Van
boerenzoon tot automagnaat
■KW
ZO WAS HET
ZO WERD HET
Moderne ontwikkeling en de historie
geven elkaar een hand in Woubrugge
ZO WORDT HET
ZIJ DEDEN HET
ZO WAS HET
DONDERDAG 18 JUNI 1953
I—mmm—mi^—
DE LEIDSE COURANT
TWEEDE BLAD PAGINA 1
Zo begon het 50 jaren geleden in
Michigan, waar een boerenjongen
met technische aspiratie gehoord en
gelezen had over de wonderlijke
machine op wielen, die automobile
werd genoemd.
Deze jongen, een zekere Henri Ford
die, voordat het plan bij hem op
kwam, monteur bij enkele fabrieken
was geweest en daar de eerste po
gingen om te geraken tot massa
productie had bekeken, had maar een
bezwaar tegen die nieuwe voertui
gen; hij vond ze maar duur speel
goed, waar slechts enkele mensen
hun handen naar uit mochten steken,
terwijl de grote massa moest blijven
toekijken.
Henri Ford combineerde de massa
productie met de auto-fabricage; hij
ontwierp een auto, die ontdaan van
alle luxe aan de hoofdeigenschappen
voldeed: De wagen reed en was goed
koop.
En de monstrueuze wagen bleek
zelfs heel gced te rijden. Nadat in
de fabrieken de massa-productie op
gang gekomen was, had het hoekige
voertuig spoedig Amerika veroverd
en met de zegetocht door Europa kon
een begin gemaakt worden.
Op 23 Juli 1903 werd de eerste
twee-cylinder auto verkocht in
Amerika en in 1908 kwam het
eerste ,T-model" die boven
afgedrukt staat - op de markt het
model dat .20 jaren lang de we
gen van Amerika en Europa zou
beheersen.
Het was geen mooie wagen; het was
een caricatuur; het was een aanval
op de schoonheidszin van de mens.
Maar het wagentje was zó goedkoop,
dat het binnen het bereik van velen
kwam te liggen. De boeren uit de
binnenlanden van Amerika werden
uit hun isolement verlost, de mens
heid leerde zich verplaatsen, de auto
werd van een „gevaarlijk wonder"
een alledaagse verschijning in de
straten.
Het ideaal van Henri Ford, toen
hij de fabriek, waar de ,.T-Fords"
aan de lopende band vervaardigd
zouden worden, opende, was om één
auto per minuut te vervaardigen;
toen hij de productie van dit model
in 1928 staakte, kwam er in zijn fa
brieken iedere tien seconden een
nieuwe auto gereed.
Reclame redde Ford.
In 1928 werd het tijd om het roer
om te gooien. Tot dan toe had Ford
maar een gedachte gehad: De mens
heid moest zo voordelig mogelijk aan
auto's geholpen worden. Daarom had
hij twintig jaren lang met de smaak
van zijn cliënten geen rekening ge
houden; hij had één model in één
kleur (zwart) op de markt gebracht
en de mensheid had er genoegen mee
genomen
Maar intussen was de mensheid zijn
merkwaardige Fordwagentje ont
groeid en eiste iets anders; zij wilde
comfort en ook de goede smaak eiste
haar rechten op.
Er kwam een nieuw model, maar
dit was niet voldoende om de markt,
die zo zoetjes aan de naam Ford was
gaan vereenzelvigen met het merk
waardige wagentje, dat zovele jaren
de wegen onveilig gemaakt had,
weer te heroveren.
Hij beproefde het systeem, dat van
uit Amerika de gehele wereld ver
overd heeft en dat nimmer zijn doel
mist; hij nam een kapitaal van ette
lijke millioenen en plaatste in alle
bladen pagina-grote advertenties.
Spoedig was men er mee vertrouwd
geraakt, dat Ford ook groene, gele
en rode wagens verkocht, dat de
motor sterker en de wagen sierlijker
was geworden. Drie jaren later werd
was geworden. Drie jaren later wer
de twintigmillioenste wagen afgele
verd.
De oorlog bracht voor de Ford
fabrieken een dubbele tegenslag:
Ten eerste werd in 1942 de auto
productie stopgezet en ten tweede
stierf in 1942 de'zoon van de op-
richter Henri Ford, die zijn va
der in 1919 opgevolgd was. De
kleinzoon van de oprichter ver
vulde zyn vaderlandse plicht en
daarom was de toen 80 jaar oude
Henri Ford genoodzaakt op zijn
oude dag de teugels weer in han
den te nemen.
In 1945 kwam de kleinzoon, Henri
Ford II, uit dienst en hij vond een
concern, waarvan alleen nog maar de
naam waarde had. De machines wa
ren verouderd de organisatie ver
stoord en de markt ingenomen door
anderen. Te zamen met Ernest Breech
die vice-president werd, schakelde
hij het bedrijf van oorlogsproductie
weer over op vredes-fabricage; er
werd een nieuw model gecreëerd,
overbodige afdelingen en bezittingen
werden geliquideerd: noodzakelijke
voorzieningen getroffen; frisse krach
ten met nieuwe ideeën aangetrokken
en het resultaat was. dat de naam
Ford thans weer een vertrouwde
klank op de wereldmarkt heeft.
Dinsdag j.l. vierde dit wereldcon
cern, dat aan honderden millioenen
een vervoermiddel en duizenden mil
lioenen brood en werk verschaft
heeft, zijn gouden jubileum. In de
vijftig jaren van haar bestaan produ
ceerde Ford en zijn opvolgers in het
totaal 43.919 514 wagens.
De boerenzoon, die op 16 Juni 1903
het eerste fabriekje oprichtte, heeft
dit gouden jubileum niet meer mogen
meemaken. Op 7 April 1947 overleed
hij te Dearborn, maar zijn nageslacht
heeft zijn taak overgenomen en slaag
de er in trots de tegenslagen tij
dens en vlak na de oorlogin 1952
Ford weer de tweede plaats op de
wereldmarkt te bezorgen.
ZONDAG A.S.
VADERDAG
DASSENDAG
(Advertentie)
LANDELIJKHEID IN 'T GEDRANG
Museum boven brandweergarage begint
voltooiing te naderen
lucht, wachtend op de machines, die
het openen en sluiten zullen rege
len.
„Kijk, dat is mijn nieuwe onder-
j komen," zegt de brugwachter en er
klinkt enige trots in zijn stem, als
hij op het huisje wijst, dat hoog op
de nieuwe brug staat. Hij krijgt een
I prachtig uitzicht over het water, dat
staat vast.
I De opritten zijn practisch gereed.
Aan de kant van Hoogmade begint
deze even buiten de kom van het
I dorp en aan de andere zijde eindigt
j de afrit met een flauwe bocht op de
I weg naar Ter Aar. De straat, die aan
het einde van de afrit vanuit het
I dorp komt en de weg kruist, zal in
de komende jaren niet van gevaren
ontbloot blijken te zijn. Het is te ho
pen, dat de provincie hierop iets zal
vinden.
De mensen,.die langs de op- en af
rit wonen, treffen het niet. Hun
huisjes zijn, al naar gelang zij meer
in de richting van de brug staan,
aardig in de verdrukking gekomen.
Sommige bewoners moeten bijna op
het dak gaan zitten om aan de voor
kant van hun woning nog enig uit
zicht te hebben.
Noodzaak is echter noodzaak en 't
is gelukkig, dat de „Woubruggers"
inzien, hoe nodig deze ontwikkeling
was.
verzameling van de heer Van He-
messen. En heus niet alleen enkele
kleinigheden. Een groot gewei van
een hert bijv., is sinds de oorlog
spoorloos verdwenen. Dit is natuur
lijk niet het enige. Men heeft ca
talogusnummers, waarvan de voor
werpen zoek zijn en voorwerpen, die
geen nummer schijnen te bezitten.
De burgemeester, die een grote be
langstelling heeft voor het verleden
van zijn gemeente, is begonnen met
orde op de zaken te stellen en werkt
hard om het museum in orde te krij
gen. Hij stelt een nieuwe catalogus
samen en weert uit de oude verza
meling die voorwerpen, welke strikt
genomen niet thuisbehoren in de
geschiedenis van de gemeente.
Veel tijd.
De inrichting van dit museum vor
dert veel tijd, maar wie een blik
mag werpen in de aardige ruim'te
boven de brandweergarage kan zich
er van overtuigen, dat er reeds veel
gedaan is. De muren zijn reeds voor
zien van een grote hoeveelheid pla
ten en foto's, bij bezichtiging waar
van opvalt, hoeveel bomengroei er
vroeger langs de Woudwetering was.
Mogelijk heeft men goede redenen
gehad om hier aan het rooien te
gaan, maar voor de schoonheid van
het landschap was het in ieder ge
val niet bevorderlijk.
Behalve de platen begint er ook
in de verzameling „gevonden voor
werpen" in de grond gevonden
wel te verstaan tekening te ko
men. Menig groot museum zal graag
een keuze doen uit de erfenis van de
heer Van Hemessen.
Oude helmen en sabels van de
veldwachters en meer van dergelijke
dingen maken het geheel aantrekke
lijk en min of meer populair.
Zoals wij reeds zeiden, valt nog
niet te zeggen, wanneer de poorten,
van het museum zullen opengaan.
In ieder geval zal het nog wel en
kele maanden duren. Vast staat ech
ter, dat gestreefd wordt om een zo
gaaf en naar inrichting ook een zo
aantrekkelijk mogelijk geheel fe
verkrijgen.
Wanneer ooit de opening van de
nieuwe brug zou kunnen samenval
len met de opening van het museum,
zou dit symbolisch zijn voor de wij
ze, waarop Woubrugge meegaat met
de ontwikkeling van zijn tijd, maar
tevens voor de wijze, waarop het de
waarde van het verleden weet te be-
FORD VERSIERD MET GOUD
Burgemeester J. C. van Wageningen,
die aan de inrichting van het mu
seum werkt.
boot alweer voor de brug lag te jen
gelen. Vooral in de zeiltijd!
Ook voor het verkeer was de brug
niet alles, hoewel de spits toelopende
klappen minder narigheid veroor
zaakten, dan de beruchte „Brug der
Zuchten" in Alphen aan den Rijn.
De toegangswegen waren eveneens
uit de tijd. Vooral aan de kant van
Hoogmade, waar de kerk nog een
aardig stukje op de rijweg stond,
was het een al te nauwe beweging,
temeer, daar er nog twee stopplaat
sen van de bus in de buurt waren.
Alles bij elkaar moest er hoognodig
een verandering komen en deze be
gint nu haar voltooiing te naderen.
Sentimenteel.
Als men de verandering in het
dorp overpeinst, komt de neiging om
sentimenteel te worden boven.
Staande op het houten bruggetje
ziet men vijftig meter verder het ge
vaarte, dat in de toekomst de sche
pen zal doorlaten. Een geweldige
klap, die meteen duidelijk maakt, dat
de doorvaartbreedte groter is dan
voorheen, priemt nog doelloos in de
Geschiedenis.
Maar terwijl Woubrugge aan de
ene kant in de moderne sfeer ge
drongen wordt, is men anderzijds
bezig om de geschiedenis van deze
plaats levendig te houden onder de
bewoners.
Aan wijlen de heer Van Hemessen
komt de eer toe, dat hij het initia
tief nam om te komen tot een soort
oudheidskamer, waarin voorwerpen,
die betrekking hebben op de ge
schiedenis van 't dorp, zouden wor
den bewaard. Men zal zich herinne
ren dat voor de oorlog in het ge
meentehuis en later ook in een lo
kaal van de lagere school, allerlei ge
catalogiseerde voorwerpen uit het
grijze verleden te zien waren.
Dat is nu niet meer het geval. Als
men thans het gemeentehuis be
zoekt, zal men slechts gegrepen wor
den door de verfraaiing van de
raads- en burgemeesterskamer. Waar
vroeger het potkacheltje knorde,
ziet men nu een fraaie, gemetselde
schouw, die een blad heeft, dat uit
een zware eiken balk uit een 18e
eeuws huis, is vervaardigd. De stoe
len zijn veranderd in zetels, dank zij
een plaatselijke meubelmaker, die
blijk heeft gegeven een artiest te
zijn in zijn vak. Een oude boeken
kast, voorheen een sta-in-de-weg, is
thans vervangen door een practische
muurbetimmering met enige boeken
planken en opbergruimten.
Geen datum.
In deze prachtige omgeving moch
ten wij een kort onderhoud hebben
met burgemeester Van Wageningen.
En hieruit bleek ons, dat de oud
heidskamer inderdaad zal herrijzen.
Alleen de datum.. Dat is altijd een
moeilijkheid, maar voor het kleine
museum, dat boven de brandweerga
rage ingericht zal worden, geldt
dat wel heel bijzonder.
In de oorlog, toen de Duitsers het
gemeentehuis en de lagere school in
gebruik namen, is er natuurlijk het
een en ander zoekgeraakt van de
De nieuwe brug begint haar voltooiing te naderen.
3laite GOLF
Een kunstenaarshuwelijk is
gisteren voltrokken in Lage Vuur-
sche namelijk tussen de violiste 01-
ga Haenen en de eerste concert
meester van het Radio Philharmo-
nisch orkest, de violist Jo Juda.
Het nieuwe leven in Diergaarde
Blijdorp laat zich door het vreemde
gedrag der seizoenen niet van de
wijs brengen. Een Yak, een Watoe-
sirund en een Zebra zagen er het
levenslicht. Ook arriveerde een ta
pir per vliegtuig uit Paramaribo.
Twee jeugdige panda-beertjes
van ongeveer een maand oud land
den te Schiphol op doorreis naar
New York. In Calcutta waren zij
aan boord gekomen met nog een
aantal dieren, waaronder een baby
olifantje van 500 kg, dat meereisde
tot Istanboul.
Een felle brand verwoestte een
landbouwschuur te Caberg bij Maas
tricht. Enkele landbouwmachines
met gereedschappen en een voorraad
hooi en stro werden een prooi der
vlammen.
Oorlogsinvaliden, waaronder 14
Belgen en 21 Engelsen, die gisteren
een rondrit maakten door Neder
(Advertentie)
land, defileerden te Soestdijk voor
de Koningin.
Een tentoonstelling over indus
triële vormgeving zal van 22 Juni
tot 2 Juli worden gehouden in het
gebouw van de academie van beel
dende kunsten te Den Haag, als
sluitstuk van de eerste cursus, die
hierin werd gegeven.
Een 4-jarige jongen J. K. te
Stiens is Maandagmiddag in een
vaart gevallen en verdronken.
Onder een takelwagen raakte
gisteravond de 8-jarige P. de J. te
Roosendaal, toen hij aan het spelen
was op een handwagen, zodanig met
wagen en al beklemd, dat hij enkele
uren na aankomst in het ziekenhuis
overleed.
Het 3-jarig dochtertje van de
heer B. te Venlo kroop Maandag
middag bij het spelen onder een
vrachtauto. Toen deze wegreed werd
het meisje overreden en op slag ge
dood.
Woubrugge is zo langzamerhand
aan de vooravond gekomen van een
gebeurtenis, die het genoeglijke, lan
delijke karakter van de dorpskom
met één slag de nek zal omdraaien.
Over enkele maanden zullen de be
woners, en vooral de ouderen onder
hen, terugdenken aan die goeie oude
tijd, waarin men op die even goeie
oude brug die in het moderne
verkeer ©en obstakel werd zo ge
zellig de dorpspolitiek kon bepraten.
Want dat leuke bruggetje over de
Woudwetering is aan haar laatste
dagen begonnen. Dagelijks ziet men
nog de enigszins primitieve klappen
openslaan om een schip door te la
ten, maar lang zal de toerist niet
meer van dit voor buitenstaanders
zo grappige schouwspel kunnen ge
nieten.
Waar zag men ooit zó een brug
sluiten. Met een soort uit zijn krach
ten gegroeide raamhaak kwam de
brugwachter te voorschijn, greep de
klap en begon zich vervolgens in al
lerlei bochten te wringen om het ge
val naar beneden te krijgen.
Harde noodzaak.
Op het eerste gezicht zou men me
nen, dat iemand ongenoegen had met
zijn maag. Dat sjorren en rukken
viel echter niet mee, want als men
na de publieke vermakelijkheid
genoten te hebben 't houten hutje
op de brug bezocht, zat daar een
transpirerende brugwachter, die dik
wijls nauwelijks tijd kreeg om op
adem te komen, omdat de volgende
Een kijkje op de oude brug. De brugwachter gaat juist de klap sluiten.
