Goed emigratieland kampt met
'n ernstig vrijgezeilenprobleem
LEIDEN,
Indrukken op een reis door Canada
DE ZIELZORG IS UITERST MOEILIJK
Sociale werkers kunnen zware
taak van de priesters verlichten
KLOOSTERBALSEM
ZOALS U HET NIET ZIET
ZATERDAG 10 OCTOBER 1953
Uh l.blLJah COURANT
TWEEDE BLAD PAGINA 1
WIE DE HEER BOSMAN wel eens
gesproken heeft in het L.T.B.-
kantoor te Haarlem of op een voorlich
tingsavond, zal ervaren hebben, dat
hij een bijzondere sympathie heeft
voor Canada als emigratieland. Die
sympathie was gebaseerd op de ge
gevens van emigranten, die in brie
ven het een en ander vertelden over
de ervaringen in hun nieuwe vader
land, en op rapporten. Uiteraard be
trouwbare bronnen. Toch is het heel
wa? anders, wanneer men een reis
van 15.000 km. maakt door Canada
en in alle mogelijke streken contact
kan opnemen met emigranten, die
geslaagd zijn of mislukt. Daarom
waren wij erg benieuwd, wat de heer
Bosman zou antwoorden op onze
vraag: „Heeft Canada uw verwach
tingen overtroffen of bent u teleur
gesteld naar Nederland teruggeko
men?"
„Geen van twee", luidde het ant
woord. ,.Van overtreffen kon geen
sprake meer zijn. Canada stond zeer
hoog aangeschreven bij mij en ik
kan niet anders zeggen, dan dat ik er
gevonden heb, wat ik verwachtte".
Wie verwachten zou, dat op deze
resolute uitspraak een opsomming
zou volgen van geslaagde emigran
ten, slaat de plank mis. Er zijn voor
beelden, die een duidelijker vtaal
spreken.
De heer Bosman sprak tijdens zijn
reis een landbouwer, die een onge
luk had gehad met een machine en
tengevolge daarvan 18 maanden in
een hospitaal had moeten doorbren
gen, om tenslotte invalide naar
vrouw en kinderen terug te keren.
Deze emigrant denkt er niet aan weer
naar Nederland te gaan. Hij krijgt
100 dollar ondersteuning per maand
plus kindertoeslag. Eventueel mag
zjjn vrouw nog vier dagen per week
werken, zonder dat aftrek plaats
heeft. De practijk heeft reeds bewe
zen, dat het gezin daar beter van
kan leven, dan in Nederland het ge
val zou zijn.
Andere staaltjes.
Een ander geval betrof de vrouw
van een emigrant, die aan een onge
neselijke ziekte leed. Zij zal ook
na de dood van haar man aan de
ar.oere zijde van de oceaan blijven.
Zij geniet een ondersteuning waar
van het gezin goed kan rondkomen
Als een frappant staaltje vertelde
zij, dat er twee dames op bezoek wa
ren geweest, om na te gaan of het
gezin niets tekort kwam. Hoewel de j
vrouw tegenover deze dames verze-1
kerde, dat zij van de ondersteuning
behoorlijk kon leven, waren de be
zoeksters een ander oordeel toege
daan en prompt werd het ondersteu
ningsbedrag verhoogd.
Het is te begrijpen, dat men onder
zulke gunstige omstandigheden in
het land blijft, waar voor de kinde-
Spreekuur van
Emiiiatie Dienst L.T.B.
Deze week hadden wij een on
derhoud met de heer J. G. M.
Bosman, hoofd van de Emigratie
Dienst van de L.T.Bdie voor
het geven van voorlichting op
een emigrantenschip meereisde
naar Canada en in de gelegen
heid werd gesteld, om een reis
door dit land te maken. In vier
weken tijd heeft de heer Bosman
15.000 kilometer afgelegd in -„Het
land van belofte" en uiteraard
heel wat vernomen over de er
varingen van de emigranten in
hun nieuwe vaderland.
In het nevenstaand artikel ge
ven wij een en ander in he. kort
weer. Voor degenen, die met het
plan rondlopen om te gaan emi
greren, wijzen wij er nog even
op, dat de heer Bosman iedere
tweede Vrijdag van de maand
in „Het Karrewiel te Leiden
(Steenstraat 55) spreekuur houdt
van 10 uur af tot het middag
uur. Mocht het niet mogelijk
zijn op deze tijd te komen dan
kan men ook inlichtingen krij
gen bij de hoofden van de la
gere landbouwscholen te Voor
hout, Hillegom, Noord wijker-
hout, Roelofarendsveen Lange
raar, Bodegraven en Zoeter-
meer.
WONDEN van allerlei'aard
Een klein wondje, waar vuil in
komt kan een ernstige verzwe
ring veroorzaken. Gebruik daar
om bij elke verwonding:
Een kijkje op het Canadese gedeelte van de Niagara waterval.
Op de achtergrond ziet men de krachtstations.
ren betere toekomstmogelijkheden
zijn.
Zelfs uit de zogenaamde heimwee-
gevallen, kan men afleiden, hoe
gunstig Canada is voor onze emi
granten.
Er was een gezin met vijf kinde
ren, waarvan de moeder heimwee
kreeg. Zij moest en zij zou terug
naar Nederland en het eind van het
liedje was, dat enkele emigranten de
overtocht voor het huisgezin be
taalden. Toen men echter in het va
derland terug was, bleek al gauw,
dat het hier ook niet allemaal-rozen-
geur en maneschijn was. Het duurde
zelfs niet lang, of de vader en moe
der hadden spijt als haren op hun
hoofd, dat ze niet met de kinderen
in Canada gebleven waren. Goede
raad was toen duur De reis kost
aardig wat en in dit geval was er
natuurlijk geen subsidie van het rijk
meer te verwachten. Ten einde raad
werd er naar Canada geschreven en
daar bleken enkele emigranten op
nieuw bereid, om de overtocht in te
genovergestelde richting te finan
cieren, wat overigens ook een be
wijs is, dat er wel flink verdiend
wordt.
In de meeste heimweegevallen zou
mer wensen, dat de mogelijkheid be
stond om de betreffende persoon 'n
poosje naar Nederland te sturen,
dan zouden ze er vermoedelijk vlug
overheen zijn
Weet u een vrouw voor me?
Vrijgezellen, dié een paar jaar
goed geboerd hebben in Canada,
plegen vaak een uitstapje naar Ne
derland te maken. Het belangrijkste
doe? van hun komst is. een goede
vrouw te zoeken.
Het huwelijk vormt een probleem.
De meisjes in Canada zijn heel
aardig, maar over het algemeen zijn
ze niet geschikt voor de emigranten.
Zelfs de boerendochters voelen er
weinig voor om hard te werken op
een boerderij Daarentegen 2ijn ze
dol op dure uitstapjes, mooie kleren
en een uitgebreide make-up. In
practisch geen enkel opzicht bestaat
er onderscheid tussen de meisjes van
het platteland en de steden.
In Nederland zal een boer niet
trouwen met een vrouw, die bang is
dat ze ruwe handen krijgt en der
halve geen werk op de boerderij
wenst te verrichten.
Zo ongeveer ligt de toestand in
Canada.
Een emigrant moet hard werken
om een behoorlijk bedrijf te krijgen
en als hij met geld wil smijten, kan
hij beter teruggaan.
Hij moet een vrouw hebben, die
van aanpakken weet en met beleid
de huishoudkas kan beheren. En zo'n
vrouw kan hij op het platteland in
Nederland gemakkelijk vinden.
BeIangstelling voor pa?
Er is trouwens nog iets, dat de
Nederlander slecht ligt. In Canada
koopt een vrouw alles op afbetaling,
volgens het daar geldende afbeta-
lmgssysteem ligt de prijs ongeveer
13 pet hoger, dan bij contante beta
ling. Dgarbij komt, dat de leveran
ciers weinig risico lopen. Indien ie
mand niet meer wil of kan betalen,
ook al betreft het nog maar een paar
termijnen, dan wordt het gekochte
goed gewoon in beslag genomen en
is men al zijn geld kwijt. Het is der
halve goed te begrijpen, dat de Ca
nadezen althans de zakenmensen
niet zo erg te spreken zijn over
het feit, dat de Nederlanders eerst
sparen en dan kopen. Dat scheelt
teveel in de winst.
Maar het Nederlandse meisje
denkt niet aan afbetaling en daarom
is ze voor iedere emigrant de ideale
vrouw.
Als een vader van een groot gezin
voet aan wal zet in Canada, verbaast
h\j zich vaak over de grote belang
stelling, die men voor hem aan de
dag legt. Maar pa vergist zich! Want
die belangstelling geldt zijn huwbare
dochters.
Het is zelfs voorgekomen, dat een
gezin pas op de plaats van bestem-
Foto rechts De heer Bosman tij
dens zijn reis door Canada. Even
uitblazen in het zonnetje.
Foto links Canadese boerde
rijen zijn doorgaans uit hout opge
trokken. Alleen het onderste gedeel
te is van steen. Meestal is het hout
werk niet te onderscheiden, omdat
men met een soort carton de indruk
van stenen weet te wekken.
ming was en enkele vrijgezellen
zich daarheen spoedden. Toen ze bij
de woning arriveerden, stonden er
reeds zeven auto's voor de deur. Een
van hen schijnt toen gezegd te heb
ben: „Kom, laten we maar gaan.
We zijn te laat!"
Voor de jonge mensen is de mooi
ste vorm van emigratie eigenlijk als
ze vlak voor hun vertrek kunnen
trouwen. Anderzijds dient men zich
er wel voor te hoeden, om niet over
haast in het huwelijk te treden, want
daardoor kunnen vanzelfsprekend
brokken worden gemaakt.
De zielzorg.
Met de emigratie is er ook een
probleem ontstaan, dat op het ter
rein van de zielzorg ligt. Wanneer
men in een vreemd land komt met
andere gewoonten en gebruiken, ge-
vcelt men vaak sterker dan in het
vaderland de behoefte om met een
geestelijke te spreken. Momenteel
zijn er in Canada ongeveer veertig
Nederlandse priesters. De wereld
geestelijken komen doorgaans in het
parochieleven en hebben dan van
zelfsprekend ook de zorg voor Ca
nadezen.
De protestanten bouwen vaak hun
eigen Nederlandse kerkjes, maar de
katholieken staan op het standpunt,
oat men op moet gaan in het Cana
dese parochieleven. Een eigen kerk
zou toch slechts een tijdelijke taak
hebben, omdat de kinderen van de
emigranten gewoon in het alledaaese
leven opgroeien en zich dus gemak
kelijk kunnen aanpascen.
De moeilijkheid schuilt eigenlijk
in de overgangsperiode. Er zijn
mensen, die anderhalf jaar niet ge
biecht hebben, omdat zij de taal nog
niet zodanig meester zijn, dat zij bij
een Canadese pastoor, kapelaan of
pater kunnen gaan. Zij voelen zich
nog aangewezen op de Nederlandse
paters, die te gering in getal zijn om
het geweldige grote gebied normaal
te kunnen verzorgen. Vooral dege
nen, die erg afgelegen wonen, zijo
van deze toestand de dupe.
De Nederlandse geestelijken doen
wat zij kunnen. In plaatsen, waar
dat enig nut heeft, richten zij clubs
op voor katholieke jongelui. Er
wordt daar voor ontspanning ge
zorgd, iets, wat zeer gewaardeerd
wordt. De Hollandse jongens leggen
met hun auto's soms 80 of 90 km. af
om in zo'n club een dansavondje
mee te maken.
Er is een pater, die ten behoeve
van de emigranten een soort Boe
renleenbank heeft opgerichtwaar
gespaard kan worden en waar ook
credieten worden verstrekt.
De grootste moeilijkheid voor de
Nederlandse geestelijken is echter,
dat zij vaak ter hulp worden geroe
pen, om geschillen e.d. te beslechten.
De emigrant, die geen kans ziet zich
behoorlijk in het Engels uit te druk
ken, wendt zich bij alle moeilijkhe
den tot de paters, die trouw 50 of
100 kilometer rijden, om de zaak in
orde te maken. Door dergelijke be
zigheden komt de zielzorg echter nog
meer in het gedrang.
Een hartewens
De protestanten beschikken over
een soort sociale werkers, die de
gebieden doorkruisen en moeilijkhe
den voor emigranten oplossen. Zij
komen daardoor vaak in contact met
Canadezen, die graag een Hollander
in dienst zouden hebben. De zaak
wordt dan in orde gemaakt. Er gaat
een berichtje naar Nederland en
prompt komt de gevraagde arbeider
over.
De priesters zouden ook graag
dergelijke mensen willen hebben, om
hun taak te verlichten. Zo'n con
tactpersoon kost helaas een bedrag
van ongeveer 7000 dollar per jaar
en dat kan bruin niet trekken. Er
zijn ingeburgerde emigranten, die op
kleinere schaal een soortgelijk werk
doen in hun vrije tijd. Zij halen ge
zinnen af, zorgen vaak voor het over
brengen van de boedel en wanneer^
zy ergens een vacante betrekking*
weten, sturen ze hiervan bericht
naar het L.T.B.-kantoor in Haar
lem. Maar hoe lofwaardig overi
gens ook in het groot gezien blijft
dat eigenlijk maar lapwerk. Een
speciale man of liever gezegd een
kern van speciale mannen blijft
natuurlijk de hartewens.
En tot slot hebben we de heer Bos
man gevraagd, of hij nog mensen uit
onze omgeving had ontmoet. Dat was
een moeilijke vraag, want hij had
zo ontzettend veel emigranten ge
sproken, dat de namen door zijn
hoofd draaien. Maar de familie Koot
uit Koudekerk herinnerde hij zich
wel. Het gaat haar uitstekend. Trou
wens over 't algemeen komen de ge
zinnen met werkende kinderen er het
gemakkelijkst. Dat wil echter niet
zeggen, dat de eenlingen er niet kun
nen komen Ze doen er wat langer
over, maar voor alle agrariërs, die
van aanpakken weten kan Canada nog
steeds „Het land van beloften" wor
den genoemd.
HYPOTHEKEN
en foor alle andere enken
op het gebied ren on
roerende goederen
8ouw-enMakeliargb«drijf
v.d. Drift
Oud# Vaat 28 Lelden
Telet. 20613
(Advertentie)
|"\IT PLAATJE is wat men noemt
een toevalligheid. Soms dwalen
we urenlang door de stad om Leiden
te zien zoals U het niet ziet, terwijl
we nauwelijks aan een behoorlijk
„schot" toe komen, doodeenvoudig
omdat wij niets zien wat U niet ziet.
Een andere keer gaat het vanzelf,
zoals dezer dagen, toen wij heel toe
vallig onze camera bij ons droegen,
op weg voor een zakelijke aangele
genheid in de Leidse Universiteit.
Daartoe liepen wij door de verbin
dingsgang tussen oude en nieuwe
gebouw, boven de poort die naar de
Hortus leidt, en zagen plotseling uit
het raam dit verrukk°lijke stadsge
zicht voor ons. Zomaar, zonder er op
bedacht te zijn. Nu weet U tegelijk
waar dit plaatje genomen werd. Men
ziet het Academieplein aan het Ra
penburg met het bekende smeedijze
ren hek en daarachter de jonge linde
bomen aan het water, waarvan de
herfstbladeren als zilver schitteren in
de najaarszon. Aan de overkant van
het water ziet U links nog net een
stukje van de R.K. Jongensschool,
Rapenburg 48, en half verscholen
achter de rechtse boom het Don
Boscohuis, Rapenburg 52 Achter deze
huizen rijst de Pieterskerk op. Eigen
lijk een heel gewone foto, maar het
spel van de zon op het Rapenburg
geeft er een bijzonder cachet aan
(Foto: „De Leidse Courai.
