d. Berk tenor; Anton
Eldering bas-Christuspartij; Meine
Pot, bas; Hans Schouwman, clave-
cimbel; M. Zonneheld, orgel; Mase
Werner, viola da gamba; het Rot-
terd. Philharm. Orkest; Gemengd-
en Jongenskoor „Ex Animo". Het ge
heel staat onder leiding van Herman
de Wolff., in de Stadsgehoorzaal.
De uitvoering zal geschieden op
Woensdag 7 en Donderdag 8 April
Op 27 Februari 1954 stonden bij het
Arbeidsbureau Leiden 1468 werklo
zen ingeschreven, terwijl daarenbo
ven 120 personen bij diverse werk
voorzieningsobjecten tewerkgesteld
waren. Het totaal 'beschikbare aan
bod geheel werklozen plus arbei
ders werkobjecten - bedroeg derhalve
1588. Ten opzichte van de vorige
stand betekent dit een daling van
107, welke voornamelijk is toe te
schrijven aan de plaatsing van een
aantal grondwerkers in werk van
tijdelijke aard van zeer korte duur
en van losse arbeiders in diverse be
drijfstakken voor werk, dat stagnatie
heeft ondervonden door de vorstpe
riode.
Een vergelijking met het overeen
komstige tijdstip in 1953 wijst uit,
dat het algemene beeld thans bedui
dend gunstiger is, hetgeen uit de
standcijfers blijkt, n.l. 2177 per 28
Februari 1953 tegen 1588 per 17 Fe
bruari 1954. Eén voordelig verschil
van 589.
De vraag naar mannelijke arbeids
krachten vertoonde een lichte daling
n.l. van 161 tot 139, als gevolg van
het voldoen van een aantal aanvra
gen om jeugdig personeel en losse
arbeiders. In hoofdzaak is de vraag
nog altijd gericht op jeugdige krach
ten 15 t.m. 18 jaar. Vooral aan
kantoorbedienden, ongeschoolde voor
de metaal en textielindustrie bestaat
grote behoefte.
•Voor volwassenen bestaat plaat
singsmogelijkheid in de metaalindus
trie en aanverwante bedrijfstak
ken.
Het aantal werkloos ingeschreven
vrouwen daalde en bedroeg op 27
Februari 1954 nog 150.
De vraag naar vrouwelijke ar
beidskrachten bleef gelijk en be
droeg 226. Aan huishoudelijk perso
neel blijft grote behoefte bestaan,
terwijl daarnaast geplaatst zouden
kunnen worden: ervaren verkoop
sters, administratief personeel (ty
pistes), naaisters, leerling-naaisters,
stiksters en ongeschoolde krachten in
diverse bedrijfstakken.
Grafische kunst in Nederland
1IAËN BEWEERT WEL
eens dat Nederland
bij uitstek het land is,
waar de inwoners zich toe
leggen op de pietepeuterig
heden des levens Dat is
nattiurlijk bedoeld als een
vry kwalijke kwalificatie,
maar kan ook in goede zin
uitgelegd worden. Reeds
door de eeuwen heen im
mers heeft men hier de
etsnaald gehanteerd op een
wijze, die maar weinig
twijfel geeft aan degenen
die beweren, dat stipt
heid en afwerking de Ne
derlanders in het bloed zit.
De grafische kunst is wel
bij uitstek een kunst die
grote technische vaardig
heid en dus langdurige op
leiding vergt. Iedereen kan
in een opwelling, hoe
die opgewekt wordt doet er
niet toe een voorstelling
op het doek kladderen, die
onbegrijpelijk genoeg is om
bij een wedstrijd de eerste
prijs weg te slepen. Hier
mee willen we niets van de
jury's zeggen, want mis
schien géven die de prijs
juist om een opleiding te
kunnen bekostigen. In
ieder geval is dit alles by
de grafisohe lamst uitge
sloten.
Ongeveer veertig jaar
geleden hebben enige kun
stenaars de Ver. tot be
vordering van de Grafi
sohe kunst opgericht. Om
tot dii genootschap toe
gang te krijgen moest men
aan de hoogste eisen vol
doen.
Door deze schifting heeft
zich een gezelschap samen
gesteld, dat tot ver over de
grenzen befaamd is. In het
Stedelijk Museum „De La
kenhal" wordt hedenmid
dag een tentoonstelling van
het voornaamste werk van
„De Grafisohe" geopend.
17UF EN TWINTIG le-
den van de groep zijn
vertegenwoordigd. De eni
ge Leidenaar in dit gezel
schap is Lode Sengers. Van
zijn inzending zouden we
vooral de aandacht willen
vestigen op de houtsnede
„De tijding". In dit werk
heeft hy de gewichtige
ernst van de verteller en de
spanning van de toeho
renden prachtig weten te
treffen. De etsen van E.
RietsmaValenca geven
een harmonische vlakver
deling en een vrouwelijke
liefde voor het detail te
zien. Jeanne Bieruma
Oosting weet in haar lino
leum- en houtsneden met
kleurverschillen soms een
verrassend perspectief te
bereiken. „Groningse fa
milie op Zondag" geeft
Dijkstra de verveling, die
een dergelijk gezin moet
teisteren in al zijn klein
burgerlijke verschrikking
weer. Een zelfde ontleden
de kracht vertoont Amtz
in zijn linoleumsneden.
Zijn prenten getuigen bo-
vandien van een cynische
humor.
Buitengewoon mooi zijn
de gekleurde etsen van
Van Kruiningen. De gesty-
leerde vogelvoorstellingen
zijn uitgegroeid tot een
prachtig spel van lijnen en
kleuren.
De meest op de
VOORGROND treden
de figuur van „De Grafi
sche" is ongetwijfeld m. Es-
adher. Velen zullen zich
De „Kaneelvogcls" van
Pam Rueter. Door het af
drukken op voor- en ach
terkant van dun Japans pa
pier werd het humoristisch
tegen elkaar tornende re
sultaat verkregen.
zijn letterlijke opvatting
van het wentelteefje kun
nen herinneren, een veel
zijdige rups, die zich in een
wentelend trappenhuis
goed thuis voelt. Bij een
aandachtige beschouwing
van dit trappenhuis krijgt
men ongeveer de gewaar
wording, die iemand moet
ondergaan, die met open
ogen van de trap van de
de tweede verdieping om
laag tuimelt. Een sensatie
die niemand zich overigens
zal willen ontzeggen en
waarvoor op deze tentoon
stelling, met een vijftal van
Esschers werken, alle gele
genheid bestaat. Bij de
prachtige etsen van Alfred
Lob krijgt men gelegen
heid weer tot rust te ko
men. Zijn prenten verra
den grote voornaamheid
en gevoel voor traditie.
Wij moeten verder vol
staan met te erkennen zeer
onvolledig te zijn geweest.
Het is nu eenmaal ondoen
lijk om in een melkweg de
aandacht op elke ster af
zonderlijk te vestigen.
Ter afwisseling heeft de
heer J. N. van Wesum, di
recteur van de Lakenhal
in de expositiezalen enke
le beelden laten plaatsen.
Het is vooral de oud-Leide-
naar Jan Wolkers, die hier
bij met twee belangrijke
werken uitstekend voor de
dag komt.
Tenslotte zouden wij nog
de aandacht willen vesti
gen op de lezingen die de
grafici Esscher, Rueter en
De Wolf, Woensdagavond
om 8 uur in „De Laken
hal" zullen houden. Bui
ten een toelichting van
eigen werk, zullen zy de
verschillende grafische
technieken op eenvoudige
wyze behandelen. De toe
gang is gratis.
