IMPOSANTE KRONINGSPLECHTIGHEID VOLGENS EEUWENOUDE RITUEEL Oude teksten dateren uit de 8e eeuw Een koning moet door het volk erkend worden Een kroon die zwaar op het hoofd drukt Qedawczaam aan zij.n vatöt VRIJDAG 29 MEI 1953 M LEIDSE COURANT TWEEDE BLAD - PAGINA 1 bury in de Westminster Abbey te Londen des middags omstreeks half één de kroon van St. Edward de Belijder op het hoofd van koningin Elisa beth plaatst, zal dat het hoogtepunt zijn van een plechtigheid, waaraan bijna anderhalf jaar voor voorbereiding is voorafgegaan. De plechtigheid is in wezen dezelfde als ruim duizend jaar geleden. De oudste bestaande teksten, die teruggaan tot de 8e eeuw, bevatten reeds de essentiële elementen: de zalving van de vorst, het overhandigen van de machts-symbolen (roede, scepter, helm) -en de plaatsing op de troon. Reeds bij de kroning van koning Edgar door St. Dunstan, in 973, werd nauwlettend op de juiste vorm der plechtigheid acht geslagen. reld. Ook de rijksappel wordt op het altaar geplaatst. Daarna krijgt de koningin nog de kroningsring, be kend als de „trouwring van Enge land", aan de ringvinger van de rechterhand en de scepter met het kruis („koninklijke macht en recht") en de roede met de duif („recht vaardigheid en barmhartigheid"). KRONING HET HOOGTEPUNT. De plechtigheid heeft nu zijn hoog tepunt, de eigenlijke kroning, be reikt. De aartsbisschop plaatst de met vele juwelen versierde kroon van St. Edward op het hoofd van de koningin, waarop de doodse stilte wordt verbroken door de 7.000 gas ten in de abdij, die luidkeels enige malen „God save the Queeen" roe pen. De edelen zetten nu ook hun kroontjes op het hoofd, trompetten schallen, buiten de kerk vuren ka- nonen saluutschoten af en het koor zingt: „Wees krachtig en van goede moed: onderhoud de geboden van de Heer uw God, en bewandel zijn wegen". De koningin verlaat nu de kro ningszetel en begeeft zich naar de troon. Zij wordt op de troon gehe ven door de aartsbisschop, de bis^- schoppen en de edelen rondom haar en neem het eerbewijs van de prin? sen en edelen in ontvangst. Eerst knielen de aartsbisschop en bisschoppen voor de koningin en zweren haar trouw. Daarna komt de hertog van Edinburg. Hij knielt voor zijn echtgenote en koningin en zweert met zijn hand in de hare: „Ik, Philip, hertog van Edinburgh, zal uw vazal zijn met lijf en ziel, en U eren boven alles op aarde, en oprechte trouw zal ik U betonen in leven en dood, tegen cj>, die u belaagt. Zo waarlijk helpe mij God", dan staat hij op, raakt de kroon aan en kust de koningin op de Imkerwang. Na de hertig van Edinburgh ko men de koninklijke hertogen en de oudste edelen van elke graad hertogen, markiezen, earls, burggra ven en baronnen GOD SAVE QUEEN ELIZABETH. Als deze hun eerbewijzen hebben gebracht roffelen de trommels en klinken opnieuw de trompetten en de aanwezigen roepen: „God save Queen Elizabeth. Long live Queen Elizabeth. May the Queen live for ever". De rest van de plechtigheid bestaat uit de communie De koningin knielt samen met de hertog van Eidinburg voor het altaar en of fer i brood en wijn voor de commu nie Er word' een speciaal gebed ge zegd voor de hertog en daarna ont. vangen beiden, als man en vrouw, de communie. Terwijl hel kóor het „Te Deum" zingt begeeft de koningin zich in pro.-essie naar het deel van de kerk, a?t reces heet. waar haar koninklij ke staatsiemantel wordt vervangen door een mantel van purper. Dan wudt de stoet opnieuw gevormd en verlaat de koningin de abdij. In de rechterhand de scepter, in de linker de rijksappel. De gasten zingen staande het volkslied en de indruk wekkende plechtigheid is ten einde. Het kroningsboucuet, dat koningin Elizabeth draagt, bestaat uit orchi deeën en stephanotis met anjers in het midden; de bloemen zijn af komstig ui', de vier delen van het verenigde koninkrijk: Engeland, Noord-Ierland, Schotland en Wales. NIET ZEKER VAN ZIJN AANVAARDING Dc kroningsplechtigheid, die is verdeeld in de erkenning, de eed, de zalving, de bekleding met de koninklijke gewaden en versierselen, het op de trcon plaatsen en het eer betoon, en de communie, begint in feite, als de koningin bij het altaar knielt om te bidden. Daarna volgt de erkenning, date rend uit de tijd dat koningen, zelfs op de kroningsdag, er niet zeker van konden zijn dat zij door het volk zou den worden aanvaard. Koningin Eli zabeth staat dan naast de eike-i kïo- ningszetel, waarop alle Engelse vor sten sedert 1308 gekroond zijn. De aartsbisschop van Canterbury stelt met luider stem de koningin voor en vraagt de edelen of zij b-meid zijn haar eer te bewijzen, waaroo vcl- gens de officiële formule „het volk bereidheid en vreugde kenbaar maakt door luide en herhaalde toejuichin gen, allen met één stem roepend: ,,G°d save queen Elizabetn" Het volgende deel van de olechtig- heid is de beëdiging. De koningin zweert haar Britse volk, haar kolo niën «r het gemenebest te ril'en re geren in overeenstemming met de wetten en gewoonten. Ook zweert zij het Protestantse geloof in Engeland te zullen handhaven. Voor de eerste maal worden bii deze kroning in de eedsformule, die door de aartsbis schop van Canterbuy in de vorm van een aantal vragen wordt voorgelezen, de landen van het Gemenebest apart genoemd. Na de eedsaflegging begint de eigenlijke dienst. De koningin en de gasten knielen en de aartsbisschop bidt, dat over de souverein de geest van wijsheid en beleid mag worden uitgestort. DE STEEN VAN HET LOT. De zalving, het meest mystieke deel van de plechtigheid, dat de ko ningin voor haar bewind wijdt, be gint met koorzang van de hvmne „Come, Holv Ghost, our souls inspi re" l Kom H. Geest, vervul de harten enz.). De koningin, zonder haar staatsie kleed, zit op de kroningszetel boven de „steen van het lot", een ruw blok rode zandsteen, waarop eertijds de Schotse koningen werden gekroond en die in de afgelopen 600 jaar gebruikt is voor de kroning van alle Engelse vorsten, behalve koning Edward VI en Edward VII. Zij zit, aan het oog onttrokken, onder een baldakijn, die wordt gedragen door vier ridders van de kouseband. De olie, waarmee zij wordt gezalfd, is bereid volgens een recept uit de zeventiende eeuw en bevat olie van oranjebloesem rozen kaneel, jasmijn, sesamkruid en bloemen van benzoe. Uit de bek van de ampulla, in de vorm van een gouden arend met uitgestrek te vleugels, wordt wat olie gegoten op de zalvingslepel De aartsbisschop doopt zijn vingers in de olie en zalft de handen, de borst en het hoofd van de koningin. Daarna zegent hij haar. Hierop volgt de bekleding met ko ninklijke gewaden. De colobium sindonis, een kledingstuk zonder mouwen, en de supertunica, een mantel van goudlaken afgezet met karmozijnrode zijde. De gewaden worden bijeengehouden door een gordel. Na de bekleding worden de ko ningin de attributen van de kroon overhandigd. Eerst de gouden spo ren, symbolen van koninklijk rid derschap, die de koningin even met de hand aanraakt. (Bij de kroning van een koning worden met de spo ren de hielen van de vorst aange raakt). Dan overhandigt de aartsbisschop haar het zwaard, haar verzoekend er mee „recht te doen, de groei van onrecht te stuiten, de Heilige Kerk van God te beschermen, weduwen en wezen te helpen en te verdedi genDe koningin draagt het zwaard naar het altaar, waar zij het neerlegt ten teken, dat zij het offert in de dienst van God. Volgens eeuwenoude traditie koopt de edel man, die het zwaard gedragen heeft, het af voor honderd nieuwe shillin- gen. Hij trekt het uit de schede en draagt gedurende de rest van de plechtigheid het getrokken zwaard voor zich uit. Na het zwaard komen de gouden armillen „armbanden van op rechtheid en wijsheid" om de pol sen der koningin, die dan opstaat en de koninklijke stola, een smalle zijden strook, over de schouders, en de koninklijke mantel krijgt omge hangen. In haar rechterhand wordt een gouden rijksappel, gekroond niet een kruis van juwelen ge plaatst. Het kruis symboliseert Christus' heerschappij over de we- De Westminster-Abdy te Londen straalt reeds in feestlicht ter voorbereiding van dc kroning der Koningin. „Een droom om te zien, maar een nachtmerrie om in te rijden" Koningin Elizabeth zal door de aartsbisschop van Canterbury, dr. Geof frey Fisher, gekroond worden met een massief gouden en met juwelen bezette kroon, welke zij niet zonder ernstig ongemak lange/ dan enkele ogenblikken zou kunnen dragen. Deze kroon weegt namelijk ongeveer zeven pond. Hij zal de Koningin alleen voor het ogenblik van de kroning zelf op het hoofd gezet worden en daarna vervangen worden door de lichtere maar nog- kostbaarder staatskroon, welke de Koningin ook zal dragen tijdens de rit in de gouden koets na de plechtigheid en bij alle staatsaangelegenheden in de toekomst. I Richard III vond de dood, toen hy deze steen in een andere slag droeg. Verder draagt de staatskroon parels, die afkomstig zouden zijn- van oor ringen van Elizabeth I, delen van de Cullinan-diamant, de grootste ter wereld, die in 1905 in Zuid-Afrika gevonden is, vier robijnen, elf sma ragden, zestien saffieren, 277 parels en meer dan 2.783 diamanten. Andere kroonjuwelen, die bij de kroning gebruikt worden, zijn scep ters, rijksappels, zwaarden, sporen, armbanden en de kroningsring, be kend als de „trouwring van Enge land", alsmede een gouden arend, die de olie voor de zalving van de ko ningin zal bevatten. De koninklijke scepter met het kruis is van goud, rijk met juwelen bezet en drie voet lang, in de kop ervan bevindt zich een groot stuk van de Cullinan. De rijksappel is van massief goud, ongeveer zes duim in doorsnee en voorzien van een kruis, dat de heer schappij van het christendom over de wereld symbolieert. Het rijkszwaard, dat bij de kroning door de monarch aan de aartsbisschop van Canterbury wordt overhandigd ten teken dat het zwaard in dienst van de Kerk wordt gesteld, is des tijds vervaardigd voor de kroning van George IV en eveneens met edelste nen bezet. De gouden arend voor de olie da teert nog uit de veertiende eeuw en ontkwam aan de vernieling door Cromwells trawanten, evenals de zil veren zalvingslepel uit het einde van de twaalfde eeuw. DE WESTMINSTER iN BLAUW EN GOUD. Westminster Abbey wordt voor de kroning opgesierd in blauw en goud. De kosten van het installeren der zit plaatsen voor 7600 peers met echtge noten en diplomaten zijn geschat op anderhalf millioen gulden. De tribunes zijn opgericht ter weerszijden van het schip en in de kruisbeuk. Bij het hoogaltaar is een speciale galerij opgericht voor de le den van de koninklijke familie. Voor de drapering van balcons en andere gedeelten Van het interieur is een speciale blauw-met-gouden stof vervaardigd van blauwe zijde met metaaldraad, welke tot voorstellingen van de nationale problemen de roos van Engeland, de distel van Schotland, de look van Wales en het klaverblad van Ierland verweven is, met omlijsting van eikenloof en eikels, de kroon en de twee E's van Engeland en Elizabeth. Ruim tweeduizend vierkante meter bauw-gouden tapijt wordt in de kerk uitgelegd. Voor het hoogaltaar is een met goudkleurig tapijt bedekte ver hoging aangebracht voor de troonze tel, die met karmozijnen damast is gestoffeerd. Tussen troonzetel en hoogaltaar staat een stoel, waarop gezeten de koningin een kus van eer- NAMAAK-KROON. De „Kroon van Engeland", ook be kend als de kroon van Sint Edward, is eigenlijk „namaak". Cromwell liet namelijk de originele kroonjuwelen- vernietigen. Maar Karei II liet later de kroon van Edward de Belijder, die door Cromwells toedoen versmolten was, copiëren en sedertdien zijn alle Britse monarchen met deze namaak- kroon gekroond. De kroon is rond om bezet met grote stenen van ver schillende kleur en omgeven met dia manten. De met parels bezette gou den bogen dragen een bal en kruis. De „staatskroon" is steeds, naar de persoonlijke smaak van de betrok ken souverein, veranderd, de laatste maal op last van koningin Victoria, die geen zwaar gewicht op haar hoofd kon velen. Een der grootste juwelen op deze kroon is een robijn door Pe ter de Wrede van Castilië aan Edward, de Zwarte Prins van En geland, geschonken, als dank voor de hulp bij het onderdrukken van een opstand. Deze steen werd van de helm van Hendrik V afgeslagen in de slag van Agincourt in 1415 en betuiging ontvangt van de aartsbis schop van Canterbury, alsmede een bidstoel. De koningin wordt gekroond, ge zeten op de kroningszetel van Edward de Belijder, die geplaatst wordt tus sen hoogaltaar en troonzetel. Deze kroningszetel bevat de befaamde kro ningssteen, de „Stone of Scone", die in 1297 door Edward I van Schotland naar Engeland is overgebracht. DE BEESTEN DER KONINGIN, Buiten, bij de Westelijke ingang van de kerk, is een bouwsel aange bracht, waar de koningin en haar ge zelschap zich zullen .erzamelen vóór de plechtige binnenkomst in de kerk. Dit ruime portiek is voorzien van de wapenschilden dear Gemenebestlan- den en wordt versierd met bloemen, die uit alle delen van het Imperium overgebracht zijn, en met een serie beelden van zinnebeeldige beesten figuren zoals de Engelse leeuw en de Schotse eenhoorn, de valk der Plan- tagenets, de griffioen van Edward III, de witte leeuw van Mortimer, de stier van Clarence, de hazewind en de draak van de T\idors, het witta paard van Hannover en de „yale" van de Beauforts. Deze heraldieke menagerie wordt wel aangeduid met de verza melnaam: de beesten der koningin. DE GOUDEN KOETS. De gouden staatsiekoets, waarin koningin Elizabeth op de dag van haar kroning plaats zal nemen, is een „droom om te zien, maar een nachtmerrie om in te rijden", aldus het oordeel van degenen, die er ge bruik van hebben moeten maken. Het grootste ongemak van het vier ton zware en 192 jaar oude rijtuig is, dat het pleegt te zwaaien en te schommelen als een schip in de storm wanneer het door acht paarden door de straten getrokken wordt. Alleen reeds de bewegingen van de koningin bij het wuiven en buigen zijn ge noeg, om de koets aan he: zwaaien te doen raken. De koets is gebouwd door de Deen Laurence Andersen Holme, die in Londen woonde, op bestelling van koning George III, die er echter niet in naar Westminster Abbey reed, want het rijtuig kwam pas een jaar na zijn kroning gereed. Geoige III was er echter zeer mee in zijn schik. De Italiaan Giovanni Sipriani be schilderde de panelen van de koets met voorstellingen, die de industrie, de rechtspraak, kunsten en weten schappen symboliseren. De zwaarte van het rijtuig verhin dert een grotere snelheid aan die van wandelpas en doet de wielen eningszins doox-buigen. Men heeft ge tracht het rijden wat soepeler te ma ken door het aanbrengen van platic en rubber. Door middel van een microfoon kan de koningin de koetsier bevelen geven. Vier der acht paarden, die voor de koets gespannen worden, zijn een geschenk van prinses Wilhelmina aan George VI uit dank voor de in de oorlog genoten gastvrijheid. In de afgelopen maanden heeft men de paarden op alle mogelijke manie ren „schrik-proef" gemaakt, zodat er tijdens de kroningsrit geen moeilijk heden mee te verwachten zijn. Een oudere koets in de stoet zal zijn die van de voorzitter van het Lagerhuis, die in 1698 in Nederland voor koning Willem ontworpen werdk ook verguld is en door Cipriani van schilderingen voorzien. DE MAN DIE BESLIST. De kroningsplechtigheid van een Engelse koning of koningin heeft zo vele kanten en er zitten zovele ha ken en ogen aan, dat de mar., die in laatste instantie verantwoordelijk is, niet te benijden is. Deze man ach ter de .chermen is de 44-jarige her tog van Norfolk, Earl Marshal of England. Reeds eeuven lang hebben de hertogen van Norfolk de gouden staf gedragen, welke de bevoegdheid verzinnebeeldt van 't organiseren der grote staatsgebeurtenissen, zowel be grafenissen als huwelijken en kronin gen. Een eigenaardigheid is, dat de her tog van Norfolk tvenals zijn voor ouders Katholiek is, maar desniette genstaande zal hij een der Hoofdfi guren zyn bij het in wezen Protes tantse kroningsritueel voor 'n konin gin, die volgens de wet protestant moet zijn. Onder het oog van< de vele hoge gasten zal hij echter op zijn scharlaken gewaad de blauw-en-gou- den orde van Pius IX, hem door de Oefenen voor de kroning Allen, die op 2 Juni zullen deelne men aan de kroning in Engeland, van de belangrijkste personen, tot dege nen, die de kleinste taak in het ge heel heeft, repeteren sinds weken de handelingen, die zij te verrichten zullen hebben op de grote dag. De „maids of honour", de „peers" ja zelfs Koningin Elizabeth zelf hebben reeds enige malen deelgenomen aan de re petities in de „Abbey". Ook de mili tairen, afgevaardigden uit alle delen van het Britse- Imperium, zijn reeds enige tijd ondergebracht in Engeland, waar zij dag in dag uit passen van voorgeschreven grootte Ieren maken, en trachten te marcheren in dc voor geschreven tijd. Hier ziet U mannen van de Britse Koninklijke Marine, die de Koninklijke erewacht hij de West- minster Abbey zullen vormen, tij dens een trainingsmars. KONINGIN ELIZABETH BEGROET HAAR GASTEN. Koningin Elizabeth van Engeland heeft Donderdag in de tuin van het Buckinghampaleis 7.000 van haar onderdanen uit het Gemenebest ont vangen. De koningin en de hertog van Edinburgh begroetten daar o.a. sul tans in kleurige gewaden en kolo niale officieren in witte uniformen. Een koloniale heerser schreed door de tuin onder een grote groen en paars gekleurde parasol, die hem door een bediende boven het hoofd werd gehouden. Paus verleend, dragen, wanneer hij op 2 Juni in Westminster Abbey met de koningin naar de Anglicaanse aartsbisschop van Canterbury zal schrijden. Ofschoon de Earl Marshal slechts een symbolisch honorarium van twin tig pond sterling per jaar ontvangt, is zijn ambt geen sinecure. Hij moet bijV. over de vele kwesties van plaats en voorrang beslissen. Eén der moei lijkste kwesties was die van het uit kiezen der peers, die een plaats in de kerk zouden krijgen. Verder kreeg hij moeilijkheden over de uitzending per televisie; tenslotte is hij aan de wensen van het publiek tegemoet moeten komen en men zal thans per televisie de kroningsplechtigheid ofschoon slechts gedeeltelijk in West minster Abbey kunnen volgen. De Earl Marshal heeft zijn kantoor op Belgrave Square in Londen en hij wordt bijgestaan door een staf van zestig mensen, die meer dan veertig telefoontostellen tot hun be schikking hebben. Leden van de delegatie uit Nigeria, die momenteel in Engeland is ter bijwo ning van de Kroningsplcchtigheden. beluigen hun gehoorzaamheid aan het stamhoofd, Otolorila of Ifo (derde van links), bij zijn aankomst op London Airport. Van de gehoorzaamheid bleek de vorst volkomen overtuigd, het ging er nogal gemoedelijk toe!

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1953 | | pagina 7