S)e &2i<i6e6ou/fcci/ttt De executie is aan Rosenbergs vannacht voltrokken HET TREINONGELUK TE WEESP Pres» Eisenhower weigerde gratie Nieuw monument te Gennep Bende-aanval op West-Java JlowteUje Directeur: C. M. v. HAMERSVELD. Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN. KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN ZATERDAG 20 JUNI 1953 44ste JAARGANG No. 12919 Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 1Ö3003. Abonnementsprijs f 0.47 p. w., f 2.p. mnd., f 6.p. kwart. Franco p. p. 6.80. - Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes 1.50 EEN VULKAAN BARSTTE LOS Dulles roept abbassadeurs bijeen Foster Dulles, de Amerikaanse mi- 7ELDZAAM, ZO'N WEEK als wij nu achter de rug hebben. De éne grote gebeurtenis verdrong een voudig de andere en dan noemen ze deze zomertijd nogwel de komkom mertijd! Terwijl de hele wereld in span ning zit en reikhalzend uitziet naar het einde van het heilloze conflict in Korea, komt zo'n Syfigmannetje roet in het eten gooien door onge veer 25.000 Noord-Koreaanse krijgs gevangenen vrij te laten, waarmee hij de bestandsovereenkomst in een zeer acuut gevaar brengt. Deze dol le Zuid-Koreaanse president betoont zijn bevrijders wel veel dankbaar heid en als verontwaardiging een rol zou magen spelen in de interna tionale politiek, zou het niemand verwonderen als de Ver. 0 Naties thans hun handen van de ondankbare Koreanen aftrokken. Vervolgens is Egypte een repu bliek geworden en is generaal Na- guib nu het officiële staatshoofd, tevens leider van de politiek, dus in feite dictator. Een ontwikkeling, welke men kon zien aankomen. Frankrijk heeft z'n onbestuurbaar heid bewezen door de éne kabinets formateur na de andere het bos in te jagen. Tussen al het andere nieuws is het grootste vliegongeluk uit de ge schiedenis van de luchtvaart niet minder dan 'n kleine 130 doden in eens zonder veel gerucht voorbij gegaan. Het meest sensationele nieuws van de week was daarentegen het oproer in Oost-Duitsland. Weliswaar heb ben de relletjes in Oost-Berlijn de meeste aandacht getrokken, omdat men ze vanuit West-Berlijn kon waarnemen, maar de fakkel van de opstand heeft in heel de Sovjet-zóne gebrand en in Maagdenburg, Leip zig, Dresden en andere steden moet het er even bar naar toe gegaan zijn. De berichten over het oproer waren daarom zo sensationeel, omdat men een dergelijke volksbeweging niet voor mogelijk had gehouden. In rode kringen geeft men na tuurlijk de schuld aan provocateurs uit het Westen, maar de aard van deze onberedeneerde en ongeorga niseerde opstand is vólkomen dui delijk. De oorzaak is de diep inge wortelde haat tegen de bezettérs en vooral tegen de Duitse aanhangers en slaafse volgelingen van de bezet ter. Wij kunnen ons uit onze eigen bezettingstijd zo'n mentaliteit leven dig indenken. Die haat wordt opge hoopt en groeit gestadig door de da gelijkse ervaring dat de toestand voortdurend slechter wordt. Op een goede dag loopt de maat over en breekt de volkswoede los. In dit ge val was het de opvoering van de ar- beidsnormen in de bouwvakken, wat neerkomt op een verkapte loons verlaging. Dit werd de aanleiding tot vérzet en staking; de rode over heid schijnt een goede beurt te heb ben willen maken door een protest demonstratie oogluikend toe te staan, maar de demonstratie is hun uit de hand geglipt. Zodra de opgekropte woede een klein gaatje geopend vond om te ontsnappen, brak zij los en weldra was het hele volk in rep en roer. Instinctmatig trok daarbij de volksmentaliteit de enige logische conclusie, toen de menigte riep: „Weg met de regering". Want een regering, die onder het bidden van de Confiteor zozeer het roer om moest gooien, als in Oost-Duitsland is gebeurd, is waard om als onbe kwaam weggejaagd te worden. HET OPROER door de Russi- sche tanks is gedempt, vraagt men zich af, wat de gevolgen zullen zijn. De vraag ligt voor cr hand, maar het antwoord niet; niemand kan de reactie van het Kremlin met enige waarschijnlijkheid voorspellen. Velen verwachten de val van de regering GrotewohlUllbricht en zij baseren zich daarbij op de gema tigdheid, welke de Russen aan de dag hebben gelegd bij het bedwin gen van de opstand. Zij hebben zeer zeker krachtige en doeltreffende maatregelen genomen en zij hebben het niet kunnen laten om een West- berlijnse „provocateur" als waar schuwend voorbeeld terecht te stel len, maar overigens moet men hun de eer nageven dat zij allerminst als dollemannen te keer zijn gegaan. Men meent daarom, dat het oproer hun niet geheel onwelkom is geweest en dat het zal worden aangegrepen als een gerede aanleiding om de re- gering-Grotewohl los te laten. Het andere uiterste is echter even goed mogelijk, n.l. dat de Russen heben ingezien, dat een politiek van toegevendheid bij de Oostduitsers slechts tot onaangenaamheden leidt en dat zij daarom beter doen terug te keren tot de rigoreuze koude-oor- logssfeer van vroeger. Doch wat tenslotte de gevolgen van hetgebeurde ook mogen zijn, één resultaat is althans bereikt: de wereld heeft de noodkreet om vrij heid gehoord en verstaan. Wat wij overigens reeds wisten, is nu nog eens ten duidelijkste bevestigd: ach ter het IJzeren Gordijn heerst hard vochtige dwang en het geketende volk snakt er naar vrijheid. Het zijn niet alleen mensen die wat op hun kerfstok hebben of die tot de klasse der z.g. .uitbuiters" behoorden, die Oost-Duitsland zijn ontvlucht; ook de arbeiders_ torsen zulke zware ke tenen, dat zij de eerste de beste ge legenheid aangrijpen om hartstoch- nister van buitenlandse zaken, heeft gistermiddag de ambassadeurs te Washington van de landen van' de Verenigde Naties, die troepen naar Korea hebben gezonden, bij zich ont boden. De conferentie van Dulles met de ambassadeurs, die om half 4 (New Yorkse tijd) begon, werd slechts 'n paar minuten voor zij begon, we reldkundig gemaakt. In de aankon diging werd niets gezegd over de aanleiding tot de bespreking, noch over de onderwerpen, die men zou bespreken. Men nam echter algemeen aan, dat de conferentie is bijeengeroepen in verband met de ontwikkelingen in Zuid-Korea, en dat Dulles de rege ringen van de verbonden staten op deze wijze in konnis heeft gesteld van de Amerikaanse inzichten inzake 't vrijlaten van niet-communistische Noordkoreaanse krijgsgevangenen, Ook in Hongarije staking Vluchtelingen hebben gemeld, dat in de Hongaarse industriestad Csepel bij Boedapest, 28000 arbeiders het werk hebben neergelegd. Zeshonderd arbeiders zouden door de Hongaarse politie zijn gearresteerd. Het bericht werd van officiële Hongaarse zijde niet bevestigd. De eerste atoomspionnen ondergingen hun straf Ethel en Julius Rosenberg, die veroordeeld zijn wegens het uitleveren van atoomgeheimen, zijn hedennacht om één uur Nederlandse tijd op de electri- sche stoel van de New Yorkse Sing Sing-gevangenis gestorven. President Eisenhower had even voor de executie een nieuw informeel beroep van mevrouw Ethel Rosenberg om de levens van haar en haar man te sparen van de hand gewezen. Eén van de meest opzienbarende rechtszaken in de geschiedenis der Verenigde Staten is daarmede ten einde. TOT HET LAATSTE TOE GRATIE VERZOEKEN. President Eisenhower weigerde •gratie te verlenen en dat betekende het einde van alle hoop der advoca ten om het leven van het echtpaar nog te redden. Het was voor de twee de keer en enkele uren vóór de exe cutie, dat Eisenhower gratie weigerde te verlenen. Advocaat Bloch had ijlings een nieuw gratieverzoek ingediend, na dat het Hooggerechtshof gisteren met zes tegen drie stemmen het uit stel van executie had vernietigd, dat verleend was door opperrechter Dou glas. - In zijn geëmotioneerde gratiever zoek zéide Bloch, dat afwijzing er van de verhouding van Amerika tot zijn bondgenoten in gevaar zou bren gen. „Tientallen millioenen mensen over de hele wereld veroordelen dit doodvonnis. Terwille van Ameri- ka's traditie, prestige en invloed dring ik aan op clementie." Hangende het gratie-verzoek werd het Hooggerechtshof nogmaals om uitstel van executie gevraagd. Dit werd door opperechter Burton ge weigerd. De publieke opinie in Amerika keurt in grote meerderheid het dood vonnis goed. Het Hooggerechtshof en de president staan op het standpunt, dat het verraad van de 35-jarige ingenieur en zijn vrouw de dood van talloze Amerikanen kan betekenen en misschien in Korea al be tekend heeft. Zij bekenden niet. De Rosenbergs hebben steeds vol gehouden, dat zij aan de spionnage- zaak, waarbij de namen Greenglass, Gold en Fuchs betrokken waren, geen enkele schuld hadden. Nog gister avond gaf president Eisenhower hun een kans, om het leven te behouden indien zij al hun activiteiten zouden vertellen. Hij zeide namelijk, dat re geringsinterventie alleen gerecht vaardigd zou zijn „onder hoogst uit zonderlijke omstandigheden." Hoewel de Rosenbergs niet be kenden, bestond er aan hun schuld geen twijfel. Twijfel bestond er al leen aan de juistheid van de pro cedure. De vraag was, of de Rosen bergs terecht waren gevonnist op grond van de Spionnagewet van 1917. De opperrechters Frankfurter Black en Douglas waren van me ning dat de Wet op de Atoomge heimen van 1946 van toepassing was. Deze wet verlangt voör een doodvonnis een daartoe strekkend advies van de jury (niet gegeven) en bewuste opzet, om de Verenigde Staten te benadelen (niet aange toond). De laatste ognblikken. De Rosenbergs zijn de eerste bur gers die in de Verenigde Staten zijn terechtgesteld wegens spionnage. Mevrouw Rosenberg werd op haar gang naar de dodenkamer begeleid door de directrice van de gevange nis, mevr. Evans, en een telefoniste. Diep ontroerd keerde mevr. Evans zich om en verliet de kamer, toen mevr. Rosenberg met een kus af scheid vnn haar nam, voordat zij in de stoel werd gezet. In de dodenkamer bevonden zich tien getuigen, onder wie drie jour nalisten. Kort voordat Julius Rosen berg de kamer werd binnengeleid, klonk vanuit de gang de stem van rabbi Irving Koslowe. Hij zei de re gels uit Psalm 23: „De Heer is mijn herder, mij zal niets ontbreken. Al ging ik ook in een dal der schaduwe des doods, ik zou zou geen kwaad vrezen". De rabbi ging ook me vrouw Rosenberg voor tot de kamer, ditmaal met aanhalingen uit Psalm 15: „Heer, die zal verkeren in uw tent". Mevrouw Rosenberg is 37 jaar ge worden, haar echtgenoot was 35 jaar. Opstootjes te Parijs. In Parijs hebben al gisteravond Opstootjes voorgedaan naar aanlei ding van de terechtstelling van de Rosenbergs. In de Rue Royal ont stond een schietpartij, waarbij een dode is gevallen. je locomoir-i van t;--c ie geheel werd vernield en naast de dijk terechtkwam. Rechts het eerste rijtuig van de expressetrein. HOE wordt weer: Zuiveringsactie in Kenia Generaal Erskine, bevelhebber van de Britse strijdkrachten in Ke nia, is van plan door middel van een grote zuivei'ingsactie een einde te maken aan de activiteit van de Mau- Mau. Hij deelde Vrijdag op een pers conferentie te Nairobi mede, dat drie brigades infanterie, versterkt met tanks en vliegtuigen, het land bij gedeelten zullen zuiveren. Eenmaal gepacificeerde gebieden zullen weer onder burgerlijk bestuur komen. Wij moeten ons niet beperken tot passieve verdediging, doch een jacht organiseren, zo verklaarde de gene raal. Een felle brand heeft heden nacht te Hasselt een bijgebouw van de stoom wasserij uitgebrand; door krachtdadig optreden van de be drijfsbrandweer en omwonenden wist men het hoofdgebouw te redden. telijk om vrijheid te schreeuwen. Het gebeurde moge voor de rode leiders een teken aan de-wand zijn, een waarschuwing, om niet in de wind te slaan, dat zij leven op een vulkaan, welke zij zelf hebben ver oorzaakt. In de omgeving van Tjiawi (West- Java) zijn vier dessa's overvallen door benden. Zestig Indonesische dorpe lingen werden vermoord, ruim 800 woningen werden in brand gestoken en 3500 mensen werden dakloos. De schade bedraagt bijna twee millioen roepiah. De geterroriseerde dessa's liggen op de hellingen van de Goenoeng Ga- loenggoeng, in een moeilijk bereik bare bergstreek, waar de grootste in West-Java opererende benden zich schuil houden. In de omgeving gele- gerden posten van het leger werden:, tijdens de overvallen beziggehouden: door afdelingen van de bende, die met de posten gevechten begonnen, ter wijl de hoofdgroep in de dorpen bin- 1 nendrong. NU Geldig van Zaterdagavond tot Zondagavond. Opgemaakt te 10 uur. VRIJ WARM. Voornamelijk in de nacht kans op enkele verspreide onweers buien, maar. morgen opnieuw perioden met zonneschijn. Over wegend matige wind tussen Zuid-Oost en Zuid-West. Over het algemeen iets minder hoge middagtemperaturen. Hedenmiddag wordt te Gennep een monument onthuld ter nagedach tenis aan de gesneuvelde illegalen, militairen en burgerslachtoffers, in Noord-Limburg. Het beeld is van de beeldhouwer Jacques Maris, die bij 't ontwerp van dit monument werd geïnspireerd op de parabel van de Barm hartige Samaritaan de illegale strijder immers, had ook het ideaal de- vervolgden, die in doodsgevaar waren, en leden onder het geweld, te hei pen. De kun^enaar greep bij de uitbeelding van zijn gedachte naar vormen, die voor eigen omgeving van het land, waar het monument staat, karakte ristiek zijn. Hij koos het paard van het Noord-Limburgse land, en het beeld van de mens, die daar werkt en verkeert op eigen geboortegrond. Het mo nument is gehakt van steen, die niet aan oxydatie onderhevig is. Het voet stuk draagt de woorden van Anton van Duinkerken: „Het leven, dat zij voor de vrijheid gaven, Verbiedt ons te leven als angstige slaven." Het eerste monument sinds 100 jaar, dat in Gennep zal worden geplaatst. 21 Juni: zon op 4.19 en onder 21.03; maan op 15.14 en onder 0.38 uur. 22 Juni: zon op 4.20 en onder 21.04; maan op 16,28 en onder 0.52 uur. Het weer in Europa De weerrapportcn van hedenmor gen 7 uur luiden: weer temp. HELSINKI regen 27 C. STOCKHOLM geheel bew. 23 OSLO regen 24 KOPENHAGEN regen 17 AMSTERDAM zwaar bew. 18 EDINBURG zwaar bew. 16 LONDEN zwaar bew. 16 LUXEMBURG zwaar bew. 20 PARIJS licht bew. 22 BORDEAUX zwaar bew. 24 GRENOBLE zwaar bew. 23 GENèVE onbewolkt 23 ZURICH onbewolkt 22 LOCARNO zwaar bew. 15 BERLIJN zwaar bew. 20 FRANKFORT zwaar bewolkt 21 MüNCHEN licht bewolkt 21 WENEN onbewolkt 23 INNSBRUCK licht bew. 22 ROME zwaar bewolkt 27 Tamelijk warm weekeinde Het K.N.M.I. deelt mede: Nadat kleine storingen ook in de tweede helft van deze week op ver schillende plaatsen nog buien hadden veroorzaakt, werden gisteren de eer ste tekenen van een flinke verbete ring zichtbaar. In de hogere luchtlagen werd na melijk belangrijk warmere lucht aan gevoerd, waardoor er aan de onstabi liteit van de atmosfeer een einde kwam en er geen buien meer tot ontwikkeling konden komen. Wel veroorzaakte het binnendrin gen van de warmte gisteravond en de afgelopen nacht zware bewolking, waaruit hier én daar wat lichte regen en motregen viel. Tengevolge van de vorming van een hogedrukgebied boven Midden- Europa loste deze bewolking vanoch- ten echter in snel tempo op. Het ziet er naar uit, dat ook morgen de zon geruime tijd zal schijnen en daar Zuidelijke winden lucht uit Frankrijk blijven aanvoeren, mag op een tame lijk warm weekeinde worden gere kend. Een leven vol teleurstellingen is beter dan een leven zonder idealen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1953 | | pagina 1