Prof. GroeneveldDe vereveningsheffing
moet spoedig verdwijnen
Geen staking om
1 percent
Volle bus botste
tegen auto
Tropenliefde
VRIJDAG 9 OCTOBER 1953
BE LE1DSE COURANT
DERDE BLAD PAGINA 1
ARNHEM S CONGRES VAN KATH. MIDDENSTAND
1
Men beseft te weinig dat, terwijl
lonen, prijzen en rente wezenlijk tot
het bedrijfsleven behoren, de fiscus
hierin een vreemd element is. Wan
neer het fiscale element thans in het
bedrijfsleven domineert, wijst dit er
op dat er iets scheef gegroeid is. Wij
zullen al onze kracht hebben in te
spannen om de privaat-economische
orde te herstellen.
Deze woorden bevatten de kern
van het betoog waarmee prof. dr. G.
W. Groeneveld, hoogleraar te Nijme
gen, het zestiende congres van de
Katholieke Middenstandsbond besloot.
Prof. Groeneveld betoogde, dat Ne
derland ondanks de zware fiscale
druk omhoog gekomen is. Nu de con
junctuur echter haar élan verliest
dient men voorzichtig te zijn. Het re
geringsbeleid legde het bedrijfsleven
een gedwongen vermageringskuur op,
doch zelf stak de regering zich in een
ruim geldjasje.
Nu het prijsbeleid vrij is gewor
den en een vrijmaking der lonen ook
niet lang meer kan uitblijven, zal
het socialisme er alles opzetten be
lastingverlaging tegen te gaan.
Volgens prof. Groeneveld is het
lijnrecht in strijd met de katholieke
doctrine, indien de fiscus van de
economische nood een fiscale deugd
maakt. Het beginsel der vervangings
waarde dient door de fiscus o geëer
biedigd te worden. De Verevenings
heffing moet verdwijnen. De over
heid die zelf rekent met een budget-
even wicht, niet per jaar, maar per
conjunctuurcyclus, kan redelijker-
Aetherklanken
ZATERDAG.
HILVERSUM I. 402 M.
7.00—24.00 KRO.
KRO: 7.00 Nws. 7.10 Gram. 7.15
Gewijde muz. 7.45 Morgengebed en
lit. kal. 8.00 Nws. en weerber. 8.15
Gram. 9.00 Voor de vrouw. 9.35 Wa
terstanden. 9.40 Gram. 10.00 Voor de
kleuters. 10.15 Gram. 10.45 Idem.
11.00 Voor de zieken. 11.45 Vocaal
dubbelkwart. 12.00 Angelus. 12.03
Promenade ork. (12.3012.33 Land
en tuinb. meded.) 12.33 Zang en pia
no. 12.45 Salonork. 12.55 Zonnewij
zer. 13.00 Nws. en kath. nws. 13.20
Amus. muz. 13.50 Gram. 14.00 Boek-
bespr. 14.10 Pianospel. 14.20 Engelse
les. 14.40 Dameskoor. 15.00 Kroniek
van letteren en kunsten. 15.40 Orgel-
conc. (met inleiding). 16.05 Gevar.
muz. 16.20 „De Vliegende Hollan
der", caus. 16.30 „De schoonheid v.
h. Gregoriaans". 17.00 Voor de jeugd.
17.50 Sport. 18.00 Gevar. liedjes.
18.15 Journalistiek weekoverz. 18.25
Ork. conc. 18.45 Buitenl. correspon
denties. 19.00 Nws. 19.10 Gram. 19.20
Pari. overz. 19.30 Gram. 20.25 De ge
wone man. 20.30 „Lichtbaken". 20.50
Gram. 21.00 Gevar. progr. 21.50 Act.
22.00 Wedstr. in sterke verhalen.
22.30 Wij luiden de Zondag in! 23.00
Nws. 23.15 Nws. in Esperanto. 23.22
24.00 Frans muz.
HILVERSUM H. 298 M.
7.00 VARA. 10.00 VPRO. 10.20 VARA
19.30 VPRO. 20.00—24.00 VARA.
VARA: 7.00 Nws. 7.10 Gram. 7.15
Gym 7.30 Gram. 8.00 Nws. 8.18 Gram
8.30 Orgelspel. 8.55 Voor de vrouw.
9.00 Gym. v. d. vrouw. 9.10 Gram.
(9.359.38 Waterstanden). VPRO:
10.00 „Tijdelijk uitgeschakeld", caus.
10.05 Morgenwijding. VARA: 10.20
Voor de arbeiders in de continube
drijven. 11.35 Blaaskwintet. 12.00 Or
gelspel. 12.30 Land- en tuinbouwme-
ded. 12.33 Gram. 13.00 Nws. 13.15
VARA-varia. 13.20 Dansmuz. 13.45
Sportpraatje. 14.00 Roemeens ork.
14.25 „(Kopenhagen, Parijs van het
Noorden", klankb. 14.50 Volksdansen.
15.15 „Van de wieg tot het graf",
caus. 15.30 Accordeonork. en solist.
16.00 Muzikale caus. 16.15 Kamerork.
en solist. 17.00 Weekjournaal. 17.30
Gevar. muz. 18.00 Nws. en comm.
18.20 Dansmuz. 18.40 Regeringsuitz.:
„Zoeklicht op de Westerse Defensie".
19.00 Artistieke Staalkaart". VPRÖ:
19.30 „Passepartout", caus. 19.40 „De
Heidense wereld, waarin het Chris
tendom ontstond", caus. 19.55 „Deze
week", caus. VARA: 20.00 Nws. 20.05
Gevar. progr. 22.00 Socialistisch
comm. 22.15 Weense muz. 22.40 „On
der de pannen", hoorsp: 23.00 Nws.
23.15—24.00 Gram.
wijs de middenstand met langer het
recht onthouden verliezen met win
sten te compenseren.
Twee resoluties
Aan het eind van het congres zijn
twee resoluties aangenomen, die res
pectievelijk ter kennis zullen worden
gebracht van de regering, parlement,
S.E.R. en K.V.P.
HET TOPORGAAN.
De eerste resolutie omvat de con
clusies van de door prof. mr. C. P.
M. Romme gehouden inleiding over
de verwezenlijking van het midden
stand-toporgaan in de- publiekrech
telijke bedrijfsorganisatie Deze lui
den achtereenvolgens: een gezonde
economische functionnering en een
gezonde sociale functionnering van
het middenstandsbedrijfsleven zijn
niet alleen levensvoorwaarden voor
de betrokken ondernemers en werk
nemers, maar tevens eis van natio
naal belang. Om die gezonde func-
tionneringen te bevorderen, is nodig
publiekrechtelijke organisatie van
het middenstandsbedrijfsleven en
daarbij in het bijzonder een publiek,
rechtelijk toporgaan, dat deze be
drijfsvorm vertegenwoordigt. De wij
ze van opbouw van dit publiekrechte
lijk toporgaan voor het midden- en
kleinbedrijf is een taak, die niet uit
sluitend maar wel allereerst toekomt
aan de betrokken centrale organisa
ties van middenstanders en werkne
mers en door hen behoort te worden
vervuld. Een zelfstandige „Raad voor
de Midden- en Kleinbedrijven", als
ontworpen door de betrokken orga
nisaties en in 1951 aangeboden aan
de Sociaal Economische Raad stemt
overeen met de grondgedachten van
de wet op de bedrijfsorganisatie en
past in dit wettelijk kader, met name
in de bepalingen van de artikelen 109
en volgende van de wet Hoewel min
der noodzakelijk, lijkt daarnaast toch
wenselijk de instelling van een com
missie ex art. 43 van de wet, zoals
eveneens in het vermelde opbouw-
plan is vervat mits deze commissie,
naast de leden van de bedoelde raad,
tevens vertegenwoordigers van ande
re sectoren van het bedrijfsleven, als
mede algemeen economische en so
ciale deskundigen omvat.
DE BELASTINGDRUK.
In de tweede resolutie (naar aan
leiding van de wetsontwerpen over
de huurverhoging ën belastingverla
ging, de beslissing van de regering
terzake van de loonsverhoging en de
inleiding van prof. dr. E. W. Groene
veld over het fiscaal beleid ten aan
zien van de middenstand en de aan
hangige fiscale wetsvoorstellen) con
stateert de N.R.K.M. tot zijn grote
teleurstelling, dat bij deze beslissing
niet met het verlangen van de mid
denstandsorganisaties in de Stichting
van den Arbeid is rekening gehou
den, n.l. de nieuwebedrijfslasten te
compenseren door verdergaande be
lastingverlagingen. Tevens, dat het
totale complex van maatregelen rond
huurverhoging en belastingverlaging
voor het overgrote deel van het mid-
denstandsbédrijfsleven in plaats van
een verlichting van lasten te zijn een
verzwaring van lasten betekent, ter
wijl toch het uitgangspunt van de
door de regering beoogde maatrege
len was een vermindering van lasten
teneinde de investeringsmogelijkhe
den te verruimen ter bevordering van
de werkgelegenheid. Voor de opvoe
ring van dé werkgelegenheid is. het
middenstandsbedrijfsleven van zeer
grote importantie, zo wordt voorts
overwogen, niet alleen door het gro
te aantal werknemers in midden-
standsbedrijven werkzaam, doch ook
en vooral door de by een normale in
vesteringsmogelijkheid in het mid-
denstandsbedrijf aanwezige potentie
uit te groeien tot grotere onderne
mingen en door de nieuwe opgelegde
loonsverhoging (op zichzelf redelijk
en verantwoord) in het middengroot-
en kleinbedrijf in zeer vele branches
in feite niet doorberekend kan wor
den. Dat van de door de regering
voorgestelde belastingverlagingen de
afschaffing van de extra inkomsten
belasting naar de maatstaf van winst
een reële verlichting genoemd mag
worden, doch slechts een ge
ring aantal grotere bedrijven de gun
stige gevolgen van deze maatregel
ondervindt. Tenslotte, dat de thans
waarneembare kentering in het fis
cale beleid gezien mag worden als
een verheugend verschijnsel doch an
derzijds, dat verdere fiscale tege
moetkomingen voor het midden-
standsbedrijf noodzakelijk zijn.
Met de gTootst mogelijke klem
dringt de resolutie er daarom bij re
gering en parlement op aan een
verdergaande belastingverlaging te
bevorderen, welke voor het midden
standsbedrijfsleven de nieuwe lasten
tenminste compenseert en te vinden
zou zijn in de afschaffing van de ver
eveningsheffing.
K.A.B. voorzitter:
Bhtomatiiehe Pijnen
slopen Dw krachten-
Maar ze vreten ook in
op Uw hnmenr en gestel.
Laat dat toch niet zo doorgaan. Drijf
die pijnen uit! Met een bloedzuive
rende Kruschen-kuur. Met de jaren
gingen Uw lever, nieren en ingewan
den trager werken. De zes minerale
zouten van Kruschen brengen ze
weer op gang. Als dat gebeurt, geen
opeenhoping van onzuiverheden
meer in het bloed. En daarmee beho
ren dan ook vanzelf die pijnen tot
het verleden.
(Advertentie)
Op een in Enschede gehouden ver
gadering van de KAB, heeft de
bondsvoorz., de heer J. A. Middel
huis, de vraag beantwoord: „Legt de
KAB zich neer bij een loonsverho
ging van niet meer dan 5 pet?"
„Als ons iets vreemd is", zei de
heer Middelhuis, „dan is dat berus
ting, die we als strijdorganisatie
nimmer gekend hebben, wanneer het
om gerechtvaardigde verlangens
ging. We zullen zeker proberen deze
ingewilligd te krijgen. Maar van een
staking kan geen sprake zijn. De in
zet, een extra loonsverhoging van 1
procent, kan een dergelijke drasti
sche. actie nimmer rechtvaardigen.
Bovendien, deze staking zou gericht
zijn tegen een maatregel van de re
gering, die over de wijze, waarop zij
het algemeen belang dient, ook in
deze zaak verantwoording verschul
digd is aan de volksvertegenwoor
diging. Zouden arbeidersorganisaties
zich hiertussen dringen, dan zouden
we ons schuldig maken aan wat ons
al eens ten onrechte verweten is:
ongeoorloofde druk uitoefenen op de
overheid."
Ook over de wijze, waarop de re
gering tenslotte de knoop doorhakte,
kon de heer Middelhuis niet anders
dan ontevreden zijn.
De actie rond de loonsverhoging
is voor de arbeidersorganisaties ze
ker nog. niet ten einde, aldus de voor
zitter. De verhoging der uurlonen
der geschoolden met 2 cent, de ver
hoging van de lonen van het perso
neel beneden de 23 jaar, de vermin
dering van de verschillen in de ge
meenteklassen, de loonsverhoging
van hen, die niet vallen onder een
collectieve arbeidersovereenkomst of
een bindende loonregeling dat zijn
kwesties, die geregeld moeten wor
den bij het bedrijfstakgewijze over
leg en die een krachtig optreden der
vakbonden vaak nog noodzakelijk
zuilen maken.
SCHEURING
IN „GENEESKUNST".
Het specialistenconflict blijkt tot
een scheuring in de Kon. Ned. Mij tot
Bevordering der Geneeskunst te heb
ben geleid.
Naar de oud-voorzitter, de heer K.
Ittman, op de Donderdag begonnen
bijeenkomst van de maatschappij ont
hulde, zijn 200 specialisten, die niet
accoord gingen met de tariefregeling
voor hulp aan ziekenfondsleden, uit
getreden.
Z. H. Exc. de Bisschop van Haar
lem zal Dinsdag 13 en Woensdag 14
October a.s. géén audiëntie verle-
Meer particuliere
woningbouw
Advies van bouwers
In een adres aan de leden der Eer
ste en Tweede Kamer der Staten-Ge-
neraal heeft de Stichting Raad van
Bestuur Bouwbedrijf haar standpunt
medegedeeld ten aanzien van de po
sitie van de particuliere bouwnijver
heid.
Een vergelijking wordt getrokken
tussen het aandeel van de bouwon
dernemers in de woningbouw voor
en na de oorlog. Voor de oorlog werd
door het particulier initiatief ruim 85
pet. van de woningbouw verzorgd,
terwijl dit percentage na de oorlog
slechts 3040 pet. bedroeg, hetgeen
blijkt uit een aan het adres toege
voegd overzicht van de aantallen wo
ningen, gebouwd sinds 1902.
Als oorzaken van deze ongewenste
gang van zaken geeft de Stichting
Raad van Bestuur aan: de ongelijke
financiële bejegening door de over
heid en de sterke bevoorrechting van
de Woningwetbouw en wel zodanig,
dat de particuliere bouwondernemers
hierdoor in zeer ernstige mate ten
achter worden gesteld.
Uit rapporten, tot stand gekomen
in samenwerking met het ministerie
van Wederopbouw en Volkshuisves
ting blijkt, aldus het adres, dat de
ongelijke subsidieverlening leidt tot
een verschil, gekapitaliseerd uitge
drukt, van ca.a 1.800.per woning.
Tezamen met de gunstiger financiële
faciliteiten voor de woningwetbouw,
leidt dit voor arbeiderswoningen tot
huurverschillen van ca. 3.3.50
per week.
De Raad van Bestuur Bouwbedrijf
acht het onrechtmatig en in strijd
met wet en besluit, dat de woning
bouw wordt bevoorrecht boven de
particuliere bouw.
Uitvoerig wordt stilgestaan bij de
premie- en bijdrageregeling woning
bouw 1953 en in het aantal punten
verbetering voorgesteld, waardoor het
mogelijk zal worden, dat de particu
liere bouwondernemer meer dan tot
dusv^: wordt ingeschakeld bij de be
strijding der woningnood.
Bepleit wordt een herziening van
van de premieregeling woningbouw
1953 en het verschaffen van dezelf
de faciliteiten en mogelijkheden als
aan de woningwetbouw.
Psychiatrische
inrichtingen
Van de 100 patiënten, die worden
opgenomen in de psychiatrische in
richtingen keren er gemiddeld 60 a
70 na verloop van tijd genezen in de
maatschappij terug. Deze cijfers ge
ven moed en vertrouwen. Dit ver
klaarde dr. J. H. Pameijer, hoofd
inspecteur van het staatstoezicht op
krankzinnigen, op de voorlichtings
dag van de algemene psychiatrische
inrichtingen, die werd gehouden in
Deventer.
Er heerst in vele kringen van de
maatschappij een groot tekort aan
begrip voor de krankzinnigenverple
ging, aldus dr. Pameijer. Een ziekte
die lichamelijke storingen ten ge
volge heeft,kan iedereen zich in
denken. Belangrijke sommen schenkt
de gemeenschap in al haar geledin
gen voor de bestrijding van de ziek
ten als tbc en rheuma. Voor de be
strijding van geestesziekten en de
behandeling en verpleging van gees
teszieken, heeft de grote massa nage
noeg niets over, eenvoudig, omdat
zij hiervan geen begrip heeft.
CHAUFFEURS AMSTERDAMSE
STADSREINIGING IN STAKING.
Zo goed als alle n.l. ruim 130
chauffeurs van de Amsterdamse
stadsreiniging hebben gisterochtend
him werk neergelegd. Enkelen hun
ner hadden geweigerd uitvoering te
geven aan een opdracht het werk te
verrichten van de stakende vracht
vaarders van publieke werken afd.
bestratingen en daarvan onaangena
me gevolgen ondervonden. Hun col
lega's, die eveneens zouden weigeren
„besmet werk" te verrichten, hebben
zich met hen solidair verklaard door
thans in staking te gaan. De directie
van de dienst der stadsreiniging wei
gert het aan deze mensen opgedra
gen werk als „besmet" te erkennen.
ALKMAAR VIERDE ZUN
VICTORIE.
Reeds aan de vooravond van de
voor Alkmaar historische datum was
de stad in feeststemming. De binnen
stad was in feestkleed gestoken en
vrolijk verlicht. Enkele duizenden
kinderen liepen mee in een lampion
en fakkeloptocht. Voor het eerst in
de geschiedenis van de 8-Octobervie-
ring hield het gemeentebestuur in de
vooravond een receptie ten stadhuize.
Burgemeester en mevrouw Wytema
ontvingen vele vertegenwoordigers
der burgerij en der organisaties.
Gistermorgen begon het feest al
vroeg. Om 8 uur klonk uit 700 kin
dermonden de reveille op de Steene-
brug. De kinderen brachten daarna
de burgemeester voor diens ambts
woning een serenade. Op verschillen
de punten in de stad werden in de
loop van de morgen turndemonstra-
ties en volksspelen gehouden.
Deputaties van de ontzetvereniging
uit Leiden en van de ver. voor Volks
vermaak uit Groningen waren voor
de Victoriefeesten naar Alkmaar ge
komen. De voorzitter van de 8 Octo-
bervereniging, mr. G. A. de Lange,
hield een herdenkingsrede, waarin hij
de rol schetste, die de steden van
Nederland in de vaderlandse historie
hebben vervuld.
Huiselijk drama
Gisternacht omstreeks twaalf uur
werd het Brabantse dorp Moergestel
plotseling opgeschrikt door een ont
zettend familiedrama. Nadat de 35-
jarige autobuschauffeur B. M. met
zijn 34-jarige vrouw van een cafébe
zoek was teruggekeerd, sloeg hij haar
bewusteloos, om haar vervolgens op
een divan te leggen en met benzine
te overgieten. Daarop stak hij zijn
vrouw in br^nd en Uet zijn huis in
de steek.
Boven sliepen drie kinderen, van
wie de oudste zes jaar is. De vrouw,
nog tijdig bij kennis gekomen, rende
gillend de straat op. Toegeschoten
buren hebben de vlammen gedoofd;
de brand in huis werd spoedig be
dwongen. De vrouw is in ernstige
toestand naar het ziekenhuis over
gebracht.
Tijdens het blussingswerk kwam
de man per fiets terug by zijn wo
ning en vroeg wat er aan de hand
was. Hij werd ter plaatse gearres
teerd.
Het schijnt, dat zekere ervaringen
in het buitenland, waar M. als chauf
feur van een toerwagen veel verbleef,
de achtergrond vormen van de mis
daad.
WANBELEID BIJ COÖPERATIE.
Door wanbeleid van het bestuur
der verbruikersvereniging „R. K.
Coöperatie St. Joseph" te Oss, is *n
tekort van bijna 68.000 gulden ont
staan, in vier jaar tijds. Het bestuur
is in zijn geheel afgetreden en door
een nieuw vervangen.
Het tekort wordt voor een groot
gedeelte toegeschreven aan het wan-
eleid van de oude bedrijfsleider, d e
heer K., die in het begin van dit
jaar werd ontslagen. Hij blykt met
geld te hebben gesmeten. De twee
jaren van zijn leiderschap vertonen
tekorten van 17 en 24 mille. De
HAKA in Rotterdam, de enige
schuldeiser van de coöperatie, heeft
inmiddels beslag gelegd op de wo
ning van K.
Het oude bestuur heeft zich wel
heel weinig ingelaten met het wel
en wee van de coöperatie. De kwis
tige bedrijfslijder kon, zonder dat hij
werd' gecontroleerd, de meest dwaze
verbouwingen laten uitvoeren. De
accountants-controle blijkt eveneens
geheel onvoldoende te zijn geweest.
Eén jaar zelfs, waa er in het geheel
geen winst- en verliesrekening aan
het bestuur voorgelegd.
De HAKA heeft 20 mille van de
schuld van de coöperatie kwijtge
scholden. Het nieuwe bestuur zit nu
nog met een tekort van een kleine
halve ton, en dat, terwijl voor het
lopende boekjaar reeds een verlies
van 7 mille wordt geraamd. (Tel.)
KNIKKER IN DE KEEL.
Terwijl mevrouw Van Halderen
even haar woning in de Celebesstraat
te Delft had verlaten om een paar
inkopen te doen, heeft haar twee
jarig zoontje kans gezien een knik
ker te pakken te krijgen en die in
zijn mond te stoppen.
Toen de moeder terug kwam, zag
zij tot haar schrik, dat haar zoontje
al spoedig het bewustzijn verloor. Zij
nam het kind in haar armen en ging
er meer de straat op, op. zoek naar
Goed de
Rozenkrans bidden
Alhoewel aan het bidden van de
Rozenkrans door Maria zelf en door
velekerkelijke bepalingen talrijke
gunsten verbonden zijn, is dit ge
bed vooral in deze gejaagde tijd bij
de gelovigen niet zo heel erg ge
zien, omdat men het een eentonige
bezigheid vindt en dikwijls de ont
moedigende gedachte heeft, dat men
een Rozenhoedje toch niet met
de vereiste aandacht kan bidden.
Albertine Schelfhout van der
Meulen. die bekend is om de vele
boekjes, welke zij voor jongeren
schreef, heeft gepoogd om hen. die
een ernstige poging willen doen om
met meer devotie de Rozenkrans te
bidden, behulpzaam te zijn.
In een klein boekje heeft zij met
korte zinnetjes de geheimen van
de Rozenkrans omschreven en daar
mede stof tot meditaties gegeven
tydens het bidden van de tientjes.
De beschrijving van ieder geheim
beslaat een pagina en rechts daar
van heeft C. v. Geleuken passende
illustraties geplaatst, die op zichzelf
reeds stof tot meditatie kunnen ge
ven.
De uitgeverij „Elwa" uit War
mond heeft van het geheel een
practisch boekje gemaakt, dat ge
makkelijk in mantel- of jaszak
meegenomen kan worden.
Een boekje, dat feitelijk in ieder
huisgezin aanwezig zou moeten
zyn.
een dokter. Verscheidene malen ach
ter elkaar kreeg zij echter niet thuis.
Teneinde raad is zij in een auto ge
stapt en naar het St. Hippolytuszie-
lcenhuis gereden. Daar kon men haar
helaas niet anders meedelen dan dat
haar zoontje reeds was overleden.
Gistermiddag omstreeks halfzes is
een autobus van Maarse en Kroon,
komende van Schiphol, met een vijf
tigtal passagiers, op de Amstelveen-
seweg te Amsterdam tegen een per
sonenauto gebotst, die van de Zuide
lijke Wandelweg kwam. De bestuur
der, de 65-jarige architect G. Krelage,
is zwaar gewond uit de gehavende
personenauto bevrijd en naar het O.
L. Vr.-ziekenhuis overgebracht.
Geen der buspassagiers heeft ern
stig letsel opgelopen. De buschauf
feur is naar zijn woning vervoerd; hij
was in overspannen toestand geraakt.
Ten gevolge van de botsing werd hij
met zyn hoofd door de voorruit ge
drukt, waardoor hij de macht over
het stuur verloor. De bus slipte naar
de overzijde van de Amstelveense-
weg, sleepte een lichtmast enkele me.
ters mee en kwam tegen een boom
tot stilstand.
Voor het leven van de bestuurder
van de personenauto wordt gevreesd.
WIE IS EIGENAAR VAN
BATA-CONCERN?
Het gerechtshof te 's-Gravenhage
heeft uitspraak gedaan in de moei
lijkheden van het Bata-concern en als
rechthebbenden aangewezen Marie
Bata en Thomas Bata junior.
Toen de oprichter van het Bata-
concern, Thomas Bata, in de dertiger
jaren bij een vliegtuigongeval om het
leven kwam werd zijn halfbroer Jan
directeur, daar de zoon van de om
gekomene nog minderjarig was.
Na de tweede wereldoorlog ont
stonden er allerlei moeilijkheden over
de vraag of de aandelen van de ver
schillende concernmaatschappijen nu
aan de halfbroer dan wel aan Thomas
Bata junior toekwamen.
Er werden verschillende procedu
res over dit geval aanhangig gemaakt,
onder meer in New York, Zürich,
Amsterdam en 's Gravenhage.
Bij de uitspraken wie nu een be
paalde maatschappij vertegenwoor
digde, trad nu eens de halfbroer dan
weer Thomas Bata als overwinnaar
uit het strijdperk. Bij de behandeling
voor de rechtbank in den Haag leg
de dit college indertijd aan Jan Bata
een getuigenbewijs op, dat deze vrees
de niet te kunnen leveren. Het ge
rechtshof heeft nu Marie Bata en
Thomas Bata jr., die in Canada woon
achtig zijn in het gelijk gesteld, ten
koste van de halfbroer, die in Bra
zilië verblijf houdt.
De zaak werd teruggewezen naar
de rechtbank ter verdere behandeling.
(Door CHARLES BRUCE)
Nadruk verboden.
95)
Hij was er nu zeker van, dat de
arm behouden zou blijven en enkele
dagen later kreeg hij zelfs het ge
rust gevoel, dat het met de aange
brachte schade wel los zou lopen. Een
beetje stijf wellicht door het samen
trekken der spieren, maar dat zou
met veel masseren en overigens
zeer pijnlijke oefeningen wel zijn te
verhelpen. Eerst toen het ergste ge
vaar voorbij was, gaf hij Stella een
duidelijke uiteenzetting van het ver
loop der genezing.
„Dat kan ik je wel zeggen, miss
Temple, er waren ogenblikken, dat
zelfs ik een beetje zweette. We zijn
hier nogal gehard tegen een schram
metje, maar dat zaakje zag er ver
bazend lelijk uit en de patiënt deed
alle moeite om de genezing tegen te
werken. Ik was werkelijk bang, dat
hij er tussen uit zou knijpen, of zijn
arm zou verspelen".
„Dat heb ik wel gevoeld, dokter", i
antwoordde zy. „U sprak zonder
woorden en ik heb al die tyd gebe
den, dat het goed mocht aflopen".
De lange dagen gingen voorbij en
Desmond lag uren aan een stuk op
zijn bed. Dan kon hij daar zo maar
liggen, zonder een vin te verroeren,
zonder een woord te spreken. Ver
geefs trachtte ze hem wat op te vro
lijken, zijn aandacht te trekken naar
de grote dingen in de wereld, naar
de kleinigheden om hen heen. Elke
kunstgreep, die bij andere zieken
schitterend geslaagd zijn, leed hier
schipbreuk. Callaghan scherpte zijn
geest tot het uiterste en jungleerde
als een goochelaar met zijn spitsvon
digheid. Zyn bfrede Ierse glimlach
lag zo uitnodigend op zijn goedig
gezicht, maar ho maar, de stijfkop
reageerde er even averrechts op, als
een varken op het trekken aan zijn
staart. Ten slotte werd de Ier droe
vig gestemd, en langzamerhand groei
de zijn ontstemming tot angst.
„Het is toch cerieus, Temple", zei
hy, toen hy op een morgen als- ge
woonlijk bij de zieke was geweest,
„dat de jongen het eigenlijk best
maakt. Alles gaat prachtig dicht, de
koorts is geweken, hij heeft geen ge
broken botten, geen scheuren in lon
gen of maag, zyn eetlust komt terug,
vooral als jij hem met al die lekker
nijen blyft volstoppen en toch wil
het musje niet tjilpen. Wy hebben
hem nu al vier weken onder handen
en nog nooit heb ik hem zien glim
lachen. Als je niet beter wist, zou
je hem naar de hel laten lopen, dat
wordt ongemanierdheid. Uit beleefd
heid had hij toch wel eens kunnen
schuddebuiken over die laatste, mop,
die ik hem verteld heb over de Engels
man, die een Ier wilde beduvelen..."
„Vertel jij wel eens iets anders?"
vroeg Temple droog.
„Ja, over Ieren die de Engelsen
niet willen beduvelen, maar het doen.
Hè, die zit mannetje", zei Callaghan,
„daar neem ik er een extra op.
Maar zonder gekheid, als hij in goede
doen was geweest, had hij over die
laatste mop beslist moeten lachen,
dat zijn lever er van schudde, want
ik heb al die tijd myn gezicht niet
uit de plooi gehad en zo heerlijk ik
dat schijnheilig smoel van die En
gelsman..."
„Let op je woorden, Callaghan".
„Er is toch geen dame by..."
„Neen, maar een Engelsman".
„Prosit. Ik wil maar zeggen, dat
er iets met Desmond aan de hand
moet zijn. Er is blijkbaar iets ge
beurd, waar wij niets van af weten".
„Ja, dat heb ik ook in de gaten.
Hy spreekt geen woord, als je hem
niet precies een antwoord afperst.
Ik heb hean al de brieven voorge-,
lezen, die de mensen hem hebben
gezonden, om hem te bedanken voor
de grote weldaad, die hij aan het land
heeft bewezen, door op zo afoende
wyze de orde te herstellen. Ik heb
voortdurend zitten bomen over de
grote lof, waarmee ze op het fort
over hem spraken. Hoe de kranten
vol staan van zijn schitterend ge
slaagde expeditie. Zelfs de oude Fuf-
fy heeft du haut de sa grandeur
enkele woorden van waardering wil
len schenken aan zijn gebleken be
kwaamheid, zijn doorzettingsvermo
gen en moed. Dat zou je toch in de
wolken moeten brengen. Man, als
mijn Londense bazen me zö iets
schreven, zat ik een week later op
hun kantoor met een verzoek om
loonsverhoging".
„Ik zou alleen een ridderorde wen
sen", zei Callaghan.
„Dat zeg je, omdat je toch geen
kans ziet het andere los te krijgen",
sneerde Temple. „Een dokter wordt
betaald, omdat hy.„."
„Ja, ja, dat weet ik, die slag is
voor jou. Kom, ik neem er nog maar
een".
„Maar Desmond zit ergens over in
de put. Hy is het liefst zo vlug mo-j
gelijk van je af. Hij wil zelfs niet
lezen".
„Hoe staat het met je zuster? Heeft
die nog pogingen gedaan, om iets uit
hem te krijgen, voordat ze vertrok
ken is?"
„Geen woord. Geen glimlach. Je
begrijpt wel, dat ik er moeder bij
gehaald heb. Ik dacht dat het kind
het gewoon besterven zou van de ze
nuwen. Ik heb een briefje naar het
fort gestuurd en de volgende dag
kwam er al een epistel, waarin de
oudere vrouw neerlyk, deed alsof ze
zich dood verveelde. In minder dan
geen tyd waren Stella's koffers ge
pakt. De volgende dag stond ze on
danks alle tegenstribbelingen op het
perron van onze express. Ze wilde
absoluut niet vertrekken, maar ik
heb haar een paar keer verrast, dat
ze hevig zat te schreien en toen be
greep ik heel goed, waar de schoen
wrong. Het was om er zelf tranen
van in je ogen te krijgen man, als
jij dat had mee moeten maken. Elke
dag zag dat kind de toestand erger
worden, in plaats van beter".
„Heb je wel eens geprobeerd om
wat van hem los te krijgen, over zijn
tocht? Een keer heb ik hem er aan
gewaagd, maar hij gaf me met een
paar woorden te kennen, dat het
niets om het lijf had. Ik voelde me,
als een handelsreiziger in wijnen, die
al tien collega's voor zich heeft ge
had, in het kantoor van een million-
nair".
„Geen woord. Hij wil er niet over
praten. Ik heb het ook geprobeerd.
Stella meerdere malen zelfs, maar
we hebben geen kans. Zoiets van:
Och, niets bijzonders, het gewone
verloop. We hebben een beetje ge
vochten. Wij hebben alle pogin
gen gedaan om meer te weten,
maar het was onbegonnen werk. Hij
bepaalde zich tot de hoogst noodza
kelijke gegevens en zei toen, dat hij
te moe was en zij hem met rust moest
laten".
Ze lagen allebei in hun lange stoe
len en trokken aan de geurige siga
ren. Er broeide iets bij Desmond, iets
wat in verband stond met Stella's
ontvoering en de bestraffingen van
Tiang's mannen, maar hij liet hen
allen in onzekerheid, hoe de vork
precies in de steel zat, en of zij iets
voor hem konden doen. Als hij ten
minste maar iets losliet, Temple in
vertrouwen wilde nemen of Callag
han. Waarom moesten zelfs zijn bes
te vrienden bijna beledigd worden
door die terughoudendheid?
Eindelyk verbrak Temple het stil
zwijgen.
(Wordt vervolgd)
