Nieuwe woningen achter de Herensingel
getuigen van emancipatie der arbeiders
Gemeenschappelijke voortuinen
duiden echter op massificatie
Volgende week collecte voor de
gezamenlijke militaire fondsen
Kath. V.G.L.O.-school voor
beschikt thans over moderne
meisjes
keuken
ZOALS U HET NIET ZIET
Maandag begint het onderzoek
op tuberculose in de 2e week
ZATERDAG 24 OCTOBER 1953
SE LElUüc COURANT
VIERDE BLAD PAGINA 1
LEIDEN BOUWT AAN ALLE KANTEN
Een rondwandeling door de nieuwe lengde van deze straat, de Juliana-
wijk achter de Herensingel Iaat nog
een ander facet van de Leidse na
oorlogse woningbouw zien, dat in bei
de eerder besproken wijken (Haag-
weg en Morsweg) niet aanwezig was:
de arbeiders-flatwoningen. Langs de
Willem de Zwijgerlaan, die deze
nieuwe wijk afsluit, rijen zich de hoge
blokken flatwoningen aaneen, even
wichtig en strak van lijn, eenvoudig,
maar niet saai; een goed voorbeeld
van woningbouw in een stad, die geen
ruimte meer heeft en het daarom in
de hoogte zoeken moet.
Overigens is deze Willem de Zwij
gerlaan geen definitieve afsluiting.
Weliswaar is de straat slechts aan
één zijde bebouwd, maar aan de
overkant ratelen reeds de betonmo
lens en is met bezig nieuwe blokken
uit te zetten. Straks zullen ook hier
woningen verrijzen.
De andere huizen in deze nieuwe
wijk zijn gewone eengezinswoningen
aan rechte straten, die elkaar lood
recht kruisen. Er zijn echter wel
enige verschillen in de bouw, waar
door al te grote eentonigheid verme
den werd. Prettig doet b.v. de Bea-
trixstraat aan, eveneens pas aan één
zijde bebouwd, met een aantal flinke
winkels, die in deze ver" van het
stadscentrum verwijderde volkswijk
goed van pas komen.
Hoewel Leiden uiterst zuinig op
zijn bouwgrond moet zijn en het
daarom gedeeltelijk in de hoogte
zoekt, getuigt de straten-aanleg toch
niet van bekrompenheid. Met name
geldt dit voor de Bernhardkade, die
in het midden een flinke waterpartij
heeft met gras, struiken en bloemen.
Ook de Julianakade ligt aan het wa
ter, eveneens door de Plantsoendienst
uitstekend verzorgd.
Emancipatie der arbeiders.
Wanneer men vanaf de Herensin
gel door de Julianastraat naar deze
nieuwe wijk gaat, vallen de verschil
len tussen oude en nieuwe woningen
pijnlijk duidelijk op Rechts aan het
einde van de Julianastraat vindt men
nog huizen, die een aanfluiting zijn
van wat men arbeiderswoningen
noemt. Trieste herinnering aan een
verleden, dat ons slechts leren kan
hoe het niet moet. Zo men ergens een
treffende getuigenis van de emanci
patie der arbeiders kan zien, is het
in de woningbouw. De oudste huizen
van de Julianastraat, klein, somber en
vervallen, steken wel zeer schamel
af tegen de nieuwbouw aan het ver-
HYPOTHEKEN
en voor alle andere caken
op het gebied van on
roerende goederen
Bouw-enMakelaarsbedrijf
v. d. Drift
Oud» Vast 29 Lelden
Talat. 20513
(Advertentie.)
Pater S. Keulaerds
sprak voor O.K.O.
De eerste van vier lezingen, die
georganiseerd worden door het co
mité O.K.O. in de St. Leonarduspa-
rochie, vond gisteravond plaats in
het geheel gevulde St. Leonardus-
huis aan de Haagweg. Pater S. Keu
laerds, O.F.M. sprak over „De Hei
lige van het Zonnelied, Sint Francis-
cus, en het Umbrië van de 12e eeuw".
De lezing werd met grote aandacht
gevolgd en een aantal fraaie licht
beelden verduidelijkte het gespro
ken woord. Een dubbel-kwartet van
de gem. zangvereniging Het Zonne
lied luisterde de bijeenkomst met
vier goed gezongen nummers op, on
der leiding van de heer Abr. Martijn.
De tweede lezing zal gehouden
worden op 27 November a.s. door
pastoor dr. W. Schmitz, O.F.M. over
„Het onsterfelijke Rome". Mej. J. v.
Egmond zal deze bijeenkomst opluis
teren met enige declamaties. Deze
lezingen zijn voor de donateurs van
O.K.O. gratis toegankelijk.
kade, waar moderne huizen getuigen
van hygiëne, licht en lucht.
Het moet een vreugde zijn daar te
mogen wonen! Met kan zich inden
ken, dat de arbeider, die zo'n huis be
woont, 's avonds graag naar zijn gezin
terugkeert, dat de vrouw er genoegen
in schept haar huis gezellig in te rich
ten en dat de kinderen er kunnen op
groeien in een gezonde sfeer, die he
melsbreed verschilt van wat men een
halve eeuw geleden op dit gebied ge
wend was.
Zelfs in vergelijking met de wonin
gen, die tussen beide wereldoorlogen
gebouwd zijn, maakt de nieuwbouw
een betere indruk. Het. zou overdre-
Links: Een kijkje in de Margriet
straat, waarvan de bebouwing pret
tig aandoet door de ver-vooruitsprin
gende erkers van de voorkamers. Dui
delijk ziet men hier de gemeenschap
pelijke voortuinen, zonder afscheiding
van de straat.
Rechts: In het stille klare water
van de Julianakade weerspiegelt zich
de forse St. Jozefkerk, die zelfs op
grote afstand deze wijk beheerst en
als een herder zijn kudde bewaakt.
De ruimte tussen de beide gevelfron
ten getuigt van de royale opzet van
dit stratenplan.
(Foto's: „De Leidse Courant").
ven zijn te beweren, dat b.v. de hui
zen m de Alexanderstraat niet meer
aar redelijk te stellen eisen voldoen,
maar toch is de bouw in de nieuwe
straten anders en aanmerkelijk beter.
Gemeenschappelijke voortuinen.
Over de nieuwbouw in deze wijk
valt niet veel te vertellen. Ook hier
zijn het rustige straten zonder groot
verkeer. De meeste huizen beschik
ken over een gemeenschappelijke
voortuin, waarvan de voordelen
direct aanwijsbaar zijn: ordelijker
en beter verzorgd, zonder de gebrui
kelijke rommel van muurtjes en hek
jes.
Het heeft echter ook nadelen; ge
meenschappelijke voortuinen zijn on
persoonlijk; ze behoren niet bij de
huizen, maar bij de straat; de bewo
ners mogen er weliswaar naar kijken
en er in lopen, maar het is toch niet
hun eigen tuin, niet het verlengstukje
van him eigen woning, niet het vrije
stukje grond waarop vader zijn tui
niersliefhebberijen kan botvieren of
waar de kinderen naar hartelust kun
nen ravotten. Ook hier dus massifica
tie, die uiterlijke voordelen biedt,
maar de persoonlijkheid van het in
dividu aantast. Een typisch teken des
tijds
De nieuwe straten in deze wijk,
recht achter de St. Jozefkerk aan de
Herensingel, heten Willem de Zwij
gerlaan, Falckstraat, Julianakade,
Marijkestraat, Margrietstraat, Irene-
straat, Beatrixstraat en Bernhard
kade.
Volgende week zal in Leiden we
derom de jaarlijkse collecte worden
gehouden vanwege de samenwerken
de Militaire (Steun-) Fondsen.
Zoals wellicht niet algemeen be
kend, bewegen deze fondsen, t.w. het
Fonds 1815 voor oud-militairen en
nagelaten betrekkingen, de Kon.
Nat. Ver. tot Steun aan Miliciens
„Stamil", Ver. „Ereschuld en Dank
baarheid", het Karei Doorman Fonds,
Prins Bernhard Stichting en het Van
Weerden Poelmanfonds, zich alle op
nagenoeg hetzelfde terrein, nX so
ciale hulp aan militairen van land-,
zee- en luchtmacht en hun nagela
ten betrekkingen.
De genoemde fondsen en vereni
gingen bestrijken elk een bepaalde
sector van dit gebied. Voor alle geldt
evenwel dat zij dienen om de gezin
nen der gesneuvelde of verminkte
militairen, alsmede de in de maat
schappij teruggekeerde dienstplich
tigen en vele oud-militairen te steu
nen.
In 1952 werd door de gezamenlij
ke fondsen voor een bedrag van ruim
550.000 aan aanvullende steun uit
gekeerd naast de steun van het Rijk.
Van Dinsdag tot en met Vrijdag
a.s. wordt een huis-aan-huis collecte
gehouden; de volgende veek Zater
dag gaan de militairen van de Koks-
school met bussen de stad in.
Het vorig jaar was er een record-op
brengst van ongeveer 4500.Moge
terwüle van het goede doel dat re
cord in 1953 wederom worden over-
I troffen! Wie daartoe wil bijdragen
door zich ook als collectant(e) be
schikbaar te stellen, het Collecte
comité zal hem of haar de volgende
week dagelijks in de Doelenkazerne
(ingang Rembrandtstraat) gaarne
begroeten.
NAAR HET GROTE LEVEN
EENVOUDIG, MAAR PRACTISCH
Om maar direct alle mogelijke ver
gissingen uit te sluiten, vertellen we
eerst even, dat V.G.L.O. niets meer,
maar ook niets minder, wil zeggen
dan: Voortgezet Gewoon Lager On
derwijs, hetgeen neerkomt op de 7e
en 8e leerjaren. Het V.GX.O. is be
doeld voor de kinderen, die na de 6
jaar lagere school geen verder on
derwijs gaan volgen aan Ambachts
school, UX.O., H.B.S., Gymnasium
of Huishoudschool. Eind-onderwijs
dus, de laatste stap van de school
naar het grote leven, onverschillig of
hiermede de fabriek, d- winkel of het
huishouden bedoeld wordt. Dit we
tend, zal men er zich niet meer over
verbazen een foto van V.G.L.O.-
meisjes te zien, die genomen werd
in een school-keuken. De nieuwe
keuken van de Kath. V.G.L.O.-
school voor meisjes, Pelikaanstraat,
Leiden, die onlangs in gebruik geno
men werd en zó goed bevalt, dat het
de moeite waard is er een stukje
over te schrijven. Hetgeen hieronder
volgen gaat
De school werd reeds in 1944 op
gericht, maar een keuken was niet
beschikbaar, zodat het kookonderricht
gegeven moest worden in de toonka-
mer van de Lichtfabrieken aan de
Hooigracht. Voor wassen en strijken
was er helemaal geen gelegenheid.
Dat is nu anders! In de afgelopen
maanden werd het schoolcomplex (de
jongensschool van de heer Van Hete-
ren aan de Haarlemmerstraat inbe
grepen) flink opgeknapt en ziet er
nu weer hoewel het een oude
school blijft fris en fleurig uit.
Vooral het schilderwerk in lichte
kleuren heeft veel gc
leer, maar ook de meer schoolse vak
ken als taal en rekenen. Bovendien
in de 8e klas enige kinderverzorging.
„Nu moet U niet denken, dat wij
overal heel diep op ingaan", lichtte
zuster Immaculata toe. „Het gaat er
slechts om de meisjes klaar te ma
ken voor hun latere leven en te zor
gen, dat straks in het huishouden
hun handen niet verkeerd staan. Wij
maken van hen geen complete costu-
mières, maar zorgen er voor, dat zij
wel zelf een japon kunnen maken.
Wat het koken betreft, leren wij de
eenvoudige burgerpot met nu en dan
een aardigheidje als gevulde tomaten
e.d., schotels dus die niet te duur
zijn en die zij thuis onmiddellijk
kunnen maken. We horen vaak heel
goede reacties van de ouders, die na
twee jaar handige dochters door on
ze school krijgen afgeleverd".
Keurig ingericht.
Het heeft heel wat voeten in aar
de gehad voordat de,school toestem
ming kreeg het gebouw te laten in
richten zoals het thans is. De bis
schoppelijke architect, de heer Rozen
straten uit Alphen aan den Rijn, ont
wierp de inrichting, die door de fa.
Lindenhoff, Stille Rijn, Leiden, keu
rig werd uitgevoerd In de keuken
vindt men twee grote werktafels met
acht dubbele gasstellen. Bovendien
een gasfornuis, twee gasovens, twee
aanrechten en een geyser, allemaal zo
practisch mogelijk opgesteld.
„Ik ben zeer tevreden", besloot
zuster Immaculata. „al is het allé-
maai eenvoudig, omdat het tenslotte
geen huishoudschool is. In sommige
dorpen zonder huishoudschool in de
omtrek vindt men prachtig ingerichte
V.G.L.O.-scholen, maar hier is dat
minder nodig, omdat de meisjes
wanneer zij willen naar een apar
te huishoudschool kunnen gaan. Aan
sluiting van V.G L.O. op huishoud
school is er practisch niet; voor bijna
alle leerlingen is onze school het
laatste 'onderwijs. W* hebben hier
twee 7e en twee 8e klassen, samen
met 110 leerlingen, v/aarvan er 80
uit Leiden komen".
(Foto: „De Leidse Courant").
De V.G.L.O.-school telt thans 110
leerlingen. Bij het onderwijs wordt
het schoolhoofd, zuster Immaculata,
geassisteerd door twee zusters en drie
leken-onderwijzeressen, de twee eer
sten voor het handwerkonderricht.
Behalvé in koken, wassen en strij
ken wordt er ook les gegeven in
huishoudkunde (kamer-doen, koper-
poetsen, enz.), warenkennis (speciaal
van levensmiddelen) en gezondheids-
Naar HU1BERS
Haarlemmerstraat 123, Leiden
Geboorteaankondigingen
EIGENLIJK behoort boven deze
foto te staan: Leiden zoals U het
straks niet meer ziet, want thans ziet
U het nog wel zo. Tenminste, we
veronderstellen, dat onze lezers di
rect ontdekken, dat deze foto bij
het station genomen werd. Op de
voorgrond ziet men de laatste rest
van het oude station, dat thans ook
onder de slopershamer valt, nu de
lijn naar Utrecht omhoog gebracht
is. Over enige dagen zal de laatste
steen van het oude station verdwe
nen zijn. Deze foto is dus een af
scheid van het oude gebouw. Een af
scheid tevens van de rubriek „Leiden
zoals u het niet ziet". Dat afscheid
moest eens komen; we kunnen er
niet tot het oneindige mee door
blijven gaan, hoewel Leiden nog on
eindig veel plekjes heeft zoals U het
niet ziet. De bedoeling van deze
rubriek was slechts de Leidenaars te
laten zien hoe mooi hun stad is. Te
weinig Leidenaars zijn daarvan over
tuigd; de meesten lopen rond zon
der iets te zien, zonder de schoon
heden en de karakteristieke plekjes
van Leiden ooit te ontdekken. Wan
neer wij met deze rubriek een be
scheiden steentje hebben mogen be
dragen tot een grotere belangstel
ling van de Leidenaar voor zijn stad,
is ons zoeken dat overigens een
wekelijks weerkerend genoegen was!
ruimschoots beloond en hebben
de foto's aan onze verwachtingen
voldaan.
(Foto: „Da Leidse Courant").
LEIDEN WORDT DOORGELICHT
In de week van 26 Nov.: gym
nastieklokaal school Munnikenstraat.
In de week van 913 Nov.: gym
nastieklokaal school Medusastraat.
HI. Wat in voorbereiding is.
Gisteren zijn de huisbezoekers ge
ïnstrueerd voor wijk III, (begrensd
door het water van de Rijn, Zoeter-
woudsesingei, Witte Singel en Vliet).
De komende dagen zal de bevol
king daar dus huis aan huis worden
bezocht en opgewekt worden zich
voor dat onderzoek aan te melden.
Voor deze wijk zal het onderzoek
in een lokaal van het v.m. Israël.
Weeshuis aan de Roodenburgerstraat
plaats hebben.
IV. Waar nog gebrek aan is.
Het aantal huisbezoekers voor de
wijken IV en V die daarna moeten
worden bezocht, is nog te gering.
Zij, die zich hiervoor nog beschik
baar willen stellen, kunnen zich aan
melden bij het secretariaat van het
comité, Nieuwe Mare 13a, (gebouw
G.G. G.D., tel. 20645.
L Wat klaar is.
Het onderzoek op tuberculose te
Leiden in het v.m. IJkkantóor aan
de Lammermarkt is beëindigd. On
derzocht is daar de bevolking van
wijk I (Morskwartier, Stationskwar
tier, Rijnsburgerwegkwartier, Mare-
dijkkw artier, Haarlemmerweg met
bijbehorende straten, en een klein
deel van de binnenstad) en het per
soneel van 7 bedrijven, waarvan en
kele met de huisgenoten. Daarna is
op twee dagen het personeel van 2
grote bedrijven in het bedrijf onder
zocht.
I. Wat te gebeuren staat.
A.s. Maandag begint het onder
zoek in wijk II (alles wat ligt buiten
het water van de Maresingel vanaf
de spoorlijn naar de gasfabriek, He
rensingel Zijlsingel en Rijn en een
klein aangrenzend deel van de bin
nenstad).
Plaatsen van onderzoek zullen
zijn:
In de week van 2630 Oct.: gym
nastieklokaal school Maresingel (in
gang Marnixstraat).
