Schouwen overwon gisteren de zee bij
Schelphoek en maakte haar gevangene
Ned. heeft nog schuld van elf
mill, aan zijn verzetstrijders
VRIJDAG 28 AUGUSTUS 1953
0E LEIDSE COURANT
TWEEDE BLAD PAGINA I
HET SCHEURENDE WATER MACHTELOOS
Nieuwjaar zal nieuw leven brengen
en zware strijd om geheel herstel
OM TIEN OVER HALF ZEVEN GISTERAVOND IS DE LAATSTE
OPENING IN DE OOSTERINLAAGDIJK BIJ SOHELPHOEK GESLOTEN.
DAT IS GESCHIED MET TWAALF CAISSONS, DIE IN TWEE ELE
MENTEN TEGELIJK WERDEN GEPLAATST.
NU IS NEGENDUIZEND HECTARE VAN DE ZEE AFGESLOTEN.
DE ZEE IS OP SCHOUWEN KRIJGSGEVANGEN.
WILD RUKTE HET WATER AAN DE NOG BROZE KETTING VAN
DE CAISSONS. HET GIERT EN BRULT IN DE RETEN TUSSEN DEZE
BETONNEN GEVAARTEN. MAAR UUR NA UUR WORDT DE TEGEN
STAND MINDER; SCHIKT DE NEDERLANDSE AARTSVIJAND NUM
MER EEN ZICH IN ZIJN LOT: SCHOUWEN IS UIT ZIJN KLAUWEN!
Wild en rauw gilden gisteravond
de fluiten der vele "scheepjes de vic
torie van dit stuk menselijke triomf
op het woelige water, over het ver
dronken land. Het was tevens een
boodschap, een belofte: Niet langer
zou de zee aan de vruchtbare gron
den van Schouwen knagen.
Niet langer zullen de., duizenden
verdrevenen uit dorpen en hoeven
behoeven te twijfelen.
De zee is krijgsgevangen op Schou
wen.
Het water zal met sluizen en pom
pen worden uitgebannen. En dan zal,
wellicht omstreeks Nieuwjaar, het
leven in dit 900 ha grote, zo gruwe
lijk geteisterde gebied, zijn rechten
moeizaam kunnen gaan hernemen.
Herstel duurt jaren.
Eerst moet nu de nieuwe inlaag-
dijk, die achter de 450 m. brede breuk
in de oude zeedijk nog 350 ha ver
dronken land omsluit, nog worden
versterkt en opgehoogd. De zwakke
plekken elders in de zeedijk moeten
worden verzwaard. Over ongeveer
een maand zal men waarschijnlijk
met pompen en spuien kunnen be
ginnen. Weer vier weken nadien zal
het wellicht mogelijk zijn de wegen
te schonen en te herstellen en de
sloten weer open te maken, waar
door de rest van het water zal kun
nen wegvloeien. Dan pas kan het
eigenlijke herstel, voornamelijk land-
bouwherstel en wederopbouw, be
ginnen, een arbeid, die naar officiële
schatting enige jaren kan duren.
Techniek en mensenkracht
zwoegden.
Aan de Schelphoek is de laatste
weken vrijwel dag en nacht ge
zwoegd. Na de ongemeen gevaarlijke
sluiting van de Gemene Geul en de
Klompegeul en het zorgvuldig be
zinken van het maaiveld in de tra-
cee van de inlaagdijk, is men snel
caissons gaan plaatsen, tenslotte zelfs
met recordaantal van 460 op één dag.
De 7,5 meter brede 11 meter lan
ge en 2 tot 3 meter hoge caissons
werden bij vieren en zessen gekop
peld, aangevaren en tót zinken ge
bracht.
Zo groeide deze inlaagdijk snel
boven water. Sleepers brachten, met
bakken vol,, steen en klei aan. Rus
teloos verzwaarden de geweldige
kranen, reuzengreep na reuzengreep,
de slechts luttele decimeters boven
de vloedlijn uitstekende caisson
linie.
Sprakeloze spanning.
Totdat dan gisteravond het grote
ogenblik was aangebroken om de
laatste elementen in te varen. Tegen
ae kentering van vloed naar eb
het was merkwaardigerwijs weer
springvloed, ne als op 1 Februari
werd het vrijwel windstil. De zons
ondergang was helgeel tegen grijs
witte stapelwolken; zwart lagen de
silhouetten van schepen, bakken en
kranen tegen het donkergrijze wa
ter.
Niemand maakte onnodig geluid
Slechts het nijdige puffen van sle-
pertjes, het ratelen en rammeier
van kettingen, het bonken van snelle
mannenstappen op grote ijzeren pon
tons en het gegier van commando-
fluitjes accentueerden de gespannen
aandacht van de honderden wer
kers en belangstellenden op de sche
pen, pontons en boten.
De zee verloor de strijd.
De caissonelementen lagen met
takels aan zelf ver anker en de pon
tons vast. Ongeveer kwart over zes
begon men deze caissons af te vieren.
De grauwe gevaarten, elk 66 m. lang,
werden door de vloedstroom en met
behulp van kleine slepers langzaam
naar hun plaatsen gedreven. De
moeilijke operatie gelukte prachtig
en zonder haperen. Het meest ooste
lijke element sloot goed aan op de
reeds gelegde caissons in de dijk-
kern. Toen scharnierde het weste
lijke element van de voor Seroos-
kerke gelegen dijkromp af, rustig
tegen de oostelijke sector, pjecies
op de berekende, iets naar voren
geprojecteerde plaats.
Felle fluitsignalen.
De kranen gingen open en snel
zakten de elementen naar het wach
tende bed van rijshout en steen.
De deur was dicht; de wilde zee,
zij het nog met broze middelen,
krijgsgevangene.
Zwijgende zege.
Ontroerd stonden daar al die
harde polderjongens, de technici en
ingenieurs, de ambtenaren, de aan
nemers, de adviseurs, schippers en
maats en journalisten.
Het was gelukt.
En terwijl der traditiegetrouw de
vlootf luiten krijsten en gliden,
zwegen de mannen.
Zij gaven elkaar een forse hand
druk en staarden met strakke ge
zichten langs elkaar heen naar de
donker wordende einder, naar de
ondergaande zon wellicht, naar het
silhouet van het verdronken dorpje
Laatste gat in oosterinlaagdijk te
Schelphoek wordt gedicht
Serooskerke, en eigenlijk staarden ze
naar niets.
Zo wordt in de harde dijkstrijd
een victorie gevierd.
Tot driemaal toe zijn de ontwer
pers en uitvoerders van het Schou-
wen-Duivelands dijkherstel door het
oog van de naald gekropen. Met het
sluiten van de Klompengeul en de
Gemenegeul met grote caissons had
men geen dag langer mogen wachten.
Berekeningen hebben bewezen, dat
anders de in de geulen liggende
voorzieningen door de zee vernield
zouden zijn en dat dan veel werk
vergeefs zou zijn geweest.
Betreffende Duiveland werd ge
zegd, dat het Westelijke stroomgat
van de Vierbannenpolder onder
Ouwerkerk nog op het nippertje is
dicht gekomen.
Dat was de derde benauwde zege.
Met veel improvisatie is de verle
den Zondag bégonnen strijd rond
deze dijkbreuk gewonnen. Het gat
is een slagveld van betonbrokken,
keien en modder. Lanes de vernielde
caissons worden met drie grote kra
nen perskaden van klei gebouwd.
Daartussen wordt een dijkkern van
zand gespoten. Het dijklichaam, dat
thans ten dele nog onder water ligt,
wordt voorts versterkt door bieten-
netten gevuld met ongeveer een ku
bieke meter steen.
De strijd duurt voort.
Het oostelijke gat bij Ouwerkerk
biedt maar een trieste aanblik. Een
der landhoofden is totaal vernield
en de voorzieningen en bezinkingen
in het gat zijn grotendeels wegge
slagen door de felle stroom, die in
en uit de polder komt. nu het wes
telijke gat gesloten is. Gisteren wer
den op enkele plaatsen al vrij grote
diepten gemeten, een daarvan was
reeds ruim 22 meter. Deskundigen
weten op het ogenblik niet hoe lang
men nodig zal hebben, om dit zeer
kwalijke gat te sluiten. De gedach
ten variëren var drie tot acht we
ken. Het sluiten van dit gat met de
uit Engeland aangevoerde phoenix-
caisons maakt nog een punt van over
weging uit. In elk geval ligt een
reeks van deze caissons op een der
zandplaten bezuiden het eiland
Schouwen gereed.
Werkzaamheden bij westelijk gat in
de zeedijk bij Ouwerkerk.
HET DIJKHERSTEL OP GOEREE-
OVERFLAKKEE.
In de afgelopen week is bij het
herstel van de dijken Ooltgensplaat
(Sluishaven)^Herkingen en nabij de
Pallandpolder onder Middelharnis
nogal stagnatie ontstaan door de vele
regenval.
Gedurende enkele dagen kon in 't
geheel niet worden gewerkt en de
overige dagen zeer moeilijk. Niet al
leen dat in de stromende regen de
arbeiders geen werk kunnen verrich
ten, maar het zand dat wordt ge
bruikt voor het aanmaken van de
bitumen moet een droogproces onder
gaan. Hierdoor kan dus minder as
falt aan de dijken worden gebracht.
Om half October moet het voornaam
ste herstel gereed zijn, wil men zo
weinig mogelijk tijd verloren Jaten
gaan. Besloten is dat voortaan om de
veertien dagen ook op de Zaterda
gen zal worden gewerkt, en wel van
's morgens 6 tot 's middags 4 uur. Van
Maandag tot Vrijdag werkt men de
kolk rond en is men van 6 tot 6 in
de weer om de zandasfalt op zijn
plaats te brengen en de binnenkant
van de dijken met graszoden te be
veiligen.
Watersnoodschade bedraagt meer
dan de raming (860 millioen)
In antwoord op de vraag of de
begroting van de totale schade op
860 millioen een wat optimistische
raming vorAt, merkt de regering in
haar Memorie van Antwoord op het
wetsontwerp-Watersnoodschade 1953
op, dat het zich laat aanzien, dat de
werkelijke schade hoger zal zijn.
De critiek van de Tweede Kamer
heeft zich in het bijzonder gericht op
de overdracht van de taak van de
vergoeding der huisraadschade aan
het Nationaal Rampenfonds. Hier
over werden beschouwingen gewijd
aan de bedoelingen der gevers aan
dat fonds met de bedoeling van de
speculatieve bewering dat algemeen
zou zijn gedacht aan een aanvullen
de taak boven de overheidshulp. De
vraag of de taakverdeling tussen
Rijk en Rampenfonds met de bedoe
lingen van de gevers overkomt,
beantwoordt de regering stellig be
vestigend.
De regering meent dat de Kamer
leden hierbij over het hoofd hebben
gezien dat vrijwel alle giften zijn ge
daan, toen reeds bekend was, dat het
bestuur van het fonds voornemens
was als een van zijn belangrijkste ta
ken te stellen, die van de vergoe
ding van de huisraadschade. Hieruit
vloeit voort dat de taakstelling van
dit bestuur duidelijk de instemming
van de gevers had.
Een streven naar honderd procent
vergoeding van alle kosten is vol
gens de regering in strijd met de re
delijkheid. Uit de thans beschikbare
gegevens blijkt, dat de kosten van de
integrale vergoeding van de mate
riële schade, waarop het wetsont
werp betrekking heeft, rond 525
millioen zal bedragen. Dit bedrag
zal met f 15 millioen worden vermin
derd in* verband met o.a. het bestaan
van verzekeringsovereenkomsten.
Vermeerderd met de kosten van
een integrale vergoeding der huis
raadschade, welke op 100 millioen
kan worden gesteld, zouden de be
doelde kosten 630 millioen bedra
gen. Hierbij komt nog de immate
riële schade, die niet is te ramen,
doch die zeker kan worden gesteld
op verscheidene honderden millioe-
nen guldens.
Twee jaren.
Er wordt van uitgegaan dat met de
volledige afwikkeling van de schade
twee jaren gemoeid zullen zijn.
Het is gebleken, dat niet 130.000
ha, doch 141.00 h:. zijn overstroomd
geweest. Op 1 Maart stond hiervan
nog 80.000 ha onder water, op 1
April 22.400 ha, waarvan 19.000 ha
in Zeeland. De overstroomde gedeel
ten van Schouwen-Duiveland en de
Kruininger polder besloeg op 1 Juni
te zamen een oppervlakte van
14.622 ha.
De herstelkosten voor .de 666 zwaar
OOK EINDHOVEN WIL SUBSIDIE
GEVEN PRIESTERSTUDENTEN.
De Raad van Eindhoven zal Maan
dagavond beslisen over het voorstel
van B. en W. ook in deze gemeen
te jaarlijks ƒ100,subsidie per stu
dent toe te kennen aan internaten
tot opleiding van godsdienst-bedie
naren, waar in Eindhoven woonach
tige studenten zijn ondergebracht.
Indien dit voorstel wordt aangeno
men, zullen 195 Katholieke seminaris
ten van genoemde subside kunnen
profiteren.
beschadigde en verwoeste boerde
rijen worden geraamd op 17 mil
lioen, voor de 2998 zwaar beschadig
de panden exclusief boerderijen
rond 14 millioen.
Millioenenbrand bij „Spanjaard" te Borne
Gisternacht heeft bij de stoomspinnerij en -weverij „Spanjaard" te Borne
een brand gewoed, die de ruwerij en de appreteerderij van dit bedrijf geheel
vernielde. De schade loopt in de millioenen. De brand, die met een sterke
rookontwikkeling gepaard ging, woedde binnen de muren van de fabrieks
hallen; van een uitslaande brand was geen sprake. De bedrijfsbrandweer
werd bijgestaan door die van Borne, Hengelo, Almelo en Enschedé.
„In de komende zes jaren zal de „Stichting 1940'45" door middel van
Inzamelingen nog een beroep moeten doen op het Nederlandse volk voor
een bedrag van ongeveer elf millioen gulden; eerst dan zullen wij de in het
verzet gegeven belofte op redelijke basis kunnen gestand doen".
Dit wordt medegedeeld in het jaarverslag over 1952 van de „Stichting
1940*45". Er bestaat nog steeds, ondanks de vele en grote giften, een
schuld van het Nederlandse volk jegens de slachtoffers van het verzet, al
dus het jaarverslag.
Het aantal door de Stichting financieel verzorgde pensioengerechtigde
gezinnen liep gedurende het verslagjaar op van 4706 tot 4918. Gebleken is,
dat op basis van de thans aanvaarde redelijke financiële normen de totale
verplichtingen het stichtingsvermogen belangrijk tj boven gaan. Per 1
Januari 1953 bedroeg het geschatte tekort f 8.250.000. Het tekort zal alsnog
door inzamelingsacties moeten worden gedekt. Wil de Stichting hierin sla
gen in zes jaren, dan moet omgerekend op nul procent rente, bruto nog
zr elf millioen gulden worden ingezameld. In het jaarverslag wordt er nog
eens de aandacht op gevestigd, dat het gironummer van de Stichting is
194045.
PRINS BERNHARD NAAR
CONCOURS HIPPIQUE
ROTTERDAM.
Prins Bernhard zal met het paard
„Arquebuse" deelnemen aan het in
ternationaal concours hippique te
Rotterdam van 36 September a.s.
De prins zal uitkomen in de dres-
suurproef om de „Prijs van de rij
baan" en in het nummer „Elegantste
rijpaarden".
Verder zullen van stal Soestdijk
nog de volgende paarden in Rotter
dam in de ring verschijnen: „Catriel"
bereden door mevr. I. Siem-Roder-
wald; „Grey Boy", „Tata Humara'.' en
„Vals'euse" bereden door It. ter zee
vlieger H. Scheeren en „Pooka" en
„Veracrusano" met kol. A. E. Pant-
choulidzew.
Voorts heeft zich voor individuele
deelneming gemeld de luitenant Tep
Hennath uit Cambodja.
Hard hart
Een veehouder in Maassluis bleek
na een onderzoek, dat de Alg. Ned.
Agrarische bedrijfsbond onlangs in
stelde, een schuld van ongeveer
1300,te hebben aan zijn knecht,
die hij gedurende de drie jaren, dat
deze man bij hem werkte, geen en
kele vacantie-, snipper- of extra
vrije daj gegeven had, terwijl hij
ook iedere Zondag bij de werkgever
dienst moest doen.
Toen de veeboer gedwongen werd
deze som te betalen, zon hij op wraak
en hiervoor behoefde hij niet ver te
zoeken, want zijn knecht woonde in
een bij zyn boerderij behorende be
drijfswoning. Vrij spoedig kreeg hij
de machtiging om tot ontruimng
over te gaan en gisteren heeft hij
het jonge gezin van zijn knecht,
waarin eerdaags het derde kind ver
wacht wordt, uit de woning gejaagd.
De getroffen mensen hebben een
tijdelijk onderdak op het politie
bureau gevonden.
Vervroegde aflossing
van Belgische lening
Het Ministerie van Financiën deelt
het volgende mede:
In het kader van de .regelingen,
welke terzake van de Marshallhulp
in 1949 te Parijs in verband met de
Europese samenwerking tot stand
zijn gekomen, verstrekte de Belgische
regering aan de Nederlandse regering
een lening van B. francs 1900 mil
lioen tegen een rentevoet van V/i pet
per jaar, en aflosbaar in vijftig ge
lijke halfjaarlijkse termijnen, te be
ginnen op 1 Juli 1956 en eindigende
op 1 Januari 1981.
Als gevolg van besprekingen wel
ke de beide regeringen terzake heb
ben gevoerd, zal de Nederlandse re
gering deze schuld vervroegd aflos
sen.
De terugbetaling door Nederland
aan de Belgische schatkist zal op de
volgende data plaatsvinden:
1) Aan het begin van de maanden
September 1953 tot en met Januari
1954 een bedrag van B. frs. 248,4 mil
lioen.
2) Per Juni 1954, op de vervalda
gen van het door de Belgische schat
kist bij Nederlandse banken geplaat
ste schatkistpapier de alsdan verval
lende bedragen ten bedrage van B.
frs. 658 millioen.
Een disconto, berekend op basis
van een renteverschil van pet. per
jaar, zal worden toegepast op deze
vervroegde aflossingen.
Jachthond schoot
twee jagers neer
Bij een jachtpartij in de omgeving
van Barnstaple (Zuid-West-Enge-
land) heeft een jachthond twee jagers
aangeschoten, doordat hij op de haan
van een dubbelloopsgeweer trapte.
Beide mannen moesten naar het zie
kenhuis worden vervoerd.
De jagers, die juist een hart had
den gedood, hadden het geweer even
op de grond gelegd.
