S)e £eidoe(Boii/fcci/iit
Onlusten in Oost-Duitsland bezien
door verschillende rode brilletjes
CASINO
ALLEN
Zenuwachtige Christie kon geen
motief voor moorden geven
Directeur: C. M. v. HAMERS VELD.
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DONDERDAG 25 JUNI 1955
44ste JAARGANG No. 12923
Historische dag
te Velzen
Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 1Ö3003. Abonnementsprijs f 0.47 p. w-, f 2p. mnd^ f 6.p. kwart Franco p. p. f 6.80. - Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes f 1.50
DE KERK IN
HONGARIJE
I TIT DE REACTIES van de Hon-
gaarse bladen op de onlusten in
Oost-Duitsland valt af te leiden dat
de toestand van de arbeiders achter
het IJzeren Gordijn nog verre van
rooskleurig is. Sinds de verbitte
ring van de weiklieden in Oost-Ber-
lijn tot uiting kwam in een stakings
golf. die Overslóeg :iaar alle gróte
steden van het Duitse gebied, dat on
der Russische controle staat en zelfs
naar andere ianden in dé Rufpische
invloedssfeer, heef* de communisti-
srne pe^s naast de gebruikelijke
verhaaltjes over ..agenten uit het
Westen" geen gelegenheid onbenut
gelaten, om de verwaarlozing van
de arbeiders" onder de aandacht te
brengen.
Men is er zich terdege van bewust
gelijk Grotewohl ook openlijk
toegaf dat gen enkele „agent uit
het Westen" ooit enige kans zou ma
ken, als er niet een geweldige onte
vredenheid heerste onder de bevol
king van de verdrukte landen. Ja
renlange communistische terreur en
propganda hebben geen kans gezien
de vrijheidszin van de volkeren te
vermóórden. De practijk leert, dat
het ondanks alle machtsmiddelen
heel moeilijk is, van een vrij mens
een slaaf te maken.
In dit verband is het interessant
te vernemen, wat een katholieke
priester, die kort geleden Hongarije
wist te ontvluchten, vertelt over de
houding van het katholieke volk in
zijn vaderland.
„Het volk van Hongarije", zo zei-
de hij, „is evenals de Kerk zelf
zwijgzaam geworden. Maar het houdt
met onwankelbare trouw vast aan de
leiding van de ware geestelijken en
laat zich noch door dwangsmaatre-
gelen noch door misleiding van de wijs
brengen.
„Ondanks alle maatregelen der
communisten heeft 95 pet. der ouders
zijn kinderen vöor het godsdienston
derwijs gemeld. Dit bewijst, hoe
groot hun moed en standvastigheid
is. als men daarbij bedenkt, dat alle
bijzondere scholen afgeschaft zijn en
het godsdienstonderricht op lagere,
middelbare en hoge scholen slechts
als facultatief vak bestaat. De Ouders
zijn dikwijls verplicht zich persoon
lijk bij de communistische school
hoofden te vervoegen, om hun kin
deren voor het. godsdienstonder
richt te laten inschrijven.
Het is Opmerkelijk zO vervolgde
de Hongaarse vluchteling hoe de
communistische machthebbers al
hun inspanningen gericht hebben
tegen het eens zo bloeiende leven
der religieuze orden en congregaties.
Op onmenselijke manier is men hier
tegen opgetreden omdat de opoffe
rende werkzaamheden van de reli
gieuzen de communisten een doorn
in het oog waren. Daarom begon het
staatsgezag geruime tijd geleden de
abten en kloosteroversten in arrest
te stellen en de bezittingen in beslag
te nemen. Daarna ging het over tot
ontbinding van alle kloostergemeen
schappen, interneerde honderden
kloosterlingen of deelde hen in bij ar.
beidsbataljons. Anderen kregen de
kans als dagloners of bedienden er
gens een karig loon te verdienen.
De bisschoppen, die bij al deze
aantastingen van de rechten der
Kerk niet stil zaten, hebben na lang
durige onderhandelingen tenslotte
weten te bereiken, dat 8 abdijen in
stand mochten blijven. Maar de to
tale bezetting mocht niet meer dan
30 personen bedragen; voor de rest
zijn alle andere kloosters gesloten
gebleven.
Intussen hebben de bisschoppen
nog steeds de volle last van de be
perkende bepalingen tegen hen zelf
gericht, te dragen. Verscheidene vi-
qarissen-generaal der Hongaarse dio
cesen zo vertelde de priester
zijn door „vredespriesters" vervan
gen; enkele bisschoppen kregen zelfs
van staatswege een commissaris toe
gewezen, die aan alle besprekingen
van de bisschop deelneemt. Deze
„vredespriesters" zijn meestal uiterst
zwakke figuren, die na gevangen
schap en kwellingen, tot de bewe
ging zijn toegetreden en zich in
„volksdemocratische geest" hebben
laten herscholen. Hun aantal echter,
reeds gering op zich zelf, neemt nog
steeds af.
Van de vroegere elf seminaries
leiden er nu nog slechts zes studen
ten op, doch onder toezicht van de
communisten. Er bestaat grote toe
loop tot de seminaria, maar velen
moeten wegens plaatsgebrek afge
wezen worden. Vroeger bezat iedere
universiteit haar eigen theologische
faculteit, tegenwoordig heeft alleen
Boedapest er een met 250 studenten.
Uit dit alles hoe somber het
vaak ook klinkt blijkt wel heel
duidelijk, dat in de landen achter
het IJzeren Gordijn het geloof van
de vaderen bewaard wordt als het
kostbaarste wat men bezit. Concen
tratiekampen en martelingen zijn
niet in staat gebleken de godsdienst
zin te vermoorden. Integendeel! Te
gen alle verdrukking in bloeit het
geloofsleven en groeit de trouw aan
de priesters, die onder de moeilijk
ste omstandigheden de zielzorg in
hun parochies blijven uitoefenen.
HET ZIT NU „OPENLIJK" SCHEEF
Hongaars blad oefent critiek uit
op verwaarlozing der arbeiders"
DE RUSSISCHE PRAWDA heeft de bewoners van de Sovjet-Unie in een
hoofdartikel een verklaring opgedist over de onlusten in Oost-Duits
land. Het blad legt verband tussen deze onlusten en de vrijlating van
krijgsgevangenen in Korea. „Beide daden hebben tot achtergrond het stre
ven van de vijanden van de vrede naar het doen voortduren van de span
ning in de wereld". Het betreffende hoofdartikel heet „De mislukking van
het avontuur van de vreemde huurlingen in Berlijn", en zegt: „Het is>
waarlijk geen toeval dat het avontuur van de fascistische samenzweerders
in Berlijn en het avontuur van Syngman Rhee in Korea juist kwamen op
het ogenblik waarop, dank zij de politiek van de naar vrede strevende vol
ken, er zich tekenen vertoonden van vermindering van de spanning in de
internationale toestand. In Korea bevond men zich zeer dicht bij een wa
penstilstand maar het beëindigen van de vijandelijkheden past niet in de
kraam van de vijanden die hun plannen hebben gebaseerd op oorlog."
Volgens de verhalen van de Roe
meense vluchtelingen zou er even
eens onrust heersen op het platte
land. De voedseltoestand was, vol
gens hen, „critiek". Voor een half
rantsoen brood zou men vijf uur in
de rij moeten staan.
Grotewohl slaat
zich op de borst
Over Oost-Duitsland gaat het blad
van -de Russische communistische
partij dan verder: „De onlusten wa
ren veroorzaakt door onruststokers,
gewapend en geïnstrueerd door of
ficieren van het Amerikaanse leger
en gehuurd voor Amerikaanse dol
lars".
Volgens de Prav/da hebben tijdens
de onlusten Amerikaanse vliegtui
gen boven de Russische zóne ge
vlogen en opruiende geschriften uit
geworpen. De Amerikaanse politie
zou hebben geholpen bij de ontvoe
ring van Otto Nuschke, de Oostduitse
vice-premier.
ANDERE TACTIEK.
De Westelijke commandanten in
Berlijn hebben de Russische be
schuldigingen van de hand gewezen
en deelden hun Russische collega
mede: „U zelf zo goed als de rest
van de wereld weet heel goed wat de
werkelijke oorzaken zijn geweest".
De sfeer in de satellietlanden té
zódanig, dat de communisten daar
met andere verklarinen moeten ko
men dan in de Sowjet-Unie. Uit de
Hongaarse en Tsjechische reacties
blijkt duidelijk, dat daar de bom
ook op barsten staat.
De eerste reacties van de officiële
Hongaarse pers op de onrust in Oost-
Duitsland en Tsj echo-Slowakij e wa
ren een beschuldiging en een be
lofte. De zelfbeschuldiging betrof
onbevredigende arbeidersomstandig
heden en de belofte verbetering van
deze omstandigheden.
Ir. tegenstelling tot talloze eerdere
hoofdartikelen, waarin vergroting
van de productie werd geëist en cri
tiek werd geoefend op de slechte ar
beidsdiscipline, schreef het blad
„Szabad Nep" in zijn editie van Zon
dag, dat de arbeidsvoorwaarden in
Hongarije onbevredigend zijn en dat
de arbeiders worden uitgebuit als
machines.
Uit het blad blijkt, dat de toezeg
gingen van verbeteringen in de le
vens- en arbeidsomstandigheden voor
het tweede vijfjarenplan ontevreden
heid hadden verwekt. „Onze partij is
er van overtuigd", aldus het blad,
„dat het niet juist is alleen maar een
verbetering in de levensstandaard
voor de toekomst te beloven. Wij
moeten nu reeds alles in het werk
stellen om dit doel in Hongarije en
de andere landen waar de arbeiders
klasse aan de macht is, te bereiken.
Het verwaarlozen van de zorg voor
de arbeiders scheidt de massa van de
partij."
Verder schreef het bald. „Wij moe
ten toegeven datNvele van de arbei
ders van onze partij, staat en eco
nomie de gerechtvaardigde eisen
van onze arbeiders zelfs niet in over
weging nemen. De industriële leiders
vergeten niet alleen de arbeiders,
maar zij negeren weloverwogen hun
eisen door de productie boven alles
te stellen".
„Wij kunnen", zo gaat het blad
voort, „niet tevreden zijn met het le
venspeil, dat wij Onze arbeiders vorig
jaar hebben verschaft. Maar er be
staat veel hoop dat wij na een rijke
oogst dit jaar in staat- zullen zijn
hun omstandigheden belnagrijk te
verbeteren."
BETOGINGEN IN ROEMENIë?
Het blad van de Zuid-Slavische
communistische partij, „Borba" haalt
in haar editie van Donderdag uit
latingen van vluchtelingen aan, vol
gens welke ook in Roemenië arbei
ders betogingen tegen de regering
hebb.'-n gehouden.
Onlangs zou er ernstige onrust
hebben geheerst in een van de groot
ste Roemeense fabrieken, een me-
taalfabriek te Boekarest. De arbei
ders hadden hier het wgrk neerge
legd, toen de directie hun lóón niet
Op tijd uitbetaalde. De autoriteiten
hadden toegegeven en Onmiddellijk,
betaald.
laten varen en naar Oost-Duitsland
terug te keren.
Over het optreden van Sowjet-mi-
litairen bij het overdrukken van de
ongeregeldheden zeide Grotewohl:
„Wij alleen zouden niet in staat zijn
geweest de provocateurs de baas te
worden".
TERECHTSTELLINGEN.
De Socialisitsche Internationale
heeft Woensdag in een telegram
aan de SPD, ondertekend door de al
gemene secretaris, de Engelsman
Morgan Philips, haar solidariteit
betuigd met de eisen van de SPD, dat
de terechtstellingen en represailles
in Oost-Duitsland onmiddellijk moe
ten ophouden, en dat de bezettende
mogendheden onverwijld onderhan
delingen moeten beginnen om tot
vrije verkiezingen voor geheel Duits
land te komen,
De Oostduitse
Grotewohl, heeft Woensdag in een
toespraak mededeled, dat zijn re
gering verantwoordelijk is voor de
toestand', die leidde tot de ongere
geldheden van vorige week in Oost-
Duitsland.
In een rede voor mijnwerkers van
een kolenmijn te Boehlen in Saksen
zeide Grotewohl: Wij zijn schuldig
aan de toestand in Oost-Duitsland,
niet alleen de Westelijke provoca
teurs".
„De onruststokers konden nooit
zoveel succes hebben gehad als er
geen kiemen van ontevredenheid on
der het volk waren".
Grotewohl gaf voor de eerste maal
tóe, dat de „vlucht van honderddui- Jl_
zenden boeren naar het Westen" een
ernstige voedselcrisis heeft veroor
zaakt.
Een beslissende fout noemde Gro
tewohl de bovenmatige uitbreiding
van de zware industrie in Oost-
Duitsland.
De regering heeft over het hoofd
gezien, dat een dergelijke industrie
in Oost-Duitsland hiet nodig is, als
men zich me r moeite had gegeven
vóór het herstel van de Duitse een
heid.
Grotewohl deed een beroep op de
vluchtelingen om hun wantrouwen te
Volgens het onder Amerikaanse
licentie verschijnende blad „Der
Abend", is de socialistisch-commu-
nistisc-he burgemeester van Doeber-
eerste minister, nitz (Saksen-Anhalt). Hartmann, na
standrechtelijk vonnis gefusilleerd.
Hartman had de hand geslagen aan
een lid van de Volkspolitie, dat op
de demonstranten wilde schieten.
De ROSENBERGS??
ZIJN WIJ MOORDENAARS
Volgens der ..Abend", hebben ze
venhonderd leden van de Volkspolitie
te Neubrandenburg (Mecklenburg)
geweigerd tegen de demonstraties op
te treden. Zij zouden door Sowjet-
Russische troepen ontwapend en over
geplaatst zijn naar de Oder-Neisse
linie.
Ftanse regeringscrisis
Laniel zal het nu
proberen
Laniel heeft Woensdagavond presi
dent Auriol meegedeeld, dat hij de
opdracht om een nieuwe Franse rege
ring te vormen, aanvaardt.
Laniel is eigenaar van een textiel
fabriek in Normandië en hij té, naar
men zegt, het vermogendste lid van
het Franse parlement. Hij staat be
kend als een vooruitstrevende werk
gever.
In 1932 werd hij voor het eerst in
het parlement gekozen. Tijdens de
oorlog was hij bij het verzet tegen de
Duitse bezetters.
Hij geniet bij alle partijen popula
riteit.
Hij verklaarde, dat hij Vrijdag
ochtend in de Nationale Vergadering
wil verschijnen om te trachten de
goedkeuring van zijn benoeming tot
premier te verkrijgen.
Laniel zal Donderdag zijn bespre
kingen met politieke leiders voort
zetten. Men vermoedt, dat hij zal
trachten een regering van nationale
unie te vormen.
Bijeenkomst Malthezer Ridders
Woensdag hielden de Malthezer Ridders in Nederland, in Esplanade te
Utrecht de jaarlijkse bijeenkomst, die door Z. K. H. Prins Bernhard, die
ere-baljuw-groot-kruis dezer orde is, werd bijgewoond. Tijdens de bijeen
komst, van links naar rechts: Mr. E. H. L. H. baron Speyart van Woerden,
schatmeester; Z. K. H. Prins Bernhard. Z. Th. J. F. baron van Dorth tot
Medler, baljuw en Mr. E. H. J. baron Van Voorst tot Voorst, coadjutor.
daarmee honden op een afstand wilde
houden.
In de loop van de zitting beant
woordde Christie nog vragen van zijn
verdediger, o.a.: Bent u er zich van
bewust geweest, dat er vier lijken
onder de vloer en in de keukenkast
Bij de behandeling van de zaak van
de Londense klerk Christie, die heeft
toegegeven zeven vrouwen, onder wie
zijn echtgenote, te hebben vermoord,
is Woensdag gebleken, dat drie art
sen het oneens zijn over dc geestes
gesteldheid van Christie tijdens het
plegen van de moorden. Twee artsen verborgen waren, toen u uw huis aan
zeiden dat Christie niet krankzinnig, nieuwe huurders liet zien?
maar hysterisch was. Volgens de der
de leed hij aan een ernstige vorm van
hysterie, welke neerkwam op gees
tesziekte.
Christie zeide Woensdag met tril
lende lippen, dat hij zes vrouwen
„zonder enige reden" had gedood.
Zijn echtgenote had hij van het le
ven beroofd, omdöt zij aan stuipen
geleden zou hebben.
Men had de bank, waarin Christie
.gisteren zijn verklaringen aflegde,
voorzien van een microfoon, want
zijn stem was bijna onhoorbaar zacht.
De jury, die uit wegen mannen en
drie vrouwen bestaat, zal te kiezen
hebben tussen twee uitspraken:
schuldig zonder meer (dan zou hij
worden opgehangen) of schuldig
doch krankzinnig (in dat geval zou
hij voor onbepaalde tijd in een ge
sticht worden ondergebracht.
John Christie, die in tegenstelling
met de dag tevoren zeer nerveus was,
werd gisteren aan een kruisverhoor
onderworpen door Sir Lionel Heald,
de openbare aanklager, die er blijkens
zijn vragen geenszins van overtuigd
is, dat hij de moorden heeft ge
pleegd in vlagen van verstandsver
bijstering. Vooral aan de bijzonder
heid, dat hij de dood van zijn vrouw
listig had verborgen gehouden door
de datum van een brief, die zij nog
voor haar dood had geschreven, te
veranderen, besteedde de openbare
aanklager veel aandacht, evenals aan
het gebruik van ontsmettingsmidde
len, waarvan Christie zei, dat hij
Indrukwekkende rouwplechtigheid in West Berlijn
Meer dan 10.000 inwoners van Berlijn zijn Dinsdagmiddag bijeengekomen voor het met zwarte doeken beklede
West-Berlijnse regeringsgebouw omrdeel te nemen aan de rouwplechtigheid voor de doden, die tijdens de on
geregeldheden in Oost-Berlijn vieleö; De kisten van de zeven in West-Berlijnse overledenen stonden opgebaard
op een hoge katafalk. Terwijl in het gehele gebied een arbeidspauze van 5 minuten werd ingezet, nam Dr.
Adenauer het woord. Een overzicht tijdens de indruk- wekkende rede van Adenauer.
TELEFOTO.
Neen, daar heb ik nooit bij stil ge
staan, antwoordde Christie, vriende
lijk.
TREKT ZUID-SLAVlë ZICH TERUG
UIT DONAU-COMMISSIE?
Zuid-Slavië heeft na beëindiging
van de vergadering der Donau-com-
missie te kennen gegeven, dat het
zich mogelijk uit deze commissie zal
terugtrekken, omdat diverse voor
stellen van Zuid-Slavië zijn verwor
pen.
In plaats van de Zuidslavische
voorstellen, die ten doel hadden de
Russische controle over de commis
sie op te heffen, aanvaardde de com
missie enige door Rusland voorgestel
de procedure-wijzigingen, die vol
gens het officiële Zuidslavische pers
bureau „Tanjoeg" „slechts op enige
punten van zuiver technische aard
verschillen van de oude regels".
In de Donau-commissie hebben de
Sowjet-Unie, Tsjecho-Slowakije, Hon
garije, Roemenië, Bulgarije en Zuid-
Slavië zitting.
HOE
wordt
het
weer?
(Geldig van Donderdagavond
tot Vrijdagavond. Opgemaakt
te 10 uur).
WEINIG WIND.
Veranderlijke bewolking met
in de nacht en vroege ochtend
hier en daar mist. Overwegend
zwakke wind uit Noordelijke
richtingen. Weinig verandering
in temperatuur.
2t3 Juni: zon op 4.21 en onder 21.04;
maan op 21.04 en onder 3.02 uurT
Het weer in Europa
van hedenmorgen
temp.
HELSINKI
onbewolkt
26
STOCKHOLM
licht bew.
24
OSLO
zwaar bew.
25
KOPENHAGEN
zwaar bew.
24
AMSTERDAM
licht bew.
24
EDINBURGH
nevel
21
LONDEN
geheel bew.
23
LUXEMBURG
zwaar bew.
21
PARIJS
zwaar bew.
18
GRENOBLE
zwaar bew.
22
NICE
half bew.
25
GENEVE
onbewolkt
22
ZURICH
onbewolkt
20
LOCARNO
regen
20
BERLIJN
regenbui
27
FRANKFORT
nevel
23
MUNCHEN
regen
23
WENEN
regen
28
INNSBRUCK
regen
ROME
onbewolkt
28
Jiavceitje
De afgunst der geleerden bevordert
de wetenschap.