WAAR VEEL MENSEN WONEN
MOETEN OOK KERKEN KOMEN
Ter voorbereiding van Kerkenbouw - Zondag
Wat gereed kwam en
in aanbouw is
Momenteel
in aanbouw
De kerkennood kan
worden opgelost
DONDERDAG 10 SEPTEMBER 1953
DE LtlUbH CÜUKANT
TWEEDE BLAD PAGINA I
Na 1947 werden in ons bisdom ge
bouwd 18 kerken, waaronder 3 her-
bouwgevallen behoren. Vijf kerken
werden uitgebreid en negen nood
voorzieningen kwamen tot stand.
Sinds de kerkenbouwdag 1952 zijn
gereed gekomen:
VL AARDINGEN
De ongemeen snelle groei van
deze Waterweg-gemeente tengevolge
van de sterke industrialisatie (Vlaar-
dingen loopt thans rondom de 60.000
inwoners tegen 45.000 in 1947) stelt
de Kerkelijke Overheid voor de
zware plicht tijdens kerkelijke voor
zieningen te doen treffen.
Omdat Vlaardingen echter naar al
le kanten groeit, terwijl in het hart
van Vlaardingen de oude parochie
kerk van St. Jan is gelegen, is het
noodzakelijk, dat ook aan weerszij
den van de „city" nieuwe kerken
worden gebouwd voor een naar ver
houding niet zo groot aantal katho
lieken, die echter te ver van de oude
kerk wonen en in die kerk ook geen
plaats kunnen vinden. Zo is dit jaar
gereed gekomen de 706 plaatsen tel
lende kerk van St Willibrord in het
Westen van Vlaardingen, z.g. Indi
sche Buurt, terwijl met Pinksteren
een bouwpastoor is benoemd voor
Vlaardingen-Oost (Babberspolder)
en voorts alweer onderhandelin
gen met de gemeente gaande zijn
over de plaats van een vierde kerk
in het uitbreidingsplan voor het
nieuwe Westen.
DORDRECHT
De geleidelijke, maar zeker niet
onbelangrijke uitbouw van deze stad
heeft reeds onmiddellijk vóór en tij
dens de oorlog tot plannen voor een
nieuwe kerk in de z.g. Krispijn-wijk
geleid. Het was onverantwoordelijk
thans deze bouw langer uit te stel
len en zo is ook dit jaar de nieuwe
kerk genoemd naar de patrones van
Dordrecht, O.L. Vrouw, gereed geko
men. Deze kerk van 804 plaatsen
aan de Brouwersdijk, die men reeds
vanaf de Zwijndrechtse brug kan
zien liggen L een treffend voorbeeld,
hoe ook bij alle thans geboden so
berheid een -nieuwe kerk een aan
trekkelijke aanwins voor een mo
derne stadswijk kan vormen.
AMSTERDAM-OOSTZAAN.
Ook Oostzaan is een „oud" pro
bleem. Reeds sinds 1939 bevond zich
iij deze zeer afgesloten wijk benoor
den het IJ een noodkerk van 450
plaatsen, die echter ernstig overbezet
was. Thans is eindelijk de nieuwe
kerk van 770 plaatsen gereed geko
men, waarin de Paters Augustijnen
nieuwe mogelijkheden tot ontplooiing
van hun apostolische ijver kunnen
vinden.
ROTTERDAM-OVERSCHEE.
Wie ooit over de grote Rijksweg
van Den Haag naar Rotterdam is ge
komen, heeft bij het naderen van
Rotterdam de immense grijze woon
blokken gezien, die ter weerszijden
van de weg zijn verrezen en voor zo
ver het oog reikt, ofwel gereed, of
wel in aanbouw zijn. Dit is de mo
derne stadsuitleg, die geheel de voor
malige gemeente Overschie met be
tonbouw overspoeld heeft en het
valt licht te begrijpen, dat de oude
van 1730 daterende Overschiese
dorpskerk met geen mogelijkheid
deze zeer omvangrijke aanwas kan
opvangen. Daarom heeft de Bisschop
bësloten naast de kerk in de oude
dorpskom een nieuwe parochiekerk
voor het nieuwe Overschie op te
richten. Architect Hendriks ont
wierp hier zijn tweede Rotterdamse
parochiekerk na de oorlog, die met
haar 916 plaatsen zal moeten gaan
voorzien in de tot benauwende hoog
te gestegen behoefte aan kerkruimte.
Op het feest van Maria's Onbevlekte
Ontvangenis op 8 December a.s.
hoopt men deze kerk in gebruik te
kunnen némen, die gewijd is aan de
Moeder van Altijddurende Bijstand.
Rotterdam kent ook andere proble
men en daaronder is het hergeven
van het hart aan d stad zekei niet
het minste. Hoe uiterst moeilijk en
vaak ook onzeker de blik op de toe
komst van deze ,,city" ook is, een
nieuwe kerk 'n plaats van de oude
Bosjeskerk en tevens de roemrijke
Franciscaanse traditie van de Leeu
wenstraat vertegenwoordigend, kon
niet langer meer uitblijven en zo
wordt thans aan de Hofdijk een
nieuwe kerk met de gecombineerde
titel der beide vroegere Minderbroe-
derskerken gebouwd en zal men met
Pasen 1954 naast het bewijs van Rot
terdam's nooit tanende vooruitstre
vendheid, de heliport, ook het be
wijs zien- staan van de eveneens
niet falende rusteloze ijver der Rot
terdamse katholieken, die hun stad
zonder Antoniuskerk ondenkbaar
achten. Architect Hendriks is ook
de bouwheer van deze derde nieuwe
Rotterdamse kerk na de bevrijding,
die ruim 900 plaatsen gaat tellen.
KROMMENIE
Dat het Fonds Kerkenbouw niet
slechts mag rekener met de uitbrei
dingsplannen als uitgangspunt voor
haar bouwactiviteit, maar dat even
zeer als bij woningen, ook vervan
ging van oudere kerken omwille
van bouwkundige tekortkomingen
moet blijven doorgaan, toont het ge
val van de kerk te Krommenie. Deze
70 jaar oude kerk verkeert in een
bouwkundig onhoudbare toestand en
bovendien moet in deze industrie
gemeente, waar de zielzorg ook reeds
bemoeilijkt wordt door de sterk
groeiende linkse groeperingen, nog
rekening gehouden worden met een
niet onaanzienlijke bevolkingsuitbrei-
I ding. Vandaar dat thans in plaats van
de oude kerk van 325 plaatsen een
nieuwe met 922 gebouwd wordt, die
naar gehoopt wordt, einde van het
volgende jaar gereed zal zijn.
's-GRAVENHAGE-LEYENBURG
De zeereerwaarde heer Metzelaar,
wiens naam hem als het ware tot
bouwpastoor heeft voorbestemd,
heeft het vorig jaar September op
Kerkenbouwzondag zijn bisschop in
zijn nieuwe parochie Leyenburg mo
gen ontvangen en hoopt, nu op 26
Augustus de vergunning voor de
bouw van zijn nieuwe kerk is ver
leend, dat hij volgend jaar in Sep
tember wederom de bisschop daar
mag begroeten, maar dan om de
nieuwe kerk te consacreren. Archi
tect Moolenaar ontwierp voor deze
snel groeiende wijk een kerk van
1000 zitplaatsen, die ook aan de Moe
der Gods zal worden toegewijd en
wel onder de nieuwste titel: O.L.
Vrouw van Fatima Als bijzonder
heid kan hier nog worden vermeld,
dat reeds drie maanden nadat met
de kerkebouw begonnen werd kerk
gehouden kon worden in de betonnen
ruimte onder het priesterkoor, welke
een capaciteit heeft van 250 plaat
sen.
Maquette van de nieuwe
kerk in Leyenburg
(den Haag)
met welker bouw reeds
begonnen is
lieke Woningbouwvereniging zal ko-
men liggen aan het kruispunt van
j de twee hoofdverkeerswegen in
I Moerwijk. Het is treffend, dat ook
deze nieuwbouw gewijd is aan O.L.
Vrouw en wel dank zij de priesters,
die deze kerk bedienen, speciaal in
verband gebracht met het Allerhei
ligst Sacrament.
BLOEMEND AAL
Mgr. Willenborg, die zich door
zijn ziekenapostolaat onsterfelijke
verdiensten heeft verworven, heeft
helaas niet meer mogen beleven, dat
zijn parochie in Bloemendaal einde
lijk over een volwaardig Godshuis
zou mogen beschikken. Op 6 Juni
j.l. is thans echter plechtig de eerste
steen gelegd voor de nieuwe Drie-
vuldigheidskerk van 740 plaatsen,
waarvan men hoopt, dat zij in Maart
1954 de noodkerk van 410 plaatsen
definitief zal kunnen vervangen.
MIDDENMEER
Wie ooit de trieste en troosteloze
aanblik van de door de misdadige
vijanden weer onder water gezette
Wieringermeerpolder heeft aan
schouwd, verheugt zich oprecht over
ieder symptoom van de onverwoest
bare activiteit, waarmede in deze
polder weer wordt gewerkt. Midden
in deze polder wordt thans ter ere
van de Sterre der Zee een nieuwe
kerk gebouwd van 444 plaatsen, die
de tijdelijke bouw van 200 plaaf
moet vervangen. De eerste steen
voor deze kerk werd gelegd op de
feestdag van O.L. Vrouw ter Sneeuw,
een Mariafeest, dat wel in het bij
zonder betrekking heeft op de kerk
bouw, omdat volgens de overleve
ring de H. Maagd zelf Op deze zo
merdag de omtrek van de grootste
Mariakerk de basiliek Santé Mag-
giore in Rome in sneeuw zou hebben
aangegeven.
's-GRAVENHAGE-MOERWIJK
Deze nieuwe parochiekerk in de
practisch volgebouwde Moerwijk, is
thans vrijwel gereed. De paters van
Brakkenstein, voor welke orde deze
kerk de eerste in het bisdom Haarlem
is, hopen met October a.s. dit gebouw
ruimte biedend aan 1162 zitplaatsen
in gebruik te kunnen nemen en
daarmede aan hun rond 10.000 paro
chianen eindelijk naar behoren ge
legenheid te bieden voor de ver
vulling van hun kerkelijke plichten.
Architect ir. J. van der Laan ont
wierp deze bijzondere kerk, die te
midden van de woningen der Katho-
Zeer grote offerzin van de Haagse
Bezuidenhout-parochie heeft het mo
gelijk gemaakt, dat thans mede met
de hulp van de Rij ksherbouwvergoe
ding geheel buiten het Fonds Ker
kenbouw om de nieuwe monumen
tale kerk van O.L. Vrouw van Goede
Raad kan worden gebouwd.
De vorm van deze Christo-cen-
trische kerk van 950 plaatsen, naar
ontwerp van architect ir. J. v. d.
Laan uit Leiden, is juist in Augustus
1953 aanbesteed en rondom de jaar
wisseling 19541955 hoopt de on
vermoeibare pastoor van Alphen ein
delijk zijn nieuwe kerk in gebruik
te kunen nemen. Moge het voorbeeld
van deze parochie, die zelf de beno-
BISSCHOP KAN
NIET TOVEREN
HET is goed en nuttig spaarzaam te
zijn spaarzaam voor de jon
ge dag om te kunnen trouwen, spaar
zaam voor de oude dag, om wat ge
riefelijker het eind te halen maar
ook de spaarzaamheid kan overdre
ven worden.
Overdreven spaarzaamheid leidt
lijnrecht tot gierigheid. Uit een on
derzoek van het Centraal Bureau
voor de Statistiek blijkt, dat het Ne
derlandse volk op weg is een gierig
volk te worden. Een gierig volk, niet
zozeer ten opzichte van zijn eigen
levensbehoeften, want voor vermaak
en lekkernijen loopt het geld als wa
ter. Maar een gierig volk ten opzich-
van de godsdienstbeleving. De
statistiek wijst uit, dat brede lagen
der bevolking 4/5 percent van hun
uitgaven besteden voor doeleinden,
verband houdend met de godsdienst
beleving, d.w.z. nog niet één cent per
gulden inkomen. De Katholieke be
volking maakt op deze kerkelijke
krenterigheid geen uitzondering. Zij
hoort ieder jaar het verhaal voorle
zen van de farizeeër en de tollenaar
en is misschien tot de loze conclusie
gekomen, dat al geeft iemand zelfs
een tiende van al wat hij bezit, hij
daarmee toch niets bereikt. Want de
tollenaar, die niets gaf, ging gerecht
vaardigd naar huis. Ook het bijbels
verhaal van een penning van de we
duwe vindt een dankbaar gehoor
(ofschoon zij gaf al wat zij bezat),
zodat wij een liefdadigheids-predi
kant eens in de tweede Mis hoorden
vermanen, dat de weduwen allen al
in de eerste Mis geweest waren
BIJ het geven van een gift voor
godsdienstige doeleinden, dus een
gift aan God, wordt d- waarde daar
van bepaald enerzijds door de bedoe
ling waarmee men geeft (en daarom
ging de farizeeër onverhoord naar
huis) en anderzijds de verhouding,
welke er bestaat tussen de grootte
van de gift en de grootte van het Tn.
komen. Het is weinig passend, God
met een fooi af te schepen. Viervijfde
percent fooi geven, is een belediging
voor een kellner of kapper. Hij zal
daar geen genoegen mee nemen. Hij
zal die fooi teruggeven!
VIERVIJFDE procentDaar zijn
in begrepen de Zondagse bijdra
gen voor het onderhoud van de eigen
kerk en eredienst en van de armen,
de bijdragen voor de geloofsverkon-
Onderstaand staatje geeft een in
zicht hoe groot de ontvangen bij
dragen op de koperen schaal gedu
rende het jaar 1952 per paschant
hebben bedragen in de, verschillende
dekenaten:
Bedrag per
Dekenaat paschant.
Wervershoof f 2,69
Ouderkerk 2,56
Haarlem
Delft
Poeldijk
Leiden
Zoeterwoude
Alkmaar
's Gravenhage
Gouda
Schagen
Alphen
Amsterdam
Hoorn
Schiedam
Purmerend
Noordwijk
Beverwijk
Middelburg
Rotterdam
De gemiddelde opbrengst per pa
schant in alle dekenaten, dus over
het gehele bisdom, bedroeg f 2,In
24 parochies ligt de gemiddelde op
brengst per paschant op meer dan
3,51. Het is teleurstellend te con
stateren hoe verscheidene meer wel
gestelde parochies op deze erelijst
ontbreken. In 13 parochies werd niet
eens behaald een gemiddelde van
f 0,97 per paschant.
Het kefkenprobleem kan worden
pgelost, wanneer de totale inkom
sten worden verdubbeld of wellicht
duidelijker uitgedrukt, wanneer de
gemiddeld^ opbrengst per kerkbe
zoeker gedurende een jaar kan stij
gen van 2,tot f 4,
Moet dit onbereikbaar worden ge
noemd?
Ongetwijfeld zullen er altijd kerk
bezoekers zijn, schoolgaande kinde
ren en ouderen, gedreven door on
macht en onbegrip, die zich houden
aan een „koperen" bijdrage voor de
koperen schaal.
Daarom is het een noodzakelijkheid
teneinde het streven naar verdubbe
ling veilig te stellen, dat allen, die
daartoe in staat zijn, besluiten tot 'n
constante bijdrage, welke het dub
bele of minstens een belangrijk ho
ger bedrag betekent dan het gemid
delde bedrag van 4,— per jaar.
Terecht wees de bisschop in zijn
herderlijk schrijven van verleden
jaar er op: „Een ieder stelle zich
eerlijk en gewetensvol de vraag of
zijn eigen wekelijkse offergave op de
schaal der Bisschoppelijke Noden niet
kan worden verhoogd. Niettegen
staande de zorgzame tijden wordt er
zoveel geld uitgegeven aan ontspan
ning en vermaak, veel meer dan in
de jaren vóór de oorlog. Mogen allen
zich hierop ernstig bezinnen. Laat
onze gift een offer zijn".
Overvolle parochiekerken
- Rouwmoedige
tollenaarsin het portaal
van de kerk der kleine
St. Theresia te Den Haag
digde som voor de bouwkosten van
haar kerk bijeen brengt, de gelovi
gen in het Bisdom inspireren tot een
even grote milddadigheid voor de
bouw van de vele andere noodza
kelijke kerken.
BAKKUM (pastorie)
Met bewonderenswaardige opóffe
ringsgezindheid heeft pastoor De
Wit in Bakkum al sinds enige ja
ren zijn persoonlijke belangen ach
tergesteld bij de bouw en inrich
ting van het Godshuis dat ter ere
van O.L Vrouw Hemelvaart reeds
enige jaren geleden gereed kwam,
terwijl de pastoor nog steeds op eigen
huisvesting moest wachten. Thans zal
echter binnenkort de pastorie gereed
komen, waarvoor de bouwsom ge
deeltelijk uit eigen middelen bijeen
is gebracht en dan zal Bakkum zich
eerst recht kunnen verheugen in het
bezit van eigen kerk met bijbeho
rende pastorie: eindelijk zullen dan
ook de zo nodige kapelaans huisves
ting kunnen vinden.
ZWAAGDIJK
diging in vreemde landen, de giften
voor bizondere liefdadige doeleinden.
Daaronder is ook begrepen een weke
lijkse bijdrage voor de bouw van
nieuwe kerken in dit bisdom. Dat
moet alles van die viervijfde procent
onzer beledigende milddadigheid
worden betaald. De orgeldraaiers
en wij gunnen het hun halen min
der koper en meer zilver in hun bus
jes op dan de collectanten in de kerk.
Laat iedereen, die zich behoorlijk
kleden en behoorlijk voeden kan nu
eens een einde maken aan die onbe
hoorlijke krenterigheid of sloffigheid,
in de kerk met godvruchtig gezicht
de losse centen uit te delen, welke
hij aan de bedelaars niet meer kwijt
kan. Het penningske der weduwe
heeft in Gods oog hoge waarde,
maar alleen van degenen, die in diepe
armoede verkeren, óf uit de handjes
van een talrijke kinderschaar.
IJET zijn juist de mensen, die God
vereren met viervijfde percent
van hun inkomen, die er zich over
beklagen, dat er in kerken te veel
naar geld gehengeld wordt. Alsof het
onderhoud van een kerkgebouw en
de eredienst zonder geld bekostigd
kan worden, alsof de armen zon
der geld kunnen leven,, alsof er
in onze enorme, plotseling uit de
grond oprijzende stadsuitbreidingen
nieuwe kerken welke in- hun een
voudigste vorm 7 ton per stuk ver
gen kunnen ontstaan op de bonne
fooi. In een overzicht zal men elders
in dit blad kunnen lezen, hoever de
kerkenbouw dit jaar gevorderd is. De
bisschop zal er a.s. Zondag het zijne
over zeggen. De schoks-gewijze uit
breiding der steden en de enorme in
dustrialisering van sommige kleinere
gemeenten, stelt de bisschop voor de
taak binnen de kortst mogelijke tijd
nu hier dan daar een nieuwe kerk
te toveren in nieuwe woonwijken
(elk een nieuwe stad gelijk) waar
nog ieder gemeenschapsverband en
dus ook ieder parochieverband ont
breekt. Maar zelfs een bisschop kan
geen kerken toveren, indien hij geen
geld heeft om die kerken te betalen
of althans de bouwkosten renteloos
voor te schieten (de, gemakkelijke,
aflossing is voor de nieuwe parochies
dikwijls reeds een onoverkoombaar
zware last).
FN nu kan men luchtig zeggen: men
kan God even goed eren in een
garage of in een groentenpakhuis of
in een bioscoop. O. L. Heer zal daar
zeker genoegen mee nemen, indien er
niets anders te krijgen is dan een
stalletje. Maar koning David zag het
tempel-probleem van zijn tijd heel
goed in, toen hij tot Nathan zei: „Zie
eens, zelf woon ik in een paleis van
cederhout en de ark van God staat on
der tentdoek". Die tegenstelling vond
David onduldbaar. Onduldbaar zou
ook de tegenstelling zijn tussen de
brede, vorstelijke aanleg van onze
moderne woonwijken met badhuizen
en bioscopen en voor O. L. Heer tus
sen al die woonpaleizen geen plaats
in de herberg en de viering van het
geloofsgeheim zijner Tegenwoordig
heid van het kastje naar de muur ge
stuurd. Dat moet voor gezond-voelen-
de Christenmensen een ondragelijke
toestand zijn, die zoveel mogelijk
voorkomen moet worden. Dat kan
voorkomen worden, indien iedereen
die behoorlijk gekleed, gevoed en ge
huisvest is, een klein deel van zijn
bezit (uitgespreid over een gift iede
re Zondag) afstaat voor de bisschop
pelijke schaal, welke voor de bouw
van nieuwe kerken rondgaat. De bis
schop (blijkbaar spoedig tevreden!)
is reeds zeer tevreden met wat de
aan zijn zorgen toevertrouwden dit
jaar schonken om zijn zorgen voor
hen allen te verlichten, maar de bis
schop zou het zeer op prijs stellen,
indien iedereen de komende jaren
zijn gave verdubbelde om in de enor
me nood aan kerken met spoed te
kunnen voorzien. Moge aan dit ver
zoek van de apostel van Haarlem zó
ruim gevolg worden gegeven, dart
over een paar jaar de bisschop zal
Geheel dank zij de offervaardig
heid van de eigen parochianen zal de
St. Jozef parochie van Zwaagdijk nog
dit jaar kunnen beschikken over een
nieuw Gods Huis met 600 plaatsen, moeten afkondigen, wat Mozes deed:
waarvoor de eerste steen werd ge- „Het volk brengt veel meer dan no-
legd op de feestdag van St. Jozef, dig is voor de uitvoering van het
Deze bewonderenswaardige offerzinwerk, dat de Heer gelast heeft....",
van een betrekkelijk kleine parochie „Zo moest" staat in het Boek der
moge geëvenaard worden door zo vele
andere grotere parochies in het bis
dom, die het voorrecht hebben niet
de kerkennood wekelijks aan den
lijve te moeten ondervinden, maar
daarom niet minder dienen mede te
leven met zo-vele andere parochies
in ons uitgestrekte bisdom met zijn
enorme bevolkingsaanwas, die niet
in deze bevoorrechte positie verke
ren
Uittocht beschreven „het volk er
van worden afgehouden verdere ge
schenken te brengen: Wat al bijeen
gebracht was, was voldoende en meer
dan voldoende, om het werk ten uit
voer te brengen".
Voorlopig kan ieder onbeperkt ge
ven tot de bisschop de hand niet
meer openhoudt, maar opheft ten te
ken, dat het genoeg is.
