j In Indonesië
Gevangenen gingen de
vrijheid tegemoet
Een gevaarlijk spel in
Spaans Marokko
Toestand thans minder gespannen
De „Nautilus" wordt heden
te water gelaten
De Merapi is nog niet uitgewerkt
Aanslag op
Zapotocky
Directeur: C. M. v. HAMERS VELD.
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DONDERDAG 21 JANUARI 1954
42ste JAARGANG No. 13098
jf*" ""j
rommelt het nog j
Papengracht 32, Tel. 20015. Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003, Abonnementsprijs vanaf 1 Jan. 1954 f 0.50 p. w., t 2.15 p. mnd., f 6.40 p. kwart. Franco p. p. I 6.80. - Adv.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes f 1.5"
DE WEG NAAR
DE VRIJHEID
OET BESLUIT van de geallieerden
om de Chinese en Noord-Kore-
aanse krijgsgevangenen, die niet ge
repatrieerd wensen te worden, vrij
te laten de Chinezen op Formosa,
de Koreanen in het Zuidelijk deel
van hun vaderland is een gevoe
lige klap voor de Noordelijken en
de vriendjes, die hen steunen. Het
is tevens een bewijs, dat de geallieer
den genoeg hebben van het gesol
met en de sabotage van de vredes
onderhandelingen. De houding van
de geallieerden vindt haar recht-
vaardiging in de wapenstilstands
overeenkomst. Na eerst lange tijd op
het standpunt te hebben gestaan, dat
alle krijgsgevangenen, willens
0 of niet, naar huis gestuurd
moesten worden, hebben de
roden tenslotte toegegeven en werd
overeengekomen, dat er een neutra
le commissie zou worden gevormd,
onder wier hoede die weigerachtige
gevangenen zouden worden gesteld.
Gedurende 90 dagen zouden beide
partijen het recht hebben, zich tot
de gevangenen te wenden; teneinde
hen voor te lichten over de grote
voordelen van toch maar naar huis
terug te keren. Daarna zou de grote
politieke conferentie, welke het vre
desverdrag zou moeten opstellen, be
slissen wat er met de gevangenen
moest gebeuren.
Nu had men bij de wapenstilstands
onderhandelingen al voldoende er
varing opgedaan om te denken aan
de mogelijkheid, dat die politieke
conferentie wel eens een eindeloze
tijd nodig zou kunnen hebben om
het eens te worden over het krijgs-
gevangeenproblemen en daarom
werd de bepaling ingelast, dat de po
litieke conferentie binnen 30 dagen
klaar moest zijn met haar besluit.
Bleef zij in gebreke, dan was de neu
trale commissie gemachtigd, de ge
vangenen na afloop van de 120 da
gen, gedurende welke zij de zorg
voor hen had gehad, vrij te laten.
Die 120 dagen zijn Vrijdag te mid
dernacht verstreken, maar de com
missie, die de verantwoordelijkheid
tenslotte niet op zich wilde nemen,
heeft de gevangenen reeds Woens
dag aan de partijen teruggegeven.
De commissie was nl. in zich ver
deeld. Zij bestond uit vertegenwoor
digers van vijf landen, nl. Zwitser
land, Zweden, Polen, Tsjecho-Slo-
wakije en India. Zwitserland en
Zweden waren van mening, dat de
gevangenen vrijgelaten moesten
worden; Polen en Tsjecho-Slowa-
kije gehoorzaamden echter aan hun
„masters voice", de rode meesters,
die eisten, dat de termijn voor de
„uiteenzettingen" verlengd zou wor
den en dat de gevangenen opgesloten
zouden blijven, totdat de nog lang
niet bestaande politieke conferentie
zich zou hebben uitgesproken. In de
ze situatie kon India's mening der
halve de doorslag geven. Maar de
vertegenwoordiger van India dacht:
„Ik kijk wel link uit. Wij zullen dat
wespennest zien kwijt te raken, voor
dat wij gestoken worden." Zodoende
kregen de geallieerden hun portie
krijgsgevangenen bijtijds terug en zij
concludeerden o.i. niet ten onrechte,
dat de termijnen, in de wapenstil
standsovereenkomst opgenomen, daar
niet voor niets staan en dus in acht
genomen dienen te worden.
Na morgen zullen de gevangenen
dus vrij zijn en laten we hopen, dat
zij inderdaad „vrij" zullen zijn. Wat
we wel enigszins betwijfelen, omdat
zowel Tsjang Kai Sjek op Formosa
als Syngman Rhee in Zuid-Korea
zich wel over de mannen zullen ont
fermen door ze op te nemen in hun
legers. En daar zullen ze waarschijn
lijk een „speciale belangstelling" ge
nieten wegens het feit, dat zij eerst
aan de andere kant gevochten heb
ben. Het is mogelijk, dat zij deze
ONDER RODE SCHELD KANONNADE
Vanmorgen om 0.55 uur Koreaanse tijd was de laaste Chinese anti-com
munistische krijgsgevangene terug in geallieerde handen. Er waren hem
in totaal 7.568 Noord-Koreanen en 14.227 Chinezen voorgegaan. Al die tijd
zonden de roden de gevangenen, die Vrijdagnacht 12 uur (pi. tijd) vrije1
burgers zullen worden, via de radio een scheldkanonnade achterna, maar
tot ieders opluchting bleef het echte kanon zwijgen. De communisten kon
den overigens nog een kleih succes boeken: 105 gevangenen (72 Chinezen
en 32 Noord-Koreanen) gaven op het laatste ogenblik te kennen, dat zij
wensten naar huis of neutraal gebied te worden gerepatrieerd.
De pro-communistische krijgs
gevangenen.
De Indische bewakingstroepen zul
len zich op 22 Januari te middernacht
terugtrekken uit het Noordelijke
kamp, waar pro-communistische ge-
INTIMIDATIE-POGINGEN.
De nacht tevoren hadden de Noor
delijken geprobeerd via luidsprekers
de gevangenen te intimideren. Wan
neer zij uit het Indiase kamp zouden
komen en naar de UNO overlopen,
zouden zij worden beschoten, zo werd
hun wel tien-, twintigmaal toege
schreeuwd. Maar de gevangenen trok
ken er zich niets van aan.
Rustig wierpen zij hun afval op een
hoop en staken dit in brand als een
soort vreugdevuur.
En toen gistermorgen vroeg de
poorten van het kamp opengingen,
verrasten de Chinese gevangenen de
Indiërs door keurig in het gelid naar
buiten te marcheren, met aan het
hoofd een tamboers- en pijperscorps
van 30 man, voorzien van zelfgemaak
te muziekinstrumenten.
Lachend, wuivend, zingend en jui
chend trokken zij het gebied, dat
door de UNO bezet wordt gehouden
binnen.
Iedere gevangene kreeg een bood
schap van president Rhee overhan
digd, waarin hij kon lezen: „Onze
vreugde, dat gij bevrijd zijt, is on
vergelijkelijk groot. Nu zijt gij vrij
en zult ge burgers worden van de
republiek Korea of de republiek
China."
NAAR FORMOSA.
De „overgedragen" Chinezen wer
den met vrachtauto's overgebracht
naar de haven van Insjon (bij Seoel).
Daar werden zij in landingsvaartui
gen ingescheept, die hen naar For
mosa zullen brengen. Vrijdagnacht,
volle zee, zullen zij officieel volko
men vrij zijn.
Thakhek heroverd
Het Franse opperbevel te Saigon
heeft medegedeeld, dat Franse ma
riniers en pantsereenheden de stad
Thakhek in Laos Woensdagochtend
hebben heroverd.
De stad, die aan de rivier de Me
kong nabij de grens met Thailand
ligt, was de vorige maand door de
opstandelingen veroverd. Laos werd
hierdoor in twee stukken gesneden.
„belangstelling" niet erg op prijs
zullen stellen.
De geallieerden hadden ook hier
voor een uitweg gevonden, door te
bepalen, dat degenen, die zulks
wensten, door bemiddeling van de
neutrale commissie en met steun van
het Rode Kruis van India zich naar
een neutraal land zouden kunnen
begeven. Door de houding van de
neutrale commissie en van India zal
daar nu wel niet veel van terecht
komen.
Wie zich beklagen wil richte zich
tot de rode onderhandelaars te Pan-
moendjon, wier houding tot deze re
sultaten heeft geleid. Of liever tot
de heren, welke achter de schermen
aan de trouwtjes trekken.
Maarschalk Papagos in Parijs
EENHEIDS
BIDWEEK
Intentie van Vrijdag.
Wij moeten God vurig smeken
gedurende deze Internationale**
Bidweek, dat alle christenen van 2
Amerika zich scharen onder de
leiding van Christus in de éne, j
ware Kerk.
vangenen worden vastgehouden.
De gevangenen, een aantal Zuid-
Koreanen, Amerikanen en één Brit,
zullen na het vertrek der bewakings
troepen vrij zijn-am te gaan waar
heen zij willen, aldus heeft de voor
zitter van de neutrale repatriërings-
commissie, de Indische generaal Thi-
maja, Donderdagochtend verklaard.
Vrij onverwacht heeft zich laatste dagen een gespannen situatie ont-
w ikkeld rondom het Noord-Afrikaanse sultanaat Marokko, dat bestaat uit
een Frans protectoraat, een Spaans protectoraat en de internationale zóne
van Tanger. Aanleiding was een bijeenkomst van stamhoofden onder lei
ding van de kalief van Tetoean in Spaans-Marokko.
De Franse regering vreesde, dat een splitsing van het Marokkaanse sul
tanaat hiervan het gevolg zou kunnen zijn en nam militaire voorzorgs
maatregelen. In de loop van Woensdag klaarde de toestand echter iets op.
HET FEEST TE TETOEAN.
Vandaag vindt in Tetoean een groot
Moors feest plaats. De stad is vol
sjeiks en stamhoofden uit het gehele
Spaanse protectoraat. De samen
komst vindt plaats op vier kilometer
buiten de stad. Men kan er gratis
per bus heen. Er zullen toespraken
worden gehouden met trouwbetui-
gingen aan de Spaanse hoge com
missaris, Moorse ruiters zullen schie
tend en met wapperende gewaden
langs de tribunes galopperen, men
zal schapen braden aan het spit en
geestdriftige menigten zullen rond
wandelen tussen de witte huizen^ de
heilige graven en de minarets van
Tetoean.
Maar men geloofde gisteravond
niet meer, dat kalief Moeley Hassan
van Tetoean bekleed zal worden met
het gezag van sultan. Verwacht
wordt alleen, dat hij krachtige bij
val zal oogsten in zijn weigering, om
de nieuwe sultan Moelay Arafa te
erkennen
Franse maatregelen.
Franse troepen aan de protecto-
raatsgrens hebben nl.order gekre
gen, om paraat te zijn. Een Frans
vlooteskader (een vliegdekschip, een
kruiser, een escorteschip en een flo-
tilje torpedojagers) arriveerde gis
teren in Mers-el-Kebir, bij Oran,
even ten Oosten van de Marokkaan
se grens (in Parijs zei men, dat dit
Prinses Margriet vierde haar verjaardag
Deze ongedwongen foto maakte onze fotograaf Woensdag in de filmzaal
van het Koninklijk Paleis te Soestdijk: terwijl Prinses Marijke vol aan-'
dacht een „pieper" probeert laat de jarige Prinses Margriet haar vrien-1
dinnetjes het vulpotlood zien, dat zij gekregen heeft. Vol aandacht wordt
er vergeleken, „wie de mooiste heeft", want ook de bezoekstertjes wer
den met een vulpotlood verblijd.
een oud plan was). De Franse rege-i
ring waarschuwde Spanje, dat een
ontkenning van het gezag van de
sultan een schending zou zijn van
bestaande verdragen en met alle
middelen zou worden tegengegaan.
Washington toonde zich bezorgd, om
dat één dier verdragen (van Alge-
ciras) is mede-ondertekend door de
Sowjet-Unie. Zou een conferentie der
ondertekenaars nodig zijn, dan zou
dat zeer ongelegen komen.
Deze grimmige situatie helderde
aanmerkelijk op na twee „openhar
tige en vriendschappelijke" gesprek
ken van de Franse minister Bidault
met de Spaanse ambassadeur Casa
Rojas. Hierna deelde Bidault het ka
binet mede, dat er geen dramatische
ontwikkeling verwacht behoeft te
worden. Intussen ziet men toch met
belangstelling toe, hoe het feest in
Tetoean verloopt.
Maarschalk Papagos van Griekenland, die in de eerste dagen van Februari
ook een bezoek aan Nederland zal brengen, vertoeft op het ogenblik in'
Parijs. De Franse minister van buitenlandse zaken heeft het Griekse
staatshoofd op het Ministerie van buitenlandse zaken ontvangen. Vant
links naar rechts: de Griekse minister van buitenlandse zaken Stephano-
poulos, maarschalk Papagos, de Franse minister van buitenlandse zaken
Georges Bidault en de ambassadeur van Griekenland Aapahel.
Een omwenteling
van betekenis
Vandaag wordt de „Nautilus", de
eerste onderzeeboot ter wereld die
door atoomkracht wordt voortge
stuwd, van de marinewerven van de
„General Dynamics Corporation" te
Groton, in de Amerikaanse staat
Connecticut, te water gelaten. De
„Nautilus" is, in negentien maanden
tijds, voor rekening van de Ameri
kaanse marine gebouwd. De bouw
kosten hebben ongeveer 55.000.000
dollar bedragen, namelijk veertig
millioen voor de duikboot zelf en
vijftien millioen voor de kernreactor,
die de voortstuwingskracht voort
brengt.
De „Nautilus" is de vierde Ameri
kaanse onderzeeër van deze naam.
De eerste dateert van 1800. Deze was,
als proefneming, door ir. Robert
Fulton gebouwd.
Een tweede atoom-onderzeeboot,
de „Sea Wolf" is thans, als gemeld,
eveneens op de marinewerven van
de „General Dynamics Corporation"
te Groton in aanbouw. De „Sea
Wolf" zal in het 1 Juli a.s. aanvan
gende 't nieuwe begrotingsjaar wor
den opgeleverd.
De „Nautilus" is ongeveer honderd
meter lang, met een waterverplaat
sing van drie duizend ton. De be
manning telt tachtig a honderd kop
pen. De kernreactor is zodanig afge
schermd, dat geen gevaar bestaat
voor de bedieningsmanschappen.
De snelheid onder water is van-of
ficiële zijde opgegeven als „meer
dan twinitg mijl". Officiëus wordt
echter vernomen, dat zij tussen dertig
tot vijf en dertig mijl per uur ligt.
De actieradius is theoretisch onbe
perkt. In feite zal haar beperking be
paald worden door het uithoudings
vermogen der opvarenden. De ,Nau-
tilus" zou verscheidene malen ach
tereen een reis om de wereld kunnen
maken, zonder dat zijn energiebron
aanvulling zou behoeven. Bijgaande
tekening geeft een globale indruk
van deze onderzeeboot die het begin
van een nieuwe ontwikkeling kan
worden genoemd. Noemde oud-presi
dent Truman de militaire betekenis
van de „Nautilus" geweldig, hij heeft
ook verklaard dat deze boot voor de
vrede van een nog veel grotere be
tekenis zal blijken te zijn. De motor
van de „Nautilus" zou voor de vlo
ten der wereld een even grote om
wenteling betekenen als de eerste
oceaanstomer. Juist ook door het feit
dat het gebruik op grote schaal van
de atoomkracht nog wel even zal du
ren is deze boot een grote stap voor
waarts, want het zal nu niet al te
veel moeite kosten om t.z.t. op zeer
eenvoudige wijze goedkoop electrici-
teit te produceren. Door de atoom
motor vallen tal van machines weg
waardoor de „Nautilus" in vergelij
king met een normale onderzeeboot,
honderden tonnen aan gewicht uit
spaart. Dat deze onderzeeboot van
buitengewoon strategisch belang is,
is wel duidelijk gezien de grote mo
gelijkheden. Ook kan men dergelijke
onderzeeboten sneller maken dan
welk ander schip ook.
Op de tekening ziet men de atoom
motor aangegeven. Zeer eenvoudig
gezegd komt de werkinp hierop neer,
dat de door de atoomsplitsing ver
kregen warmte (in de reactor) wordt
afgevoerd naar een atoomgenerator,
waar men met behulp van een tur
bine energie opwekt. U ziet in prin
cipe is het heel eenvoudig, maar de
werkelijkheid is wel even anders en
moeilijk genoeg.
De ontwerper van deze duikboot
is Rear Admiral Ryman G. Rickover
die reeds in 1947 met dit project
begonnen.
Eigenlijke uitbarsting
moet nog komen
Alles wijst er op, dat de Merapi
voorlopig nog actief zal blijven. Wat
tot heden is geschied, is eigenlijk niet
een uitbarsting, maar een „slakexplo
sie", waardoor lavastroom uit de kra
ter ontsnapte, gepaard met gloedwol-
ken. De eigenlijke uitbarsting kan
echter nog volgen.
Ooggetuigen hebben verklaard, dat
Maandagochtend om 7 minuten over
half 11 een gloedwolk werd uitge
braakt aan de Noordelijke zijde van
de top van de Merapi. Die gloedv/olk
daalde af naar de vallei van Kali
Abu. Binnen drie minuten bereikte de
wolk, die een dodelijk verzengende
hitte had, het gehucht Djerakan,
waarvan de inwoners dan ook geen
tijd rneer hadden om te vluchten.
Hier vielen doden. Een tweede gloed-
Het orgaan van de niet-communis-
tische Tsjecho-Slowaakse gemeen
schap in Wenen, „Videnske Svoboone
Listy", zegt uit zeer betrouwbare
bron vernomen te hebben, dat op 7
November j.l. een aanslag gepleegd
zou zijn op de Tsjechoslowaakse pre
sident Zapotocky.
De aanslag zou geschied zijn bij
het plaatsje Rokycany, tussen Pilsen
en Praag. Daarbij zouden vier leden
van de lijfwacht van dc president
door schoten gedood zijn. Zapotocky
zelf werd gewond, doch men wist
niet of het door een kogel gebeurd
was of door het ongeluk dat met zijn
auto tengevolge van de schietpartij
ontstond. Zapotocky verdween enkele
weken uit het politieke leven en pas
later werd bekend gemaakt, dat hij
ziek was geweest. Op het ogenblik
bevindt de Tsjechoslowaakse presi
dent zich in zijn residentie bij Praag
waar hij herstellende is.
STORM OVER OOSTENRIJK.
Woensdag woedde een storm boven
Oostenrijk, waarbij de wind soms een
snelheid van ongeveer 125 kilometer
per uur bereikte.
In Wenen werden zeventig perso
nen gewond, terwijl aanzienlijke scha
de werd aangericht. Op de brand
weer werd 140 maal een beroep om
hulp gedaan.
(Geldig van Donderdagavond tot
Vrijdagavond. Opgemaakt te
10 uur).
Zwaai' bewolkt met opklarin
gen en plaatselijk mist. In het
Zuiden van het land aanvanke
lijk nog enige regen. Iets kouder
met vannacht hier en daar
lichte vorst. Matige tot zwakke
wind hoofdzakelijk tussen Noord
en Oost.
22 Jan.: zon op 8.35 en onder 17.09;
maan op 21.25 en onder 9.37 uur.
Het weer in Europa
wolk volgde 10 minuten later. Deze
wolk richtte zich Zuidelijker, naar
de gehuchten Padelang en Taker,
maar maakte geen slachtoffers. Daar
na volgden hevige asr.egens, die de
gehele helling in een maanlandschap
veranderden.
De maanden tevoren getroffen eva
cuatie-maatregelen traden onmiddel
lijk in werking en bleken zeer doel
treffend te zijn. De evacuatie had een
ordelijk verloop. De weg tussen Kla-
kan en Selo bleek versperd te zijn
door omgeslagen bamboebossen. De
politie ruimde deze op, waardoor de
weg toegankelijk werd voor vracht
auto's, die de gehele nacht door tot
Dinsdagochtend evacué's vervoerden.
De kratertop groeit nog steeds. Aan
genomen wordt, dat door de werking
van de laatste tijd een prop in de
krater naar boven is gedrukt, waar
door een scheur in de Noordelijke
wand ontstond, welke als ventiel fun
geerde. Daaruit ontsnapten lava en
gloedwolken.
gen 7 uur luiden:
weer
temp.
HELSINKI
geheel bewolkt
5C.
OSLO
zwaar bewolkt
—4
STOCKHOLM
sneeuw
—3
KOPENHAGEN zwaar bew.
2
LONDEN
regen
11
AMSTERDAM
regen
2
BRUSSEL
regen
10
PARIJS
motregen
10
BORDEAUX
geheel bew.
7
GRENOBLE
zwaar bewolkt
—3
NICE
zwaar bewolkt
4
WARSCHAU
sneeuw
—1
BERLIJN
onbewolkt
2
FRANKFORT
regen
8
MUNCHEN
regen
5
ZURICH
geheel bew.
5
GENEVE
onbewolkt
—2
LOCARNO geen opgave
WENEN
regen
6
INNSBRUCK
regen
3
ROME
geheel bew.
9
Korreltje
Schulden zijn als kinderen; hoe
kleiner ze zijn, hoe hérder ze schreeu
wen. (Spaanse zegswijze).
