B. en W. konden na 18 sprekers
niet meer aan het woord komen
De Hosson: Bezuiniging is mogelijk door
een - desnoods duur - efficienc/ onderzoek
Het einde van de eerste ronde
kwam later dan verwacht werd
Avondzitting werd beheerst
door vele openbare werken
Grote belangstelling voor
„lange en korte sprekers0
Demping van Uiterstegracht gevraagd
De Bree: Volkscredietbank onder
supervisie Dienst Sociale Zaken
ZATERDAG. 21 NOVEMBER 1953
DE LElLtóE COURANT
DERDE BLAD PAGINA 1
Leidse Gemeente-begroting 1954
IN EEN AANMERKELIJK LANGZAMER TEMPO dan verwacht werd,
heeft de gemeenteraad van Leiden gisteren onder voorzitterschap van
burgemeester jhr. mr. F. H. van Kinschot de behandeling van de gemeen
tebegroting 1954 voortgezet. Nadat op de eerste dag (Donderdag) 5 frac
tieleiders en 9 andere leden gesproken hadden, stonden er voor Vrijdag
middag en -avond nog 18 sprekers op het programma, waarna burgemees
ter en wethouders aan de beantwoording zouden kunnen beginnen. Zover
is het echter niet gekomen; B. en W. mochten blij zijn, dat de 18 sprekers
afgewerkt konden worden. Verleden jaar werd Vrijdagavond ook reeds
door de burgemeester en wethouder Menken gesproken; nu komt het hele
college pas a.s. Maandagmiddag en misschien ook 's avonds aan de beurt
Het voordeel van deze vertraging is, dat B. en W. tijdens het komende
weekend hun antwoorden kunnen voorbereiden. Nu het echter zó gelopen
is, rijst de vraag of de raad Dinsdagavond met de behandeling klaar komt.
Mogelijk moet er een Woensdagmiddag en/of -avondzitting aan vastge
koppeld worden. Hoe het ook zij, de eerste ronde is achter de rug. Met
verse kracht kan Maandagmiddag verder gegaan worden.
leggen, waarover de heer Drijber
sprak, en pleitte voor oprichting van
een streek-Mytylschool in Leiden.
Ten aanzien van zijn Schouwburg-
voorstel verduidelijkte spr., dat hij
slechts een deskundige commissie
bedoelde, die de mogelijkheden van
de bouw en de exploitatie zou kun
nen onderzoeken. Voorts vroeg hij
aandacht voor een betere huisves
ting van de Leeszaal"Reuvens.
MIDDAGZITTING
IN DE MIDDAGZITTING kreeg
mevr. BraggaarDe Does (P. v.
d. A.) van de voorzitter gelegenheid
nog iets toe te voegen aan de alge
mene beschouwngen, de zij Donder
dagavond had gehouden. Zij vroeg
te streven naar maatschappelijk ver
antwoorde woningbouw- en huishou
delijke voorlichting voor werkende
meisjes, die in het huwelijk treden.
Ten aanzien van de ouden van da
gen sloot spr. zich aan bij hetgeen
de heer Kortmann (K.V.P.) Donder
dagavond gezegd had over hun ver
zorging. Zij pleitte echter voor een
gemeentelijk tehuis voor bejaarden
in verschillende stadswijken. Weder
om vroeg mevr. Braggaar om een
crèche ten behoeve van kinderen,
wier moeder buitenshuis werkt of
ziek is.
De heer Drijber (V.V.D.) was het
eens met de heer Meester (P.v.d.A.)
die had opgeroepen tot saamhorig
heid. maar vond de talrijke wensen
van de P.v.d.A., die niet getuigden
van inperking var. wat men zelf wil,
hiermede in strijd. Het eerste begin
sel van de gemeentepolitiek noemde
spr. de soberheid. We staan voor het
orote dilemma van zuinigheid en
wensen, aldus de heer Drijber, die
vroeg om een vijf-jaren-plan, waar
in de wensen van alle partijen ver-
Vót zijn.
Spr. drong aan op meer steun aan
het Leidse Studiefonds, om onver
mogende begaafde kinderen in staat
te stellen te studeren, en op het zoe
ken naar meer wegen om dergelijke
kinderen op te sporen. De subsidie
van 5.000,— wilde spr. in enige ja
ren verhoogd zien tot 15.000, gelij
kelijk te veTdelen onder hoger-,
middelbaar- en nijverheidsonderwijs.
De heer Drijber was tegen de stich
ting van een tweede Lagere Montes
sorischool aan de Dui venbod estraat,
nu er zo'n tekort aan Montessori-
leerkrachten is, zoals op de school
Schuttersveld blijkt Spr. vroeg of
het juist is, dat de ouders een belof
te moeten afleggen, hun kinderen la
ter naar het Lagere Montessori-on-
derwijs te zenden, wanneer dezen op
de Montessori-kleuterscholen worden
aangenomen.
Spr. drong erop aan de grootte
van de subsidie aan de V.V.V. te la
ten afhangen van de binnenkomen
de contributies.
De Trekvlietbrug wordt in Maart
a.s. geopend, maar helaas verkeren
de plannen voor 'n aansluitende weg
met het geïsoleerde Haagwegkwar-
tier pas in het eerste stadium van
voorbereiding, aldus de heer Drij
ber, die tenslotte een concreet uit
gewerkt plan voor sanering van de
binnenstad wilde laten opstellen.
De heer Van Stralen (P.v.d.A.)
wees op het probleem van de massa-
jeugd en pleitte voor een jeugdcom
missie, waarin ook deskundige niet-
raadsleden zitting zouden hebben.
Spr. betwijfelde of ouders inderdaad
een Montessori-belofte moeten af-
Tenslotte herinnerde hij aan het
geen de heer Stolp (Prot. Chr.) ge
zegd had over de toekomst zien in
het licht van Christus* wederkomst,
niet in het licht van het P.v.d.A.-
welvaartsplan. Spr. zag hierin het
suggereren, dat de christelijke leden
van de P.v.d.A. minder goede Chris
tenen zouden zijn, en wees er op,
dat practische politiek niets te ma
ken heeft met opvattingen van een
hoger plan van levensbeschouwelij
ke aard. Hij verwachtte van Chris
tenen niet, dat zij him mede-Chris
tenen zouden krenken in hun diep
ste gevoelens.
De heer Goslings (P.v.d.A.) vroeg
hoe hei staat met de onderhandelin
gen betreffende de eventuele stich
ting van een stadsacademisch zieken
huis. Of zijn de plannen van de
baan? Uitbreiding van het St. Elisa-
ihet Diaconessenhuis zullen het bed
dentekort niet geheel opheffen. Spr.
vroeg voorts meer controle op de
rust- en verpleeghuizen en schaarde
zich achter de heer Kortmann wat
de verzorging van ouden van dagen
betrof; dit probleem moet zo spoe
dig mogelijk in studie genomen wor
den.
Echter was de heer Goslings het
niet eens met de heer Kortmann, dat
de verzorging der geestelijke gezond
heid van de schooljeugd in handen
van de Kruisverenigingen moet ko
men. Hij wilde die bij de Schoolart-
sendienst van de G.G. en G.D. on
derbrengen en meende dat één
schoolpsycholoog in Leiden een dag
taak vinden kan, wanneer men ten
minste over het bezwaar van één
psycholoog voor alle richtingen kon
heen stappen.
De heer De Kier (Prot. Chr.) wees
op het tekort aan gym-zalen, dat
groter is dan 8 stuks en drong aan
op pogingen tot het verkrijgen van
urgentie-ver klaringen. Ook verzocht
spr. uitbreiding van het aantal poli-
tie-agenten te bevorderen.
Mej. Van Nienes (P.v.cLA.) sprak
eveneens over het vraagstuk der
ouden van dagen en vroeg B. en W.
rekening te houden met moderne
opvattingen hieromtrent, ook wat
betreft de hofjes. Ook zij pleitte voor
een bejaarden-centrum in samen
werking tussen gemeente en parti
culier initiatief.
Voorts vroeg mej. Van Nienes
voor ongehuwde tewerkgestelden in
de Gem. Werkplaats een gelijke ver
goeding als de gehuwden. De behui
zing van de werkplaats achtte zij
onvoldoende. 1
Voor de sociale sanering van de
binnenstad vroeg zij aanstelling van
een gemeentelijke woninginspectrice.
Bovendien verzocht zij aandacht
voor de huisvesting van ongehuwde
werkende vrouwen.
De heer Van den Burgh (P.v.d^A.)
vroeg aandacht voor vernieuwing van
het beeldhouwwerk boven de ingang
van het Weeshuis aan de Hoogl.
beth-ziekenhuis en nieuwbouw van Kerkgracht en verheugde zich over
A
.S EERSTE SPREKER in de
avondvergadering werd het
woord gevoerd door de heer Schüller
(P.v.tLA.), die ten aanzien van de
stadsontwikkeling opmerkte, dat de
sited eb ouwkunde zó moet zijn, dat
het leven zich harmonisch kan ont
wikkelen. Met betrekking tot de
bouw van een flat voor alleemvo-
nenden, wees de heer Schüller op
het antwoord van B. en W., dat het
Paviljoenhof aan de Stationsweg niet
aan de verwachtingen heeft voldaan,
en concludeerde daaruit, dat het par
ticulier initiatief gefaald heeft; een
bewijs, dat het de gemeente is, die
hier een taak heeft.
Spr. wenste een sociologisch onder
zoek naar de samenstelling van de
gezinnen, om daarmee aard en aan
tal van de te bouwen woningen te
bepalen. Thans gaat men af op de
cijfers van de volkstelling, in ±947.
Ter bevordering van de wooncul-
tuur vroeg spr. contact op te ne
men met de commissie „Goed Wo
nen" om in Leiden een tentoonstel
ling te houden. Weer pleitte de neer
Schüller een plan voor sanering van
de binnenstad.
Maidenspeech van
mej. Noordman
Mej. Noordman (K.V.P.) hield
's middags haar maidenspeech in de
raad en wees op de steeds hogere
crediet-aanvragen bij de Volkscre
dietbank. In dit verband bepleitte
zij meer toezicht en eventueel na
zorg in de gezinnen. Niet om__ de
maatschappelijk werker op zij te
schuiven of uit gebrek aan waarde
ring voor zijn werk, maar omdat vele
crediet-aanvragen betrekking heb
ben op huishoudelijke artikelen, kle
ding, enz., .informeerde mej. Noord
man naar de mogelijkheid tot aan
stelling van een maatschappelijk
werkster, die betere voorlichting zou
kunnen geven.
Met betrekking tot de industrie
vestiging, die aantrekking van ar
beidskrachten uit andere plaatsen tot
gevolg heeft, drong spr. aan op een
zo spoedig mogelijke verschaffing
van woningen aan deze arbeids
krachten.
Voor de beide huishoudscholen
vroeg mej. Noordman beschikbaar
stelling van meer gym-zalen en voor
de ongeorganiseerde jeugd bijzondere
aandacht, aangezien dit probleem
steeds grotere vormen aanneemt.
Verlanglijsje II
1WTA HETGEEN de raadsleden
1 Donderdag reeds als wensen
naar voren gebracht hadden,
noteerden wij gisteren nog: huis
houdelijke voorlichting, crèche
voor kinderen van werkende
moeders, gemeentelijk tehuis
voor bejaarden, vijf-jaren-plan,
meer subsidie voor Leids Stu
diefonds, verbindingsweg Trek
vlietbrugHaagwegkwartier, sa
neringsplan binnenstad, jeugd
commissie, betere huisvesting
Reuvens, supervisie op Volks
credietbank, stadsacademisch
ziekenhuis, schoolpsycholoog,
meer gym. zalen, gemeentelijk
woninginspectrice, maatschap
pelijk werkster Volkscrediet
bank, permanente volkstuinen,
medezeggenschap in de bedrij
ven, sociografisch onderzoek,
tentoonstelling Goed Wonen, be
teugeling baldadigheid, einde
particuliere woningbouw-perike-
len, demping Uiterstegracht,
sportvelden, gemeenschapshui
zen, debat C.P.N.P.v.d.A., be
zuiniging op straatverlichting,
betere verdeling bedrijfsruim
ten, garages in buitenwijken,
plan voor nieuw administratie
gebouw Lichtfabrieken, melk-
sanering, gemeentelijk beroeps
keuzebureau, snellere bouwver
gunningen, demping Bostelbrug-
Utrechtse Veer, comité „Groot-
Leiden". Enook met dit
alles een sluitende begroting!
Vervolgens hield spr. een pleidooi
voor strenger politie-toezicht in de
buitenwijken om de baldadigheid
(vernieling van lantaarns en plant
soenen) te beteugelen. Er is een
schade van duizenden guldens per
jaar.
De heer Ten Broek (K.V.P.) stond
sympathiek tegenover het Leidse
Studiefonds, maar kon toch niet mee
gaan met de heer Drijber, die de sub
sidie van 5.0-60 op 15.000 gulden wil
de brengen.
Spr. was B. en W. zeer erkentelijk
voor hun voorstel tot stimulering van
de particuliere woningbouw en hoop
te op spoedige definitieve plannen.
Voor de oorlog konden de particu
liere bouwers aan de woningvraag
van arbeiders, middenstanders enz.
voldoen. De woningbouwverenigin
gen en gemeenten werken slechts
aanvullend. Na de oorlog heeft men
de particuliere bouwers verweten, dat
zij verstek hebben laten gaan, maar
o.a. is de premie voor woningwetwo
ningen veel hoger, zodat zij voor een
lagere prijs verhuurd kunnen wor
den.
Gelukkig neemt de huidige Minis
ter een ruimer standpunt in dan zijn
voorganger betreffende de inhoud
van de te bouwen woningen, waarin
het gezin zich kan ontplooien
Spr. hoopte, dat de perikelen met
de particuliere bouwnijverheid nu tot
het verleden zullen behoren.
Tenslotte vestigde de heer Ten
Broek de aandacht van B. en W. op
de desolate toestand van de walmu
ren van de Uiterstegracht en drong
aan op spoedige demping.
De heer Questroo (Prot. Chr.)
wees er op, dat bij de bepaling van
de plaats voor de nieuwe veemarkt
zal rekening gehouden moeten wor
den met de middenstand, en ver
heugde zich over het tot stand ko
men van de Leidse Lichtweek. Er zal
echter nog meer moeten gebeuren om
de spreuk „Leiden leeft" tot werke
lijkheid te maken. Wordt er wel vol
doende haast gemaakt met de oplos
sing van verkeersproblemen?
De verzorging van bejaarden en
chronische zieken blijft in de eerste
plaats een zaak voor levensbeschou
welijke groepen, aldus spr.
De heer Lardee (P.v.d.A.) sprak
over sport- en jeugdzaken. De sport
velden aan de Haarlemmervaart en
het Zwarte Pad dienen dringend ver
beterd te worden. Er is bovendien
een groot tekort aqfti sportvelden;
meerdere verenigingen moesten reeds
een ledenstop toepassen. Ook de
sporthal (vor tel-Meester) achtte
spr. noodzak evenals gemeen
schapshuizen iii de buitenwijken voor
het jeugdwerk.
Vervolg pag. 3 1ste blad.
de vordering der besprekingen over
restauratie van de molen von Noord
man.
Sprekend over de vrije tijdsbeste
ding vroeg hij stimulering hiervan;
de school kan in dit opzicht reeds
veel doen. Hij prees het werk van de
Leidse Jeugdactie en vroeg aandacht
voor de volkstuinders, die in het on
zekere leven omtrent de bestemming
van hun vaak op bouwgrond gelegen
tuinen. Er moeten daarom permanen
te volkstuincomplexen komen.
De heer Knetsch (Prot. Chr.) vroeg
instelling van meer commissies voor
medezeggenschap in de gem.bedrij-
ven. De stichting van een dagtextiel
school achtte hij een levenskwestie
voor Leiden. Het organiseren van een
Burgerdag ligt niet op het terrein
van de gemeente, maar van de poli
tieke partijen.
Terwijl de Stadhuistoren half zes
sloeg, schorste de voorzitter de ver
tot 8 uur.
^fOALS REEDS BLIJKT UIT DE AANKEF van het verslag, waren
de raadsleden Vrijdag langer van stof dan verwacht werd. We
noteerden de volgende tijden: mevr. BraggaarDe Does (P. v. d. A.)
21 minuten, de heer Drijber (V. V. D.) 40, de heer Van Stralen (P.
v. d. A) 36, de heer De Bree (K. V. P.) 12, de heer Goslings (P. v. d.
A.) 19, de heer De Kier (Prot. Ghr.) 6, mej. Van Nienes (P. v. d. A.)
22, mej. Noordman (K. V. P.) 4, de heer Schüller (P. vvd. A.) 52, de
heer Ten Broek (K. V. P.) 9, de heer Questroo (Prot. Chr.) 7, de
heer Lardee (P. v. d. A.) 10, mevr. Vijlbrief (C. P. N.) 12, de heer
De Hosson (K. V. P.) 24, de heer Van der Hoeven (P. v. d. A.) 18, de
heer Huurman (Prot. Chr.) 21 en de heer Piena (P. v. d. A.) 16 min.
Nu de eerste ronde ten einde is, blijkt, dat alle raadsleden ge
sproken hebben, behalve de wegens ziekte verhinderde heer Knol
(Prot. Chr.). De P. v. d. A. heef 3.40 uur nodig gehad, de Prot. Chr.
2.11 uur, de K. V. P. 1.38 uur, de V. V. D. 1.04 uur en de C. P. N. 1.05
uur. De P. v. d A.-leden spraken gemiddeld 26 minuten, de Prot.
Ohristelijken 19, de K. V. P.'ers 14, de V. V. D.'ers 21 en de C. P.
N.'ers 32. De communisten hebben tot op heden dus het hoogste ge
middelde; zy tellen echter slechts twee leden, zodat dit begrijpelijk is.
Het persoonlijke record van het langst spreken heeft de heer Meester
(P. v. d. A) met 81 minuten. Mej. Noordman (K. V. P.) is tot op he
den met 4 minuten recordhoudster van het kortst spreken.
Opvallend groot was gist va vond de publieke belangstelling. De
tribune was zó vol, dat niet allen een zitplaats konden bemachtigen.
Een verheugend verschijnsel! Een teken, dat er groeiende belangstel
ling is voor de gemeente-politiek, die het algemeen welzijn van alle
inwoners ten doel heeft en daarom ook wel enige belangstelling uit
de burgerij mag genieten.
IOE DE SITUATIE aan de Uiterstegracht is, laat deze foto zien. „Doorgaand verkeer gestremd" meldt het
bord. Aan weerszijden zijn houten hekken geplaatst. Hoelang zal de was nog aan de leuning hangen?
(Foto: „De Leidse Courant")
De heer De Hosson (K.V.P.) wilde
's avonds na hetgeen zijn fractiegeno
ten reeds gezegd hadden over de fi
nanciële toestand van de gemeente
er niet veel meer aan toevoegen. Hij
meende, dat de gemeenten niet ge
charmeerd behoefden te zijn op terug
gave van het eigen belastinggebied;
het zou de klok terugzetten zijn, na
dat op dit gebied centralisatie is
doorgevoerd. Het gaat er tenslotte
maar om, dat de gemeente aan geld
komt. Spr. wilde van de wethouder
weten, wat de regering beoogt met
nog steeds niet definitief
regelen van de financiële verhouding
tussen rijk en gemeenten. Wil het
rijk de gemeenten tot zuinigheid
dwingen, of alleen maar zo'n beetje
laten grasduinen? En welke indruk
moet het op de „gewone man" ma
ken, dat de gemeente een tekort van
bijna anderhalf millioen gulden
heeft, terwijl ondertussen in de raad
alle mogelijke projecten en plannen
worden besproken.
In ieder geval dient er een rede
lijk verzorgingspeil gehandhaafd te
worden tot voorziening in de be
staande noden. Spr. had geen be
zwaar tegen het gevraagde vijf-jaren
plan, maar vroeg zich eerst af hoe
het gefinancierd zou moeten wor
den.
Ten aanzien van de nodige bezuini
gingen drong spr. aan op efficiency-
onderzoek in de gemeente-bedrijven.
Niet zoals B. en W. dat willen; spr.
verwachtte weinig heil van dit on
derhoek, wanneer het door eigen
gemeente-personeel moet worden uit
gevoerd. Dan maar een echt en goe
de methode, al zijn de kosten daar
van 150.per dag.
Op de grote post Stadsverlichting
wilde de heer De Hosson bezuinigin
gen, b.v. door de tijdstippen van ont
steken en doven resp. een kwartier te
verlaten en te vervroegen.
Op het gebied van leveranties aan
de gemeente door Leidse bedrijven,
blijft er nog veel te wensen over.
Naast de aantrekking van grote in
dustrieën vroeg spr. ook aandacht
voor aantrekking van ambachtsbe-
drijven.
De verdeling van bedrijfsruimten
in de nieuwe wijken bevredigde spr.
niet. Hij achtte het gewenst de com
missie voor de bedrijfsruimte van de
Kamer van Koophandel in te scha
kelen, samen met de Leidse Midden
standscentrale en de woningbouw
verenigingen.
Spr. bepleitte ook de vestiging van
garages (met gelegenheid voor auto
verzorging) in de nieuwe wijken. Hij
meende, dat de wethouder hem met
een kluitje in het riet gestuurd had,
gezien het antwoord in de memorie.
Het vreemdelingenverkeer achtte
spr. zeer belangrijk, waard om goed
aangepakt te worden, maar de mid
delen ontbreken om dit te doen. Spr.
verheugde zich over de verhoogde
subsidie.
Spr. eindigde met een compliment
aan de Reinigingsdienst, die onder
alle omstandigheden iedere Zaterdag
en Woensdagavond de markt keurig
schoon maakt. Hulde aan deze wer
kers.
De heer De Bree (K.V.P.), die in
de middagzitting sprak, behandelde
enige sociala kwesties en vroeg aan
dacht voor de Volkscredietbank, die
te veel uit de sociale sfeer is getrok
ken. Spr. bepleitte daarom supervi
sie van de dienst van sociale zaken
en vroeg zich af of de rente van
12 wel sociaal verantwoord is.
Van de 6900 crediet-aanvragers in
1952 behoorden er 4600 tot de vaste
klanten. Meer dan de helft vraagt
steeds hogere credieten. Er kan dus
niet gesproken worden van een gun
stige sociale invloed; een nader on
derzoek is dan ook noodzakelijk. In
dit verband bepleitte spr. de aan
stelling van een maatschappelijk
werkster.
Hij vroeg voorts speciale aandacht
voor de gevallen, die geen waarbor
gen bezitten en toch crediet nodig
hebben; de practijk leert, dat derge
lijke aanvragen worden afgewezen.
Soms geeft de dienst van sociale za
ken een renteloos voorschot; in an
dere gevallen echter bestaat de kans,
dat de aanvragers het slachtoffer
worden van verfoeilijke practijken.
Spr. meende, dat de gemeente daar
van het risico-stijging van enige pro
centen als verantwoord moet aan
vaarden.
Tevoren had de heer De Bree B.
en W. gevraagd te willen bevorde
ren, dat de sociale paedagogie in de
sociale zorg van de gemeente de haar
toekomende plaats krijgt, opdat een
zo groot mogelijk geestelijk en ma
terieel rendement wordt verkregen.
