2)e &2id6e(Soti/tatit
West-Berlijn
Kardinaal Wyszynski
gearresteerd
De opstand in
Atjeh
Millionnairskind
ontvoerd
Burgemeester Reuter overleden
Klooster van St* Bernard
wordt niet opgeheven
Bofte die Schot
even!
Oude recepten
Directeur: C. M. v. HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WOENSDAG 30 SEPTEMBER 1953
44ste JAARGANG No. 13005
ontstak de kaarsen
Papengracht 32, Tel, 20015. Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.47 p. w., f 2.p. mnd., f 6.— p. kwart. Franco p. p. f 6.80. Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes f 1.50
SURINAME
1 meer dan een jaar geleden in de
Tweede Kamer ontplofte, toen de
heer De Kort op de verklaring van
minister Kernkamp, afgelegd in Pa
ramaribo, dat onder het zelfbeschik
kingsrecht van Suriname ook het
recht van secessie moest worden ver
staan, de kat de bel aanbond en zich
hiertegen verzette, welk verzet door
het grootste deel van de Kamer ge
volgd werd. Het resultaat hiervan
was, dat minister Kernkamp deze
verklaring moest inslikken en voor
zijn eigen verantwoording nemen.
Maar het resultaat was tevens, dat
men in een impasse was geraakt,
waar men niet scheen te kunnen uit
komen. Suriname immers verlangde
in de preambule van het nieuwe Sta
tuut het zelfbeschikkingsrecht opge
nomen te zien, maar de verschillen
de interpretatie van het zelfbeschik
kingsrecht maakte, dat er een ver
schil van opvatting was, dat niet te
overbruggen scheen.
De ministerraad was er toen toe
gekomen een kleine commissie uit
zijn midden te benoemen, welke tot
taak kreeg naar een formule voor
overeenstemming te zoeken.
Enige tijd geleden nu is de for
mule, welke deze commissie einde
lijk heeft opgesteld, openbaar ge
maakt.
OET BLIJKT NU, dat hier niets
anders is geschied en er kon
ook moeilijk iets anders geschieden
dan dat het meningsverschil om
trent het zelfbeschikkingsrecht op de
achtergrond is geschoven. Men heeft
namelijk in deze opzet het zelfbe
schikkingsrecht uit de preambule
weggenomen en een nieuwe proce
dure voorgesteld voor wijziging van
het Statuut in de toekomst. Hierdoor
wordt dus de wijzigingsprocedure in
de discussie betrokken, waardoor Su
riname de gelegenheid zou krijgen
voor de verwezenlijking van zijn
wensen, indien zij dit in de toekomst
wenselijk zou achten. Hierdoor zou
men momenteel uit de moeilijkheden
zijn, omdat men nu minder de na
druk op het zelfbeschikkingsrecht
c o. het recht van secessie zou behoe
ven te leggen in het nieuwe Statuut.
Het zou immers dan altijd later nog
aan de orde kunnen komen.
Het gaat hier om de omzetting van
de historische verbondenheid tussen
Suriname (en ook de Nederlandse
Antillen) en Nederland. Men dient
zich echter wel te realiseren, dat
voor Suriname het recht tot afschei
ding in dit stadium in het geheel niet
actueel is. Suriname is een nog niet
ontplooid gebied en heeft nog finan
ciële en technische steun uit het bui
tenland nodig om zich te kunnen
ontplooien. Nederland staat op het
standpunt, dat het deze steun mid
dels investeringen wel wil geven,
maar dat het aantrekken van inves-
steringen slechts mogelijk zal blij
ken bij voldoende zekerheid en dat
dan ook bij een ontplooiing van Su
riname door Nederlandse financiële
hulp de betrekkingen tussen Neder
land en Suriname in de toekomst
daaraan zullen moeten worden kun
nen aangepast.
IN IEDER GEVAL heeft de lands-
regering in Suriname laten weten
dat zij de nieuwe formule, die de
Nederlandse regering heeft uitge
werkt een voldoende grond acht
voor een te hernieuwen overleg.
Daarbij heeft zij verklaard, dat het
belangrijkste punt bij een regeling
voor Suriname zal zijn de wijze,
waarop die regeling aan zijn groei
en bloei kan worden aangepast. En
dat zal dan bij de komende bespre
kingen een voornaam punt daarvan
uitmaken. Ook heeft de Surinaamse
regering medegedeeld, dat zij het
voor een vrijwillige verbondenheid
noodzakelijk acht, dat Suriname de
vrije keuze heeft gehad tussen het
verbonden zijn en het niet verbon
den zijn, terwijl tevens de voorwaar
den van de verbondenheid en even
tueel ook de gevolgen van een uit
spraak om niet met Nederland ver
bonden te zijn vooraf moeten wor
den vastgesteld.
Enerzijds is dit niet zo erg als
het wel lijkt, omdat in Suriname, zo
als wij reeds zeiden, djor het achter
blijven van eên economische ont
wikkeling, welke dit gebied zichzelf
niet kan verschaffen, de wens tot af
scheiding op dit ogenblik niet be
staat. De laatste wens is dus eigen
lijk niets anders dan de wens om dit
te voren vast te leggen, maar ook om
in de practijk het recht op vrije keu
ze vast te leggen, al is dat dan ook
niet in de Statuut geschied.
Maar anderzijds spreekt hieruit
altijd nog het gevoel van wantrou
wen, dat door de ontwikkeling en het
Nederlands verzet tegen het recht
van secessie in de preambule is ge
schapen, nog niet geheel is over
wonnen.
Dat er een basis is gevonden om
de toen onderbroken onderhandelin
gen weer voort te zetten is intussen
verheugend, maar er zal bij de ko
mende onderhandelingen over het
Statuut wederzijds een grotere mate
van vertrouwen moeten worden ge-
-lomonstreerd om de werkelijke vrij
willige verbondenheid, waarnaar men
streeft, voor een lange toekomst te
verwezenlijken.
Huiszoeking in paleis
Het dagblad van het Vaticaan, de
„Osservatore Romano", heeft giste
ren een felle aanval gedaan op de
Poolse regering.
Mededelend, dat de primaat van
Polen, kardinaal Wyszynski is gear
resteerd en naar een onbekende
plaats is overgebracht, herinnert het
blad er aan, dat de kardinaal begin
van dit jaar openlijk heeft voorspeld,
dat de kerkvervolging in Polen zal
toenemen.
„Op die dag heeft hij zijn eigen
vonnis ondertekend", aldus de „Os
servatore Romano", „en begaf hij
zich volledig bewust van hetgeen hij
deed, op de weg die zou leiden tot
zijn verbanning".
Het blad onthult dan nog, dat in
de nacht van 25 September een huis
zoeking heeft plaatsgehad. Alle aan
wezigen moesten met het gezicht
naar de muur op een rij gaan staan,
terwijl de leden van de volkspolitie
zich met de vuurwapens in de aanslag
achter hen opstelden.
Diezelfde morgen werd de kardi
naal gearresteerd en weggevoerd.
De leider van de Polen in balling
schap, August Zaleski, heeft via Ra-
Uit leger- en andere berichten, die
in Medan binnenkomen, blijkt, dat
de posities van het Indonesische le
ger in het kustgebied van Oost- en
Noord-Atjeh ernstig door de opstan
delingen wordt bedreigd. Zij maken
melding van „voortdurende aanval
len" op de versterkingen, die kort
na de opstand op Atjeh zijn ingezet
en die, naar eerst nu bekend wordt,
op enkele punten door de opstande
lingen zijn omsingeld.
Pantsertroepen onder bescherming
van bommenwerpers zijn thans op
weg naar de bedreigde punten en
zouden er volgens het Indonesische
legerbericht in geslaagd zijn de li
nies van de opstandelingen te door
breken.
De fanatieke rebellen in Atjeh
vluchten naar de bergen naarmate de
regeringscompagne tegen hen aan
kracht wint, heeft volgens Ass. Press
de Indonesische minister van Bin
nenlandse Zaken dr. Hazairin meege
deeld.
Hij verklaarde, dat de regering de
opstand op Atjeh spoedig onder de
duim zal hebben. De minister zeide,
dat ongeveer lO.OOOvan de 500.000 in
woners aan de rebellie deelnemen.
Het rommelt weer in
O. Duitsland
Het rommelt opnieuw in Oost-
Duitsland. De arbeiders op de grote
scheepswerven in het Oostzeegebied,
aan wie na de ongeregeldheden van
17 Juni een betere levensstandaard
was beloofd, vallen op het ogenblik,
naar van Oostduitse communistische
zijde wordt gemeld, openlijk op ar
beidersbijeenkomsten en openbare
vergaderingen het communistische
regiem aan.
In verscheidene gebieden lang de
kust worden langzaam-aan-acties ge
houden en het communistische blad
,,Die Ostseezeitung" heeft zich reeds
in een hoofdartikel gekeerd tegen de
„saboteurs", die deze acties leiden.
De arbeiders stellen zich volgens
dit blad op het standpunt, dat eerst
verbetering van de levensomstan
digheden over verhoging van de pro
ductiviteit kan worden gesproken.
Ook van Westelijke zijde wordt
gemeld, dat de toestand op de werven
zeer gespannen is. De werfarbeiders
zouden vooral de reparaties aan Rus
sische schepen saboteren.
Zonder Britse hulp
gaat 't niet
De regéring-Zahedi heeft het Per
zische volk er voorzichtig op voorbe
reid, dat op zijn minst enige Britse
technici naar Abadan zullen moeten
terugkeren, wil men de olieproductie
weer behoorlijk op gang krijgen.
In een rapport van de regering
wordt gezegd, dat het 30 tot 40 mil-
lioen dollar zal kosten om de olie-
productie van Abadan weer op het
peil van voor de naasting te bren
gen.
Met het indienst nemen van 30 des
kundigen en een investering van 6
millioen dollar zal het mogelijk zijn,
9 millioen ton olie te winnen en daar
van 4 tot 6 millioen ton te raffineren.
Om de olieproductie echter volledig
op gang te brengen (en te houden)
zijn 600 deskundigen nodig.
Het rapport zegt nog; dat enkele
turbines van de electrische centrale
van Abadan nodig moeten worden
nagezien door technici van de fa
briek, die de machines bouwde. Dit
nu is een Engelse firma.
Zolang de oliekwestie niet tot een
oplossing is gebracht, zal de ge
naaste olie-industrie maandelijks on-
dio Vrij Europa het Poolse volk op
gewekt, zich kalm te houden en zich
niet te laten verleiden tot wanhoops
daden, die zouden kunnen eindigen
in een bloedbad. Hij meende, dat de
communisten speculeren op een op
stand, die zij dan in een met niets
ontziend geweld zouden willen smo
ren:
Een onbekend gebleven vrouw
heeft het zesjarige zoontje Bobby van
de te Kansas City wonende million-
nair Greenlease ontvoerd.
De vrouw vervoegde zich bij de
kloosterschool, met de boodschap, dat
zij Bobby kwam ophalen omdat zijn
moeder ernstig ziek was geworden.
De zuster, die haar te woord stond,
zei, dat zij het ventje even zou roe
pen.
De vrouw begaf zich in die tus
sentijd naar de kapel, waar het kind
even later bij haar werd gebracht.
Daarop verdween zij met het jonge
tje op haar arm.
Toen de moeder-overste naderhand
de woning van de familie Greenlease
opbelde, en vernam dat mevrouw vol
komen gezond was, bleek, dat hier
sprake is van een opzienbarend ge
val van „kidnapping".
Bobby's moeder was zo overstuur,
dat zij naar het ziekenhuis moest
worden gebracht.
Meisjes in opstand
Ongeveer 100 meisjes uit een ver
beteringsgesticht te Theresiënfeld, in
de omgeving van Wenen, zijn in de
afgelopen nacht in opstand gekomen.
Vijftien meisjes ontvluchtten via
aan elkaar geknoopte beddelakens uit
het raam van de eerste verdieping en
verdwenen in de duisternis.
De anderen wierpen huisraad van
het gesticht naar buiten, gooiden de
ruiten in, draaiden de stoppen van
het electrisch licht uit.
Enkele vluchtelingen konden in de
loop van de dag door de politie wor
den aangehouden.
EEN ONDERZEEBOOT KWIJT
De Duitse sleepboot „Stein" heeft
omstreeks elf uur gisteravond ter
waarschuwing van de scheepvaart
geseind dat zij op mijl ten Noord
westen van het lichtschip „Goeree"
een onderzeeboot heeft verloren. De
onderzeeboot drijft in Noordooste
lijke richting en is gevaarlijk voor
de scheepvaart.
De Nederlandse kustvaarder „Fiat"
heeft de verloren onderzeeboot aan
getroffen en een lid van haar be
manning aan boord van de onderzee
boot gezet. De onderzeeboot wordt
thans door de „Fiat" naar Hoek van
Holland gesleept De onderzeeboot
was bestemd voor de sloop.
Missionarissen vertrokken naar Afrika
Vlet de Skymaster „Aalsmeer" vertrok gistermorgen van Schiphol voor de 40e maal een groep van pl.m. 25
missionarissen naar missieposten te Juba, Entebber en Tabora (Centraal Afrika). Voor het voeren van bespre
kingen op verschillende landingsplaatsen vlogen ditm aal enige bestuursleden en leden van de Raad van
Beheer met het gezelschap mee. Men ziet hier de missionarissen met familieleden, die hen uitgeleide
deden voor het vertrek.
Verlies voor W.Berlijn felfnn hafn
macht kwam, was Reuter burgemees
ter van Maagdenburg. 10 Jaar na zijn
ontvluchting bleef hij verbonden aan
de Turkse academie voor de oplei
ding van ambtenaren te Ankara. Na
de oorlog keerde hij naar Duitsland
terug om een symbool van de vrij
heid te worden als burgemeester van
West-Berlijn.
Voor de ramen van de huizen in
West-Berlijn brandden gisteravond
duizenden kaarsen als teken van
rouw voor burgemeester Reuter.
De thans overleden burgemeester
had zelf de gewoonte ingevoerd kaar
sen te branden ter herinnering aan
degenen die in de oorlog vielen en
degenen die in de Oostelijke landen
worden vermist.
Onverwacht is gisteren burgemees
ter prof. Ernst Reuter van West-Ber
lijn op 64-jarige leeftijd overleden.
Deze voormalige communist, die
zich later bij de socialisten aansloot,
was de man, die de West-Berlijners
aanvuurde tijdens het beleg van het
Westelijk stadsdeel gedurende de
blokkade in de periode 19481950.
Het bericht wekte in Washington
grote verslagenheid in regeringskrin
gen. 's Middags was pas bekend ge
worden dat hij een bronchitis had op
gelopen en het bed moest houden. De
oorzaak van zijn overlijden was ech
ter een hartaanval. De socialistische
partij, die een jaar geleden haar lei
der Kurt Schumacher verloor, heeft
nu weer een zwaar verlies geleden.
In 1917 namen de Russen hem
krijgsgevangen en hij werd een ac
tief lid van de bolsjewistische partij.
Lenin koos hem als de eerste volks
commissaris voor de Wolga-Duitsers.
Stalin was zijn onmiddellijke chef
als commissaris voor de nationalitei
ten. Zes maanden later verliet Reuter
de communistische partij en sloot zich
bij de Duitse socialisten aan.
In 1935 vluchtte hij via Nederland
naar Engeland, nadat hij tweemaal
Meer dan ooit
reden van bestaan
Onlangs verscheen het bericht in
de pers dat het beroemde St. Ber-
nai ii-klooster eigenlijk zijn beteke
nis en waarde als verblijf voor een
aantal monniken had verloren nu
de gebaande wegen en een tunnel
hel verkeer over deze bergpas onge
vaarlijk hadden gemaakt.
Het bericht had dan ook tot aan
hef: De St. Bernard-honden zoeken
werk en Het klooster op de St. Ber
nard wordt opgeheven. Uit een inge
zonden stuk in de „Manchester Guar
dian" van de abt van dit klooster
blijkt nu dat er geen sprake van is
dat het klooster zal worden verlaten.
De abt schrijft: „Het beroemde
klooster, dat bijna duizend jaar ge
leden door St. Bernard de Menthon
werd gesticht heeft nu meer dan ooit
reden van bestaan. Een gemeenschap
van zeven monniken bidt daar dag en
nacht voor het welzijn der mensheid,
beoefent daar de gastvrijheid en de
menslievendheid en wijdt zich daar
aan de studie van de theologie en
andere wetenschappen.
Een feit is, dat de Simplontunnel
John McLaren, een 50-jarige Schot
uit Alloa (Schotland), had na am
pele overwegingen zes pennies in een
voetbalpool gestoken. Gisteren kreeg
hij bericht, dat hij 75.000 pond ster
ling (750.000 gulden) had gewonnen.
McLaren, die stoker is op een dis
tilleerderij, vertelde later, dat hij ge
woon zou blijven werken. (Om de
geveer 13 millioen gulden verlies lij- verbraste zes pennies terug te ver
den, aldus het rapport. idienen?).
en de gebaande wegen de betekenis
van het werk der gastvrijheid gedu
rende de vier zomermaanden, wan
neer er een invasie is van toeristen,
die niets begrijpen van de godsdien
stige kant van het klooster, hebben
verminderd. Zij vergeten echter, dat
de sneeuw de berg gedurende acht
maanden blokkeert. Dan komen er
geen auto's of toeristen meer.
De gasten, die dan naar het kloos
ter komen zijn weinig in getal, maar
van des te betere kwaliteit.
Het zijn pelgrims, reizigers en
vrienden van de St. Bernard. Zij
worden allen onder een warm dak
gastvrij ontvangen. Het hotel heeft
dan zijn deuren gesloten.
In de winter is dat niet lonend te
exploiteren. Alleen de monniken van
het klooster zijn er nog om him
diensten te bewijzen en veiligheid en
troost te brengen aan hun mede
mensen.
Moet ik ook nog in het geheugen
terugroepen wat -het klooster en de
monniken van de St. Bernard gedu
rende wereldoorlog II hebben bete
kend voor vele Italiaanse patriotten,
die aan de tyrannie der nazi's of fas
cisten waren ontvlucht en die in de
bergen waren gevlucht?
Hebben de monniken hen niet als
gidsen geleid en hun in het klooster
veiligheid, voedsel en kleding gebo
den? Is het nog nodig u er aan te
herinneren dat 19 November 1951 een
jonge monnik Dom Lucien Droz is
omgekomen in een lawine, toen hij
als gids een aantal reizigers zijn
diensten bewees bij het oversteken
van het gebergte?
De tegenwoordige paus Pius de
twaalfde heeft zelf te kennen gege
ven, dat het klooster van de grote St.
Bernard altijd aan zijn doelstelling
en zijn nut zal blijven beantwoorden
zolang de kloostergemeenschap zou
volharden in gebed. Er is geen re
den om te veronderstellen dat de paus
een klooster zal opheffen wijl de se
cundaire reden van zijn bestaan aan
belangrijkheid heeft ingeboet."
Dionne-vijfling gaat
scheiden
De vader van de bekende Canade
se vijfling, de heer Oliva Dionne
heeft bekend gemaakt dat zijn vijf
dochters binnenkort uit elkaar zullen
gaan. Cecile, Annette, Emile en
Yvonne zullen hun studies voortzet
ten. Marie echter treedt in bij de
zuster Dienaressen van het H. Sacra
ment, een Franse beschouwende orde
te Quebec.
„De tijd is gekomen dat de wegen
van de vijfling gaan scheiden", al
dus luidde het commentaar van va
der Dionne op 't opzienbare nieuws.
Zij moeten zich, nu zijn negentien
jaar zijn, ernstig met hun toekomst
bezig gaan houden.
De vijf meisjes, die sinds hun ge
boorte onafgebroken tezamen zijn
geweest, verblijven thans voor hun
jaarlijkse vacantie in het ouderlijk
huis te Corbeil.
Binnen enkele weken vertrekt
Yvonne naar Montreal om zich te
specialiseren in de kunstwetenschap
pen; Cecile, Annette en Emile ke
ren terug naar Nicolet om hun stu
dies voort te getten aan het Insti-
tut Familial, welke school geduren
de het leerjaar 1952'53 nog door de
complete vijfling werd bezocht.
FEEST-AANBIEDING
NOLITA NYLONS
mei zwarte naad
2.95
HAARLEMMERSTR. 172-174-179
Midza-Bonnen voor onze cliënten
(Advertentie)
Geleerden aan de universiteit te
Philadelphia zijn er in geslaagd een
4000 jaar oud medicijnenboek te ont
cijferen van een Sumerische kleitafel,
die zich in het museum van de uni
versiteit bevindt. Voor zover bekend,
is dit het oudste medische handboek
ter wereld.
De kleitafel werd ruim 50 jaar ge
leden te Nippoer in Irak gevonden.
De onbekende Sumerische dokter ge
bruikte in zijn recepten zout, salpe
ter, melk, slangenhuiden, schildpad
hoorn en diverse kruiden.
ZOON VAN MOSSADEK
GEARRESTEERD
Dr. Ghoelam Hossein Mossadek,
zoon van de voormalige Perzische
premier, is Dinsdag in Tsjemiran,
waar hij zich sedert 19 Augustus
schuil hield, gearresteerd.
Hij werd gezocht wegens deelne
ming aan de verdediging van het
huis van zijn vader tegen aanhan
gers van de Sjah. Hij zou voorts
hebben aangezet tot het omverwer
pen van standbeelden van de Sjah.
(Geldig van Woensdagavond
tot Donderdagavond. Opgem. te
10 uur.)
VEEL WIND
Veel bewolking met voorna
melijk in de Noordelijke helft
van het land tijdelijk regen of
motregen. Langs de kust over
wegend harde, in het binnen
land overwegend krachtige
Zuid-westelijke wind. Iets hoge
re temperaturen.
1 Oct.: zon op 6.40 en onder 13.18;
maan op en onder 15.56 uur.
Het weer in Europa
HELSINKI
STOCKHOLM
OSLO
KOPENHAGE
AMSTERDAM
EDINBURGH
LONDEN
LUXEMBURG
PARIJS
BORDEAUX
GRENOBLE
NICE
GENEVE
ZURICH
LOCARNO
BERLIJN
FRANKFORT
MUNCHEN
WENEN
INNSBRUCK
ROME
weer
onbew.
zwaar bew.
half bew.
regen
zwaar bew.
regen
motregen
zwaar bew.
zwaar bew.
mist
geheel bew.
zwaar bew.
geheel bew.
geheel bew.
zwaar bew.
nevel
mist
nevel
geheel bew.
motregen
regen
Veel wind
Het K.N.M.I. deelt mede:
Nadat warme Zuidelijke winden
ons de vorige Zondag fraai nazomer-
weer hadden gebracht, kwam ons
land weer binnen het bereik van de
pressies te liggen, die aan het rustige
weer een einde maakten. Weliswaar
waren de neerslag hoeveelheden tot
dusver gering, maar de aanwakke
rende wind voerde koelere lucht aan,
waardoor de temperaturen daalden
en het weer een meer herfstachtig
karakter kreeg. Ondertussen kwam
op de Oceaan een nieuwe en vrije
actieve depressie tot ontwikkeling,
die aan haar voorzijde grote hoeveel
heden vochtige en vrij zachte lucht
naar West-Europa transporteert.
Hoewel de temperaturen hierdoor
weer iets omhoog gaan, wakkeren de
winden geleidelijk verder aan, ter
wijl ook de neerslagkansen toene
men. Men moet dan ook op enkele
dagen van onstuimig maar vrij zacht
weer rekenen, dat aan het einde van
de week door een nieuwe afkoeling
gevolgd zal worden.
Korreltje
Vrijgevigheid heeft geen bodem.
