S)e fozidteSoti/tamf
Amerika wil
Moskou
geruststellen j
Historisch document van
Poolse Kerkstrijd
Havenstaking in
V. S. ten einde
Amerika overweegt
garanties voor Rusland
Het Nederlands Episcopaat zond
protesttelegram aan Z.H. de Paus
De verloofde tussen de koffie
In de ijskast
gestorven
Directeur: C. M. v. HAMERS VELD.
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WOENSDAG 7 OCTOBER 1953
45ste JAARGANG No. 13010
Papengracht 32, Tel. 20015. Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.47 p. w., f 2.p. mnd., f 6.p. kwart. Franco p. p. f 6.80. - Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes f 1.50
Aanleiding tot
arrestaties
Eerst thans worai in volle om
vang duidelijk tot welk een toppunt
de spanning tussen Kerk en Staat
in Polen gestegen is. Een document
van 5000 woorden, gedateerd 8 Mei,
dat het definitieve standpunt van de
Poolse bisschoppen tegenover een
reeks aanmatigende eisen van de re
gering behelst, is thans in het bui
tenland bekend geworden. Het ver
klaart volkomen de mateloze haat,
waarin de communistische regering
van Polen gevallen is en is de on
middellijke aanleiding zowel van het
proces tegen Mgr. Kaczmarek en de
arrestatie van Stephanus Kardinaal
Wyszynski. Op 8 Mei hebben de
bisschoppen geweigerd een oplos
sing te aanvaarden, die „de zaken
van God op het altaar van de keizer
plaatst".
De Poolse bisschoppen hebben de
communistischf r egering voor de voe
ten geworpen, dat zij bezeten is van
de „krankzinnige wens de Katholieke
Kerk te vernietigen". Zij vestigen er
de nadruk op, dat zij nog steeds be
reid zijn hun medewerking te ver
lenen aan ,,een eerbare en eerlijke
oplossing" der moeilijkheden tussen
Kerk en Staat in Polen, maar dat
zij persé de voorgestelde oplossing
weigeren.
De bischoppen geven in hun me
morandum toe, dat enige uitzon
deringen daargelaten er geen ker
ken en kapellen in Polen gesloten
zijn. Maar buiten dit smalle terrein
van godsdienstoefeningen wordt de
Kerk in elke bev/eging gehinderd..
„Wij beschuldigen niemand persoon
lijk, aldus het memorandum, want
„wij zijn er van overtuigd, dat de
De federale rechter van de Ver
enigde Staten Edward Weinfeld heeft
Maandagavond een verordening on
dertekend, waarbij de stakende ar
beiders in alle havens aan de Oost
kust wordt gelast aan het werk te
gaan.
Dit is het eind van de procedure
waarbij de Taft-Hartley wet van toe
passing wordt verklaard.
Gisteren hebben honderden leden
van de stakende bonden zich weer
op het werk gemeld.
Nieuwe stakingsactie
in Frankrijk
Aan de oproep van het Franse
(communistische) algemene vakver
bond (CGT)- en enige Katholieke
vakverenigingen tot symbolische
stakingen, samenvallend met de ope
ning van een speciale zitting van het
parlement, hebben behalve perso
neelsleden van de reinigingsdienst
en van de spoorwegen in de hoofd
stad ook employe's van enige afde
lingen van het hoofdpostkantoor ge
hoor gegeven.
De CGT heeft onder dit personeel
een grote aanhang. Het merendeel
van de chauffeurs en laders legde
het werk neer. evenals de sorteerders
bij de stations te Parijs.
In de gas- en electriciteitsbedrij-
ven werd de stakingsoproep over het
algemeen genegeerd.
In het Gare dü Nord staakten
enige honderden spoorwegwerkers,
voornamelijk machinisten, doch het
spoorwegverkeer vond overal ge
woon doorgang.
vijandigheid tegenover de Kerk niet
zo zeer een kwestie is van personen,
met wie wij te maken hebben, als
wel "van het systeem. De verant
woordelijkheid valt terug op de
ideologie van het marxisme, op de
leer, welke de mensen de haat ver
kondigt, wraak op zijn tegenstanders
zoekt en verdeling en strijd uitlokt
zelfs onder broeders.
Wederom bisschop gearresteerd.
Naar het K.N.P uit Polen ver
neemt is ook de wijbisschop van kar
dinaal Wyszynski door de communis
tische autoriteiten gearrosteerd.
Deze prelaat, Mgr. A. Baraniak van
de Salesianen. is 49 jaar oud Hij
werd in 1951 tot wijbisschop van
Gnesen benoemd.
Voor bevrijding van
kard. Mindszenty
Te München is een Internationaal
Katholiek Comité gevormd, dat staat
onder leiding van de Belgische mi
nister van Buitenlandse Zaken, Paul
van Zeeland. Het eerste doel. dat de
ze organisatie zich stelt in een mas
sabeweging in het leven te roepen,
dat de bevrijding van Kardinaal
Mindszenty ten doel heeft. Door ge
zamenlijke stappen bij de Verenigde
Naties hoopt men een krachtige steun
voor deze actie te krygen.
Japanners vechten
mee in Atjeh
De berichten over de ontwikkeling
van de toestand in Atjeh blijven
schaars. Een woordvoerder van het
leger verklaarde te Kota Radja dat
de gevechten nog voortduren en dat
er onder de gedode bendeleden ook
Japanners zijn. Tot Zaterdag zouden
er 610 bendeleden gevangen zijn ge
nomen, vierhonderd gedood en 41 ge
wond.
Regent Abdoelwahab deelde te Ko-
ta-Radja mede, dat zich in het bur
gerlijk bestuur in die plaats geen be-
stuursvacuum voordoet, hoewel hier
en daar verantwoordelijke ambtena
ren hun post hebben verlaten. Op de
scholen wordt doorgegaan met het
onderwijs, doch het aantal leerkrach
ten is verminderd. Aan artsen die
zich buiten Atjeh bevinden is ver
zocht naar hun standplaatsen terug
te keren.
Ter consolidering van de rijstprijs,
die vorige week met sprongen om
hoog is gegaan, wordt thans onder de
bevolking en ambtenaren rijst tegen
lage prijs gedistribueerd.
ZIJ SLOTEN
DE BURGEMEESTER OP
Drieduizend man gemeenteperso-
neel te Calcutta hebben de burge
meester en acht raadsleden de afge
lopen nacht een tijd lang in het raad
huis opgesloten gehouden.
Zij staakten het beleg pas toen zij
de verzekering kregen, dat hun eis
tot een voorschot op het vacantie-
geld in overweging zou worden ge
nomen.
Tegen gevaar van Duitse agressie
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, John Foster Dulles,
heeft gisteren medegedeeld, dat Amerika met Engeland, Frankrijk en West-
Duitsland de mogelijkheid bespreekt van het verstrekken van waarborgen
aan Rusland tegen een herleving van Duitse agressie. Dulles deelde dit op
zijn persconferentie mee. Hij zelde voorts, dat Amerika, bij het zoeken
naar oplossingen voor de conflicten tussen Oost en West op het gebied van
de atoom-energie, verheugd zou zijn Rusland verzekeringen te geven, dat
bet Korea noch Oostenrijk zal gebruiken voor agressieve doeleinden.
MOSKOU'S HOUDING IS NIET
AANMOEDIGEND.
Op de vraag, of bij een niet-aan-
valsverdrag de bestaande grenzen
van de Sowjet-Unie zouden worden
gewaarborgd, antwoordde Dulles, dat
op het ogenblik tussen de Westelijke
Grote Drie en West-Duitsland over
vele mogelijke „combinaties en om
zettingen" van gedachten wordt ge
wisseld. Het was echter nog niet de
tijd om hierover bijzonderheden be
kend te maken. Alle leden-staten van
dè NAVO werden van deze bespre
kingen op de hoogte gehouden, voeg
de de minister hieraan toe.
Hij zeide, dat de V.S. zeer inten
sief pogen een oplossing van de be
staande geschillen te vinden, zulks
met het oog op de steeds groter wor
dende verwoestende kracht van de
moderne wapens en ook wegens het
feit, dat de moeilijkheden groter zyn
dan ooit. Voordat de V.S. met de
Sowjet-Unie in zee zouden gaan,
moesten de Russen echter een con
creet bewijs geven van de oprecht
heid van hun bedoelingen. De hou
ding van Moskou was nog niet aan
moedigend.
In antwoord op eën desbetreffende
vraag antwoordde de minister, dat
het voorstel om een bijeenkomst van
de regeringsleiders van de Westelijke
Grote Drie te beleggen nog niet weer
aan de orde was gesteld.
Dulles zette uiteen, dat de Ameri
kaanse regering nooit zal overwegen
een overeenkomst te onderschrijven,
waarin de satellietlanden van Oost-
Overstromingen in Japan
Telkens weer wordt Japan getroffen door overstromingen, die vele slacht
offers eisen, en grote landstreken onder water zetten. Een tyfoon de
hevigste sinds 1936 veroorzaakte grote overstromingen. Hier ziet U hoe
r oners van het stadje Kohama zich in veiligheid trachten te brengen,
i at de tyfoon over het land was getrokken.
Europa onder Russische heerschappij
blijven.
In het begin van de persconferentie
was Dulles gevraagd „of Amerika
een non-agressiepact overweegt en zo
ja, welke de voorwaarden zullen
zijn, waaronder het aan de Sowjets
aangeboden zou worden".
Non-agressiepact overbodig.
Dulles antwoordde, dat Amerika
reeds een non-agressie-pact heeft met
de Sowjet-Unie, omdat beide landen
partij zijn in het Handvest der V.N.,
dat afziet van het gebruik van ge
weld, met uitzondering voor defen
sieve doeleinden. Het zou moeilijk
zijn in dit verband nog iets aan het
Handvest toe te voegen.
Ten aanzien van de moeilijkheden
bij het krijgsgevangenen vraagstuk in
Korea verklaarde Dulles, dab zijn re
gering „niet geheel ingenomen" is
met het optreden van de neutrale
commissie.
Vertegenwoordigers van de Ver
enigde Staten, Groot Brittannië en
Frankrijk zullen deze week in Lon
den bijeenkomen voor het opstellen
van een nieuwe nota aan de Sowjet-
Unie.
In Engeland is gisteravond bekend
gemaakt, dat „voorlopige en proef
nemende" ideeën worden uitgewis
seld met Amerika en andere landen
over een plan om Rusland een we
derzijds veiligheidssysteem aan te
bieden.
Het Moskouse in het Engels ver
schijnende maandblad „News" heeft
gisteren betoogd, dat „de Locarno-
geest" in werkelijkheid herbewape
ning van West-Duitsland betekent,
vorming van de E.D.G. en het weer
invoeren van Duitse „stoottroepen"
van de Atlantische mogendheden.
Deze geest, aldus het blad, heeft niets
uit te staan met een vredige regeling.
VETZUCHT IN AMERIKA.
Alle Amerikanen te zamen dragen
ongeveer 225 millioen kg overtollig
vet met zich mee, aldus heeft de
Amerikaanse voedseldeskundige prof.
Clive McCay dezer dagen op een
persconferentie verklaard.
Opoe kreeg vierling
De 38-jarige Australische Ethel
Hudson heeft gisteren het leven ge
schonken aan een vierling: een jon
gen en drie meisjes. Zij heeft nu in
totaal twaalf kinderen. Haar oud
ste, een jongen van 21 jaar, is ge
trouwd, en heeft een zoon. Zij was
dus reeds grootmoeder.
De familie Hudson woont in twee
tenten, drie kilometer buiten Gil-
gandra, dat 520 km ten Noordwesten
van Sydney ligt. De vader, Ellis Re
ginald Hudson, is een 40-jarige bou
wer van omheiningen in Nieuw Zuid-
Wales. „Ik denk, dat ik er nog een
tent zal moeten bij kopen", zei hij in
een telefoongesprek met de „Syd
ney Sun".
De Australische minister voor de
Huisvesting, Clive Evatt, heeft de
familie een huis toegezegd.
NEDERLANDSE TULPEN VOOR
OTTAWA.
Dinsdag zyn in Canada 50.000 tul
penbollen aangekomen, die de Ne
derlandse bollenkwekers aan Ottawa
hebben geschonken uit erkentelijk
heid voor het voorjaarstulpenfestival
te Ottawa.
De federale districtscommissie van
Ottawa ontvangt ieder jaar ook van
koningin Juliana 16.000 tulpenbollen,
uit erkentelijkheid voor de gastvrij
heid, die zij en haar familie gedu
rende de tweede wereldoorlog in
Canada heeft ondervonden.
Versterkingen naar
Br. Guyana
Gisteravond heeft de Britse rege
ring bekend gemaakt, dat zij genood
zaakt is geweest oorlogsbodems en
soldaten naar Brits Guyqna te zen
den teneinde daar de vrede en de
veiligheid van alle bevolkingsgroe
pen te handhaven. De intriges der
communisten en hun aanhangers,
van wie sommigen op ministerpos
ten, bedreigen de welvaart en het
bestuur, aldus het Britse ministerie
van koloniën. De regering verzeker
de, dat er „met de grootste spoed"
versterkingen naar het gebied wer
den gezonden.
Indien de thans in gang zijnde ont
wikkeling in Brits Guyana ongehin
derd zou voortduren, aldus de rege
ringsverklaring verder, dan zou er
wellicht een poging worden gedaan
om met methoden, die uit andere
delen van de wereld welbekend zijn,
een door communisten gedomineerde
staat op te zetten. Dat zou tot bloed
vergieten leiden.
(Dit is de eerste positieve medede
ling, die de Britse regering over de
moeilijkheden in Brits Guyana heeft
gedaan. Men wist, dat er sedert de
verkiezingsoverwinning van de
uiterst linkse Progressieve Volkspar
tij onrust in deze kolonie heerste en
sedert Zaterdag was het een publiek
geheim, dat oorlogsschepen naar
Brits Guyana onderweg waren maar
de regering hulde zich aanvankelijk
in een hardnekkig stilzwijgen. De
bovenstaande verklaring werd gis
teravond uitgegeven na afloop van
een kabinetszitting, die Sir Winston
Churchill met spoed had uitgeschre
ven en waarbij de opperbevelhebber
van de Britse vloot aanwezig was.
De toestand in Brits Guyana is ge
spannen maar rustig.)
Doos vol geheimen?
De Tsjechoslowaakse regering heeft
er voorwaardelijk in toegestemd aan
Oostenrijk een verzegelde doos terug
te geven die tijdens de oorlog in het
archief van het gerechtshof te Wenen
heeft gelegen, en die in 1945 naar
Brno in Tsjechoslowakije is gebracht,
waar zij vroeger ook bewaard werd.
Op de verzegelde blikken doos is een
plaatje bevestigd met de woorden:
„Te openen in 1950". Deze doos,
waarover lang is onderhandeld tus
sen beide regeringen, bevat dan ook
waarschijnlijk de sleutel tot een
mysterie, dat velen heeft bezigge
houden: het mysterie van Mayerling.
Op het keizerlijke landgoed werd
op 30 Januari 1889 kroonprins Ru-
dolf van Oostenrijk dood aangetrof
fen, samen met barones Vetsera Hoe
zij de dood hebben gevonden, is tot
nu toe nooit opgelost en zo is het
mysterie een dankbaar onderwerp
geweest voor roman- en scenario
schrijvers. En daarom ook acht men
deze doos zo belangrijk, want zij be
hoort tot de nagelaten stukken van
keizerin Elizabeth, de moeder van
kroonprins Rudolf. En men veronder
stelt, dat de casette haar testament
bevat en papieren die ten slotte het
mysterie van Mayerling zullen op
lossen.
Zondag a.s. biddag voor vervolgden in Polen
Namens het gehele Nederlandse episcopaat heeft mgr. Alfrink heden het
volgende telegram naar Zijne Heiligheid de Paus gezonden:
„Namens het Hoogwaardig Nederlands Episcopaat en al onze gelo
vigen betuig ik aan Uwe Heiligheid onze hevige verontwaardiging
over het brutale geweld, dat de kardinaal-primaat en de hiërarchie
van Polen wordt aangedaan en dat een belediging is van de Kerken
van Uwe verheven Persoon.
Wij bidden God onze vervolgde broeders te beschermen en Uwe Hei
ligheid te willen troosten en betuigen onze trouw aan de Kerk en
aan Uwe Heiligheid.
w. g. B. ALFRINK.
Nader vernemen wij nog, dat de bisschoppen zullen toestaan, dat Zon
dag 11 October a.s. het Allerheiligste enkele uren wordt uitgesteld om de
gelovigen gelegenheid te geven bijzonder voor de vervolgden Christenen
in Oost-Europa te bidden.
Ingenieur Klaas terecht
Twee maanden lang heeft de Rotter
damse Ingenieur Klaas Koeten in de
onherbergzame streken van Canada
gezworven, tezamen met een andere
passagier van een vliegtuig, dat bij
het Emmanuelmeer een noodlading
moest maken. De twee mannen heb
ben moeten leven op een „dieet" van
wilde mossen, patrijzen en hazen.
Bij hun redding waren ze muger en
hongerig, doch verder in goede staat.
Vier andere overlevenden van het
ongeval zijn ontdekt tijdens hun
tocht naar de bewoonde wereld; door
middel van vliegtuigen werden zij
van voedsel voorzien.
Vijf weken geleden zochten 26
vliegtuigen een oppervlakte van
200.000 vierkante mijl af naar het
verongelukte toestel, zonder het ech
ter te kunnen vinden.
Ir. K. Koeten, gefotografeerd na
zijn redding.
Het herstel van de Keulse Dom zal
nog drie jaren duren, zo heeft de
aartsbisschop van Keulen, kardi
naal Joseph Frings, medegedeeld. De
Dom zal den weer in zijn geheel
kunnen worden open gesteld. Enkele
jaren geleden werd het eerste deel
van het herstelwerk voltooid en het
priesterkoor en de dwarsbeuk in ge
bruik genomen. De rest van het
kerkgebouw bleef echter door een
provisorische warnd afgescheiden en
hier gaat de restauratie nog door.
Irak was ook zo
halsstarrig
In twee cellen in Londen wachten
Tommy Flynn en zijn Irakse verloof
de Jean Kawahib op de dag dat zij
de gevangenis kunnen verlaten.
Iedere dag pijnigt hen de vraag of
Jean naar Irak uitgewezen zal wor
den, naar het land dat zij als ver-
stekelinge aan boord van de „Queen
Maud" ontvluchtte, om met de twee
de steward Tommy in Engeland
te kunnen trouwen.
Kortgeleden toen Tommy met de
„Queen Maud" in Basra was, maak
te hij kennis met Jean. Trouwplan
nen werden gemaakt, maar de auto
riteiten in Basra weigerden toestem
ming voor dit Mohammedaans-
Christelijke huwelijk.
„Dan gaan we in Londen trou
wen", zei Tommy. Maar ook hier
stak Basra een stokje voor. Jean
kreeg haar paspoort en uitreisver
gunning niet.
Ten einde raad trokken de jong-
verliefden de stoute schoenen aan en
besloten dat de a.s. bruid langs ille
gale weg in het ruim van de
„Queen Maud" de reis naar good
old Engeland zou maken".
Gekleed in een uniform van twee
de steward Flynn, de haren wegge
stopt onder een hagelwitte pet, ging
Jean op een avond aan boord van de
„Queen Maud", waar Tommy haar
tussen de koffiebalen in het ruim
verborg.
Alles ging goed tot Londen. Daar,
bij de ontscheping, viel de tweede
steward door de mand.
De politirechter veroordeelde
Tommy en Jean tot resp. drie en
twee maanden gevangenisstraf.
MAU-MAU-VROUWEN.
Vrouwen, behorend tot de Mau
Mau. hebben Maandagavond voor het
eerst een overval gepleegd. In het
reservaat van Rort Hall doodden zij
drie mannen, vijf kinderen en een
vrouw. De drie mannen waren leden
van de burgerwacht. De overval gold
een Kikoejoe-nederzetting.
De prins vandaag
weer thuis
Prins Bernhard, die op weg van
Tanganyika naar Soesterberg giste
ren te Rome is aangekomen, hoopt
heden in de loop van de middag weer
thuis te zijn. De prins zal landen op
het vliegveld Soesterberg.
Een afgedankte ijskast heeft in de
Verenigde Staten weer een nieuw
slachtoffer gemaakt. Het is de 4-ja
rige Pamela Fisher uit Grand Haven
in Mitchingan, die met een vriendin
netje Lila Mae Carpentier, in de kast
was gekropen en er niet meer uit
kon.
Toen mevr. Carpenter de kinde
ren miste maakte zij ook de ijskast
open. Het gelukte nog de levensgees
ten van Lila Mae op te wekken, maar
Pamela was gestorven.
Oude ijskasten schijnen grote aan
trekkingskracht voor kinderen te
hebben. De laatste twee maanden
zijn daardoor in de Verenigde Staten
en Canada al 16 slachtoffertjes ge
maakt.
HOE
wordt
het
weer?
(Geldig van Woensdagavond tot
Donderdagavond. Opgemaaktte
10 uur).
PLAATSELIJK MIST.
In de nacht en ochtend plaat
selijk mist en iets kouder. Ove
rigens veranderlijke bewolking,
droog en ongeveer dezelfde mid-
dagtemperaturen als vandaag.
Overwegend zwakke wind uit
Noordelijke richtingen.
8 Oct.: zon op 6.52 en onder 18.02;
maan op 7.31 en onder 17.36 uur.
Het weer in Europa
De weerrapporten van hedenmor
gen 7 uur luiden:
weer
temp.
HELSINKI
geheel bew.
1 C.
OSLO
licht bew.
6
STOCKHOLM
zwaar bew.
3
KOPENHAGEN
regen
6
LONDEN
nevel
6
AMSTERDAM
mist
8
BRUSSEL
zwaar bew.
8
PARIJS
nevel
6
BORDEAUX
mist
3
NICE
zwaar bew.
17
WARSCHAU
geheel bew.
5
BERLIJN
nevel
4
FRANKFORT
nevel
2
MUNCHEN
geheel bew.
6
ZURICH
mist
2
WENEN
zwaar bew.
7
ROME
lidht bew.
14
Vannacht iets kouder
Het K.NJO. deelt mede:
Op de Oceaan ten Westen van
Schotland ligt een omvangrijk hoge-
drukgebied. Langs de flank van dit
hogedrukgebied stroomt vrij koude
lucht uit Noordelijke streken naar
onze omgeving. De wind neemt ech
ter in kracht af. In verband daarmede
zullen tijdelijke opklaringen de tem
peraturen in de komende nacht lager
doem zijn dan in de afgelopen nacht.
De temperatuurdaling zal plaatse
lijk mistvorming tot gevolg hebben.
Zeer koude lucht uit de Poolstreken
stroomt thans via het Noorden van
Rusland naar het Oostzeegebied. Uit
Finland werd in de afgelopen dagen
sneeuwval en plaatselijk strenge
vorst gemeld. Ook in Zweden daalde
de temperatutu: in de nacht plaatse
lijk enkele graden onder het vries
punt.
Op de Oceaan is de depressie
activiteit tijdelijk gering, maar by
New Foundland verscheen vannacht
een nieuwe en actieve depressie, die
in Oostelijke richting koerst.
Korreltje
V/ie oud wordt, beleeft vele ver
rassingen.
