S)e ÊddóeSoivtcmt
Heelt Frankrijk een
nieuwe Blauwbaard'?
De toestand in Atjeh is ernstiger
Ongeregeldheden breiden zich uit
Neutraal
verenigd Korea?
Alweer sneller
W cr vclstormen
in het Oosten
Vandaag weer overleg in
stichting van de Arbeid
„Grand Repulse"
Directeur: C. M. v. HAMERS VELD.
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN.
ZATERDAG 26 SEPTEMBER 1953
44ste JAARGANG No.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Papengracht 32, Tel. 20015. Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.47 p. w., f 2.p. mnd., f 6.p. kwart. Franco p. p. f 6.80. - Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes f 1.50
TAAIE PRATERIJ
van de week de situatie in de in
ternationale politiek kunnen noe
men. Afgezien dan van een storm
in Atjeh, waarvan wij de eigenlijke
betekenis of de intensiteit nog niet
precies kunnen vaststellen.
Overigens is 't wat druilerig, doch
niet bepaald stormachtig. Zoals
echter in de herfst steeds de ver
wachting leeft van de naderende
winter, zo kijken wij ook in de in
ternationale politiek met zorg naar
de toekomst en vragen ons af. wan
neer de winterstormen zullen inzet
ten.
Zwarte onheilspellende wolken
zijn er genoeg. Bijv. de naderende
conferentie over Korea; nota bene
een vredesconferentie, maar desal
niettemin een vat zo vol mogelijk
heden, dat men er omheen draait als
een kat om de hete brei en er
0 nauwelijks aan durft te be
ginnen. De moeilijkheid is, dat
de Zuid-Koreaanse president Syng-
man Rhee de geallieerden niet lan
ger de tijd heeft gegeven dan tot 28
October a.s. en dat dan de vredes
conferentie begonnen moet zijn, an
ders zal Rhee de vijandelijkheden
heropenen. Nu is Rhee een klein
blaaskaakje, maar hij weet, dat hij
het de Amerikanen in Korea tame
lijk lastig kan maken, als hij zijn be
dreiging probeert uit te voeren. Voor
een serieuze heropening der vijan
delijkheden is men niet zo bang, of
schoon niemand in de Koreaanse ge
schiedenis van tegenwoordig graag
voorspelt wat er kan gebeuren. In
elk geval is het prettiger het zekere
voor het onzekere te kunnen nemen
en daarom wordt er van geallieerde
zijde gestreefd naar een zo vlot mo
gelijk verloop van zaken. Het is
Syngman Rhee erom te doen, te be
wijzen, dat er met de rode Noord-
Koreanen en de Chinezen toch niet
valt te praten en dat elke wapen
stilstand niets anders is dan een no
deloos traineren. Vandaar dat de ge
allieerden er waarde aan hechten op
tijd te kunnen beginnen en waarlijk
niet alleen omdat zij bang zijn, dat
Syngman Rhee op z'n eentje weer
zal gaan vechten.
De ervaring heeft evenwel ge
leerd, dat de rode heren onhandel
bare lieden zijn, die een eindeloze
volharding aan de dag leggen op het
stuk van sabotage en een uitgespro
ken talent hebben om van ieder kie
zelsteentje een onoverkomelijke
steen des aanstoots te maken. Zo
dreigt de hele Korea-conferentie nu
reeds vóór de aanvang vast te lopen
op de vraag, wie aan die conferen
tie moeten meedoen.
MERIKA STELT ZICH OP HET
standpunt, dat aan de vredes-
Vluchtelingen verlaten het rumoerige land
Van regeringszijde verneemt A. P., dat de toestand in Atjeh zeer ern
stig geworden is. Deze zegslieden voegden er echter aan toe, dat de re-,
bring de toestand meester is en dat militairen, zee-, luchtmacht en po
litie, in het gehele gebied paraat zijn. Het burgerlijk bestuur in Atjeh
functionneert nog normaal. Districtshoofden die gemene zaak met de
opstandelingen hebben gemaakt zijn al vervangen-
De Indonesische mimster van Voorlichting, dr. F. Loembantobing, heeft
in een radiorede verklaard, dat men in Atjeh te doen heeft met ee»
„rebellie om onze staat omver te werpen."
Voor zover bekend zijn op zijn minst elf van de voornaamste steden
van Atjeh gelijktijdig gevechten uitgebroken.
VERBINDINGEN VERNIELD. De totale verliezen aan beide kan
ten zijn niei bekend, maar verwacht
Deze steden liggen langs de slech- wordt, dat deze cijfers hoog zullen
te, maar enige weg van de provincie, zijn.
welke langs de kust loopt. De weg
loopt van Medan in Noordwestelijke STROOM VAN VLUCHTELINGEN,
richting naar de hoofdstad Kotoradjal
en draait dan naar het Zuid-Oosten Volgens de berichten stromen de
naar de provincie Tapanoeli.
In Atjeh zijn de weg-, spoor- en
telefoonverbindingen vernield. De
spoorweg van Medan naar Kotorad-
ja is op drie plaatsen opgebroken en
de telefoonlijnen zijn op veel meer
plaatsen vernield.
De berichten uit het gebied zijn
met elkaar in strijd. Zij zouden de
regeringsfunctionnarissen echter niet
verontrusten.
Talrijke functionarisen gaven ech
ter in particuliere gesprekken uiting
aan hun vrees, dat de ongeregeldhe
den zich tot de gehele provincie zul
len uitbreiden.
De leider van het verzet tegen
Djakarta is Tengkoe Daud Beuroeh,
de vroegere militaire gouverneur van
de provincie. Hij is voorzitter van
een vereniging van Mohammedaanse
priesters in Athjeh en heeft in dit
gebied grote invloed.
Het doel van de opstand is van
Atjeh een deelstaat te maken van
een „Mohammedaanse Indonesische
staat" (Daroel Islam) onder leiding
van Kartosoewirjo, die ergens in de
bergen van West-Java zijn hoofd
kwartier heeft.
De Atjehers staan bekend om hun
koppigheid en fanatisme. De Neder
landers slaagden er pas na 40 jaar in
hun onbetwist gezag in het gebied
te vestigen. Dat was eerst in het
begin van deze eeuw.
Tijdens de tweede wereldoorlog
zijn de Japanners er ook nooit in
geslaagd het Gehele zwaar beboste
gebied onder de knoet te brengen.
De huidige opstand is de climax
van het algemene verzet tegen de
onderhandelingen, welke een einde centrale regering in Djakarta?
moeten maken aan de Koreaanse
oorlog, dienen deel te nemen die
landen, welke een actief aandeel
hebben gehad in de oorlogvoering.
Een alleszins redelijk standpunt, zou
men zeggen. Maar niet in de ogen van
de communisten. Zij hebben nu een
maal een hartstocht voor ingewik
kelde en tot in 't oneindige te rekken
conferenties, waarvan zij een levens
positie kunnen maken. Hoe meer on
derwerpen zij op de agenda kunnen
stouwen des te mooier. En nu willen
zij niet alleen de beëindiging van de
Koreaanse oorlog bespreken, maar
bovendien het gehele probleem van
Azië met alle vraagstukken die ver
band houden met Korea. En dan
zouden ook Rusland en India aan de
conferentie-tafel moeten aanzitten.
Wie enige ervaring heeft van de
na-oorlogse conferenties, voelt met
klompen aan, dat zo'n conferentie
over tien jaar nog zou zitten te bek
vechten als-ie inmiddels niet in
slaande ruzie zonder resultaat was
opgebroken. Geen wonder danook,
dat de geallieerden onder aanvoering
van Amerika er niets voor voelen.
Zij willen best eens praten over al
lerlei Aziatische problemen, maar
dan na de liquidatie van de Kore
aanse oorlog.
Inmiddels is men aan 't proberen
om een mouw te passen aan de beide
uiteenlopende standpunten. Het
nieuwste is in dit opzicht een voor
stel, vervat in de jongste Ameri
kaanse nota aan Peking, inhouden
de, dat de beide partijen op de Ko
rea-conferentie het t.z.t. eens zouden
moeten zien te worden over uitno
diging van derden.
Ook dit voorstel zal wel weer ver
worpen worden en als de lijn van
Panmoendjon moet worden doorge
trokken, zal er nog wel een jaar of
wat mee heengaan alvorens men
weet wie er nu eigenlijk met elkaar
zullen gaan confereren.
Inmiddels blijft het deksel van het
Koreaanse kruitvat open staan en
houdt men z'n hart vast, dat een of
ander Syngmannetje er spelender
wijs een brandende lont in gooit.
In Atjeh neemt men Djakarta de
vele beloften kwalijk, die nooit in
gelost worden en men voelt zich als
stiefkinderen van de bevoorrechte
Javanen.
De financiële en economische toe
stand is in Atjeh zeer slecht. De eni
ge hoofdweg is slechts een eindelo
ze rij kuilen.
In gisteren uit Medan ontvangen be
richten wordt bevestigd, dat 34 lei
ders van de rebellen bij de gevechten
van Maandag om het leven gekomen
zijn.
Overeenstemming
Spanje en V.S.
Spanje en de Verenigde Staten
zullen vandaag de verdragen tot mili
taire en economische bijstand onder
tekenen. Reeds lange tijd heeft men
over de overeenkomst onderhandeld.
Thans schijnt men het over alle pun
ten eens te zijn en zal de onderteke
ning geschieden.
evacué's met boten uit de steden
langs de Oostkust van Atjeh naar Me
dan. Dit zouden hoofdzakelijk fami
lieleden zijn van regeringsfunctionna
rissen, zakenlieden en van personeel
van plantages
Volgens de evacué's uit de stad
Lhok Seumawe zijn daar honderden
fanatieke rebellen gedood en ge
wond.
Volgens een ander bericht hebben
de rebellen hun hoofdkwartier ge
vestigd te Peureula, ongeveer hal
verwege Medan en Kotaradja. Dit
zou er op lijzen, dat zij deze stad
aan de Oostkust veroverd hebben.
Volgens de jongste berichten hebben
de regeringstroepen 500 mensen ge
arresteerd.
Volgens Antare zijn vijf schepen
met vluchtelingen uit Atjeh onder
weg naar Medan. De passagiers zou
den na het begin van de zeereis in
drie dagen geen voedsel hebben ge
had.
Hakin, plaatsvervangend hoofd van
het Noordsumatraanse departeemnt
van Sociale Zaken, is in verband met
de opstand gearresteerd. Hakim is
ook voorzitter van een politieke Mo
hammedaanse organisatie.
In een communiqué van de gou
verneur van Noord-Sumatra, Abdoel
Hakim, wordt gezegd, dat vele per
sonen het leven hebben verloren of
gewond zijn geraakt. De strijd is het
bloedigste geweest in Lhok Seuma
we waar met klewangs en krissen
gewapende mannen, vrouwen, en
kinderen, onder wie schooljongens
en padvinders, gebouwen bestormden
waarin militairen gelegerd zijn.
Het mysterie der
zeven damestasjes
Het heeft er alle schijn van, dat de
politie in het Zuidfranse stadje Dra-
guignan de ontknoping nadert van
een luguber „Blauwbaard-mysterie".
In de boerderij van een Duitse arbei
der vond zij nl. zeven damestasjes
en er bestaat gegronde vrees, dat de
eigenaressen door de uit Frankfurt
geboortige arbeider, zekere Jean Ber
nard Becker (57), om het leven zijn
gebracht.
De man is Dinsdag jl. in Metz ge
arresteerd, omdat hij er van wordt
verdacht, schuldig te zijn aan de dood
van zijn vroegere echtgenote, die
Zondag levenloos uit een rivier in
het departement Var werd opge
haald. Tijdens een huiszoeking wer
den de damestasjes gevonden.
Het is al gebleken, dat Becker
die vader is van zes kinderen in
het laatste jaar geregeld in Duitse
bladen advertenties liet opnemen van
de volgende inhoud:
„Welgesteld heer, vijftiger, jeugdig
Hij probeerde de
stroomversnelling
In de naJbijiheid van de enorme
Victoria-watervallen in N. Rhodesia
(Afrika) heeft zich een drama vol
trokken, waarvan de Ierse assistent
regisseur Tony Kelly het slachtoffer
is geworden. Bij de voorbereiding
van de opnamen voor de film „Duel
in the Jungle" met als „sterren"
Dane Andrews en Jeanne Crain
is hij nl. met zijn kano in een stroom
versnelling van de rivier de Zambesi
omgeslagen en verdronken.
Kelly was in gezelschap van de be
roepsjager Cilve Sussens de stroom
versnellingen gaan verkennen om na
te gaan, of zij veilig genoeg waren
om er te filmen.
Een half uur na de tragische ge
beurtenis werden de opnamen voort
gezet.
Klaar voor recordpoging
Houtworm-invasie"
it
De inwoners van Beuel, een dorpje
naby Bonn, moeten de politie onmid
dellijk waarschuwen, wanneer zij
enige schade ontdekken, die door
houtwormen is aangericht. Beuel
wordt n.l. bezocht door een „hout
worm-invasie".
Van officiële zijde kregen de be
woners verder nog te horen, dat een
mkele vrouwelijke worm in 35 jaar
100 kubieke meter hout kan verorbe
ren een hoeveelheid, genoeg om
1600 arbeiderswoningen te bouwen.
uiterlijk, met bezittingen aan de Cöte
d'Azur, zoekt kennismaking met al
leenstaande vrouw, 4050 jaar, niet
onbemiddeld, met het doel, een hu
welijk aan te gaan".
In het huis van Becker vond de
politie niet minder dan 131 ant
woordbrieven, benevens zes lege va
liezen. En dan -de zeven handtasjes.
Andre Wisjinski, de Sovjet-afge
vaardigde by de Ver. Naties, heeft in
een vraaggesprek met de ,.New York
Times" Zaterdag verklaard, dat de
houding van de Sovjet-Unie ten op
zichte van een Verenigd Korea, welks
neutraliteit door internationale ga
ranties zou worden gewaarborgd, zou
afhangen van „concrete voorstellen".
„Bijvoorbeeld", aldus verklaarde
Wisjinski volgens de „New York Ti
mes", „van wie zouden de garanties
uii gaan? Welke vorm zouden de ga
ranties krijgen", enz.
MIJNONGELUK BIJ ESSEN.
In een kolenmijn bij Essen zijn
Vrijdag acht mijnwerkers bedolven,
toen een gang instortte. Er bestaat
geen hoop, dat er overlevenden zijn.
Een Supermarine Swift, een der
modernste Britse straaljagers, is er
gisteren in geslaagd om een nieuw
snelheidsrecord te vestigen. Het toe
stel behaalde een snelheid van 1183
kilometer per uur.
Mike Lithgow, de 33-jarige invlie-
ger, die het toestel vloog boven de
Lybische woestijn heeft hiermee het
record, dat sinds kort stond op naam
van Neville Duke met de Hawker
Hunter, met twaalf kilometer per uur
verbeterd.
Zuivering in Georgië
gaat voort
Vrijdag zijn weer drie ministers het
slachtoffer geworden van de zuive
ring in de regering van de Sovjet
republiek Georgië. Enige dagen gele
den werd de premier Bakradze ont
slagen, omdat hij een „aanhanger van
Beria" was.
De nieuwe ministers worden als
onvoorwaardelijke aanhangers van
Malenkof beschouwd. Hoewel radio-
Tiflis geen rechtstreeks verband leg
de tussen de regeringswijzigingen en
de val van Beria, schijnen, aldus
Reuter, de nieuwe maatregelen er op
te duiden, dat Malenkof vastbesloten
is, alle invloed van Beria in Georgië
te doen verdwijnen.
Ook uit Kazakhstan, een Sow jet-
republiek in Centraal Azië, wordt
een reorganisatie van de regering ge
meld. Volgens een radiostation uit
dit gebied zijn vier vice-premiers
ontslagen. Zij zullen „andere taken"
krijgen. Voorts zijn de benoemingen
van twee nieuwe vice-premiers en
zeven nieuwe ministers bekendge
maakt.
Een van de hevigste wervelstormen
uit de geschiedenis van Japan heeft
Vrijdagavond de steden Osaka en Kio
to geteisterd. Vervolgens trok de
wervelstorm langs de kust van Hons-
jioe in de richting van Tokio.
De politie van Tokio meldde, dat
alle verbindingen met de steden in
Zuid-Japan waren verbroken. Spoor
lijnen, wegen en telefoonpalen zijn
door het geweld van de storm ver
nield.
Toen de wervelstorm Tokio nader
de, was de stad bijna geheel van de
buitenwereld afgesloten.
Volgens de laatste gegevens zijn 100
personen om het leven gekomen en
97 gewond. 311 Mensen worden nog
vermist. Tienduizend huizen werden
geheel of gedeeltelijk vernield
Ook wervelstorm-en in Vietnam
Volgens vliegers, die Vrijdag bo
ven een door een wervelstorm geteis
terd gebied in Midden-Vietnam vlo
gen, zijn verscheidene duizenden
mensen verdronken.
Volgens berichten uit de oude
hoofdstad Hue van Annam zijn 90
procent van de houten huizen en 60
procent van de van licht metselwerk
gebouwde huizen door de overstro
mingen, waarmee de wervelstorm
gepaard ging, meegesleurd.
Nieuwe commissie van deskundigen
Thans is de bathyscaaf van Professor Piccard gereed om er een record-
poging mee te ondernemen. Na de eerste proefdu'kingen van de Trieste
werd het vreemde, sigaarvormige vaartuig gereviseerd. Professor Piccard
zal, voor de onderzee-waarnemingen, gezeten zijn in de „zeepbel" onder
aan het vaartuig.
Gisteren zijn onverwacht drie
nieuwe deskundigen door het kabi
net aangewezen om advies uit te
brengen over de loonkwestie.
Er zij n.l. bezwaren gerezen tegen
de eerder aangezochte drie hoogle
raren, F. de Roos, H. J. Witte veen en
J. J. J. Dalmulder „die teveel we
tenschapsmensen en te weinig figu
ren uit de sociaal-economische we
reld worden geacht.
Vrijdagmorgen zijn op het ministe
rie van Sociale Zaken en Volksge
zondheid de nieuwe deskundigen bij
een gekomen, t.w. prof. mr. P. Borst
hoogleraar aan de Vrije Universi
teit te Amsterdam; ir. Z. Th. Fetter,
voorzitter van het dagelijks bestuur
der TNO, en prof. mr. E. de Vries,
voorzitter van de Sociaal Economi
sche raad en hoogleraar aan de Gem.
Universiteit te Amsterdam.
De commissie van advies, welke
het kabinet heeft ingesteld, bestond
aanvankelijk uit prof. dr. J. R. M.
van den Brink, de oud-minister van
Economische Zaken (v^ ..zitter) met
als plaatsvervanger prof. De Vries;
prof. mr. W. F. de GaayFortman
met als plaatsvervanger prof. Borst,
en ir. Fetter, met als plaatsvervan
ger prof. dr. Th. Limperg uit Am
sterdam.
Aangezien de heren Van den Brink
en de GaayFortman verhinderd
waren zitting te nemen, namen hun
plaatsvervangers de heren De Vries
en Borst hun plaatsen in het drie
manschap in.
In de loop van de morgen hebben
de deskundigen afzonderlijk de ver
tegenwoordigers van werkgevers en
werknemers ontvangen.
Het resultaat van hun ervaringen
zouden zij hedenmorgen ter kennis
brengen van minister Suurhoff en
staatssecretaris mr. dr. A. A. van
Rhijn, om daarna hun advies voor te
leggen aan de Stichting van de Ar
beid, die vanmiddag opnieuw over
de loonkwestie zal vergaderen.
Dagorder aan de troepen
Aan alle onderdelen van het eerste
Nederlandse legerkorps, welke deel
genomen hebben aan de oefening
„Grand Repulse" is de volgende dag
order bekendgemaakt:
„Nu de oefening „Grand Repul
se" is geëindigd, is het mij een diep
gemeende behoefte alle deelnemers
aan deze zware oefening mijn grote
waardering te betuigen voor het-
gen door hen is gepresteerd. In
nauwe samenwerking met elkaar
hebben Britse, Canadese en Neder
landse troepen het bewijs geleverd,
dat zij in het raam van de West-
europese defensie 'n scherp zwaard
kunnen vormen ter verdediging en
handhaving van de vrijheid van de
geest en de rechten van de nvens
Het was mij persoonlijk een eer
en een groot voorrecht Britse er
Canadese troepen tijdens deze oefe
ning onder mijn bevelen te hebben
gehad, terwijl het mij daarnaast
een even groot genoegen was te
kunnen constateren, dat de Neder
landse troepen zich een wardige
partner van hun geallieerde wa
penbroeders hebben getoond. Het
onvermoeide en doortastende op
treden van u allen vormt een grote
bijdrage voor het behoud van de
vrede en de vrijheid".
De luitenant-generaal comman
dant eerste Nedelandse legerkorps
A. T. C. OPSOMER.
Het dr. Poelsmonument
voor Heerlen
De beeldhouwer W. van Hoorn
een in Amsterdam wonende Limbur
ger heeft het standbeeld vervaar
digd, dat de Ned. Kath. Mijnwerkers-
bond te Heerlen binnenkort zal op
lichten. ter nagedachtenis aan wij
len Mgr. Dr. U A Poels. Het stand
beeld zal komen te staan op het Em-
maplein in de mijnwerkersstad. De
beeldhouwer legt de laatste hand aan
het standbeeld.
HOE
wordt
het
weer?
(Geldig van Zaterdagavond tot
Zondagavond. Opgemaakt te
10 uur).
LATER WAT MEER WIND.
Vooral aanvankelijk nog flin
ke opklaringen, maar in de nacht
en ochtend plaatselijk mist of
laaghangende bewolking. Over
wegend droog weer. Zwakke tot
matige, in de kustprovincies la
ter vrij krachtige wind tussen
Zuid en Zuid-West. Weinig ver
andering in temperatuur.
27 Sept.: zon op 6.34 en onder 18.28;
maan op 20.08 en onder 12.48 uur
23 Sept.: zon op 6.35 en onder 18.25;
maan op 21.01 en oner 13.57 uur.
Het weer in Europa
De weerrapporten van hedenmor-
gen 7 uur luiden:
weer
temp.
HELSINKI
nevel
10 C.
STOCKHOLM
nevel
14
OSLO
licht bew.
11
KOPENHAGEN
onbew.
18
AMSTERDAM
wist
18
EDINBURGH
geheel bew.
14
LONDEN
mist
20
PARIJS
licht bew.
20
BORDEAUX
zwaar bew.
21
GRENOBLE
zwaar bew.
15
NICE
regen
21
GENEVE
zwaar bew.
16
ZURICH
mist
16
LOCARNO
onbew.
16
BERLIJN
onbew.
20
FRANKFORT
nevel
20
MUNCHEN
mist
18
WENEN
nevel
22
INNSBRUCK
mist
16
ROME
onbew.
Morgen meer wind
Het K.N.M.I. deelt mede:
Het weer in Nederland is de laat
ste dagen onder invloed van een ho-
gedrukgebied gekomen, waarvan het
centrum zich boven Tsjecho-Slowa-
kije bevindt. Dit hogedrukgebied
neemt nog voortdurend in betekenis
toe en beheerst het weer in grote
delen van West-Europa.
Op de Oceaan is de depressie-acti
viteit weer toegenomen.
Een van deze depressies beweegt
in Noord-Oostelijke richting naar de
omgeving \jan IJsland. Een koufront
hiervan dringt in Oostelijke richting
naar de Britse eilanden op. Ver
wacht mag worden, dat onder in
vloed hiervan morgen in de loop van
de dag de wind in ons land wat in
kracht zal toenemen uit Zuid tot
Zuidwest. Het is echter niet waar
schijnlijk, dat dit front morgen vóór
het einde van de middag reeds regen
zal kunnen veroorzaken.
Korreltje
Het aantrekkelijke in de mens is
zijn vriendelijkheid, maarbeter
stug dan vals.
