S)e &2i<i6e6ou/fcci/ttt
De executie is aan Rosenbergs
vannacht voltrokken
HET TREINONGELUK TE WEESP
Pres» Eisenhower weigerde gratie
Nieuw monument te Gennep
Bende-aanval op
West-Java
JlowteUje
Directeur: C. M. v. HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
ZATERDAG 20 JUNI 1953
44ste JAARGANG No. 12919
Papengracht 32, Tel. 20015, Adm. en Adv. 20826, Abonn. 20935, Giro 1Ö3003. Abonnementsprijs f 0.47 p. w., f 2.p. mnd., f 6.p. kwart. Franco p. p. 6.80. - Advert.: 15 ct. p. mm. Telefoontjes 1.50
EEN VULKAAN
BARSTTE LOS
Dulles roept
abbassadeurs bijeen
Foster Dulles, de Amerikaanse mi-
7ELDZAAM, ZO'N WEEK als wij
nu achter de rug hebben. De
éne grote gebeurtenis verdrong een
voudig de andere en dan noemen ze
deze zomertijd nogwel de komkom
mertijd!
Terwijl de hele wereld in span
ning zit en reikhalzend uitziet naar
het einde van het heilloze conflict
in Korea, komt zo'n Syfigmannetje
roet in het eten gooien door onge
veer 25.000 Noord-Koreaanse krijgs
gevangenen vrij te laten, waarmee
hij de bestandsovereenkomst in een
zeer acuut gevaar brengt. Deze dol
le Zuid-Koreaanse president betoont
zijn bevrijders wel veel dankbaar
heid en als verontwaardiging een
rol zou magen spelen in de interna
tionale politiek, zou het niemand
verwonderen als de Ver.
0 Naties thans hun handen
van de ondankbare Koreanen
aftrokken.
Vervolgens is Egypte een repu
bliek geworden en is generaal Na-
guib nu het officiële staatshoofd,
tevens leider van de politiek, dus in
feite dictator. Een ontwikkeling,
welke men kon zien aankomen.
Frankrijk heeft z'n onbestuurbaar
heid bewezen door de éne kabinets
formateur na de andere het bos in
te jagen.
Tussen al het andere nieuws is
het grootste vliegongeluk uit de ge
schiedenis van de luchtvaart niet
minder dan 'n kleine 130 doden in
eens zonder veel gerucht voorbij
gegaan.
Het meest sensationele nieuws van
de week was daarentegen het oproer
in Oost-Duitsland. Weliswaar heb
ben de relletjes in Oost-Berlijn de
meeste aandacht getrokken, omdat
men ze vanuit West-Berlijn kon
waarnemen, maar de fakkel van de
opstand heeft in heel de Sovjet-zóne
gebrand en in Maagdenburg, Leip
zig, Dresden en andere steden moet
het er even bar naar toe gegaan zijn.
De berichten over het oproer waren
daarom zo sensationeel, omdat men
een dergelijke volksbeweging niet
voor mogelijk had gehouden.
In rode kringen geeft men na
tuurlijk de schuld aan provocateurs
uit het Westen, maar de aard van
deze onberedeneerde en ongeorga
niseerde opstand is vólkomen dui
delijk. De oorzaak is de diep inge
wortelde haat tegen de bezettérs en
vooral tegen de Duitse aanhangers
en slaafse volgelingen van de bezet
ter. Wij kunnen ons uit onze eigen
bezettingstijd zo'n mentaliteit leven
dig indenken. Die haat wordt opge
hoopt en groeit gestadig door de da
gelijkse ervaring dat de toestand
voortdurend slechter wordt. Op een
goede dag loopt de maat over en
breekt de volkswoede los. In dit ge
val was het de opvoering van de ar-
beidsnormen in de bouwvakken,
wat neerkomt op een verkapte loons
verlaging. Dit werd de aanleiding
tot vérzet en staking; de rode over
heid schijnt een goede beurt te heb
ben willen maken door een protest
demonstratie oogluikend toe te staan,
maar de demonstratie is hun uit de
hand geglipt. Zodra de opgekropte
woede een klein gaatje geopend
vond om te ontsnappen, brak zij los
en weldra was het hele volk in rep
en roer. Instinctmatig trok daarbij
de volksmentaliteit de enige logische
conclusie, toen de menigte riep:
„Weg met de regering". Want een
regering, die onder het bidden van
de Confiteor zozeer het roer om
moest gooien, als in Oost-Duitsland
is gebeurd, is waard om als onbe
kwaam weggejaagd te worden.
HET OPROER door de Russi-
sche tanks is gedempt, vraagt
men zich af, wat de gevolgen zullen
zijn. De vraag ligt voor cr hand,
maar het antwoord niet; niemand
kan de reactie van het Kremlin met
enige waarschijnlijkheid voorspellen.
Velen verwachten de val van de
regering GrotewohlUllbricht en zij
baseren zich daarbij op de gema
tigdheid, welke de Russen aan de
dag hebben gelegd bij het bedwin
gen van de opstand. Zij hebben zeer
zeker krachtige en doeltreffende
maatregelen genomen en zij hebben
het niet kunnen laten om een West-
berlijnse „provocateur" als waar
schuwend voorbeeld terecht te stel
len, maar overigens moet men hun
de eer nageven dat zij allerminst als
dollemannen te keer zijn gegaan.
Men meent daarom, dat het oproer
hun niet geheel onwelkom is geweest
en dat het zal worden aangegrepen
als een gerede aanleiding om de re-
gering-Grotewohl los te laten.
Het andere uiterste is echter even
goed mogelijk, n.l. dat de Russen
heben ingezien, dat een politiek van
toegevendheid bij de Oostduitsers
slechts tot onaangenaamheden leidt
en dat zij daarom beter doen terug
te keren tot de rigoreuze koude-oor-
logssfeer van vroeger.
Doch wat tenslotte de gevolgen
van hetgebeurde ook mogen zijn,
één resultaat is althans bereikt: de
wereld heeft de noodkreet om vrij
heid gehoord en verstaan. Wat wij
overigens reeds wisten, is nu nog
eens ten duidelijkste bevestigd: ach
ter het IJzeren Gordijn heerst hard
vochtige dwang en het geketende
volk snakt er naar vrijheid. Het zijn
niet alleen mensen die wat op hun
kerfstok hebben of die tot de klasse
der z.g. .uitbuiters" behoorden, die
Oost-Duitsland zijn ontvlucht; ook
de arbeiders_ torsen zulke zware ke
tenen, dat zij de eerste de beste ge
legenheid aangrijpen om hartstoch-
nister van buitenlandse zaken, heeft
gistermiddag de ambassadeurs te
Washington van de landen van' de
Verenigde Naties, die troepen naar
Korea hebben gezonden, bij zich ont
boden.
De conferentie van Dulles met de
ambassadeurs, die om half 4 (New
Yorkse tijd) begon, werd slechts 'n
paar minuten voor zij begon, we
reldkundig gemaakt. In de aankon
diging werd niets gezegd over de
aanleiding tot de bespreking, noch
over de onderwerpen, die men zou
bespreken.
Men nam echter algemeen aan, dat
de conferentie is bijeengeroepen in
verband met de ontwikkelingen in
Zuid-Korea, en dat Dulles de rege
ringen van de verbonden staten op
deze wijze in konnis heeft gesteld
van de Amerikaanse inzichten inzake
't vrijlaten van niet-communistische
Noordkoreaanse krijgsgevangenen,
Ook in Hongarije
staking
Vluchtelingen hebben gemeld, dat
in de Hongaarse industriestad Csepel
bij Boedapest, 28000 arbeiders het
werk hebben neergelegd. Zeshonderd
arbeiders zouden door de Hongaarse
politie zijn gearresteerd. Het bericht
werd van officiële Hongaarse zijde
niet bevestigd.
De eerste atoomspionnen ondergingen hun straf
Ethel en Julius Rosenberg, die veroordeeld zijn wegens het uitleveren van
atoomgeheimen, zijn hedennacht om één uur Nederlandse tijd op de electri-
sche stoel van de New Yorkse Sing Sing-gevangenis gestorven. President
Eisenhower had even voor de executie een nieuw informeel beroep van
mevrouw Ethel Rosenberg om de levens van haar en haar man te sparen
van de hand gewezen. Eén van de meest opzienbarende rechtszaken in de
geschiedenis der Verenigde Staten is daarmede ten einde.
TOT HET LAATSTE TOE GRATIE
VERZOEKEN.
President Eisenhower weigerde
•gratie te verlenen en dat betekende
het einde van alle hoop der advoca
ten om het leven van het echtpaar
nog te redden. Het was voor de twee
de keer en enkele uren vóór de exe
cutie, dat Eisenhower gratie weigerde
te verlenen.
Advocaat Bloch had ijlings een
nieuw gratieverzoek ingediend, na
dat het Hooggerechtshof gisteren
met zes tegen drie stemmen het uit
stel van executie had vernietigd, dat
verleend was door opperrechter Dou
glas.
- In zijn geëmotioneerde gratiever
zoek zéide Bloch, dat afwijzing er
van de verhouding van Amerika tot
zijn bondgenoten in gevaar zou bren
gen. „Tientallen millioenen mensen
over de hele wereld veroordelen
dit doodvonnis. Terwille van Ameri-
ka's traditie, prestige en invloed
dring ik aan op clementie."
Hangende het gratie-verzoek werd
het Hooggerechtshof nogmaals om
uitstel van executie gevraagd. Dit
werd door opperechter Burton ge
weigerd.
De publieke opinie in Amerika
keurt in grote meerderheid het dood
vonnis goed. Het Hooggerechtshof en
de president staan op het standpunt,
dat het verraad van de 35-jarige
ingenieur en zijn vrouw de dood van
talloze Amerikanen kan betekenen
en misschien in Korea al be
tekend heeft.
Zij bekenden niet.
De Rosenbergs hebben steeds vol
gehouden, dat zij aan de spionnage-
zaak, waarbij de namen Greenglass,
Gold en Fuchs betrokken waren, geen
enkele schuld hadden. Nog gister
avond gaf president Eisenhower hun
een kans, om het leven te behouden
indien zij al hun activiteiten zouden
vertellen. Hij zeide namelijk, dat re
geringsinterventie alleen gerecht
vaardigd zou zijn „onder hoogst uit
zonderlijke omstandigheden."
Hoewel de Rosenbergs niet be
kenden, bestond er aan hun schuld
geen twijfel. Twijfel bestond er al
leen aan de juistheid van de pro
cedure. De vraag was, of de Rosen
bergs terecht waren gevonnist op
grond van de Spionnagewet van
1917. De opperrechters Frankfurter
Black en Douglas waren van me
ning dat de Wet op de Atoomge
heimen van 1946 van toepassing
was. Deze wet verlangt voör een
doodvonnis een daartoe strekkend
advies van de jury (niet gegeven)
en bewuste opzet, om de Verenigde
Staten te benadelen (niet aange
toond).
De laatste ognblikken.
De Rosenbergs zijn de eerste bur
gers die in de Verenigde Staten zijn
terechtgesteld wegens spionnage.
Mevrouw Rosenberg werd op haar
gang naar de dodenkamer begeleid
door de directrice van de gevange
nis, mevr. Evans, en een telefoniste.
Diep ontroerd keerde mevr. Evans
zich om en verliet de kamer, toen
mevr. Rosenberg met een kus af
scheid vnn haar nam, voordat zij
in de stoel werd gezet.
In de dodenkamer bevonden zich
tien getuigen, onder wie drie jour
nalisten. Kort voordat Julius Rosen
berg de kamer werd binnengeleid,
klonk vanuit de gang de stem van
rabbi Irving Koslowe. Hij zei de re
gels uit Psalm 23: „De Heer is mijn
herder, mij zal niets ontbreken. Al
ging ik ook in een dal der schaduwe
des doods, ik zou zou geen kwaad
vrezen". De rabbi ging ook me
vrouw Rosenberg voor tot de kamer,
ditmaal met aanhalingen uit Psalm
15: „Heer, die zal verkeren in uw
tent".
Mevrouw Rosenberg is 37 jaar ge
worden, haar echtgenoot was 35
jaar.
Opstootjes te Parijs.
In Parijs hebben al gisteravond
Opstootjes voorgedaan naar aanlei
ding van de terechtstelling van de
Rosenbergs. In de Rue Royal ont
stond een schietpartij, waarbij een
dode is gevallen.
je locomoir-i van t;--c ie
geheel werd vernield en naast de
dijk terechtkwam. Rechts het eerste
rijtuig van de expressetrein.
HOE
wordt
weer:
Zuiveringsactie
in Kenia
Generaal Erskine, bevelhebber
van de Britse strijdkrachten in Ke
nia, is van plan door middel van een
grote zuivei'ingsactie een einde te
maken aan de activiteit van de Mau-
Mau. Hij deelde Vrijdag op een pers
conferentie te Nairobi mede, dat drie
brigades infanterie, versterkt met
tanks en vliegtuigen, het land bij
gedeelten zullen zuiveren. Eenmaal
gepacificeerde gebieden zullen weer
onder burgerlijk bestuur komen.
Wij moeten ons niet beperken tot
passieve verdediging, doch een jacht
organiseren, zo verklaarde de gene
raal.
Een felle brand heeft heden
nacht te Hasselt een bijgebouw van
de stoom wasserij uitgebrand; door
krachtdadig optreden van de be
drijfsbrandweer en omwonenden wist
men het hoofdgebouw te redden.
telijk om vrijheid te schreeuwen.
Het gebeurde moge voor de rode
leiders een teken aan de-wand zijn,
een waarschuwing, om niet in de
wind te slaan, dat zij leven op een
vulkaan, welke zij zelf hebben ver
oorzaakt.
In de omgeving van Tjiawi (West-
Java) zijn vier dessa's overvallen door
benden. Zestig Indonesische dorpe
lingen werden vermoord, ruim 800
woningen werden in brand gestoken
en 3500 mensen werden dakloos. De
schade bedraagt bijna twee millioen
roepiah.
De geterroriseerde dessa's liggen op
de hellingen van de Goenoeng Ga-
loenggoeng, in een moeilijk bereik
bare bergstreek, waar de grootste in
West-Java opererende benden zich
schuil houden. In de omgeving gele-
gerden posten van het leger werden:,
tijdens de overvallen beziggehouden:
door afdelingen van de bende, die met
de posten gevechten begonnen, ter
wijl de hoofdgroep in de dorpen bin-
1 nendrong.
NU
Geldig van Zaterdagavond tot
Zondagavond. Opgemaakt te
10 uur.
VRIJ WARM.
Voornamelijk in de nacht kans
op enkele verspreide onweers
buien, maar. morgen opnieuw
perioden met zonneschijn. Over
wegend matige wind tussen
Zuid-Oost en Zuid-West. Over
het algemeen iets minder hoge
middagtemperaturen.
Hedenmiddag wordt te Gennep een monument onthuld ter nagedach
tenis aan de gesneuvelde illegalen, militairen en burgerslachtoffers, in
Noord-Limburg. Het beeld is van de beeldhouwer Jacques Maris, die bij
't ontwerp van dit monument werd geïnspireerd op de parabel van de Barm
hartige Samaritaan de illegale strijder immers, had ook het ideaal de-
vervolgden, die in doodsgevaar waren, en leden onder het geweld, te hei
pen. De kun^enaar greep bij de uitbeelding van zijn gedachte naar vormen,
die voor eigen omgeving van het land, waar het monument staat, karakte
ristiek zijn. Hij koos het paard van het Noord-Limburgse land, en het beeld
van de mens, die daar werkt en verkeert op eigen geboortegrond. Het mo
nument is gehakt van steen, die niet aan oxydatie onderhevig is. Het voet
stuk draagt de woorden van Anton van Duinkerken: „Het leven, dat zij
voor de vrijheid gaven, Verbiedt ons te leven als angstige slaven." Het
eerste monument sinds 100 jaar, dat in Gennep zal worden geplaatst.
21 Juni: zon op 4.19 en onder 21.03;
maan op 15.14 en onder 0.38 uur.
22 Juni: zon op 4.20 en onder 21.04;
maan op 16,28 en onder 0.52 uur.
Het weer in Europa
De weerrapportcn van hedenmor
gen 7 uur luiden:
weer temp.
HELSINKI regen 27 C.
STOCKHOLM geheel bew. 23
OSLO regen 24
KOPENHAGEN regen 17
AMSTERDAM zwaar bew. 18
EDINBURG zwaar bew. 16
LONDEN zwaar bew. 16
LUXEMBURG zwaar bew. 20
PARIJS licht bew. 22
BORDEAUX zwaar bew. 24
GRENOBLE zwaar bew. 23
GENèVE onbewolkt 23
ZURICH onbewolkt 22
LOCARNO zwaar bew. 15
BERLIJN zwaar bew. 20
FRANKFORT zwaar bewolkt 21
MüNCHEN licht bewolkt 21
WENEN onbewolkt 23
INNSBRUCK licht bew. 22
ROME zwaar bewolkt 27
Tamelijk warm
weekeinde
Het K.N.M.I. deelt mede:
Nadat kleine storingen ook in de
tweede helft van deze week op ver
schillende plaatsen nog buien hadden
veroorzaakt, werden gisteren de eer
ste tekenen van een flinke verbete
ring zichtbaar.
In de hogere luchtlagen werd na
melijk belangrijk warmere lucht aan
gevoerd, waardoor er aan de onstabi
liteit van de atmosfeer een einde
kwam en er geen buien meer tot
ontwikkeling konden komen.
Wel veroorzaakte het binnendrin
gen van de warmte gisteravond en
de afgelopen nacht zware bewolking,
waaruit hier én daar wat lichte regen
en motregen viel.
Tengevolge van de vorming van
een hogedrukgebied boven Midden-
Europa loste deze bewolking vanoch-
ten echter in snel tempo op. Het ziet
er naar uit, dat ook morgen de zon
geruime tijd zal schijnen en daar
Zuidelijke winden lucht uit Frankrijk
blijven aanvoeren, mag op een tame
lijk warm weekeinde worden gere
kend.
Een leven vol teleurstellingen is
beter dan een leven zonder idealen.