Ik heb nog nooit de kathedraal gezien!
SLA DIT ALSTUBLIEFT OVER!
Haarlems hoofdkerk wordt alleen
door buitenlanders bewonderd
Nieuwe kunst in nieuwe dom
Morgen: MISSIE-ZONDAG
ZATERDAG 17 OCTOBER 1953 DE LEIDSE COURANT rWEEDE BI.AD PAGINA 1
Foto rechts: Het schip van de ka
thedraal te Haarlem, gezien vanaf de
bisschopsstoel.
Links: De kathedraal beschenen
door „floodlight".
delijke zij-ingang (practisch de
hoofdingang) met afbeeldingen van
de Boodschap en van de Bruiloft te
Cana. Han Bijvoet is ongetwijfeld ook
als schilder een begaafd kunstenaar.
Hij is sterk geïnspireerd door de Ita
liaanse middeleeuwen, wat in de
Haarlemse muurschilderingen wat al
te duidelijk blijkt. Veel meer eigen
ontplooiing vindt zijn talent in de
glazen. Het grote raam, zeer blauw,
in de Maria-beuk, geeft daarvan ge
tuigenis, maar meer nog de pendant
ervan, het Christus-raam, een glorie
van goud en bruin, welke voortreffe
lijk past bij de gele kleur van de
steen. Dit raam alleen maakt een be
zoek aan de kathedraal de moèite
waard.
Deze opsomming welke zeer on
volledig is moge volstaan om te
verlokken tot een bezoek aan onze
bisschopskerk. Toch is ook de versie
ring van de kerk nog zeer onvolledig.
Het gaat natuurlijk niet aan, in een
tijd van kerkenood op grootscheepse
wijze aan de opluistering van de ka
thedraal te arbeiden, maar het lijkt
ons goed gezien, dat plebaan Agterof
ermee doorgaat voor zover de aan
wezige fondsen en schenkingen gedo
gen. Deze waren gedeeltelijk reeds
vóór de oorlog gestort door vereni
gingen en particulieren met het edele
doel de kathedraal te verfraaien. Het
heeft geen zin ze ongebruikt te laten
liggen en men kan ze ook niet aan
de bestemming van de gevers ont
trekken. Zo zal in de eerstkomende
jaren een Franciscus-kapel worden
ingericht (geschenk van Franciscaan
se orden en congregaties). Ook-een
Carolus Borromeus-kapel (geschenk
van de bisschoppelijke geestelijkneid)
en een Aloysius-kapel (geschenk van
de Jeugdbeweging). De K.A.B. en de
Kath Middenstand zijn beide ertoe
overgegaan een jubileum-geschenk
voor de kathedraal af te zonderen, te
gelijk met een actie voor de kerkq-
bouw. De K.A.B. gaf opdracht voor
een Willibrord-kapel met een balda
kijn-altaar door Evers en Sarmelijri,
ramen en schilderingen door Med-
dens en een reliekhouder doot
Noyons. Het altaar en de schilderin
gen zijn goeddeels voltooid. Het spijt
ons het te moeten zeggen, meer nog
voor de K.A.B. dan voor de heer
Meddens, dat we die schilderingen
van St. Willibrords leven alleen maar
koddig vinden. De Kath. Middenstand
droeg Han Bijvoet op bij het reeds
bestaande „Hanze"-altaar de verha
len van de Verloren Zoon en de
Barmhartige Samaritaan te schilde
ren.
VREEMDE TOESTAND.
Wegens de kerkenood in het bis
dom en de daarvoor gevraagde in
spanning van alle gelovigen, kunnen
overigens zeer gerechtvaardigde ver
sieringen van de kathedraal voorlopig
geen doorgang vinden het orgél is
versleten, vele ramen moeten na de
storm van j.l. Februari opnieuw met
kaal glas worden gezet maar ieder
een, die zijn kathedraal een goed hart
toedraagt, kan lid worden van het
St. Bavogilde (bijdrage 1.f 2.50
of 5.per jaar, secretariaat Jan
Steenstraat 58, Haarlem) dat lang
zaam maar zeker fondsen vergaart
voor de ornamentele voltooiing van
Haarlems hoofdkerk.
Zo men, ondanks het goede hart,
geen aanleiding vindt gildebroeder
van de St. Bavo te worden, behoeft
dat geen reden te zijn de kathedraal,
omdat ze wat links ligt, links te laten
liggen. Wanneer buitenlanders en
niet-Katholieken hun bewondering
voor ónze kathedraal niet verhelen,
is het een vreemde toestand, dat wij
zo weinig belangstelling en waarde
ring tonen voor deze grootse, gran
diose kerk, welke in omvang de
grootste is sinds de Hervorming in
Nederland gebouwd, en welke, of
schoon onvoltooid in haar versiering,
reeds thans een schatkamer is van
kunstwerken. Het moest eigenlijk een
meewarig lachje wekken, als een
burger van dit bisdom overal en ner
gens heen op excursie ging, maar be
kende nog nooit de kathedraal van
Haarlem te hebben gezien.... Nog
nooit de kathedraal gezien? Neen
maar! Het wordt tijd, die leemte aan
te vullen.
(Uit het dagblad „De Stem")
Dit is bij uitzondering een stukje, dat U nu eens niet moet lezen. Legt
U deze krant nu maar opzij, of begint U eens gezéllig aan de advertentie
pagina, de waterstanden of de marktberichten. Maar in ieder geval: lees
dit stukje niet. Er staat trouwens niets bijzonders in Wat? Bent U nu tocrh
aan het lezen gegaan? V/at zeiden wij nu? Smijt die krant toch TJ
bent toch een zelfstandig mens? Heus, U zult in dit stukje niets vormends,
niet§ vermakelijks of schokkends vinden. Het is wat je noemt waardeloos.
Koud dus maar met lezen op en kijk wat er verder in de krant staat.
Dat is toch ook sterk! Daar zit U waarempel nóg met dit stukje onder
uw neus. O, wat bent U toch een zwakkeling. Misschien bent U wel direc
teur van een instelling met een lange naam, of burgemeester van een mid
delgrote gemeente, en daar bent waarachtig nog te besluiteloos om dit
stukje te laten voor wat het is.
Nu U al tot hier bent gekopien^ moeten wij wel vaststellen, dat U een
man of vrouw zonder ruggegraat bent. Toe, hou er nu mee op en kijk eens
voor de aardigheid wat er allemaal op de voorpagina staat. Dat is toch
zeer interessant en leerzaam? Het bepaalt uw toekomstig geluk. Dit stukje
daar\ntegen maakt U alleen maar kregel.
Kijk eens aan, nu bent U ai'Tiëlèmaal tot hier. Wat hebt U nu eigenlijk
opgestoken? Niets immers! U hebt eindelijk toch wel dóór, dat dit maar
wat gepraat voor de vaak is? Wéés nou wijs, en begin eens aan de water
standen en de marktberichtenJ.'of het radioprogranima.
Maar nee hoor! Ik moet en zal weten wat er in dit stukje staat, horen wij
U denken. U moest toch wijzer zijn. Hier, bij de punt die nu komt legt U
deze krant weg. Dit is die ptifttT^baar.
Tjonge, tjonge, tjonge, daar jzijn we al begonnen aan de laatste alinea,
en nog steeds vorst U deze régels door. Wat hebt U nu eigenlijk opgesto
ken? Niets immers. Alleen, nou ja, misschien hebt U geleerd, dat niet
alleen kleine kinderen nieuwsgierig zijn. Maar dat is ook alles.
Muurschildering: van Maria Boodschap in de dom te Haarlem aangebracht
door Han Bijvoet.
En nu, in deze onrustige tijd, zo
vervuld van dreiging en terwijl vele
volkeren door tweedracht geschei
den zijn, lijkt het Ons zeer nódig,
'dat wij deze zaak (het missiewerk)
met nog meer aandrang aanbevelen,
omdat de missionarissen de verkon
digers zijn van de menselijke en
christelijke goedheid ten opzichte van
iedereen en van die broederlijke
saamhorigheid, die geen landsgrenzen
van landen en geen meningsverschil
len tussen de volkeren kent.
Pius XII
Wij bidden dagelijks „Uw wil ge
schiede op aarde als in de hemel".
Als wij dat eerlijk menen, dan moe
ten wij onze sympathie niet beper
ken tot de kring van onze omge
ving, maar de mannen steunen, die de
„aarde" tot het Rijk Gods zoeken te
maken.
Dr. Ariëns
Het enige wat bij ons sterven wer
kelijk ons eigendom zal zijn, is dat-
gene wat wij in Zijn Naam hebben
weggegeven.
Mgr. Fulton Sheen.
VEEL GEDAAN, VEEL TE DOEN.
Kan onze kathedraal in grote lijn
voltooid worden geacht, wat haar I Kruis.
Boven: Charles Vos vervaardigde
dit beeld van de H. Johannes van het
versiering betreft is er nog veel te
doen, al is er reeds veel gedaan. Be-
Onder: Gezicht op de kathedraal
roemde kunstenaars als Brom en I vanaf de Leidse Vaart.
Buitenlanders en niet-Katholiekèn
hebben reeds lang ontdekt, dat de
nieuwe St. Baaf een monument is van
de eerste rang, groots van opvatting
en verhoudingen, een echte kathe
draal en bisschoppelijke hoofdkerk,
Waarop iedere diocesaan trots kan
gaan.
Ter onderscheid van de oude St.
Bavo-kathedraal op de Grote Markt
wordt zij nog steeds de „nieuwe" ge-
noemd, maar zo nieuw is onze kathe-
draal ook al niet meer. Ir. Joseph j
Cuypers begon ermee onder mgr.
Rottemanne in 1895; mgr. Callier
deed van 19031905 het middenschip
en de koepel optrekken; mgr. Aen-
genent liet van 19281930 de beide
torens en de hoofdingang bouwen,
en daarmede was in grote lijnen de
tempel voltooid. Duidelijk is de ver
andering in stijl te bespeuren in die
halve eeuw van bouwen. Het oudste
gedeelte, het koor met de kapellen-
krusi, doet naar onze tegenwoordige
smaak onrustig en gebroken aan en
de ornamentatie ervan is rijkelijk
overdadig. Daarentegen zijn de
hoofdingang en de beide torens van
een sobere statie, rustig en voornaam.
Hetzelfde verschil ontdekt de bezoe
ker als hij de kerk binnentreedt. Het
koor, hoe royaal ook, is bepaald niet
het gelukkigst uitgevallen, maar het
schip met in het roos-venster de ver
heerlijking van Maria door dom. Van
der Mey, ademt een sfeer van hoge
godsvrucht.
i"*VNZE kathedraal....
Onze kathedraal (want zij is de
kerk van allemaal) is een prachtige
kathedraal, maar zij staat er aller
ongelukkigst, weggedoken aan het
einde van de Haarlemse Leidsevaart
en bovendien achterste-voren.
De enigen, die de kathedraal van
St. Bavo in haar luisterrijke opgang
mogen aanschouwen, zijn de treinrei
zigers, die tussen reeksen goederen
wagens door de beide torens Omhoog
zien rijzen als schildwachten- van de
koepel, welke als een bronzen mijter
de bisschopskerk bekroond.
Is het aan die afgelegenheid te wij
ten, dat gelijk plebaan H. W.
Agterof ons dezer dagen vertetde
de Haarlemse basiliek niet zo heel
veel bezoekers trekt?
Dit kan een reden zijn, maar rijmt
niet met het feit, dat de meeste be
zoekers buitenlanders zijn en dat de
binnenlandse bezoekers meestal niet-
Katholieke Nederlanders zijn!
Toorop (wiens aandeel helaas onvol
tooid bleef) hebben er zeer schone
dingen gewrocht, o.a. het hoogaltaar,
koorhek en de preekstoel, welke laat
ste in rank en sierlijk lover de ge
lijkenis van het mosterdzaadje uit
beeldt. Ook eigentijdse kunstenaars
1 werken aan de „culturele emancipa
tie" van de bisschopskerk. Dom.
Van der Mey met het prachtige roos-
raam noemden we reeds. Met J; i
werden Mari Andriessen, Charles Vos,
Termote (een ontwerp voor een St.
Bavo-beeld), Molkenboer en ande
ren in de gelegenheid gesteld de ka
thedraal aan te kleden. Han Bijvoet
heeft onlangs de kruiswegstaties in
tegels (van de „Porceleyne Fles")
voltooid, waarmee hij in 1926 was be
gonnen en beschilderde ook de muur
vlakken aan weerszijden van de noor-
